12 Thông tin thú vị về loài gấu trắng Bắc Cực

Gấu trắng Bắc Cực nổi bật với bộ lông trắng muốt, nhưng thực chất, lông của chúng không phải hoàn toàn trắng mà là trong suốt và rỗng, tương tự như tóc trắng ở con người. Đặc biệt, dưới ánh sáng tím, lớp lông của chúng chuyển sang màu đen. Đối với con người và hầu hết các loài động vật nhìn thấy trong ánh sáng thông thường, lông gấu trắng Bắc Cực gần như hòa lẫn với tuyết. Tuy nhiên, loài tuần lộc lại có khả năng nhận ra đặc điểm này dưới ánh sáng tím.

Chưa hết, ngoài công dụng ngụy trang hoàn hảo và khả năng chống thấm nước, gấu Bắc Cực còn sở hữu lớp mỡ dày đến 10 cm giúp giữ nhiệt cơ thể trong điều kiện giá lạnh, ngay cả khi nhiệt độ xuống tới -40 °C. Lạ lùng thay, chúng không có lông mi vì chúng có thể gây đóng băng mắt trong thời tiết cực lạnh. Thay vào đó, gấu Bắc Cực có lớp màng mí mắt thứ ba, tương tự như của loài mèo, giúp bảo vệ mắt khỏi ánh sáng chói của băng tuyết. Lớp cách nhiệt này cực kỳ hiệu quả, đến mức khi nhìn qua camera hồng ngoại, chúng gần như biến mất hoàn toàn. Chỉ có bàn chân là phát ra một ít nhiệt, đủ để có thể phát hiện chúng.

Gấu Bắc Cực thường sinh sống trên các mảng băng quanh cực Bắc, nơi băng tuyết vô tận bao phủ. Chúng chủ yếu sinh sống ở rìa các tảng băng, gần những vùng nước và những khu vực có nhiều hải cẩu – nguồn thức ăn chính của chúng.

Gấu Bắc Cực dành phần lớn thời gian di chuyển trên băng để tìm kiếm thức ăn. Để tránh những cơn bão tuyết tàn khốc, chúng thường đào hang để trú ẩn tạm thời. Chỉ những con gấu cái mang thai mới thực sự ngủ đông, nhưng ở những khu vực có mùa đông lạnh giá và khan hiếm thức ăn, tất cả các con gấu Bắc Cực đều vào giấc ngủ dài.

Mặc dù ngủ đông, chúng không rơi vào trạng thái hôn mê sâu như sóc hay sóc đất. Nhịp tim của chúng giảm từ 70 xuống chỉ còn 8 nhịp/phút, nhưng nhiệt độ cơ thể vẫn duy trì ổn định. Khi ngủ trong hang, chúng có thể tỉnh dậy bất cứ lúc nào. Trong suốt thời gian này, gấu Bắc Cực không ăn uống, mà sống nhờ vào lượng mỡ dự trữ trong cơ thể, và cũng không cần đi tiểu.

Chế độ ăn chủ yếu của gấu Bắc Cực là hải cẩu, một nguồn thức ăn không thể thiếu đối với sự tồn tại của chúng. Vào mùa xuân, chúng săn hải cẩu con mới sinh, còn mùa hè là thời điểm chúng săn các loài hải cẩu khác như hải cẩu râu và hải cẩu đầu chỏm. Gấu Bắc Cực là loài rất kén ăn; khi bắt được hải cẩu, chúng sẽ lột da và chủ yếu ăn lớp mỡ dưới da cùng bộ lòng. Chỉ khi thực sự đói, chúng mới ăn hết toàn bộ con mồi. Ngoài hải cẩu, gấu Bắc Cực cũng săn các loài động vật khác như cá heo trắng, voi biển và thậm chí là động vật gặm nhấm. Là loài ăn thịt thuần túy, chúng hấp thụ lượng lớn vitamin A từ cá, chủ yếu được tích trữ trong gan; tuy nhiên, gan gấu Bắc Cực có thể gây ngộ độc nếu ăn phải.

Vào mùa hè, khi thiếu hải cẩu để săn, gấu Bắc Cực trở nên ăn tạp hơn, sẵn sàng ăn bất cứ thứ gì tìm thấy được. Chúng lục lọi dưới các vách đá để tìm trứng và chim non rơi xuống từ các bờ đá. Ngoài ra, chúng còn ăn chuột lemming, trái việt quất, dâu tây, cỏ héo, tảo và rong rêu biển.

Gấu Bắc Cực được xem là loài động vật hoàn hảo nhất trong họ Gấu khi xét về khả năng săn mồi. Chúng là những tay bơi xuất sắc, thường xuyên lặn sâu xuống biển, cách xa bờ hàng dặm, điều này chứng tỏ chúng đã thích nghi hoàn hảo với môi trường nước. Ngoài ra, trên đất liền, gấu Bắc Cực cũng rất nhanh nhẹn, có thể chạy nhanh hơn cả con người.

Khi săn mồi, chúng di chuyển rất khéo léo trên băng tuyết, cúi thấp đầu và sử dụng hai chân sau để đẩy mình về phía con mồi. Khi chỉ còn cách con mồi khoảng một mét, gấu Bắc Cực tấn công nhanh chóng và tiêu diệt con mồi trong chớp mắt.

Đặc biệt khi săn hải cẩu, gấu Bắc Cực di chuyển nhẹ nhàng, trượt xuống nước với hai chân sau trước. Khi đến gần con mồi, chúng lặn xuống nước rồi bật vọt lên, khiến hải cẩu không kịp trở tay và không thể thoát khỏi. Thỉnh thoảng, chúng cũng kiên nhẫn chờ đợi ở các lỗ băng và chờ hải cẩu nổi lên để thở, sau đó bất ngờ tấn công.

Trong những ngày không có thức ăn, gấu trắng Bắc Cực có thể điều chỉnh quá trình trao đổi chất của mình, giúp kéo dài thời gian tồn tại mà không cần ăn uống. Nếu không có thức ăn trong 7 đến 10 ngày, chúng có khả năng giảm tốc độ trao đổi chất để duy trì năng lượng cho đến khi tìm được mồi. Hải cẩu là nguồn thức ăn chủ yếu của chúng, nhưng sự thay đổi khí hậu đã làm giảm đi nguồn thức ăn này, khiến gấu trắng trở nên nguy hiểm và có thể tấn công con người khi đói.

Dù không ngủ đông như nhiều loài khác, gấu trắng Bắc Cực, đặc biệt là gấu mẹ, trong thời gian chăm sóc con non từ tháng 1 đến tháng 3, sẽ không ăn uống hay đi vệ sinh. Đây là một giai đoạn khó khăn đối với chúng, khi sự kiên trì và khả năng sống sót cao được phát huy tối đa.

Khác với gấu nâu, gấu Bắc Cực không bảo vệ lãnh thổ của mình. Dù thường bị xem là loài động vật hung dữ, chúng thực ra khá thận trọng và có xu hướng tránh né thay vì đối đầu. Chỉ khi gặp phải sự khiêu khích, gấu Bắc Cực mới có thể tấn công. Khi no bụng, chúng hiếm khi gây hại cho con người, nhưng khi đói, chúng có thể tấn công và ăn thịt người. Tuy nhiên, do khu vực sống của chúng rất ít dân cư, khả năng gặp phải chúng là rất thấp.

Gấu cái thường đào sâu những hang tuyết để trú ẩn trong những ngày lạnh giá, tránh khỏi mưa tuyết. Chúng sinh con vào mùa đông và nuôi con non trong khoảng 28 tháng để chúng học các kỹ năng sinh tồn. Trong khi gấu đực không hề giúp đỡ bạn đời, gấu cái lại vừa chăm sóc, vừa bảo vệ con. Trái ngược với bản tính bảo vệ của gấu cái, gấu đực đôi khi còn giết chính con của mình. Dù có vẻ ngoài dễ thương, loài gấu Bắc Cực lại là những thợ săn điêu luyện, không sợ hãi trước con người. Mùi rác thải từ khu dân cư có thể thu hút chúng, khiến chúng đến gần nơi con người sinh sống.

Gấu Bắc Cực cái bắt đầu giao phối từ khi 4-5 tuổi, trong khi gấu đực phải đợi đến ít nhất 8 tuổi mới trưởng thành. Mùa giao phối diễn ra vào tháng Tư, tháng Năm và tháng Sáu, với thời gian mang thai kéo dài từ 195 đến 265 ngày.

Vào mùa thu, gấu cái mang thai quay lại đất liền, tìm nơi đào hang để chuẩn bị cho việc sinh con. Gấu con thường được sinh ra vào tháng Mười Hai hoặc tháng Một, thường là sinh đôi, đôi khi sinh ba nhưng rất hiếm. Mới sinh, mỗi con non chỉ nặng khoảng 600-700 gram và chưa mở mắt. Gấu mẹ nuôi dưỡng con bằng sữa chứa vitamin A, giúp chúng phát triển nhanh chóng. Khoảng 26 ngày tuổi, gấu con có thể nghe được âm thanh, nhưng phải đến một tuần sau mới mở mắt.

Đến đầu tháng Ba, gia đình gấu rời khỏi hang, lúc này gấu con đã đạt trọng lượng từ 9 đến 11 kg. Trong năm đầu tiên, chúng hoàn toàn phụ thuộc vào gấu mẹ và không thể sống sót nếu thiếu sự chăm sóc của mẹ. Chúng tiếp tục bú mẹ đến 21 tháng tuổi và sống cùng mẹ cho đến khi kết thúc mùa đông thứ hai. Trong thời gian này, gấu con thay răng sữa bằng răng vĩnh viễn để chuẩn bị cho cuộc sống săn mồi, đồng thời học các kỹ năng cần thiết từ gấu mẹ. Khi trưởng thành, chúng sẽ rời mẹ và tự lập, bắt đầu hành trình săn mồi của riêng mình.

Hàng nghìn năm qua, người Eskimo và gấu Bắc Cực đã chung sống trong môi trường khắc nghiệt của Bắc Cực. Truyền thống của họ từng cho rằng gấu sở hữu những năng lực huyền bí, và để nhận được những năng lực này, nhiều người trong số họ đeo răng gấu trên cổ. Da gấu Bắc Cực là một tài sản quý giá, đến nay người Eskimo vẫn sử dụng lông gấu để làm găng tay, giày, quần áo và thậm chí là thảm trải sàn. Họ cũng dùng chất nhờn từ lông gấu để bôi trơn các thanh trượt của xe trượt tuyết. Một số còn cho chó kéo xe ăn thịt gấu Bắc Cực để giúp chúng bền bỉ hơn trong những chuyến đi dài.

Những nhà thám hiểm và thợ săn cá voi đầu tiên đã săn gấu Bắc Cực để lấy da và thịt. Tại châu Âu, da gấu được sử dụng để làm thảm trải sàn đắt tiền hoặc tấm lót bàn thờ, giúp các giáo sĩ giữ ấm trong những ngày đông lạnh giá.

Việc con người xâm nhập vào môi trường sống của gấu Bắc Cực đã khiến số lượng của chúng giảm sút nhanh chóng. Năm 1965, các quốc gia có biên giới giáp Bắc Cực đã tổ chức một hội nghị, thống nhất công nhận sự quan trọng của loài gấu này và đồng thời cấm việc săn bắn gấu cái đang chăm sóc con non. Tuy nhiên, hiện nay mối đe dọa lớn nhất đối với gấu Bắc Cực không phải từ săn bắn, mà là từ sự mất đi môi trường sống do tác động của biến đổi khí hậu. Cụ thể, các vùng biển băng ở miền bắc Canada đang dần thu hẹp, khiến khả năng săn mồi của gấu Bắc Cực bị giới hạn.

Chúng ta có thể nhận thấy mối liên hệ chặt chẽ giữa nhiệt độ toàn cầu và tỷ lệ sống sót của gấu Bắc Cực, ví dụ như sự gia tăng của quần thể gấu trong giai đoạn lạnh giá ngắn ngủi sau vụ phun trào núi lửa Pinatubo vào năm 1991. Từ 1995 đến 2005, tỷ lệ gia tăng quần thể gấu Bắc Cực lên đến 15–25%. Tuy nhiên, sự suy giảm ở một số khu vực có thể là hệ quả của việc săn bắt quá mức, chứ không hoàn toàn do biến đổi khí hậu.

Với sự phát triển công nghiệp khai thác dầu ngoài khơi gần Bắc Cực, các vụ tràn dầu đã cướp đi sinh mạng của nhiều hải cẩu – thức ăn chủ yếu của gấu Bắc Cực. Hơn nữa, sự ấm lên toàn cầu khiến các vùng biển băng tan chảy, ảnh hưởng nghiêm trọng đến môi trường sống của loài gấu này. Các chuyên gia dự đoán rằng vào năm 2050, hai phần ba số lượng gấu Bắc Cực sẽ biến mất. Chính vì thế, vào tháng 5 năm 2008, Mỹ đã chính thức xếp loài này vào danh sách các loài động vật đang gặp nguy hiểm. Tại Canada và Nga, gấu Bắc Cực là loài được bảo vệ đặc biệt.

Gấu trắng Bắc Cực, loài động vật có vú thuộc bộ Ăn thịt, được biết đến là những kẻ săn mồi hàng đầu của vùng đất băng giá. Sống chủ yếu quanh khu vực Bắc Băng Dương, chúng là loài động vật ăn thịt lớn nhất trên đất liền. Gấu Bắc Cực là biểu tượng của sự mạnh mẽ và kiên cường nơi vùng cực lạnh giá.

Hình ảnh của những chú gấu trắng băng qua các tảng băng dày, hay bơi lội giữa những vùng nước lạnh giá của Bắc Cực là điều không thể thiếu đối với những ai đến thăm nơi này. Đặc biệt, những bàn chân lớn có màng của chúng là công cụ tuyệt vời giúp gấu bơi lội cự ly xa, thậm chí ra xa hàng trăm cây số khỏi đất liền để tìm kiếm thức ăn. Không chỉ là những bậc thầy bơi lội, chúng còn là những kẻ săn mồi đầy bản lĩnh.

Gấu Bắc Cực có thể được tìm thấy trên lãnh thổ của năm quốc gia: Mỹ (Alaska), Canada, Greenland, Na Uy (Svalbard) và Nga. Ước tính số lượng gấu Bắc Cực hiện tại dao động từ 16.000 đến 35.000 con, trong đó khoảng 60% sống ở Canada.

Gấu Bắc Cực, biểu tượng của sự kiên cường trong cuộc sống băng giá, lại có một lịch sử tiến hóa khá muộn màng trong thế giới động vật. Khoảng 50.000 đến 100.000 năm trước, loài gấu đã bắt đầu cuộc hành trình dài của mình để thích nghi với những điều kiện khắc nghiệt ở Bắc Cực. Để sinh tồn và phát triển, chúng đã trải qua nhiều thay đổi tiến hóa quan trọng.

Đối với gấu Bắc Cực trưởng thành, con đực có thể nặng từ 350 đến 540 kg, nhưng đôi khi trọng lượng của chúng còn vượt quá 800 kg. Con cái có kích thước nhỏ hơn, chỉ bằng khoảng một nửa so với con đực, và thường có cân nặng từ 200–300 kg. Con đực trưởng thành dài từ 2,4 đến 2,6 m, trong khi con cái dài khoảng 1,9 đến 2,1 m. Gấu Bắc Cực lớn nhất được ghi nhận nặng đến 1002 kg và có chiều cao lên tới 3,39 m.

Gấu Bắc Cực là một minh chứng sống động cho sự hoàn hảo trong quá trình thích nghi với môi trường băng giá. Đặc trưng nổi bật của chúng chính là lớp lông trắng muốt, dễ dàng nhận diện giữa bức tranh tuyết trắng xóa. Tuy nhiên, không giống như nhiều loài động vật có vú khác ở vùng cực, gấu Bắc Cực không thay lông trong mùa hè. Lông của chúng không thực sự trắng, mà là trong suốt, rỗng, tương tự như tóc trắng của con người.

Lớp lông đặc biệt của gấu Bắc Cực có một đặc điểm thú vị là khi được chụp bằng ánh sáng tím, chúng trở nên đen. Một giả thuyết cho rằng hiện tượng này giúp truyền ánh sáng vào lớp da đen dưới lông, từ đó giữ nhiệt cho cơ thể trong mùa đông lạnh giá. Tuy nhiên, nghiên cứu đã chứng minh rằng lông của chúng thực tế hấp thụ rất mạnh các tia cực tím, lý giải vì sao da của gấu thường có màu vàng. Thậm chí, đôi khi bạn sẽ gặp gấu Bắc Cực có màu sắc khác biệt.

Vào tháng 2 năm 2004, hai con gấu Bắc Cực tại vườn thú Singapore đã bị tảo xanh phủ trên lông, khiến chúng có màu lục. Nguyên nhân là do khí hậu nóng ẩm của Singapore, tạo điều kiện thuận lợi cho tảo phát triển. Sau khi được tẩy rửa bằng dung dịch peroxid, màu lông của chúng đã trở lại như trước. Một sự việc tương tự cũng đã xảy ra với ba con gấu Bắc Cực tại vườn thú San Diego vào mùa hè năm 1979, khi lông của chúng mọc tảo và được điều trị bằng dung dịch nước muối.