6 Lễ hội đặc sắc nhất Bắc Ninh - Nét đẹp văn hóa truyền thống

Chùa Dâu (Diên Ứng, Pháp Vân) - ngôi chùa cổ nhất Việt Nam tọa lạc tại Thuận Thành, Bắc Ninh. Hằng năm, vào ngày 8/4 (ngày Phật đản), lễ hội chùa Dâu thu hút du khách khắp nơi về dự hội. Đây là lễ hội nông nghiệp đặc trưng, thể hiện khát vọng "mưa thuận gió hòa" của cư dân trồng lúa nước.

"Dù ai buôn bán nơi đâu/Tháng Tư ngày Tám trở về hội Dâu" - câu ca dao đã khắc sâu vào tâm thức người dân Kinh Bắc. Lễ hội không chỉ bảo tồn giá trị văn hóa tâm linh mà còn gắn kết cộng đồng, phát huy di sản văn hóa cha ông.

Đến với hội chùa Dâu, du khách sẽ được trải nghiệm trọn vẹn không gian văn hóa đặc sắc, nơi giao thoa giữa Phật giáo và tín ngưỡng nông nghiệp truyền thống.

Chùa Phật Tích (Vạn Phúc tự) tọa lạc trên núi Tiên Du, là cái nôi của Phật giáo Việt Nam khi tiếp nhận ảnh hưởng từ Ấn Độ từ thế kỷ II. Theo sử sách, nhà sư Khâu Đà La đã đến đây tu hành, dùng pháp thuật cầu mưa thuận gió hòa - minh chứng cho sự giao thoa sớm nhất giữa Phật giáo và tín ngưỡng bản địa.

Lễ hội diễn ra từ mùng 3 đến mùng 5 Tết âm lịch, kết hợp hài hòa nghi lễ truyền thống với các hoạt động văn hóa đặc sắc. Du khách không chỉ được chiêm bái, cầu an mà còn đắm mình trong không gian văn hóa độc đáo với các trò chơi dân gian, hát quan họ, thi thơ... Đặc biệt, lễ hội luôn giữ được sự thanh tịnh, bài trừ các hủ tục để bảo tồn giá trị tâm linh thuần khiết.

Đến với Phật Tích, du khách sẽ được trải nghiệm sự hòa quyện giữa cảnh sắc thiên nhiên hùng vĩ với không khí lễ hội trang nghiêm mà gần gũi, nơi mỗi hoạt động đều thấm đẫm tinh thần Phật giáo và bản sắc văn hóa Việt.

Lễ hội chùa Bút Tháp - di sản văn hóa độc đáo được tổ chức vào 23-24/3 âm lịch tại Thuận Thành, Bắc Ninh. Ngôi chùa cổ kính này không chỉ là trung tâm Phật giáo quan trọng mà còn là nơi lưu giữ những giá trị văn hóa truyền thống đặc sắc.

Phần lễ trang nghiêm với các nghi thức: cúng Phật, dâng hương, tế lễ cầu phúc... thể hiện đậm nét tín ngưỡng dân gian. Phần hội sôi động với các trò chơi dân gian, biểu diễn nghệ thuật chèo, thi cờ tướng, thả chim bồ câu... tạo nên không gian giao lưu văn hóa đặc biệt giữa các vùng miền.

Đến với lễ hội, du khách sẽ được đắm mình trong không gian văn hóa đặc trưng của vùng Kinh Bắc, nơi những giá trị truyền thống được bảo tồn và phát huy qua từng hoạt động lễ hội.

Hội Lim - lễ hội tiêu biểu nhất của vùng đất quan họ, diễn ra vào ngày 13 tháng Giêng tại Tiên Du, Bắc Ninh. Đây không chỉ là dịp tưởng nhớ tổ nghề quan họ mà còn là ngày hội giao duyên đặc sắc của các liền anh, liền chị.

Lễ hội kết hợp hài hòa giữa phần lễ trang nghiêm và phần hội sôi động với các trò chơi dân gian đặc sắc: đấu vật, đánh đu, thi dệt cửi, nấu cơm... Đỉnh cao là những canh hát quan họ trên thuyền rồng, nơi những làn điệu dân ca ngọt ngào như mật được cất lên, trở thành biểu tượng văn hóa của vùng đất Kinh Bắc.

Hội Lim chính là bức tranh sống động về văn hóa truyền thống, nơi lưu giữ những giá trị tinh thần quý báu và là điểm hẹn không thể bỏ qua cho những ai muốn khám phá bản sắc vùng miền.

Lễ hội Đền Bà Chúa Kho diễn ra vào ngày 12 tháng Giêng tại Cổ Mễ, Bắc Ninh, là một trong những lễ hội tâm linh độc đáo nhất Việt Nam. Theo truyền thuyết, Bà Chúa Kho là người có công giúp vua Lý quản lý kho lương, sau này được nhân dân tôn thờ như thần tài của vùng Kinh Bắc.

Nét đặc sắc nhất của lễ hội là tục "vay vốn" linh thiêng. Người dân đến đền thành tâm khấn vái, ghi rõ số vốn muốn vay, mục đích sử dụng và thời hạn hoàn trả (thường là vay 1 trả 3, trả 10). Tục lệ này không chỉ thể hiện niềm tin tâm linh mà còn là động lực tinh thần giúp người dân phấn đấu trong làm ăn, kinh doanh.

Không khí lễ hội nhộn nhịp với hàng trăm gian hàng bán đồ lễ vật. Dù mâm cao cỗ đầy hay đơn giản chỉ nén hương, bông hoa, quan trọng nhất vẫn là tấm lòng thành kính của du khách thập phương.

Lễ hội Đền Đô - di sản văn hóa phi vật thể quốc gia được tổ chức từ 14-16/3 âm lịch tại Đình Bảng, Bắc Ninh, tưởng niệm vua Lý Công Uẩn ban Chiếu dời đô năm 1010. Đây là lễ hội độc đáo tôn vinh công đức các vị vua triều Lý - những người đặt nền móng cho Thăng Long - Hà Nội ngàn năm văn hiến.

Điểm nhấn đặc biệt là đám rước kiệu quy mô hoành tráng với hơn 2000 người tham gia. Đoàn rước khởi hành từ chùa Ứng Thiên Lâm với đội múa lân rồng mở đường, tiếp theo là hình ảnh uy nghi của các võ tướng cùng đoàn binh lính hộ tống kiệu Thánh Mẫu và các vua Lý. Tất cả tạo nên khung cảnh sống động như tái hiện lại hào khí Đại Việt xưa.

Lễ hội không chỉ là dịp giáo dục truyền thống mà còn là cầu nối giữa quá khứ và hiện tại, nhắc nhở thế hệ trẻ gìn giữ di sản cha ông để lại.