Cao Sơn Lưu Thủy mang ý nghĩa gì?

Bạn đã từng nghe câu thành ngữ "Cao sơn lưu thủy, tri kỷ khó tìm" chưa? Hãy cùng Tripi khám phá ý nghĩa sâu xa của câu nói này và những điển tích thú vị ẩn chứa đằng sau.

Cao Sơn Lưu Thủy

Cao Sơn Lưu Thủy – một trong thập đại danh khúc cổ điển của Trung Hoa, kết hợp hai giai điệu Cao Sơn (núi cao) và Lưu Thủy (dòng nước). Khúc nhạc này là biểu tượng của tình bạn tri kỷ giữa Bá Nha và Tử Kỳ, được sáng tác để tôn vinh mối quan hệ cao đẹp ấy.

"Đập cầm đau lòng phượng,
Đàn vắng Tử Kỳ, đàn cùng ai?
Gió xuân thổi khắp bạn bè,
Tìm người tri kỷ, ôi khó thay!"

Từ điển tích này, câu thành ngữ "Cao sơn lưu thủy, tri kỷ khó tìm" đã ra đời. Quả thật, trong cuộc đời, không gì quý giá hơn một người bạn tri âm, có thể thấu hiểu tâm can ta. Chỉ cần một người như thế, đã là đủ cho cả một kiếp người.

Khúc nhạc Cao Sơn Lưu Thủy và câu chuyện "Du Bá Nha đập đàn tạ tri âm"

Câu chuyện bắt đầu vào thời Xuân Thu trên đất Sở. Du Bá Nha từ nhỏ đã nổi tiếng thông minh, tài hoa, đặc biệt yêu thích âm nhạc. Ông được Thành Liên – một danh cầm sư lừng lẫy – truyền dạy và trở thành bậc kỳ tài. Sau khi đi sứ nước Sở trở về, nhân đêm Trung thu trăng sáng, phong cảnh hữu tình, Bá Nha đặt hết tâm hồn vào tiếng đàn, tạo nên khúc nhạc lay động lòng người. Lúc ấy, ông gặp được Chung Tử Kỳ, một tiều phu nghèo nhưng có thể thấu hiểu tiếng đàn và tấm lòng của Bá Nha.

Qua những cuộc đối đáp sâu sắc, Bá Nha và Tử Kỳ nhanh chóng trở thành tri kỷ, rồi kết nghĩa anh em. Bá Nha muốn mời Tử Kỳ về kinh đô cùng mình, nhưng Tử Kỳ từ chối vì muốn phụng dưỡng cha mẹ già. Không thể thuyết phục được Tử Kỳ, Bá Nha đành hẹn gặp lại vào trung thu năm sau tại chân núi Mã Yên. Thế nhưng, Tử Kỳ đã qua đời trước ngày hẹn ước, để lại di nguyện được an táng tại chân núi Mã Yên để hoàn thành lời hứa với Bá Nha.

Mùa thu năm ấy, Bá Nha trở lại nơi hẹn ước, chỉ thấy nấm mộ Tử Kỳ dưới chân núi Mã Yên. Đau đớn, ông dốc hết tâm lực tấu khúc "Thiên thu trường hận". Khi tiếng đàn vừa dứt, Bá Nha vái cây Dao cầm một lạy, rồi đập mạnh vào phiến đá trước mộ. Đàn vỡ tan, trục ngọc phím đồng rơi lả tả. Từ đó, Bá Nha không bao giờ chạm đến đàn nữa, vì người thấu hiểu tiếng đàn của ông đã không còn trên đời.

"Cao Sơn" và "Lưu Thủy" là hai khúc nhạc Bá Nha thường tấu, và chỉ có Tử Kỳ mới thực sự cảm nhận được ý nghĩa sâu xa trong từng nốt nhạc. Một người tài hoa với tiếng đàn lay động lòng người, một người thấu hiểu tiếng đàn đến tận tâm can – quả là một tình bạn tri kỷ hiếm có. Từ đó, người đời sau dùng hai điển tích "Cao Sơn" và "Lưu Thủy" để ví von tình bạn tri âm, thấu hiểu nhau hơn cả chính mình.

"Hồng trần như mộng, người tỉnh mộng tan.
Nhân sinh như kịch, người tản kịch tàn."

Trong xã hội hiện đại, nơi thật giả khó phân, tìm được một người bạn chân thành đã là điều khó, huống chi là một tri kỷ. Hạnh phúc lớn nhất của đời người không phải là giàu sang phú quý hay sở hữu những thứ khiến người đời ngưỡng mộ, mà là có được một người tri âm, một người bạn thấu hiểu tâm can. Chỉ cần một người tri kỷ, đã là đủ để làm nên ý nghĩa trọn vẹn cho một kiếp người.

Hy vọng qua bài viết này, bạn đọc đã hiểu rõ hơn về ý nghĩa của "Cao Sơn Lưu Thủy". Chúc bạn sớm tìm được một người tri âm, tri kỷ trên đường đời và biết trân trọng những người bạn chân thành ấy.