Khám phá 11 sự thật thú vị về loài gấu nâu

Mỗi khi mùa cá hồi về, gấu nâu lại tụ tập ở các khu vực hồ Kurile, Kamchatka, Nga, nơi chúng tìm kiếm thức ăn để chuẩn bị cho mùa đông. Cá hồi thường chọn vùng nước nông để sinh sản, tạo ra cơ hội tuyệt vời để gấu nâu nạp năng lượng trước khi bước vào kỳ ngủ đông dài.

Gấu nâu mẹ phải đi săn tìm thức ăn, trong khi những chú gấu con ngồi chờ trên bờ, đôi khi chúng cũng nhảy xuống suối để thử tài bắt cá. Mùa cá hồi dồi dào giúp gấu nâu có đủ sức mạnh để chống chọi với mùa đông khắc nghiệt nơi đây.

Ngoài cá hồi, gấu nâu cũng tìm kiếm quả và cây cối làm thức ăn khi không có mồi sẵn có.

Gấu nâu sở hữu bàn chân mạnh mẽ và những chiếc móng vuốt lớn, cho phép chúng di chuyển linh hoạt. Khi đi, gấu nâu bước đi đan xen giữa hai chân phải và chân trái. Chúng có thể đạt tốc độ lên đến 55 km/h khi leo dốc, nhưng lại di chuyển chậm hơn khi đi xuống do đặc điểm của chân sau dài hơn chân trước.

Với kích thước lớn, những chú gấu nâu nhỏ thường di chuyển khá vụng về, khi đi chúng để gót chân và ngón chân chạm đất đầu tiên. Gấu trưởng thành không phải là những “tay leo cây” giỏi, vì chúng gặp khó khăn khi trèo. Chỉ những chú gấu trẻ mới có thể leo cây dễ dàng, và đôi khi chúng thậm chí ngủ trên đó.

Điểm đặc biệt của loài gấu này là khả năng di chuyển một cách yên lặng khi đi săn, giúp chúng tiếp cận con mồi mà không làm chúng phát hiện.

Gấu nâu có sự phân bố rất rộng trên toàn cầu:

• Loài gấu này hiện diện ở Bắc Mỹ, Bắc Á, châu Âu, dãy núi Atlas của Bắc Phi và Trung Đông.
• Tuy nhiên, tại nhiều khu vực, số lượng gấu nâu đã giảm mạnh, hoặc chúng gần như đã tuyệt chủng.
• Gấu nâu là một trong tám loài gấu ngoại lai với phạm vi phân bố rộng nhất.
• Hiện nay, phần lớn gấu nâu được tìm thấy ở vùng tây bắc Bắc Mỹ và Nga.
• Tại Bắc Mỹ, gấu nâu còn được gọi là gấu xám. Chúng phân bố chủ yếu từ phía tây bắc Alaska đến Mexico, từ bờ biển Thái Bình Dương đến sông Missouri.
• Ngày nay, phạm vi phân bố của gấu nâu ở Bắc Mỹ chỉ còn ở Alaska, Yukon, British Columbia, và một số ít ở Montana, Idaho, Wyoming (Hoa Kỳ), Alberta và tây bắc Canada.
• Các quần thể gấu ở tây nam Hoa Kỳ và Mexico hiện đã tuyệt chủng.
• Gấu nâu có thể sinh sống ở nhiều loại môi trường khác nhau, từ vùng đất cây bụi Bắc Cực, thảo nguyên, rừng nhiệt đới, ôn đới, lãnh nguyên, đến các khu vực bờ biển và đồng cỏ núi cao.

Ước tính có khoảng 200.000 con gấu nâu trên toàn cầu, trong đó khoảng 120.000 con sống tại Nga, 32.500 con ở Mỹ và 21.750 con tại Canada. 95% quần thể gấu nâu tại Mỹ sống ở Alaska. Châu Âu có khoảng 14.000 con gấu nâu, phân bố trong 10 quần thể riêng biệt, từ Tây Ban Nha đến Nga.

Gấu nâu, mặc dù thường sống đơn độc, lại có thói quen tụ tập theo đàn dọc các con sông và suối trong mùa cá hồi sinh sản. Hàng năm, gấu cái sinh từ 1 đến 4 con, mỗi chú gấu con mới sinh chỉ nặng khoảng 454 gram.

• Gấu nâu đạt độ tuổi trưởng thành và khả năng sinh sản sau 5 đến 8 năm. Chúng sinh sản từ cuối tháng Tư đến cuối tháng Sáu. Gấu cái dành 2 đến 3 năm để chăm sóc con cái trước khi có thể giao phối lại.
• Trứng của gấu nâu được thụ tinh và cấy vào tử cung khoảng 5 tháng sau khi giao phối, tùy thuộc vào điều kiện môi trường như thức ăn và sức khỏe của chúng. Quá trình mang thai kéo dài từ 180 đến 266 ngày.
• Thông thường, gấu nâu sinh từ 2 đến 3 con mỗi lần, nhưng đôi khi số lượng có thể lên đến 4.
• Gấu cái chăm sóc và nuôi con một mình, không có sự trợ giúp từ con đực.
• Gấu con chào đời vào khoảng giữa tháng Giêng và tháng Ba, khi mẹ đang trong kỳ ngủ đông. Chúng sinh ra không có lông và mắt nhắm chặt, trọng lượng trung bình khoảng 0,48 kg.
• Gấu con rời khỏi hang vào mùa xuân và mẹ chúng sẽ dạy chúng cách sinh tồn.
• Gấu con sống cùng mẹ ít nhất 2 năm, nhưng thời gian này thường kéo dài từ 3 đến 4 năm để học hỏi và trưởng thành.

Gấu mẹ nâu, với sức mạnh to lớn, luôn dẫn dắt những chú gấu con qua những hành trình dài, vừa là tìm kiếm thức ăn, vừa là những chuyến dạo chơi khám phá thế giới. Khi gấu con cảm thấy mệt mỏi và không thể tiếp tục, mẹ chúng sẽ không ngần ngại cõng con trên lưng, để giảm bớt gánh nặng cho chúng.

Những chuyến đi chơi, khám phá thiên nhiên cùng mẹ là những khoảnh khắc quý giá, mở ra cho gấu con một thế giới rộng lớn và đầy kỳ thú. Gấu mẹ dành mọi sự quan tâm để đưa các con đến những vùng đất đẹp đẽ, giúp chúng cảm nhận vẻ đẹp hoang sơ của thiên nhiên.

Trong hành trình lớn lên, gấu mẹ không chỉ dạy các con cách kiếm ăn mà còn trang bị cho chúng những kỹ năng sống sót thiết yếu, giúp chúng có thể sống độc lập khi không có mẹ bên cạnh. Cách nuôi dạy của gấu mẹ rất nghiêm khắc, bởi chỉ có sự kỷ luật, gấu con mới không trở nên ỷ lại và có thể sống sót một mình khi trưởng thành.

Giống như các kỹ năng sinh tồn khác, việc dạy bơi là một trong những bài học quan trọng mà gấu mẹ truyền lại cho con cái. Lúc đầu, gấu con thường sợ nước và miễn cưỡng xuống bơi, nhưng dưới sự chỉ dẫn của mẹ, chúng dần dần vượt qua nỗi sợ và học được cách bơi lội. Chỉ khi gấu con kiệt sức, gấu mẹ mới cõng chúng qua sông, giúp chúng tiếp tục hành trình.

Gấu nâu, dù sở hữu sức mạnh và kích thước khổng lồ, vẫn phải đối mặt với nhiều nguy cơ:

• Biến đổi môi trường sống, đặc biệt là việc chuyển đổi rừng thành đất nông nghiệp, phát triển đô thị và mở rộng mạng lưới giao thông đã làm thu hẹp phạm vi sinh sống của gấu nâu.
• Khai thác dầu mỏ và ô nhiễm môi trường làm suy giảm chất lượng nơi sống của chúng.
• Nhưng mối đe dọa lớn nhất đối với gấu nâu chính là con người. Thỉnh thoảng, những con gấu con cũng trở thành mục tiêu săn mồi của các loài săn mồi khác như gấu khác, sư tử núi hay chó sói.

Mặc dù gấu nâu rất hiếm khi tấn công con người, nhưng vẫn có một số vụ tai nạn xảy ra trong quá khứ. Trong suốt 100 năm qua, tại khu vực Scandinavia, chỉ có 3 trường hợp con người bị giết bởi gấu nâu. Các vụ tấn công thường xảy ra khi gấu bị thương hoặc đang bảo vệ đàn con. Ngoài ra, một số loài gấu khác, chẳng hạn như gấu trắng Bắc Cực, cũng có thể tấn công con người khi chúng đang tìm kiếm thức ăn. Gấu nâu rất dễ bị kích động và chỉ cần một cú tát mạnh có thể gây thương tích nghiêm trọng cho con người.

Khi đi vào rừng, hãy mang theo chuông, vì thông thường gấu sẽ tránh xa con người. Nếu tình cờ gặp gấu, hãy giữ bình tĩnh, di chuyển chậm và quay lại theo hướng ngược lại. Đặc biệt, tuyệt đối không được bỏ chạy vì điều này có thể kích thích gấu tấn công. Quan trọng hơn cả, đừng làm gấu hoảng sợ hay hét lên. Nếu không may bị gấu tấn công và không có cách nào để chạy thoát, hãy cố gắng bảo vệ đầu mình một cách tốt nhất.

Khám phá một số sự thật thú vị về gấu nâu:

• Gấu nâu là biểu tượng của quốc gia Phần Lan, tượng trưng cho sức mạnh và sự uy nghi.
• Gấu xám (hay còn gọi là gấu nâu) là hình ảnh biểu trưng cho tiểu bang Montana, Mỹ, gắn liền với vẻ đẹp hoang sơ của vùng đất này.
• Gấu vàng California, mặc dù đã tuyệt chủng từ năm 1922, nhưng vẫn được coi là biểu tượng của tiểu bang California từ năm 1953.
• Chính phủ Hoa Kỳ và Canada hiện đang nghiên cứu việc sử dụng hạt tiêu, một phương pháp không gây hại, để ngăn chặn các hành vi hung dữ của gấu nâu thay vì phải dùng đến súng.
• Gấu nâu sở hữu tính cách rất khó đoán và sẽ tấn công nếu cảm thấy bị đe dọa hoặc xâm phạm lãnh thổ.

Gấu nâu là một trong những loài động vật lớn nhất trong bộ ăn thịt, chỉ xếp sau gấu trắng Bắc Cực và trước hổ. Gấu đực trưởng thành có thể đạt trọng lượng từ 400 đến 600 kg và chiều dài cơ thể lên đến 2,4 đến 3 mét khi đứng thẳng. Gấu cái có kích thước nhỏ hơn khá nhiều so với gấu đực.

Lông của gấu nâu có màu sắc rất đa dạng, từ vàng nhạt, nâu, đen, hoặc sự kết hợp của các màu sắc này. Các sợi lông dài ở ngoài thường pha trộn với màu trắng hoặc bạc, tạo nên một sắc thái “nâu xám” đặc biệt. Đặc biệt, gấu nâu có một bướu cơ lớn trên vai, giúp chúng đào bới dễ dàng và tăng cường sức mạnh cho đôi chân trước. Đầu của chúng lớn và tròn, với một khuôn mặt lõm rõ nét. Dù có thân hình đồ sộ, gấu nâu có thể đạt tốc độ chạy lên tới 64 km/h (40 mph), điều này cho thấy sự linh hoạt và mạnh mẽ của chúng.

Gấu nâu chủ yếu là loài động vật ăn đêm, và trong mùa hè, chúng tích trữ một lượng mỡ khổng lồ lên đến 180 kg (400 pao), số mỡ này sẽ được sử dụng dần trong mùa đông khi chúng vào trạng thái ngủ đông. Mặc dù không phải ngủ đông thực sự vì chúng có thể dễ dàng thức dậy, gấu nâu thích tìm một nơi ẩn nấp như hang, hốc hay các chỗ lõm sâu để tránh rét trong những tháng mùa đông lạnh giá.

Gấu nâu kiếm thức ăn theo mùa, di chuyển từ khu vực này sang khu vực khác. Chúng sống đơn độc, ngoại trừ mùa giao phối hoặc khi gấu cái đang chăm sóc con. Tuy nhiên, đôi khi chúng tụ tập ở những khu vực có nguồn thức ăn dồi dào, nơi các hệ thống phân cấp xã hội được thiết lập: con đực trưởng thành chiếm ưu thế, tiếp theo là gấu cái nuôi con và cuối cùng là những con cái không có con.

Gấu nâu có lãnh thổ riêng biệt, với phạm vi rộng lớn tùy thuộc vào môi trường sống và nguồn thực phẩm sẵn có. Lãnh thổ của chúng có thể kéo dài đến 2.600 km2, nhưng trung bình từ 73 đến 415 km2. Vào mùa thu, gấu nâu tìm kiếm nơi để xây dựng hang ngủ đông, có thể là dưới gốc cây đổ, trong các hang động, hoặc khe đá. Một số loài còn di cư vào mùa thu để tìm thức ăn mới.

Tùy thuộc vào khí hậu và khu vực, gấu nâu bước vào thời kỳ ngừng hoạt động từ tháng 11 hoặc tháng 12, kéo dài đến tháng 3 hoặc tháng 4. Mặc dù giấc ngủ không phải là ngủ đông thực sự vì chúng vẫn có thể thức dậy, nhưng trong mùa này, gấu nâu trải qua một giấc ngủ sâu. Gấu giao tiếp với nhau qua âm thanh và đánh dấu lãnh thổ bằng mùi hương để cảnh báo đồng loại.

Gấu nâu là loài động vật ăn tạp, với một chế độ ăn vô cùng đa dạng. Chúng tiêu thụ rất nhiều loại thực phẩm, từ quả mọng, rễ cây, chồi cây, trái cây đến nấm. Ngoài ra, gấu nâu còn săn bắt các loài cá, đặc biệt là cá hồi, côn trùng và các động vật có vú nhỏ như thỏ, sóc, chồn và chim. Thế nhưng, chúng không ngại tấn công cả những loài động vật lớn hơn như nai sừng tấm, tuần lộc, cừu núi hay bò rừng bizon. Dù vậy, thực vật chiếm phần lớn trong khẩu phần ăn của chúng, lên tới 75% năng lượng mà gấu nâu nhận được từ thức ăn.

Trong mùa hè, gấu nâu ăn rất nhiều, có thể tiêu thụ từ 20.000 đến 40.000 calo mỗi ngày, tương đương với 1/3 nhu cầu năng lượng của chúng. Bên cạnh đó, gấu nâu đôi khi cũng ăn trộm thức ăn từ các loài săn mồi khác như hổ, chó sói và báo sư tử, gây ra những cuộc xung đột không nhỏ giữa chúng. Vào năm 2000, người ta phát hiện hai con hổ đực bị giết chết bởi gấu nâu trong một trận chiến tranh giành thức ăn.