Khám phá 11 thông tin thú vị về loài khủng long cổ dài

Khủng long cổ dài, với kích thước khổng lồ, là loài động vật trên cạn lớn nhất từng tồn tại trên Trái Đất. Nhưng vì sao chúng lại phát triển đến kích thước như vậy? Một nhóm các nhà nghiên cứu sinh thái học thực vật từ Nam Phi đã lý giải rằng chính chế độ ăn thực vật phong phú đã giúp chúng trở nên khổng lồ.

Các nhà cổ sinh vật học vẫn tiếp tục khám phá những di tích cổ đại, với hy vọng sẽ tìm thấy thêm những loài khủng long chưa được biết đến. Tuy nhiên, cho đến nay, không thể phủ nhận rằng khủng long cổ dài chính là loài khủng long lớn nhất thế giới, với chiều dài có thể lên tới 37 mét.

Khủng long cổ dài, loài động vật ăn cỏ nổi bật, sở hữu bộ răng đặc biệt không có răng nanh. Những chiếc răng của chúng có hình dáng giống như chiếc bút chì hoặc lá cây non, hoàn hảo để nghiền nát các loại lá, cỏ khô, cành cây, và các loài thực vật có lá cứng.

Các loài thằn lằn thường xuyên thay răng, cứ khoảng một tháng một lần. Với một dạ dày khổng lồ và quá trình trao đổi chất mạnh mẽ, chúng có thể tiêu hóa những thức ăn chưa được nhai kỹ. Hệ thống hô hấp của khủng long cổ dài cũng rất đặc biệt, giống như các loài chim, với các túi khí gắn liền với xương và các khoang cơ thể, giúp chúng hít thở hiệu quả hơn.

Khủng long cổ dài, một trong những loài khủng long có đuôi dài nổi bật ở châu Á, sở hữu một chiếc đuôi không chỉ giúp duy trì sự cân bằng hoàn hảo trong quá trình di chuyển mà còn trở thành vũ khí mạnh mẽ khi đối đầu với những loài khủng long ăn thịt. Chiếc đuôi dài của chúng đóng vai trò quan trọng trong việc giúp chúng duy trì sự vững vàng dù với kích thước khổng lồ. Nó còn có thể được sử dụng để tự vệ, tạo ra những đòn đánh mạnh mẽ khi bị tấn công.

Khủng long cổ dài chủ yếu sinh sống vào cuối kỷ Jura, đặc biệt trong khoảng thời gian giữa Oxford và Tithonus. Các nhà cổ sinh vật học đã sử dụng các phương pháp hiện đại như quét mẫu và phân tích trầm tích để xác định chính xác thời kỳ này. Thời đại rực rỡ nhất của chúng kéo dài từ 160 đến 145 triệu năm trước Công Nguyên.

Với trọng lượng khổng lồ từ 50 đến 75 tấn, nhiều người sẽ tự hỏi làm thế nào phần xương cổ của khủng long cổ dài có thể chịu đựng một khối lượng lớn như vậy. Câu trả lời đã được đưa ra vào năm 1952, khi giáo sư Dương Trung Kiến ở Trung Quốc phát hiện hóa thạch của chúng.

Mặc dù mẫu hóa thạch không còn nguyên vẹn, phần cổ của khủng long cổ dài, gồm 14 đốt xương sống, được bảo quản khá tốt. Kích thước của loài này ước tính dài khoảng 30 mét, trong đó phần cổ dài khoảng 13 đến 15 mét. Chiếc cổ khổng lồ này không chỉ giúp loài khủng long này di chuyển linh hoạt mà còn là công cụ hữu ích trong việc tìm kiếm thức ăn, từ việc luồn rúc vào bụi cây cho đến vươn cao để ăn lá non trên các cành cây cao.

Khắp các quốc gia Đông Á, như Trung Quốc và Việt Nam, loài rồng luôn được coi là biểu tượng thiêng liêng, dù chúng chỉ tồn tại trong truyền thuyết. Theo các ghi chép từ thời nhà Tấn (266-420 sau Công Nguyên), người dân thời đó đã phát hiện ra những mảnh xương lớn, với phần cổ dài hàng chục mét, khiến họ tin rằng rồng thực sự tồn tại.

Tuy nhiên, những mảnh xương này không phải của rồng mà là của khủng long cổ dài, một loài động vật khổng lồ mà con người chưa hề biết đến vào thời đó. Sự nhầm lẫn này đã làm dấy lên niềm tin vào sự tồn tại của rồng, đồng thời cũng khẳng định tầm quan trọng của những khám phá cổ sinh vật học trong việc giải mã các huyền thoại xưa kia.

Theo nghiên cứu từ Đại học Bonn, công bố trên tạp chí Sinh học, khủng long không cần phải nhai thức ăn như các loài động vật khác. Việc nuốt chửng thức ăn giúp chúng đưa thức ăn vào dạ dày nhanh chóng, tiết kiệm thời gian. Một chiếc cổ dài là chìa khóa để chúng có thể nuốt thức ăn mà không phải dừng lại, tạo điều kiện để quá trình ăn uống diễn ra liên tục và hiệu quả.

Khác với loài voi cần đến một chiếc đầu lớn để nhai thức ăn, khủng long cổ dài không cần đến phần đầu to lớn. Chiếc cổ dài của chúng giúp thức ăn được đẩy xuống dạ dày mà không gặp bất kỳ trở ngại nào. Chính vì vậy, chúng có thể ăn liên tục, giúp lấp đầy dạ dày khổng lồ của mình trong thời gian ngắn.

Trong khi voi cần đến 18 giờ mỗi ngày để thỏa mãn cơn đói, khủng long ăn cỏ cần tới 30 giờ để nuốt đủ thức ăn. Việc nuốt chửng thức ăn thay vì nhai là cách giúp chúng tiết kiệm thời gian và đạt được hiệu quả tiêu hóa cao. Theo giáo sư Martin Sander từ Đại học Bonn, việc nuốt chửng mà không nhai thực sự không gây trở ngại cho loài khủng long cổ dài.

Vừa qua, các nhà cổ sinh vật học đã phát hiện hóa thạch của một loài khủng long Titanosaurus hoàn toàn mới, tồn tại ở một trong những khu vực khô cằn nhất thế giới - sa mạc Atacama. Loài khủng long này được đặt tên là Arackar licanantay, sống vào cuối kỷ Phấn Trắng, khoảng 66 đến 80 triệu năm trước.

Nhóm nghiên cứu do Carlos Arévalo dẫn đầu, từ Bảo tàng Lịch sử Tự nhiên Quốc gia Chile, đã tìm thấy các mảnh hóa thạch của loài này ở khu vực sa mạc Atacama, thuộc dãy núi Andes, cách thành phố Copiapó 75 km về phía nam. Từng được coi là một trong những sa mạc khô cằn nhất hành tinh, ngày nay, Atacama hầu như không có mưa trong suốt hàng trăm năm qua, nhưng vào thời kỳ của Arackar licanantay, nơi đây được cho là một vùng đất với thảm thực vật phong phú và đa dạng, bao gồm các loài dương xỉ, cọ và thực vật có hoa.

Khủng long cổ dài được biết đến với một đặc điểm nổi bật không thể nhầm lẫn – chiếc cổ dài chiếm đến hai phần ba hoặc một nửa chiều dài cơ thể. Được cấu tạo từ 19 đốt sống cổ, trong đó đốt dài nhất có thể dài hơn 2 mét, chiếc cổ này gắn kết cứng rắn và không linh hoạt. Chính vì vậy, dù có một cổ dài ấn tượng, khủng long cổ dài di chuyển một cách chậm chạp và khó khăn.

Theo các nghiên cứu, cơ cổ của chúng khá phát triển, nếu không sẽ không thể chịu đựng được trọng lượng và độ dài như vậy. Cổ dài giúp chúng có thể vươn đầu vào giữa các tán cây rậm rạp, dễ dàng tiếp cận thực vật từ các tầng thấp của rừng cây thân gỗ. Tuy nhiên, điều này cũng gây khó khăn khi di chuyển qua những khu rừng dày đặc, và trong khi cơ thể có thể di chuyển, chiếc cổ vẫn di chuyển chậm chạp.

Đặc biệt, mặc dù chiếc cổ dài nổi bật, hộp sọ của loài khủng long này lại rất ngắn và sâu, chứng tỏ rằng chúng thuộc nhóm nguyên thủy hơn, với chiếc hộp sọ chỉ dài dưới 60 cm.

Sống trong kỷ nguyên hoàng kim của loài khủng long, những sinh vật khổng lồ này đã làm thế giới phải kinh ngạc bởi kích thước vượt trội, với phần cổ dài từ 10 đến 15 mét. Điều này đã được các nhà cổ sinh vật học xác nhận qua nhiều mẫu hóa thạch tìm thấy tại Trung Quốc vào các năm 1972, 1993 và 2001. Chiếc cổ vĩ đại của chúng đã hoàn toàn vượt trội so với các loài động vật ngày nay như cá mập trắng dài chỉ 6 mét hay hươu cao cổ với chiều dài cổ tối đa chỉ khoảng 2 mét.

Mamenchisaurus là tên gọi khoa học chính thức của loài khủng long này. Tuy nhiên, tại Tứ Xuyên, Trung Quốc, nơi lần đầu tiên các hóa thạch của chúng được phát hiện vào năm 1952, loài này được đặt tên theo nghĩa Hán – Việt là “Thằn lằn suối Mã Môn”. Tên gọi này gợi nhớ đến suối Mã Môn – nơi phát hiện và từ ‘Saurus’ trong tiếng Hy Lạp có nghĩa là thằn lằn, chỉ chung tất cả các loài thằn lằn lớn.