Top 10 bài văn cảm nhận sâu sắc nhất về tác phẩm "Cây tre Việt Nam" của Thép Mới

Từ bao đời nay, cây tre đã hiện diện khắp mọi miền đất nước, gắn bó sâu sắc với đời sống người dân Việt. Trong tâm thức dân tộc, tre không chỉ là loài cây quen thuộc mà còn là biểu tượng thiêng liêng của tinh thần Việt, của tình nghĩa và lòng thủy chung. Ngay từ thuở thơ ấu, tôi đã nhớ như in lời bình dị mà đầy cảm xúc trong tác phẩm "Cây tre Việt Nam": "Tre xanh, xanh tự bao giờ... Chuyện ngày xưa đã có bờ tre xanh".

Tre, nứa, vầu, trúc… thuộc họ Lúa, thân ngầm, mọc măng, sinh trưởng nhanh và sống thành từng khóm, từng cụm gắn bó. Cả đời tre chỉ trổ hoa một lần, như một vòng tuần hoàn đầy hy sinh và bền bỉ. Cùng với cây đa, bến nước, sân đình, tre hiện diện trong hồn làng, hiến dâng bóng mát và nguồn sống cho con người Việt. Tre đồng hành với bao bước thăng trầm lịch sử, từ thời Thánh Gióng nhổ bụi tre đánh giặc Ân, đến trận Bạch Đằng lừng lẫy cọc tre xuyên phá chiến thuyền giặc.

Tre còn là biểu tượng sáng tạo và dũng cảm – là vũ khí, là pháo đài, là hiện thân sức mạnh dân tộc trong chiến tranh và thiên tai. Tre giữ làng, giữ nước, giữ mái nhà tranh, giữ đồng lúa chín... Tre không chỉ là vật liệu hữu ích mà còn là nguồn cảm hứng thi ca, văn học: từ cổ tích "Cây tre trăm đốt", đến thơ ca Nguyễn Duy, đến bút ký của Thép Mới,... Tre vang vọng trong điệu múa sạp, trong tiếng sáo, trong cây đàn dân tộc – như nhịp sống bất tận của người Việt.

Ngày nay, trong thời đại hội nhập, tre vẫn giữ nguyên giá trị khi trở thành sản phẩm nghệ thuật độc đáo được yêu thích trên thế giới – từ đèn trang trí đến thủ công mỹ nghệ tinh xảo. Tre sống thành bụi, rễ bám sâu – như người Việt sống cộng đồng, bền lòng, kiên cường. “Rễ sinh không ngại đất nghèo – Tre bao nhiêu rễ bấy nhiêu cần cù”. Tre là hồn dân tộc, là biểu tượng bất diệt của bản sắc Việt Nam giữa dòng chảy văn minh hiện đại.

Hà Nội hôm nay tre ít hiện diện trong phố phường đông đúc, nhưng trên những miền quê mở rộng, lũy tre vẫn ôm ấp xóm làng. Khói rơm chiều xưa không còn, nhưng tre vẫn vươn lên, bền bỉ và dịu dàng như chính tâm hồn người Việt Nam.

Chiến thắng Điện Biên Phủ vang dội năm châu, trở thành biểu tượng rực rỡ cho lòng dũng cảm và ý chí kiên cường của dân tộc Việt Nam. Cảm phục trước tinh thần ấy, năm 1956, các nghệ sĩ điện ảnh Ba Lan thực hiện một bộ phim mang tên Cây tre Việt Nam, lấy hình tượng tre làm biểu tượng cho đức tính kiên cường, bền bỉ của con người Việt. Nhà văn Thép Mới đã viết lời bình giàu hình ảnh, âm vang nhạc tính cho bộ phim đó.

Bài văn như một bản giao hưởng của hình ảnh và cảm xúc, đậm chất tuỳ bút, hài hòa giữa miêu tả, trữ tình và bình luận. Trong bối cảnh hào sảng sau chiến thắng lịch sử năm 1954, khi miền Bắc đang dựng xây xã hội chủ nghĩa với khí thế hừng hực, tác phẩm ra đời mang theo cả tinh thần thời đại.

Cây tre được khắc hoạ không chỉ là người bạn thân thiết của người nông dân mà còn là chứng nhân lịch sử, người bạn thủy chung trong cuộc kháng chiến chống Pháp. Từng hình ảnh, từng câu chữ nâng tầm tre thành biểu tượng gắn bó máu thịt với con người Việt Nam từ thuở nằm nôi đến khi về cõi.

Bài viết chia thành bốn phần rõ ràng, mở ra với hình ảnh bao quát, đi vào chi tiết đậm đà, kết lại bằng cảm xúc sâu sắc. Từ tre miền Nam đến nứa Việt Bắc, từ rừng tre Điện Biên đến lũy tre làng, tất cả quy tụ về một điểm chung: tre là máu thịt, là hồn dân tộc. Những phẩm chất giản dị, thanh cao của tre được nhân hoá, hòa quyện cùng khí chất của người Việt: sống giản dị, bền bỉ, dẻo dai, kiên trung và bất khuất.

Với nhạc điệu mềm mại, bài văn dẫn người đọc đi qua bóng tre êm đềm của làng quê, qua từng kỷ niệm gắn bó: chiếc nôi tre thuở ấu thơ, bánh chưng xanh gói bằng lạt tre kết duyên lứa đôi, điếu cày tre của tuổi già thong thả, rồi lại hóa thân vào những chiến công thần kỳ từ Gióng đến Điện Biên.

Tre đồng hành cùng bộ đội trên đường hành quân, nơi chiến địa, là đòn gánh cơm, là chạc nứa khiêng pháo, là chông gai lập thành đồng tổ quốc. Tre không chỉ là vũ khí mà là người đồng chí, đồng đội thầm lặng nhưng quả cảm. Bằng nghệ thuật nhân hoá đỉnh cao, Thép Mới đã để tre cất tiếng nói, tre phá đồn giặc, tre đi xung kích, tre hoà ca khải hoàn cùng dân tộc.

Phần kết đẹp như một khúc hát: tiếng sáo tre bay giữa trời cao, mang theo khúc hoan ca của hoà bình và tương lai. Tre là di sản văn hoá, là tình cảm, là khí chất của Việt Nam. Từ hình tượng cây tre, tác phẩm khắc họa vẻ đẹp tâm hồn và nhân cách người nông dân Việt: giản dị mà sâu sắc, yếu mềm mà bền bỉ, lặng lẽ nhưng rực rỡ như chính đất nước này.

Để hiểu sâu hơn về vẻ đẹp ấy, các em nên tìm đọc thêm bài Soạn bài Cây tre Việt Nam và Phân tích Cây tre Việt Nam – những tài liệu hữu ích giúp nâng cao cảm nhận văn học và trân trọng hơn giá trị truyền thống dân tộc.

Tuỳ bút "Cây tre Việt Nam" của nhà văn Thép Mới, viết năm 1956, là một áng văn trữ tình giàu chất thơ, được sáng tác để thuyết minh cho bộ phim cùng tên của các nhà làm phim Ba Lan. Bằng lối viết tài hoa, giàu cảm xúc, tác giả đã khắc họa hình ảnh cây tre – biểu tượng tinh thần bất khuất và thân thiết của dân tộc Việt.

Mở đầu bằng câu văn giản dị mà lắng đọng: “Cây tre là người bạn thân của nông dân Việt Nam, bạn thân của nhân dân Việt Nam”, Thép Mới đã đưa tre vào sâu trong tâm hồn người đọc. Không chỉ là hình ảnh trong đời sống thường nhật, cây tre còn gắn bó mật thiết với lịch sử, với sản xuất, chiến đấu, và cả đời sống tinh thần của người Việt.

Giữa muôn vàn loài cây trong miền nhiệt đới, tre vẫn chiếm vị trí đặc biệt: thân thuộc, gần gũi, có mặt khắp mọi miền – từ Đồng Nai đến Việt Bắc, Điện Biên. Dáng đứng thanh cao, phẩm chất bền bỉ, tre trở thành biểu tượng cho khí phách người Việt, như lời thơ Nguyễn Duy: “Ở đâu tre cũng xanh tươi, cho dù đất sỏi, đất vôi bạc màu”.

Họ hàng nhà tre – nứa, trúc, mai, vầu – tuy khác biệt nhưng lại thống nhất trong cốt cách, cùng mọc thẳng từ một mầm non. Sức sống mãnh liệt ấy đã khiến tre hiện diện trong cả lao động lẫn tâm hồn. Từ bóng tre quê nhà đến chiếc điếu cày, cái nôi tre, lạt giang gói bánh chưng... tất cả đều chan chứa nghĩa tình, sự thuỷ chung, như mối duyên quê đằm thắm.

Với văn phong đậm chất nhạc, giàu nhịp điệu và cảm xúc, Thép Mới dẫn dắt ta qua ký ức về cối xay tre quay nặng nề, về chiếc gậy tầm vông làm nên kỳ tích Điện Biên. Tre không chỉ hiện thân trong lao động, mà còn là đồng chí sát cánh trong chiến đấu, là khúc anh hùng ca của dân tộc – “Tre giữ làng, giữ nước, giữ mái nhà tranh, giữ đồng lúa chín”.

Nhạc của tre là tiếng sáo, tiếng diều, vang vọng trong gió nam giữa trời cao rộng. Tre đi vào hồn quê, gắn bó với văn hóa và lịch sử, trở thành biểu tượng sống động và lâu bền của bản sắc Việt.

Ở phần kết, tác giả khẳng định sức sống bất diệt của tre: “Tre già măng mọc”, và hình ảnh búp măng non vẫn mãi là biểu tượng trên ngực áo thiếu nhi Việt Nam. Dù đất nước phát triển, công nghiệp hóa, cây tre – với dáng đứng kiêu hãnh, tâm hồn thuỷ chung – vẫn sống mãi trong lòng người Việt, như lời ca khúc bất tận của tình yêu đất nước.

Cây tre – dáng hình gầy guộc, thân quen – đã in đậm trong tâm trí người Việt tự bao đời. Tựa mái đình rêu phong, gốc đa cổ thụ hay bến nước quê xưa, bóng tre luôn hiện hữu như một phần ký ức dân tộc. Thép Mới, với trái tim yêu nước nồng nàn, đã viết nên tuỳ bút "Cây tre Việt Nam" như một khúc ca tôn vinh hình ảnh ấy – vừa mộc mạc, vừa thiêng liêng.

Tre không chỉ hiện diện trong cuộc sống thường ngày mà còn là nhân chứng lịch sử, xuất hiện từ truyền thuyết Thánh Gióng đến những năm tháng kháng chiến gian lao. Mảnh mai là thế, nhưng tre mang sức mạnh phi thường – “tre giữ làng, giữ nước, giữ mái nhà tranh, giữ đồng lúa chín”. Thép Mới ngợi ca dáng đứng vươn cao, xanh rì của tre – tượng trưng cho chí khí người quân tử: ngay thẳng, thanh cao, bất khuất.

Mỗi chiếc lá tre như lớp áo mỏng mẹ dành cho con, mỗi bụi tre như vòng tay đoàn kết, sẻ chia của cộng đồng. Tre không sống lẻ loi, mà kết thành lũy, cùng vươn lên từ đất cằn, sỏi đá – nơi nào có đất, nơi ấy có tre, có sức sống mãnh liệt như người dân quê hiền lành mà kiên cường.

Từ dáng đứng đến tấm lòng, tre là hình ảnh phản chiếu con người Việt – cần cù, lạc quan, dẫu khốn khó vẫn không bao giờ gục ngã. Dưới cái nhìn của Thép Mới, tre chính là hiện thân sống động của phẩm chất cao đẹp: thuỷ chung, hi sinh, kiên cường. Những lớp măng non mọc lên – là thế hệ con cháu tiếp nối truyền thống ông cha, vững vàng dựng xây non sông.

Bài tuỳ bút thấm đẫm chất thơ và cảm xúc, sử dụng khéo léo biện pháp nhân hoá, làm cây tre như có linh hồn, biết yêu thương, biết sống vì người. Qua hình ảnh tre, tác giả không chỉ ca ngợi vẻ đẹp của thiên nhiên, mà còn khắc họa đậm nét tinh thần bất khuất của dân tộc Việt Nam.

Tôi – một mầm măng nhỏ bé, ra đời nơi làng quê thanh bình, giản dị. Không ai rõ tổ tiên tôi có từ bao giờ, chỉ biết rằng:

"Tre xanh xanh tự bao giờ
Chuyện ngày xưa đã có bờ tre xanh".

Gia tộc tre chúng tôi đã sống cùng dân tộc Việt Nam từ thuở dựng nước, cùng chia ngọt sẻ bùi suốt hàng nghìn năm. Thuở nhỏ, tôi khoác lớp vỏ dày, gầy guộc, nhọn hoắt – nhưng lớn lên tôi trở thành cây tre vững chãi, dáng đứng hiên ngang, thân rỗng, xanh thẫm. Tôi bền bỉ trước bão giông, với gai nhọn bảo vệ mình trước hiểm nguy, lá mong manh như làn gió, gân lá như chiếc thuyền nhỏ trôi nhẹ theo từng làn gió lộng. Bộ rễ chùm cằn cỗi nhưng vững chắc, níu chặt lòng đất mẹ.

Những ngày nắng hạn, tôi và anh em đong đưa làm dịu mát không gian, dang tay chở che cho đàn con. Khi mưa bão kéo về, chúng tôi sát vai làm thành lũy tre kiên cường. Dù ở đồng bằng hay miền núi, dù đất đai khô cằn hay bạc màu, tre vẫn xanh ngát một màu niềm tin:

"Ở đâu tre cũng xanh tươi
Cho dù đất sỏi đá vôi bạc màu".

Trong những năm tháng kháng chiến, tôi đã hóa thân thành gậy, chông, tên nỏ – những vũ khí thô sơ nhưng đầy nghĩa khí. Tôi góp phần giữ gìn từng tấc đất quê hương. Ngày hôm nay, tôi hiện diện trong từng ngôi nhà, cây cầu, bữa cơm – từ đôi đũa gọn nhẹ, chiếc tăm xỉa răng đến giỏ mây, bàn ghế, nôi tre ru trẻ giấc say.

Các chị em tre đẹp duyên dáng được trồng làm cảnh. Khi tàn phai, tôi vẫn cháy hết mình, sưởi ấm ngọn lửa gia đình. Cuộc đời tôi khép lại, nhưng lớp măng non lại vươn lên mạnh mẽ – "tre già măng mọc". Đó là vòng đời, là mạch sống không ngừng chảy của họ nhà tre – của sức sống Việt Nam bền bỉ và thủy chung.

Tre không chỉ là bạn đồng hành, mà còn là biểu tượng bất diệt của tinh thần kiên cường. Như dân tộc tôi – yếu ớt tưởng chừng, nhưng lại tiềm tàng một sức mạnh vô biên, vượt qua bão tố để giành lấy hoà bình, độc lập, và hạnh phúc.

"Mai sau, mai sau, mai sau
Đất xanh xanh mãi xanh màu tre xanh".

Tiếng võng tre kẽo kẹt ngày thơ ấu vẫn còn vọng lại trong tâm hồn tôi như lời ru ngọt ngào của mẹ. Cây tre – người bạn bền bỉ và thủy chung – từ bao đời đã hòa nhịp cùng cuộc sống của người nông dân Việt Nam, trở thành biểu tượng thiêng liêng cho đất nước và con người nơi đây.

"Tre xanh xanh tự bao giờ. Chuyện ngày xưa đã có bờ tre xanh" – câu thơ như lời thì thầm của lịch sử, kể lại hành trình của tre từ thuở Hùng Vương dựng nước. Dáng thẳng đứng kiêu hãnh, thân gầy guộc mà cứng cáp, tre không chỉ hiện thân của người quân tử mà còn là biểu tượng cho lòng hi sinh, tình mẫu tử thiêng liêng qua hình ảnh lá tre ôm ấp măng non.

Từ tuổi thơ nô đùa dưới bóng tre với ống thụt, diều giấy, lồng đèn trung thu, đến lúc trưởng thành dựng vợ gả chồng, tre vẫn luôn hiện diện bên con người. Mái nhà tranh bằng tre, giường tre mộc mạc, những sợi lạt gói bánh chưng ngày Tết... tất cả đều gắn bó mật thiết với đời sống dân dã, từ lúc chào đời đến khi yên nghỉ.

Tre còn là giai điệu của làng quê, là nét đẹp văn hóa ngàn đời. Những câu ca dao, lời hát ru, khúc hát giao duyên in đậm hình ảnh cây tre như mạch nguồn nuôi dưỡng tâm hồn dân tộc. Tiếng tre xào xạc trong gió trưa hè, tiếng cối giã gạo vang vọng mỗi sớm mai, tất cả làm nên thanh âm ngọt ngào của ký ức.

Vượt qua vai trò thường nhật, tre còn trở thành chiến sĩ can trường trong lịch sử giữ nước. Từ gậy tầm vông đến chông tre chống giặc, từ bóng tre giữ làng giữ nước đến lòng trung dũng của Thánh Gióng, tre là đồng chí, là biểu tượng cho ý chí kiên cường và lòng yêu nước bất diệt.

Dẫu thời gian trôi, dù xã hội phát triển đến đâu, cây tre vẫn mãi là biểu tượng bất biến trong tâm thức người Việt. Tre là tinh thần, là khí phách, là hồn cốt của dân tộc – xanh mãi với đất trời quê hương.

“Tre xanh xanh tự bao giờ,

Chuyện ngày xưa đã có bờ tre xanh.”

Hình ảnh cây tre thân quen đã thấm đẫm trong từng áng thơ ca Việt, bởi tre vốn quá gần gũi và gắn bó mật thiết với cuộc sống người dân quê. Dạo quanh làng mạc, đâu đâu cũng thấy rặng tre xanh mát trải dài như tấm bình phong che chở đất trời.

Tre thường mọc thành từng bụi, liên kết chặt chẽ thành bức tường xanh rì rào trước gió. Từ ngàn đời, tre luôn đứng bên nhau, không bao giờ đơn độc, như biểu tượng của sự đoàn kết bền chặt trong tâm hồn người Việt. Thân tre dù mảnh mai, nhiều đốt song vẫn không thể bị gió quật ngã, tượng trưng cho ý chí kiên cường vượt qua mọi thử thách trong cuộc sống lao động.

Bên bờ sông, mỗi cơn gió nhẹ thổi qua khiến lá tre khô bay lượn như những vòng xoáy đẹp mắt trên mặt nước. Cạnh những cây tre khỏe mạnh ấy, những mầm măng non nhọn hoắt vươn lên mạnh mẽ, như biểu tượng cho sự sinh sôi, phát triển không ngừng.

Tre gắn bó sâu sắc với tuổi thơ làng quê khi trẻ nhỏ được nghe những câu chuyện cổ tích về cây tre trăm đốt, chơi trò trốn tìm, nhảy dây dưới bóng tre xanh. Thậm chí, những chiếc lá tre xanh còn được dùng làm que kem trong những trò chơi trẻ con giản dị nhưng đầy ý nghĩa.

Qua bao thế hệ, tre đã góp phần không nhỏ vào đời sống người Việt. Con người được ru ngủ trong chiếc nôi tre, lớn lên dưới mái nhà tranh tre thân thương, sống trong vòng tay che chở của rặng tre xanh bền bỉ. Tre còn giúp bảo vệ đất đai khỏi sạt lở, giữ vững bờ đê chắc chắn giữa mưa bão. Xung quanh ta là vô vàn vật dụng từ tre như đũa, rổ, giỏ – những sản phẩm thủ công mang đậm dấu ấn quê hương.

Tre theo chân người mẹ, người chị trong mỗi chuyến chợ, đồng hành cùng bác nông dân trong công việc đồng áng với những chiếc gầu, chùm tre đầy hữu dụng. Về đến nhà, hình ảnh chiếc búi gà đan từ tre hiện diện thân thương nơi góc sân vườn, tô điểm cuộc sống yên bình mộc mạc.

Tre không chỉ mang lại lợi ích trong đời sống mà còn gắn bó máu thịt với dân tộc trong những ngày chống giặc ngoại xâm. Khi đất nước lâm nguy, cây tre trở thành vũ khí thô sơ mà lợi hại, là biểu tượng của lòng quyết tâm và tinh thần chiến đấu kiên cường. Những gậy tre, chông tre tuy giản đơn nhưng đã góp phần đánh bại quân thù, bảo vệ bờ cõi thiêng liêng.

Nhà văn Thép Mới từng viết: “Tre xung phong vào xe tăng đại bác. Tre giữ làng, giữ nước, giữ mái nhà xanh, giữ đồng lúa chín. Tre hy sinh để bảo vệ con người.” Tre lớn lên cùng con người Việt, song hành trên bước đường dựng nước và giữ nước, là người bạn trung thành, biểu tượng của đức tính anh hùng bất khuất và lòng thủy chung sâu sắc.

Bức tranh làng quê Việt hiện lên thật yên bình với những nét đặc trưng đậm đà bản sắc dân tộc: mái đình, cây đa, cánh cò, tiếng sáo diều, con trâu và những luỹ tre xanh bát ngát. Dù đi đâu, hình ảnh ấy vẫn vẹn nguyên trong trái tim người Việt.

“Ví dầu cầu ván đóng đinh,
Cầu tre lắc lẻo, gập ghềnh khó đi...”

Hình ảnh “cầu tre lắc lẻo” vang vọng nhẹ nhàng, tựa lời ru dịu dàng của mẹ, theo tôi suốt cuộc đời trên chiếc võng tre thân thuộc. Cây tre đã trở thành người bạn đồng hành thân thiết của người nông dân, biểu tượng cho phẩm chất cao quý của con người và đất nước Việt Nam.

“Tre xanh xanh tự bao giờ,
Chuyện ngày xưa đã có bờ tre xanh.”

Tre không rõ bắt nguồn từ khi nào, nhưng đã thấm đẫm trong truyền thuyết lịch sử chống giặc cứu nước từ thời Hùng Vương thứ Sáu. Tre tượng trưng cho người quân tử với thân hình thẳng đứng, thanh mảnh nhưng kiên cường vươn lên trời cao. Lá tre mỏng manh che chở măng non, tựa như người mẹ hiền thầm lặng hi sinh cho con.

Dù mảnh mai nhưng tre biết hòa mình, kết thành luỹ vững chắc, sức mạnh đoàn kết ấy không gì phá vỡ nổi. Những mầm tre non nhọn hoắt, đầy sức sống, tiếp nối tinh thần thế hệ trước. Tre kiên cường tồn tại qua bao môi trường khắc nghiệt, từ bùn lầy đến đất cằn cỗi, vẫn xanh tươi mượt mà.

Tre giản dị, mềm mại nhưng cũng bền bỉ, dẻo dai và thanh cao như con người. Sự hòa quyện ấy xóa nhòa ranh giới giữa vật thể và con người. Tre là bạn thân từ lúc lọt lòng nằm trong chiếc nôi tre, lớn lên cùng trò chơi dân gian: tán hưng, ống thụt, làm diều, làm lồng đèn trung thu...

Trưởng thành trong lao động dưới ánh trăng đêm: “Đêm trăng thanh anh mới hỏi nàng,
Tre non đủ lá đan sàng được chăng?”
Đến khi dựng vợ gả chồng cũng có mái nhà tranh, giường tre. Tre hiện diện trọn đời trong ăn, ở, làm việc, phong tục, tập quán – từ lúc sinh ra đến khi mất đi, gắn bó thân tình và thủy chung.

Dưới bóng tre thấp thoáng mái đình cổ kính là nền văn hóa nông nghiệp, nơi chất chứa những nhọc nhằn, giần sàng, xay giã. Tre còn chẽ lạt gói bánh chưng xuân về, khít chặt như những mối tình quê thuở ban đầu. Tre trong niềm vui trẻ thơ, trong tuổi già yên ả, là sợi dây kết nối bền chặt như tơ duyên định sẵn.

Tre cũng là biểu tượng văn hóa tâm linh sâu sắc. Qua câu hát, câu thơ như sợi dây gắn kết tâm hồn dân tộc: “bóng tre trùm mát rượi”, lời tâm tình mùa màng “Cánh đồng ta năm đôi ba vụ, tre với người vất vả quanh năm”, hay giai điệu giao duyên “Lạt này gói bánh chưng xanh, cho mai lấy trúc cho anh lấy nàng.” Tiếng võng tre kẽo kẹt vang lên dịu dàng như khúc nhạc đồng quê thanh bình.

Tre trong lịch sử dựng nước hiện lên với khí phách kiên cường, bất khuất: “Tre xung phong vào xe tăng đại bác,
Tre giữ làng giữ nước, giữ mái nhà tranh, giữ đồng lúa chín,
Tre hy sinh để bảo vệ con người.”
Tre lăn xả vào trận mạc, dù kẻ thù mạnh mẽ vẫn không khuất phục, bảo vệ non sông đất nước và con người. Tre là đồng chí, là chiến sĩ kiên trung. Kì diệu thay, cối xay tre tượng trưng cho cuộc đời lao động gian khổ, bền bỉ dẻo dai, mũi tầm vông mảnh mai mang sức mạnh Thánh Gióng thuở trước đánh đuổi giặc Ân.

Dẫu khoa học kỹ thuật phát triển đến đâu, hình ảnh cây tre vẫn mãi vẹn nguyên trong tâm hồn người Việt, trở thành cây tre tinh thần – bóng mát dịu dàng, khúc nhạc tâm tình và biểu tượng cao quý cho phẩm chất, cốt cách con người Việt Nam.

Ngày xưa, tôi là một mầm măng nhỏ bé, sinh ra trong một làng quê nghèo nhưng đậm đà tình quê và sự mộc mạc giản dị. Tôi từng băn khoăn không biết tổ tiên mình bắt nguồn từ đâu, chỉ biết rằng:

“Tre xanh xanh tự bao giờ,
Chuyện ngày xưa đã có bờ tre xanh.”

Quả thật, dòng họ tre chúng tôi đã gắn bó sâu sắc với người Việt qua ngàn năm lịch sử. Thời ấu thơ, tôi là mầm măng yếu ớt, thân hình nhỏ nhắn như chiếc nón nhọn, khoác bên ngoài lớp áo giáp xếp chồng bảo vệ. Qua thời gian, tôi lớn lên thành một cây tre cứng cáp với thân ống rỗng màu xanh thẫm đậm dần về gốc. Tôi kiên cường, vững vàng trước mưa gió, thân mình phủ đầy gai nhọn như kim tự vệ trước những bàn tay phá hoại vô lý. Lá tôi mỏng manh xanh non, mang trên mình những đường gân song song như chiếc thuyền nhỏ lắc lư theo gió. Rễ tôi thuộc loại rễ chùm, tuy gầy guộc nhưng bám chắc vào lòng đất để giữ thăng bằng vững vàng trước bão tố.

Khi nắng hạn gay gắt, cả đại gia đình tôi đung đưa, tạo gió mát, che chở cho đàn con thân yêu. Đến mùa mưa bão, chúng tôi hợp thành hàng rào vững chãi, kiên cường chống chọi với gió giông. Nhờ vậy, chúng tôi tồn tại khắp nơi, dù ở đất cằn hay nơi gần nguồn nước. Vì thế mà câu thơ này ra đời:

“Ở đâu tre cũng xanh tươi,
Cho dù đất sởi đá vôi bạc màu.”

Trong lịch sử chống giặc ngoại xâm, tôi được sử dụng làm vũ khí: gậy, chông, mũi tên, cung tên,... góp phần bảo vệ nền hòa bình cho dân tộc. Trong đời sống hàng ngày, tôi trở thành ngôi nhà tre vững chắc che mưa che nắng, nuôi dưỡng con người và con trẻ. Trong bữa cơm, tôi hóa thân thành đôi đũa – nhẹ nhàng, không trơn trượt, tiện lợi và tiết kiệm hơn đũa nhựa.

Sau bữa ăn, người lớn dùng tăm làm từ tôi để xỉa răng. Người phụ nữ mang giỏ mây trên tay đi chợ, các ông bà nhâm nhi tách trà bên bộ bàn ghế mây được đan tỉ mỉ từ những sợi tre mảnh mai. Ở quê hương tôi, nghề làm tăm tre, đũa tre, đan giường mây hay giỏ mây phát triển mạnh. Những cây tre ngà mảnh mai, xinh đẹp thường được trồng làm cảnh. Khi đời tôi kết thúc, thân tre khô trở thành chất đốt dễ cháy, ngọn lửa mạnh mẽ.

Các bạn có nghe câu “Tre già măng mọc” chưa? Đó chính là vòng đời của dòng họ tre chúng tôi, nối tiếp truyền thống, gắn bó bền lâu với con người, đi sâu vào tiềm thức dân tộc. Tre như người nông dân chất phác, chịu thương chịu khó. Tre còn là biểu tượng của sức mạnh bền bỉ, tinh thần bất khuất trước kẻ thù, thể hiện lòng kiên cường của dân tộc Việt trong suốt chiều dài lịch sử. Dù thân hình nhỏ bé, tre tiềm ẩn sức mạnh phi thường, đánh bại bao sóng gió, vững bước tới chiến thắng vẻ vang và chính nghĩa.

“Mai sau, mai sau, mai sau,
Đất xanh xanh mãi xanh màu tre xanh.”

Cây tre từ lâu đã trở thành biểu tượng thiêng liêng của dân tộc Việt Nam, sở hữu những phẩm chất quý báu như con người vậy. Lũy tre xanh mát đầu làng là hình ảnh gắn bó thân thương với làng quê Việt.

Tre tồn tại từ bao đời, không ai rõ nguồn cội, nhưng từ thời Hùng Vương thứ Sáu đã đi vào huyền thoại lịch sử đấu tranh giữ nước. Tre như người quân tử với thân hình mảnh khảnh thẳng tắp, kiên cường bất khuất hướng thẳng lên trời cao. Lá mỏng manh, áo ngoài bao bọc măng non như người mẹ ân cần, dịu dàng che chở đứa con bé bỏng. Dù dáng gầy guộc, tre vẫn biết liên kết, hợp sức thành hàng rào kiên cố, không gì phá nổi. Những mầm tre con nhọn hoắt, mạnh mẽ vươn lên như tiếp thêm sức sống cho thế hệ trước. Tre kiên trì, dẻo dai dù sống trên bùn lầy, đất khô, sỏi đá vẫn xanh mướt. Tre giản dị mà kiên cường, thanh cao như con người, xóa nhòa ranh giới giữa nhân vật và sự vật.

Tre từ lâu là bạn thân thiết của con người. Khi mới lọt lòng, ta nằm trong chiếc nôi tre, lớn lên chơi trò chơi dân gian: tán hưng, ống thụt, thả diều, làm lồng đèn trung thu... Dưới bóng tre, những đêm trăng sáng ghi dấu kỷ niệm: "Đêm trăng thanh anh mới hỏi nàng, Tre non đủ lá đan sàng được chăng?". Lúc dựng vợ gả chồng, mái nhà tranh, kèo cột tre, giường tre đều hiện diện. Tre thấm đẫm đời sống con người từ ăn, ở, làm việc, trong phong tục, tập quán – từ lúc sinh đến khi nhắm mắt, tre luôn chung thủy đồng hành. "Dưới bóng tre, thấp thoáng mái đình chùa cổ kính" là biểu tượng văn hóa nông nghiệp, nơi gắn bó với những công việc mệt nhọc như giã giần, sàng xay.

Tre chẻ lạt gói bánh chưng ngày Tết, khít chặt như những mối tình quê thơm ngát thuở đầu yêu. Tre trong niềm vui trẻ thơ, sự an yên tuổi già, hòa quyện như sợi tơ duyên bền chặt. Tre cũng là nguồn cảm hứng bất tận trong thơ ca, từ câu hát ru đến khúc giao duyên: "bóng tre trùm mát rượi", ca ngợi sự gắn bó giữa người và đất trời: "Cánh đồng ta năm đôi ba vụ. Tre với người vất vả quanh năm", hay tiếng nhạc đồng quê của trúc tre bên những buổi trưa hè lộng gió, tiếng võng kẽo kẹt vang lên dịu dàng, ru hồn người hoài niệm bình yên.

Trong những cuộc chiến giữ nước, tre thể hiện khí tiết quật cường: "Tre xung phong vào xe tăng đại bác. Tre giữ làng giữ nước, giữ mái nhà tranh, giữ đồng lúa chín. Tre hy sinh bảo vệ con người". Tre lăn xả vào kẻ thù, dẫu gian nguy để giữ gìn non sông và bảo vệ mạng sống nhân dân. Tre là người đồng chí, chiến sĩ cùng ta chiến đấu. Cái cối xay tre biểu trưng cho cuộc đời lao động vất vả, sức chịu đựng bền bỉ, vẫn là cây tre mềm mại nhưng sắc bén như mũi tầm vông của Thánh Gióng xưa đánh đuổi giặc Ân cứu nước.

Dẫu ngày nay cuộc sống đổi thay, vật dụng tre giảm dần, lũy tre đầu làng ít thấy bóng dáng, con người cũng hiếm khi ngồi dưới gốc tre hóng mát. Thế nhưng, cây tre vẫn mãi tồn tại trong trái tim người Việt, là biểu tượng không phai nhòa của dân tộc ta.