Viết bài nghị luận phân tích và đánh giá chủ đề cùng những đặc điểm nghệ thuật nổi bật trong một tác phẩm truyện
Nội dung bài viết
Phân tích và đánh giá chủ đề, nghệ thuật qua bài nghị luận là phương pháp hiệu quả để khám phá sâu sắc một tác phẩm văn học. Bài viết sau sẽ hướng dẫn chi tiết cách thực hiện.

Nghị luận phân tích chủ đề và những nét nghệ thuật đặc sắc trong tác phẩm truyện
I. Dàn ý phân tích.
1. Dàn ý cơ bản.
2. Dàn ý mở rộng.
II. Bài văn mẫu tham khảo.
1. Phân tích tác phẩm X.
2. Đánh giá tác phẩm Y.
3. Bài mẫu sáng tạo.
4. Bài phân tích chuyên sâu.
I. Dàn ý bài nghị luận phân tích chủ đề và đặc điểm nghệ thuật trong tác phẩm truyện
Muốn xây dựng một bài nghị luận phân tích chủ đề và nghệ thuật tác phẩm truyện chỉn chu, mạch lạc, việc đầu tiên cần làm là lập dàn ý kỹ lưỡng những luận điểm trọng tâm.
1. Dàn bài mẫu phân tích tác phẩm "Chữ người tử tù" - Truyện ngắn đặc sắc trong chương trình Ngữ văn 10
a. Khai mở:
- Khái lược giá trị nội dung và nghệ thuật của kiệt tác "Chữ người tử tù", nêu nhận định tổng quan.
- Trình bày lý do chọn phân tích tác phẩm này cùng những giá trị đặc biệt cần khám phá.
b. Luận giải:
* Tinh hoa nội dung tác phẩm:
Tác phẩm khắc họa cuộc hội ngộ trớ trêu giữa Huấn Cao - tử tù tài hoa khí phách và viên quản ngục - đại diện cho trật tự xã hội nhưng say mê cái đẹp. Mối quan hệ đặc biệt này trở thành điểm nhấn đầy ám ảnh.
* Luận bàn về chủ đề tác phẩm qua những dẫn chứng văn bản
Chủ đề xuyên suốt "Chữ người tử tù": Cái đẹp, cái thiện có thể nảy sinh từ nơi tăm tối nhưng không thể dung hòa với cái ác. Đây là thông điệp nhân văn sâu sắc về sự chiến thắng của chân-thiện-mỹ.
* Đánh giá những giá trị nghệ thuật đặc sắc
- Phong cách nghệ thuật:
+ Tình huống truyện đầy nghịch lý: Cuộc gặp gỡ trớ trêu giữa một tử tù tài hoa và viên quản ngục mê cái đẹp, tạo nên kịch tính đặc biệt.
+ Hệ thống nhân vật tương phản: Huấn Cao - hiện thân của khí phách và tài năng, đối lập với viên quản ngục - đại diện quyền lực nhưng khao khát cái đẹp.
+ Lối kể chuyện khách quan qua ngôi thứ ba giúp bao quát toàn bộ câu chuyện một cách chân thực.
+ Nhịp văn uyển chuyển cùng ngôn ngữ cổ kính tái hiện không khí thời đại xưa cũ.
c. Lời kết: Tổng hợp những giá trị nổi bật và khẳng định vị trí văn học của kiệt tác.
2. Dàn bài phân tích tác phẩm "Chuyện chức Phán sự đền Tản Viên" - Mẫu nghị luận văn học đặc sắc
a. Khúc dạo đầu:
- Dẫn dắt ngắn gọn về tác phẩm, nêu những ấn tượng bao quát và giá trị cốt lõi.
- Lý do chọn phân tích tác phẩm cùng những điểm đặc biệt khiến bạn say mê, trân quý tác phẩm này.
b. Phần luận giải:
Tương tự phương pháp phân tích tác phẩm Chữ người tử tù, ở tác phẩm này cần triển khai đầy đủ các nội dung then chốt sau:
(1) Khái lược tinh túy nội dung tác phẩm
(2) Luận bàn về tư tưởng chủ đạo của tác phẩm
(3) Khám phá những giá trị nghệ thuật đặc sắc
* Tinh túy cốt truyện: Tác phẩm tái hiện cuộc đấu tranh quyết liệt của Ngô Tử Văn chống lại cái ác (vạch mặt hồn ma tướng giặc, khôi phục công lý cho Thổ thần, cuối cùng được phong chức Phán sự đền Tản Viên).
* Phân tích chiều sâu chủ đề qua những dẫn chứng văn bản.
Tư tưởng chủ đạo trong "Chuyện chức Phán sự đền Tản Viên":
- Ngợi ca phẩm chất ngay thẳng, dũng cảm đấu tranh cho chính nghĩa của con người.
- Phơi bày bản chất thối nát của chế độ phong kiến với bọn quan lại tham lam, hống hách.
- Thể hiện khát vọng mãnh liệt của nhân dân về một xã hội công bằng, lẽ phải chiến thắng.
* Đánh giá tinh hoa nghệ thuật
- Nghệ thuật khắc họa nhân vật sắc sảo, đa chiều.
- Phối hợp nhuần nhuyễn yếu tố hiện thực và kỳ ảo:
+ Thế giới huyền bí: Hồn ma tướng giặc, Diêm Vương, quỷ sứ Dạ Xoa, vị Thổ thần.
+ Những tình tiết huyền ảo: Tử Văn trải nghiệm cõi chết rồi hồi sinh; được phong chức Phán sự nơi đền thiêng.
+ Không gian hư ảo: Cõi âm dương giao hòa, thế giới thực - ảo đan xen.
- Ngôi kể khách quan thứ ba giúp bao quát toàn bộ câu chuyện với tầm nhìn đa chiều.
- Ngôn từ giản dị mà sâu lắng, hình ảnh sống động khắc sâu vào tâm trí độc giả.
c. Lời kết: Cô đọng những luận điểm then chốt, khẳng định vị trí văn học của kiệt tác.
II. Tuyển tập bài phân tích mẫu: Khám phá chủ đề và nghệ thuật đặc sắc trong tác phẩm truyện
1. Bài phân tích mẫu
Nghị luận phân tích giá trị nội dung và nghệ thuật đặc sắc trong tác phẩm "Chữ người tử tù" của Nguyễn Tuân.
Phân tích chuyên sâu
Nguyễn Tuân - bậc thầy của cái đẹp, được nhà phê bình Nguyễn Đăng Mạnh ví như "một định nghĩa sống về người nghệ sĩ". Trong quan niệm sáng tác của ông, nghệ thuật phải mang dấu ấn độc đáo, nhưng không vì thế mà xa rời tâm hồn. Cái tài phải song hành với cái tâm - đó là thiên lương trong sáng, lòng yêu nước nồng nàn và khí phách kiên cường. Trước 1945, các tác phẩm của ông thường đưa độc giả về với "một thời vang bóng" qua những thú chơi tao nhã: đàm đạo trà, thưởng rượu,... và đặc biệt là nghệ thuật thư pháp - tinh hoa được khắc họa xuất sắc trong "Chữ người tử tù" thuộc tập "Vang bóng một thời".
Tác phẩm nguyên có tên "Dòng chữ cuối cùng" đăng trên tạp chí Tao Đàn, sau được Nguyễn Tuân đổi thành "Chữ người tử tù" khi xuất bản. Xuyên suốt tác phẩm là thông điệp sâu sắc: "Cái đẹp có thể nảy sinh từ chốn tối tăm, nhưng không thể dung hòa với cái ác".
...(Phần tiếp theo)
>> Đọc toàn văn bài mẫu TẠI ĐÂY

Tuyển tập bài nghị luận phân tích tác phẩm truyện Ngữ văn 10 sâu sắc và ấn tượng nhất
Nghệ thuật thuyết phục từ bỏ thói quen hoặc quan niệm cũ là chủ đề đặc sắc. Để hoàn thành tốt dạng bài này, học sinh có thể tham khảo tài liệu Viết bài luận thuyết phục thay đổi nhận thức và hành vi để nâng cao kỹ năng viết.
2. Bài phân tích mẫu
Phân tích giá trị nội dung và nghệ thuật đặc sắc trong tác phẩm "Chuyện chức Phán sự đền Tản Viên" của Nguyễn Dữ
Luận văn chuyên sâu
Nguyễn Dữ - danh sĩ lỗi lạc thời Lê Sơ thế kỷ XVI, quê ở Hải Dương, đã để lại cho đời kiệt tác "Truyền kỳ mạn lục". Tác phẩm gồm 20 truyện chữ Hán, là sự kết tinh giữa ghi chép dân gian thời Lý-Trần-Hồ-Lê và tài năng sáng tạo của tác giả. Trong đó, "Chuyện chức Phán sự đền Tản Viên" nổi bật với tư tưởng đề cao công lý và lên án xã hội phong kiến thối nát.
Tác phẩm kể về Ngô Tử Văn - chàng trai Yên Dũng khí khái, nổi tiếng với tính cách cương trực. Cuộc chiến oanh liệt của chàng chống lại cái ác bắt đầu từ ngôi đền linh thiêng nơi quê nhà.
...(Còn tiếp)
>> Đọc toàn văn bài phân tích TẠI ĐÂY
3. Bài phân tích chuyên sâu
Phân tích giá trị nội dung và nghệ thuật độc đáo trong tác phẩm truyền thuyết "Thần Trụ trời"
Luận văn phân tích
"Thần Trụ trời" - kiệt tác thần thoại suy nguyên được Nguyễn Đổng Chi sưu tầm, thuộc nhóm tác phẩm giải thích nguồn gốc vũ trụ. Truyện nổi bật với tư tưởng độc đáo và hình thức nghệ thuật đặc sắc.
Tác phẩm tái hiện hình tượng Thần Trụ trời với sức mạnh siêu nhiên, người phân định trời đất, kiến tạo núi non, đảo dải. Qua đó, tác giả dân gian đã sáng tạo cách lý giải nguồn gốc thế giới tự nhiên đầy hình tượng.
Không gian mở đầu truyện là vũ trụ nguyên sơ "hỗn mang, tăm tối, lạnh lẽo" trong khoảng thời gian vô định "khi vũ trụ chưa hình thành, vạn vật và con người chưa xuất hiện".
...(Còn tiếp)
>> Đọc toàn văn bài phân tích TẠI ĐÂY
4. Bài phân tích mẫu
Phân tích giá trị nội dung và nghệ thuật đặc sắc trong truyện cổ tích "Cây khế"
Phân tích chuyên sâu
"Cây khế" là một trong những viên ngọc sáng nhất trong kho tàng cổ tích Việt Nam, kết tinh trí tuệ và triết lý nhân sinh sâu sắc của cha ông.
Truyện kể về hai anh em mồ côi sống nương tựa nhau. Khi người anh lấy vợ trở nên lười biếng, ích kỷ, chiếm hết tài sản chỉ để lại cho em túp lều và cây khế. Vợ chồng người em chăm chỉ được chim thần ban tặng vàng bạc, trong khi người anh tham lam phải trả giá đắt.
...(Còn tiếp)
>> Tham khảo bài mẫu hoàn chỉnh TẠI ĐÂY
https://Tripi.vn/viet-van-ban-nghi-luan-phan-tich-danh-gia-chu-de-nhung-net-dac-sac-ve-hinh-thuc-nghe-thuat-mot-tac-pham-truyen-31989n.aspx
Những hướng dẫn và bài mẫu trên đây sẽ giúp bạn nắm vững phương pháp phân tích, đánh giá chủ đề và nghệ thuật tác phẩm truyện một cách chuyên nghiệp. Mong rằng bạn có thể vận dụng linh hoạt để khám phá những tác phẩm văn học khác.
Có thể bạn quan tâm

Hướng dẫn chi tiết cách kiểm tra dữ liệu nhập vào một ô trong Excel.

Cách tận dụng Style trong Excel để tối ưu hóa định dạng

Hướng dẫn chi tiết cách xóa dấu tiếng Việt trong Excel

Bí quyết Thiết kế quần áo

Khám phá công thức chế tạo nước xịt thơm cơ thể từ tinh dầu chanh, đơn giản nhưng hiệu quả, giúp bạn cảm nhận sự tươi mới mỗi ngày.
