Bí quyết Trở thành học giả

22/02/2025

Nội dung bài viết

Dù bạn mong muốn trở thành một Bill Nye với sự nghiệp học thuật chính thức hay đơn giản chỉ là khao khát học hỏi không ngừng mà không cần bước chân vào giảng đường, con đường trở thành học giả dễ dàng hơn bạn nghĩ! Chỉ cần sự kiên trì và nỗ lực không ngừng, bạn hoàn toàn có thể theo đuổi con đường học vấn suốt đời. Hãy khám phá bài viết dưới đây để bắt đầu hành trình của bạn!

Các bước thực hiện

Rèn luyện tư duy của một học giả

Luôn đặt câu hỏi về mọi thứ.

Một học giả chân chính luôn đặt câu hỏi về mọi điều họ nghe hoặc đọc. Họ không bao giờ chấp nhận thông tin một cách thụ động mà luôn kiểm tra và xác minh tính chính xác của nó.
Nếu điều gì đó nghe có vẻ không hợp lý, rất có thể nó thực sự có vấn đề! Ngay cả những thông tin nghe rất thuyết phục cũng có thể sai lệch, vì vậy hãy luôn kiểm tra kỹ lưỡng.

Nuôi dưỡng sự tò mò.

Học giả là những người có sẵn bản tính tò mò. Họ luôn khao khát khám phá mọi điều trong cuộc sống!
Bạn cũng nên rèn luyện sự tò mò, luôn tìm hiểu nguyên lý đằng sau mọi sự việc, lý do và cách thức chúng vận hành.

Đam mê học hỏi.

Học giả yêu thích việc học về mọi lĩnh vực.
Họ hứng thú với quá trình học tập chứ không phải để trở nên thông minh hơn người khác hay tích lũy kiến thức để khoe khoang.
Học tập không phải là công cụ để gây ấn tượng tại các buổi tiệc: nó thực sự mang lại niềm vui và hạnh phúc cho họ!

Hình thành quan điểm cá nhân.

Hãy xem xét mọi góc độ của vấn đề và thu thập thông tin đầy đủ trước khi đưa ra ý kiến của riêng mình.
Đừng chỉ dựa vào quan điểm của người khác. Việc xây dựng ý kiến riêng là kỹ năng thiết yếu của một học giả.

Linh hoạt trong tư duy.

Học giả phải luôn sẵn sàng thay đổi quan điểm khi tiếp nhận thông tin mới, đặc biệt khi nó thách thức niềm tin trước đó của họ. Đây là một trong những phẩm chất quan trọng của một học giả.
Hãy cởi mở và dũng cảm thừa nhận sai lầm để tiến gần hơn đến sự thật.

Tránh xa định kiến.

Đừng để cảm xúc cá nhân chi phối hành động hoặc thông tin bạn truyền đạt.
Việc bạn không đồng tình với điều gì đó không có nghĩa là nó sai.
Hãy cho mọi thông tin cơ hội được đánh giá công bằng và đừng để định kiến cá nhân ảnh hưởng đến kết luận của bạn.

Học tập ngoài chương trình chính quy

Đọc sách không ngừng.

Đọc sách là cách hiệu quả nhất để học mà không cần tham gia chương trình chính quy. Hãy tận dụng mọi cơ hội để đọc càng nhiều càng tốt. Điều này tự thân đã biến bạn thành một học giả (vì học giả thực chất là người không ngừng học hỏi).
Bạn có thể mua sách, nhưng đừng bỏ qua thư viện địa phương với kho tàng sách miễn phí. Internet giúp việc sử dụng thư viện trở nên dễ dàng hơn bao giờ hết, cho phép bạn tìm kiếm, đặt mượn và gia hạn sách ngay tại nhà.
Ngoài ra, nhiều sách đã được số hóa và công khai trên mạng, chẳng hạn như Project Gutenberg. Bạn cũng có thể tìm thấy nhiều sách điện tử trên Kindle của Amazon.

Tham gia các khóa học.

Bạn có biết rằng bạn có thể tham gia các lớp học mà không cần phải theo đuổi bằng cấp? Nếu quan tâm đến một kỹ năng hoặc lĩnh vực cụ thể, bạn có thể đăng ký các khóa học này mà không cần lo lắng về chứng chỉ. Nhiều khóa học thậm chí còn miễn phí.
Hãy liên hệ với trường đại học cộng đồng để tìm hiểu về các lớp học audit (lớp học không yêu cầu bài tập hoặc cấp chứng chỉ).
Bạn cũng có thể trao đổi trực tiếp với giáo sư để cùng thảo luận và giải đáp những câu hỏi chung.

Học trực tuyến.

Nhiều trường đại học cung cấp các khóa học trực tuyến miễn phí. Bạn có thể học từ các trường đại học hàng đầu và nhận chứng chỉ sau khi hoàn thành.
Bạn có thể học mọi thứ, từ lịch sử đến lập trình máy tính.
Các nền tảng phổ biến bao gồm Coursera, CreativeLive, OpenCulture, và thậm chí là các video giáo dục trên kênh Youtube của Mental Floss (với sự tham gia của John Green!).
Bạn cũng có thể học ngoại ngữ trực tuyến miễn phí thông qua các trang web như LiveMocha, Duolingo, và tài nguyên của Foreign Service Institute.

Tự học.

Bạn hoàn toàn có thể tự học các kỹ năng và kiến thức mới. Con người học hỏi thông qua thực hành, vì vậy hãy bắt tay vào học ngay!
Bạn có thể tự học qua sách vở, tài liệu hoặc thực hành trực tiếp. Chỉ cần đảm bảo an toàn cho bản thân.
Phương pháp này đòi hỏi sự kiên trì, nhưng bạn hoàn toàn có thể làm được! Đừng từ bỏ!

Học hỏi từ những người xung quanh.

Bạn có thể tiếp thu nhiều kỹ năng và kiến thức chỉ bằng cách trò chuyện và học hỏi từ các chuyên gia. Đây được gọi là hình thức học việc hoặc tập sự.
Hãy tìm một người mà bạn ngưỡng mộ và đề nghị được học hỏi từ họ, có thể trả phí hoặc xin làm học việc để đổi lấy sự hướng dẫn tận tình.
Phương pháp này đặc biệt hiệu quả với các kỹ năng thực tế hơn là lĩnh vực học thuật, nhưng bạn vẫn có thể tìm được người sẵn lòng chia sẻ sách hay hoặc phương pháp học tập hiệu quả.

Vượt qua kỳ thi vào trường danh tiếng

Đạt thành tích học tập xuất sắc.

Thứ hạng học tập của bạn tại trường (hoặc trên toàn quốc) là yếu tố quan trọng, đặc biệt trong hai năm cuối cấp. Các trường đại học sẽ dựa vào thành tích này để đánh giá hồ sơ của bạn.
Hãy đạt kết quả cao bằng cách tập trung học tập, chăm chỉ làm bài tập và tham gia tích cực trong lớp.
Đừng ngần ngại nhờ giáo viên hướng dẫn thêm và thường xuyên trao đổi để cải thiện kết quả.

Vượt xa yêu cầu tối thiểu.

Chỉ đáp ứng yêu cầu cơ bản sẽ không giúp hồ sơ của bạn nổi bật. Hãy nỗ lực hơn nữa và thể hiện sự chủ động.
Tham gia các lớp học nâng cao, đăng ký học tại trường đại học địa phương khi còn là học sinh phổ thông, hoặc tìm kiếm cơ hội làm việc (có lương hoặc tình nguyện) bên ngoài trường học.
Những dự án liên quan đến chuyên ngành bạn muốn theo đuổi sẽ giúp hồ sơ của bạn trở nên ấn tượng hơn.

Trau dồi ngoại ngữ.

Khả năng ngoại ngữ không chỉ hữu ích trong cuộc sống mà còn là minh chứng cho năng lực của bạn. Hãy chứng tỏ sự chuẩn bị kỹ lưỡng bằng cách học thêm ngoại ngữ.
Bạn có thể tự học, học tại trường phổ thông, đại học, hoặc thông qua các nền tảng trực tuyến miễn phí như LiveMocha và Duolingo.
Hãy chọn những ngôn ngữ phổ biến và hữu ích, vì một số ngôn ngữ có giá trị hơn trong các lĩnh vực hoặc bằng cấp cụ thể.
Thông thạo một hoặc hai ngoại ngữ sẽ giúp bạn tiếp cận các tài liệu khoa học chưa được dịch. Các ngôn ngữ hữu ích bao gồm tiếng Pháp, Đức, Tây Ban Nha, Ý, Latin và Nga.
Bạn cũng có thể cân nhắc học tiếng Ả Rập, Ba Tư hoặc Thổ Nhĩ Kỳ, vì nhiều thành tựu khoa học và học thuật đến từ các khu vực này.

Khám phá tâm lý học và triết học.

Tâm lý học là công cụ hữu ích giúp bạn hiểu rõ bản chất con người, đặc biệt khi phải đối mặt với những tình huống phức tạp.
Triết học mở rộng tư duy, giúp bạn tư duy sâu sắc và hiệu quả hơn trong mọi vấn đề.

Đạt điểm cao trong các kỳ thi chuẩn hóa.

Điểm SAT (hoặc các kỳ thi tương đương) sẽ quyết định cơ hội vào các trường đại học danh tiếng. Điểm càng cao, cánh cửa càng rộng mở.
Hãy ôn luyện kỹ lưỡng và làm bài thi thử để chuẩn bị tốt nhất.
Bạn có thể thi lại nhiều lần để cải thiện điểm số.
Đừng lo lắng nếu điểm số chưa như ý. Bạn hoàn toàn có thể bắt đầu từ một trường phù hợp và chuyển tiếp lên các trường tốt hơn sau này.

Viết bài luận ấn tượng.

Bài luận tuyển sinh là yếu tố quan trọng, có thể giúp bạn vượt qua những hạn chế về điểm số học tập hoặc thi cử.
Hãy nghiên cứu kỹ yêu cầu của từng trường và viết bài luận phù hợp với tiêu chí của họ.
Làm nổi bật cá tính và sự độc đáo của bản thân. Dù là thành tích đặc biệt hay khả năng học thuật xuất sắc, hãy thể hiện điều đó một cách chân thật và thuyết phục.

Hành trình giáo dục đại học

Xác định mục tiêu rõ ràng từ sớm.

Việc xác định bằng cấp và mục tiêu ngay từ đầu sẽ giúp bạn lựa chọn các môn học phù hợp, tránh lãng phí thời gian vào những lớp không cần thiết.
Bạn hoàn toàn có thể thay đổi quyết định trong quá trình học, điều này là bình thường và hữu ích.
Nếu có thể, hãy dành thời gian từ cấp trung học để khám phá sở thích và đam mê của mình. Tham gia các hoạt động tình nguyện hoặc thực tập trong lĩnh vực quan tâm để có cái nhìn thực tế hơn.

Tận dụng tối đa thời gian học tập.

Hãy học tập chăm chỉ và đạt thành tích cao để tối ưu hóa thời gian ở đại học.
Ghi chép cẩn thận và tập trung trong giờ học là những kỹ năng quan trọng giúp bạn thành công. Hãy làm chủ chúng nếu bạn thực sự muốn tiến xa.
Bạn có thể tự học hoặc học nhóm, tùy theo cách nào phù hợp với bạn. Học nhóm giúp bạn tiếp thu thêm kiến thức từ ghi chép của người khác.
Đừng ngần ngại nhờ sự giúp đỡ khi cần. Bạn có thể hỏi bạn bè, sử dụng dịch vụ dạy kèm, hoặc nhờ giáo sư và trợ giảng hỗ trợ.

Lựa chọn môn học phù hợp.

Để hoàn thành chương trình học, bạn cần đăng ký các môn học bắt buộc theo yêu cầu của ngành. Hãy đảm bảo chọn đúng môn để tốt nghiệp đúng hạn.
Hãy ưu tiên những môn học đáp ứng nhiều yêu cầu cùng lúc để tiết kiệm thời gian và công sức.
Chọn các môn học liên quan đến sự nghiệp hoặc bằng cấp tương lai của bạn. Điều này giúp bạn chuẩn bị tốt hơn cho hành trình sau đại học.

Viết luận văn chất lượng.

Luận văn đóng vai trò quan trọng trong việc đánh giá thành tích học tập. Một bài luận xuất sắc không chỉ giúp bạn đạt điểm cao mà còn là tài liệu quan trọng khi nộp hồ sơ vào trường sau đại học.
Hãy tham khảo các bài luận mẫu để học hỏi cách trình bày và xây dựng luận điểm.
Chọn đề tài độc đáo và mang tính đột phá. Nghiên cứu mới mẻ và có giá trị sẽ giúp bạn được công nhận như một học giả thực thụ.
Dành đủ thời gian để hoàn thiện bản nháp và xin ý kiến phản hồi từ giáo sư trước khi nộp bài chính thức.
Hãy viết nhiều bản nháp và đảm bảo bài luận được chỉnh sửa kỹ lưỡng.

Xây dựng mối quan hệ với giáo sư.

Kết nối với giáo sư không chỉ giúp bạn đạt điểm cao mà còn mở ra nhiều cơ hội, từ giới thiệu vào trường cao học đến hợp tác trong tương lai.
Hãy tận dụng giờ làm việc của giáo sư để trao đổi, nhưng đảm bảo không lãng phí thời gian của họ. Đến với những câu hỏi cụ thể và lắng nghe câu trả lời một cách chân thành.
Tham gia tích cực trong lớp học bằng cách ngồi gần bàn đầu, đặt câu hỏi và trả lời câu hỏi của giáo sư.
Hãy coi giáo sư như người cố vấn, xin lời khuyên từ họ về con đường học thuật và sự nghiệp. Họ luôn sẵn lòng hỗ trợ bạn.

Hoàn thành các bằng cấp cần thiết.

Một số ngành học chỉ yêu cầu bằng thạc sĩ, trong khi những ngành khác đòi hỏi bằng tiến sĩ.
Nếu bạn muốn theo đuổi sự nghiệp học thuật lâu dài, việc học lên cao học là bắt buộc. Hãy chuẩn bị tinh thần cho hành trình kéo dài 8 năm hoặc hơn sau khi tốt nghiệp trung học.
Chương trình tiến sĩ thường mất khoảng 6 năm sau khi bạn có bằng cử nhân, bao gồm cả thời gian học thạc sĩ và hoàn thành luận án.
Đừng lo lắng. Cao học tuy khó nhưng cũng mang lại nhiều trải nghiệm thú vị và có phần dễ dàng hơn so với những gì bạn tưởng tượng. Một khi đã bắt đầu, bạn sẽ thấy mình có thể vượt qua mọi thử thách.

Tham gia nghiên cứu sau tiến sĩ. Nếu bạn mong muốn trở thành giảng viên tại các trường đại học nghiên cứu hoặc cấp bằng tiến sĩ, thông thường bạn cần có ít nhất một học bổng nghiên cứu sau tiến sĩ. Trong khoảng thời gian này (thường từ 2-4 năm), hãy cố gắng công bố càng nhiều bài nghiên cứu chất lượng trên các tạp chí uy tín.

Tham gia các hoạt động học thuật.

Trong thời gian học tập, hãy tận dụng cơ hội tham gia các hoạt động học thuật đa dạng để mở rộng kiến thức và tận hưởng niềm vui học tập.
Bạn có thể đọc sách để giải trí và khám phá những chủ đề nghiên cứu mà bạn yêu thích.
Nếu là người hướng ngoại, hãy tham gia các nhóm tranh luận hoặc câu lạc bộ học thuật để kết nối và trau dồi kỹ năng.

Hành trình sự nghiệp sau tốt nghiệp

Tìm kiếm cơ hội việc làm.

Sau khi có bằng cấp, hãy tìm kiếm các vị trí nghiên cứu hoặc giảng dạy. Giảng dạy tại đại học là mục tiêu phổ biến của nhiều học giả chuyên nghiệp.
Trường đại học của bạn thường có các nguồn tài nguyên hỗ trợ tìm việc sau tốt nghiệp.
Hãy tìm kiếm một vị trí với mức lương và phúc lợi hấp dẫn, vì bạn có thể phải đối mặt với khoản nợ học phí lớn.
Ưu tiên các vị trí tại trường đại học, nơi bạn có thể tiếp cận nguồn lực nghiên cứu và cơ sở vật chất hiện đại.

Con đường giảng dạy.

Hầu hết các trường đại học đều cung cấp vị trí giảng viên toàn thời gian với biên chế. Biên chế mang lại sự ổn định và bảo vệ bạn khỏi việc bị chấm dứt hợp đồng đột ngột.
Để đạt được biên chế tại các trường nghiên cứu hàng đầu, bạn cần có hồ sơ nghiên cứu ấn tượng và khả năng tài trợ (đặc biệt trong lĩnh vực khoa học và kỹ thuật). Quá trình này thường kéo dài 7 năm thử thách.
Trong lĩnh vực khoa học kỹ thuật, các phó giáo sư mới thường được hỗ trợ chi phí để xây dựng phòng thí nghiệm, mua thiết bị và thực hiện dự án. Đây là cơ hội để bạn chứng minh năng lực và tìm kiếm nguồn tài trợ độc lập.
Là một giáo sư, bạn sẽ giảng dạy các môn học liên quan đến chuyên ngành của mình. Một số môn sẽ gắn liền với nghiên cứu của bạn, trong khi những môn khác có thể rộng hơn, đặc biệt khi bạn mới bắt đầu sự nghiệp giảng dạy.
Bạn sẽ thường xuyên phải thuyết trình trước đám đông, đặc biệt là các lớp học quy mô lớn dành cho sinh viên năm nhất.
Đừng lo lắng quá về việc giảng dạy. Bạn sẽ được rèn luyện kỹ năng này trong quá trình học cao học, và luôn nhận được sự hỗ trợ từ đồng nghiệp. Sinh viên của bạn cũng sẽ lo lắng không kém, vì họ mong muốn đạt điểm cao từ bạn.

Không ngừng học hỏi.

Một học giả thực thụ dành cả đời để học tập. Tốt nghiệp không có nghĩa là bạn dừng lại.
Hãy tiếp tục đọc sách và các bài báo học thuật để cập nhật những tiến bộ mới nhất trong lĩnh vực của bạn.
Đi du lịch để mở rộng kiến thức. Việc ra nước ngoài không chỉ giúp bạn học hỏi từ đồng nghiệp quốc tế mà còn tiếp cận các nguồn tài nguyên không có sẵn tại quê nhà.
Học thêm bằng cấp mới. Nhiều học giả quay lại trường để theo đuổi thêm bằng cấp, giúp họ tiến xa hơn trong sự nghiệp hoặc mở rộng sang lĩnh vực nghiên cứu liên ngành.

Tham gia các hội thảo học thuật.

Hội thảo là nơi các học giả trong cùng lĩnh vực tụ họp để chia sẻ nghiên cứu mới và học hỏi lẫn nhau.
Bạn có thể trình bày nghiên cứu của mình, nhưng phần lớn thời gian là lắng nghe và trao đổi với đồng nghiệp.
Có những hội thảo địa phương, quốc gia và cả quốc tế để bạn lựa chọn tham gia.
Hội thảo không chỉ là nơi học hỏi mà còn là dịp để các học giả gặp gỡ, kết nối và thư giãn cùng nhau.

Luôn cập nhật nghiên cứu mới và tham gia hội nghị chuyên ngành. Hãy đọc các bài báo khoa học trong lĩnh vực của bạn hàng ngày - điều này sẽ dễ dàng nếu bạn thực sự đam mê (nếu không, có lẽ bạn nên xem xét lại con đường mình đang đi).

Để trở thành một giáo sư giỏi, bạn cần không ngừng mở rộng kiến thức chuyên môn. Thế giới thay đổi nhanh chóng, và bạn phải luôn đi đầu trong việc cập nhật thông tin để truyền đạt lại cho sinh viên.
Kết nối với các chuyên gia trong ngành cũng sẽ thúc đẩy nghiên cứu của bạn.
Như George Bernard Shaw từng nói: “Nếu bạn có một quả táo và tôi cũng có một quả táo, chúng ta trao đổi thì mỗi người vẫn chỉ có một quả táo. Nhưng nếu bạn có một ý tưởng và tôi cũng có một ý tưởng, chúng ta trao đổi thì mỗi người sẽ có hai ý tưởng”. Đừng ngại chia sẻ ý tưởng, vì phản biện và góp ý từ người khác sẽ giúp ý tưởng của bạn hoàn thiện hơn.

Chia sẻ kiến thức của bạn.

Hãy viết bài báo, sách, hoặc thuyết giảng về lĩnh vực chuyên môn của bạn, như những học giả vĩ đại đã làm:
- Richard Dawkins (nhà sinh vật học, thần thoại học)
- Sam Harris (nhà thần kinh học, triết gia)
- Bill Nye (kỹ sư cơ khí)
- Michio Kaku, Stephen Hawking, Brian Greene, Lawrence Krauss (nhà vật lý lý thuyết và vũ trụ học)
- Neil DeGrasse Tyson, Hubert Reeves (nhà vật lý thiên văn)
- Christopher Hitchens (nhà phê bình tôn giáo, văn học và xã hội)
- Elon Musk (doanh nhân, kỹ sư, CEO SpaceX)... và nhiều người khác.
Hãy lan tỏa tri thức khách quan để nuôi dưỡng tâm trí của mọi người.

Tiếp tục nghiên cứu không ngừng.

Là một học giả, bạn cần liên tục nghiên cứu và xuất bản các bài báo, sách trong lĩnh vực của mình.
Đôi khi bạn sẽ có cơ hội nghỉ phép hoặc nghỉ một năm có lương để tập trung vào nghiên cứu.
Bạn sẽ viết nhiều bài báo, tham gia hội thảo, và xuất bản sách. Hy vọng rằng công trình của bạn sẽ tạo được tiếng vang, mang lại danh tiếng cho trường đại học và thu hút thêm sinh viên cũng như nguồn tài trợ.

Lời khuyên hữu ích

Thư viện thường có chuyên gia trong từng lĩnh vực cụ thể. Họ có thể giúp bạn tìm kiếm tài liệu phù hợp và gợi ý những cuốn sách hay liên quan đến chủ đề bạn quan tâm.
Tham gia các khóa học tự chọn trong quá trình học cử nhân để mở rộng kiến thức sang các lĩnh vực liên quan.
Tham dự các hội thảo quốc gia về chuyên ngành của bạn để kết nối và học hỏi từ các chuyên gia hàng đầu.
Hãy đảm bảo rằng bạn thực sự yêu thích giảng dạy và có khả năng thấu hiểu sinh viên.
Hãy nhớ rằng giảng dạy tại đại học mang lại nhiều phần thưởng lớn, vì sinh viên ở đây thường có động lực học tập cao hơn so với các cấp học khác.
Luôn giữ thái độ khiêm tốn. Đừng để bản thân rơi vào "căn bệnh giáo sư". Bạn không phải là người biết tất cả, và cũng không phải là trung tâm của vũ trụ.
Nếu học tại các trường cao đẳng cộng đồng, hãy đảm bảo chương trình học của bạn có thể liên thông lên đại học. Một số bằng cấp chỉ tập trung vào đào tạo nghề và không hỗ trợ chuyển tiếp.
Chuẩn bị tinh thần làm trợ giảng hoặc trợ lý nghiên cứu để tích lũy kinh nghiệm. Hầu hết các trường đại học đều yêu cầu kinh nghiệm trước khi tuyển dụng.
Hãy thử học trên máy tính thay vì sách giấy nếu bạn cảm thấy mệt mỏi, và đừng quên bật nhạc không lời để tăng hiệu quả.

Những điều cần lưu ý

Con đường học giả đòi hỏi sự kiên nhẫn lớn. Thành công và thất bại luôn song hành, vì vậy hãy chuẩn bị tinh thần đón nhận mọi kết quả.
Cân bằng giữa công việc nghiên cứu và đời sống gia đình có thể là thách thức. Việc di chuyển đến nơi có cơ hội việc làm cũng có thể ảnh hưởng đến gia đình bạn.
Đừng chỉ chọn trường dựa trên danh tiếng. Một số trường nhỏ nhưng có thế mạnh trong lĩnh vực cụ thể, và nhiều trường có đội ngũ giảng viên và nguồn lực tuyệt vời.
Cẩn trọng với các trường đào tạo trực tuyến có thu phí. Hãy đảm bảo rằng trường đó được công nhận và có uy tín.
Do số lượng ứng viên tiến sĩ đông đảo, nhiều nhà khoa học trẻ phải trải qua nhiều vị trí nghiên cứu sau tiến sĩ trước khi có được công việc ổn định.
Thu nhập có thể không cao, và công việc đôi khi cô đơn. Nếu theo đuổi con đường biên chế, 6 năm đầu tiên sẽ rất vất vả.