Cách Nhận Biết Viêm Họng Liên Cầu Khuẩn

27/02/2025

Nội dung bài viết

Viêm họng liên cầu khuẩn là một bệnh nhiễm trùng do vi khuẩn gây ra ở cổ họng, có khả năng lây lan nhanh chóng. Ước tính mỗi năm có khoảng 30 triệu ca mắc bệnh này. Trẻ em và những người có hệ miễn dịch yếu dễ bị nhiễm bệnh hơn, nhưng bất kỳ độ tuổi nào cũng có thể mắc phải. Cách duy nhất để xác định chính xác bệnh là thông qua khám lâm sàng và xét nghiệm y khoa. Tuy nhiên, bạn có thể nhận biết sớm các triệu chứng đặc trưng trước khi đến gặp bác sĩ.

Các bước thực hiện

Nhận biết triệu chứng ở miệng và cổ họng

Xác định mức độ đau cổ họng. Đau cổ họng dữ dội là dấu hiệu đầu tiên của viêm họng liên cầu khuẩn. Nếu cơn đau chỉ ở mức vừa phải, bạn vẫn có thể mắc bệnh, nhưng nếu đau nhẹ và dễ dàng làm dịu thì khả năng do liên cầu khuẩn gây ra là rất thấp.

Cơn đau phải xuất hiện độc lập, không liên quan đến việc nói hay nuốt.
Các cơn đau có thể giảm bớt bằng thuốc hoặc đồ uống lạnh, nhưng khó có thể chữa khỏi hoàn toàn mà không cần thuốc kê đơn từ bác sĩ.

Thử nuốt nước bọt. Nếu cổ họng chỉ đau nhẹ nhưng trở nên dữ dội khi nuốt, đây có thể là dấu hiệu của viêm họng liên cầu khuẩn. Cảm giác đau đớn khi nuốt là triệu chứng phổ biến ở những người mắc bệnh này.

Ngửi hơi thở. Nhiễm liên cầu khuẩn thường khiến hơi thở có mùi hôi rõ rệt, do vi khuẩn sinh sôi trong khoang miệng.

Mùi hôi này khó mô tả chính xác, có người so sánh với mùi kim loại, mùi bệnh viện, hoặc thậm chí là mùi thịt thối. Dù là mùi gì, hơi thở của người bệnh thường nặng mùi hơn bình thường.
Tuy nhiên, đây chỉ là dấu hiệu tham khảo vì việc đánh giá mùi hơi thở phụ thuộc vào cảm nhận chủ quan.

Sờ vào các tuyến ở cổ. Hạch bạch huyết sưng và đau là dấu hiệu thường gặp khi nhiễm liên cầu khuẩn.

Hạch gần vùng nhiễm trùng, như cổ họng, thường sưng đầu tiên. Bạn có thể dùng ngón tay nhẹ nhàng kiểm tra vùng trước tai, sau tai, dưới cằm và dọc theo cổ.
Nếu phát hiện vùng sưng hoặc phồng rõ rệt, đây có thể là hạch bạch huyết phản ứng với nhiễm trùng.

Kiểm tra lưỡi. Lưỡi của người bệnh thường xuất hiện những hạt nhỏ màu đỏ, đặc biệt ở phía sau gần cổ họng. Những hạt này có thể gây đau và được ví như bề mặt quả dâu tây.

Chúng thường có màu đỏ tươi hoặc đỏ sẫm và trông như bị sưng.

Kiểm tra phía sau cổ họng. Người bệnh viêm họng liên cầu khuẩn thường có các đốm xuất huyết màu đỏ trên vòm họng, đặc biệt là ở ngạc mềm và ngạc cứng.

Kiểm tra amidan nếu bạn chưa cắt bỏ. Viêm họng liên cầu khuẩn thường khiến amidan sưng to, đỏ tươi hoặc đỏ sẫm hơn bình thường. Bề mặt amidan có thể xuất hiện lớp phủ màu trắng hoặc vàng, đôi khi là những vệt mủ trắng dài.

Những dấu hiệu này là triệu chứng điển hình của viêm họng liên cầu khuẩn.

Nhận biết các triệu chứng phổ biến khác

Xem xét việc tiếp xúc với người bệnh. Viêm họng liên cầu khuẩn lây lan qua tiếp xúc trực tiếp với vi khuẩn. Nếu bạn chưa từng tiếp xúc với người mang bệnh, khả năng mắc bệnh là rất thấp.

Việc xác định người mang mầm bệnh khá khó khăn, vì nhiều người có thể lây bệnh mà không biểu hiện triệu chứng.

Đánh giá tốc độ phát triển của bệnh. Triệu chứng đau họng do liên cầu khuẩn thường xuất hiện đột ngột và tiến triển nhanh chóng. Nếu cơn đau phát triển chậm qua nhiều ngày, nguyên nhân có thể không phải do liên cầu khuẩn.

Tuy nhiên, đây không phải là yếu tố duy nhất để loại trừ bệnh.

Kiểm tra nhiệt độ cơ thể. Viêm họng liên cầu khuẩn thường đi kèm với sốt cao từ 38,3 độ C trở lên. Sốt nhẹ hơn có thể do nhiễm virus, nhưng vẫn cần theo dõi kỹ lưỡng.

Chú ý triệu chứng nhức đầu. Nhức đầu là một trong những triệu chứng phổ biến của viêm họng liên cầu khuẩn, có thể từ nhẹ đến dữ dội.

Quan sát hệ tiêu hóa. Chán ăn, buồn nôn, hoặc thậm chí nôn mửa và đau bụng có thể là dấu hiệu của viêm họng liên cầu khuẩn.

Để ý tình trạng mệt mỏi. Viêm họng liên cầu khuẩn khiến cơ thể suy nhược, khiến bạn khó thức dậy vào buổi sáng và không đủ sức cho các hoạt động hàng ngày.

Tìm dấu hiệu nổi mề đay. Nhiễm trùng nặng có thể dẫn đến tinh hồng nhiệt (sốt ban đỏ), với các nốt ban đỏ xuất hiện quanh cổ, lan xuống ngực, bụng và vùng bẹn.

Ban thường xuất hiện 12-48 giờ sau triệu chứng đầu tiên và biến mất nhanh chóng khi dùng kháng sinh.

Để ý những triệu chứng không xuất hiện. Khác với cảm lạnh, viêm họng liên cầu khuẩn thường không gây ho, chảy mũi, nghẹt mũi, hoặc ngứa mắt. Đau bụng có thể xảy ra nhưng không kèm theo tiêu chảy.

Đánh giá Bệnh sử Gần đây và Yếu tố Rủi ro

Xem xét tiền sử bệnh. Những người từng nhiễm liên cầu khuẩn có nguy cơ tái nhiễm cao hơn. Nếu bạn đã từng mắc bệnh, khả năng đợt nhiễm trùng mới cũng do liên cầu khuẩn là rất lớn.

Đánh giá ảnh hưởng của tuổi tác. Trẻ em có nguy cơ nhiễm liên cầu khuẩn cao hơn, với 20%-30% ca đau họng do liên cầu khuẩn, trong khi tỷ lệ này ở người lớn chỉ là 5%-15%.

Người lớn tuổi hoặc người đang mắc bệnh khác (như cúm) cũng dễ bị nhiễm trùng cơ hội.

Xác định môi trường sống. Sống chung với người mắc bệnh hoặc trong môi trường tập thể như trường học, nhà trẻ, ký túc xá làm tăng nguy cơ nhiễm liên cầu khuẩn.

Trẻ sơ sinh dưới 2 tuổi ít có khả năng mắc bệnh, nhưng nếu có triệu chứng như sốt, chảy mũi, ho, hoặc biếng ăn, cần tham khảo ý kiến bác sĩ.

Đánh giá các yếu tố sức khỏe khác. Người có hệ miễn dịch suy yếu, hút thuốc lá, hoặc mắc bệnh tiểu đường có nguy cơ nhiễm liên cầu khuẩn cao hơn.

Mệt mỏi, luyện tập quá sức, hoặc quan hệ tình dục bằng miệng cũng làm tăng nguy cơ nhiễm trùng.

Đi Khám Bệnh

Nhận biết thời điểm cần đi khám. Không phải mọi cơn đau họng đều cần gặp bác sĩ, nhưng nếu xuất hiện các triệu chứng như hạch bạch huyết sưng, phát ban, khó nuốt hoặc thở, sốt cao hoặc kéo dài hơn 48 giờ, bạn nên đi khám ngay.

Nếu đau họng kéo dài hơn 48 giờ, hãy tham khảo ý kiến bác sĩ.

Chia sẻ lo lắng với bác sĩ. Mô tả chi tiết các triệu chứng và nghi ngờ của bạn về viêm họng liên cầu khuẩn. Bác sĩ sẽ kiểm tra thân nhiệt, quan sát cổ họng, amidan, và tìm các dấu hiệu như hạt đỏ trên lưỡi hoặc vệt trắng, vàng trong cổ họng.

Hiểu quy trình chẩn đoán lâm sàng. Bác sĩ sử dụng Nguyên tắc Dự đoán Lâm sàng để đánh giá triệu chứng. Điểm số được tính dựa trên các yếu tố như dịch rỉ từ amidan, hạch bạch huyết sưng, sốt, tuổi tác, và ho.

Nếu điểm số từ 3-4, khả năng nhiễm liên cầu khuẩn nhóm A là khoảng 80%, và bác sĩ sẽ kê đơn kháng sinh phù hợp.

Yêu cầu xét nghiệm liên cầu khuẩn nhanh. Xét nghiệm này thực hiện tại phòng khám, chỉ mất 5-10 phút. Bác sĩ dùng tăm bông lấy mẫu dịch cổ họng để kiểm tra vi khuẩn. Kết quả sẽ có ngay sau đó.

Yêu cầu cấy khuẩn cổ họng nếu cần. Nếu xét nghiệm nhanh cho kết quả âm tính nhưng triệu chứng vẫn tồn tại, bác sĩ có thể đề nghị cấy khuẩn cổ họng. Phương pháp này nuôi cấy vi khuẩn trong môi trường đặc biệt để xác định chính xác liên cầu khuẩn nhóm A.

Cấy khuẩn cổ họng chính xác hơn nhưng mất 18-48 giờ để có kết quả.
Nếu xét nghiệm nhanh dương tính, cấy khuẩn thường không cần thiết.

Tìm hiểu về xét nghiệm khuếch đại axít nucleic (NAAT). Một số bác sĩ sử dụng NAAT thay vì cấy khuẩn cổ họng khi xét nghiệm nhanh âm tính. NAAT cho kết quả chính xác trong vài giờ, nhanh hơn so với cấy khuẩn.

Tuân thủ chỉ định kháng sinh của bác sĩ. Viêm họng liên cầu khuẩn cần được điều trị bằng kháng sinh. Nếu dị ứng với penicillin, hãy thông báo để bác sĩ kê đơn thay thế.

Điều trị thường kéo dài 10 ngày, và bạn cần uống đủ liệu trình dù đã cảm thấy khỏe hơn.
Các loại kháng sinh phổ biến bao gồm penicillin, amoxicillin, cephalosporins, và azithromycin.

Nghỉ ngơi đầy đủ trong quá trình điều trị. Thời gian phục hồi thường tương đương với liệu trình kháng sinh. Hãy ngủ nhiều, uống trà thảo mộc, và bổ sung nước để giảm đau họng.

Thức uống lạnh như kem cũng có thể giúp làm dịu cổ họng.

Tái khám nếu cần thiết. Nếu không cải thiện sau 2-3 ngày hoặc vẫn sốt, hãy tái khám. Liên hệ bác sĩ ngay nếu xuất hiện dấu hiệu dị ứng như phát ban, sưng tấy sau khi dùng thuốc.

Lời Khuyên

Nghỉ ngơi tại nhà ít nhất 24 giờ sau khi bắt đầu điều trị nhiễm liên cầu khuẩn.
Tránh dùng chung cốc, dụng cụ ăn uống hoặc tiếp xúc với dịch tiết của người bệnh. Giữ đồ dùng cá nhân riêng biệt nếu bạn đang nhiễm bệnh.

Cảnh Báo

Đi khám ngay nếu bạn không thể nuốt chất lỏng, có dấu hiệu mất nước, đau cổ dữ dội, hoặc cổ bị căng cứng.
Bệnh bạch cầu đơn nhân có triệu chứng tương tự viêm họng liên cầu khuẩn. Nếu xét nghiệm liên cầu âm tính nhưng triệu chứng vẫn tồn tại, hãy yêu cầu xét nghiệm bạch cầu đơn nhân.
Viêm họng liên cầu khuẩn cần được điều trị bằng kháng sinh để tránh biến chứng nguy hiểm như sốt thấp khớp, ảnh hưởng đến tim và khớp.
Nếu nước tiểu có màu như nước côla hoặc lượng nước tiểu giảm đáng kể, hãy liên hệ bác sĩ ngay vì đây có thể là dấu hiệu viêm thận, một biến chứng của viêm họng liên cầu khuẩn.

Du lịch

Ẩm thực

Khám phá

Đi Phượt

Vẻ đẹp Việt Nam

Chuyến đi