Hướng dẫn Phục hồi sau phẫu thuật mắt

Tránh để nước tiếp xúc với mắt. Dù việc rửa mặt bằng nước có thể mang lại cảm giác thoải mái, nhưng điều này có thể dẫn đến nhiễm trùng hoặc gây khó chịu cho mắt sau phẫu thuật. Thời gian cần tránh nước tùy thuộc vào loại phẫu thuật. Ví dụ, sau phẫu thuật LASIK, bạn nên đeo kính bảo vệ khi tắm trong vòng một tuần. Hãy tham khảo ý kiến bác sĩ để biết thêm chi tiết.

• Không phải loại phẫu thuật nào cũng yêu cầu điều này, vì vậy hãy hỏi bác sĩ. Ví dụ, một chút nước vào mắt sau phẫu thuật võng mạc có thể không gây vấn đề.
• Nhẹ nhàng lau khô mặt để tránh gây tổn thương.

Thay đổi cách rửa mặt. Thay vì vỗ nước lên mặt, hãy làm ướt khăn và lau nhẹ nhàng. Tắm vòi sen ngay sau phẫu thuật có thể gây rủi ro vì bạn cần tránh để nước chạm vào mắt (trừ phẫu thuật võng mạc). Trừ khi bác sĩ cho phép, tắm bồn là lựa chọn an toàn hơn vì nước chỉ ngập đến cổ. Khi gội đầu, hãy ngửa đầu ra sau để làm ướt tóc mà không làm ướt mặt.

Tránh sử dụng mỹ phẩm quanh mắt. Không nên thoa bất kỳ chất lạ nào lên vùng da quanh mắt trước khi được bác sĩ cho phép, bao gồm cả mỹ phẩm, tinh dầu và kem dưỡng. Những sản phẩm này có thể gây kích ứng, dẫn đến nhiễm trùng và nguy hiểm.

• Bạn vẫn có thể sử dụng son môi hoặc son bóng, nhưng hãy tránh xa các loại mỹ phẩm có thể dính vào mắt.

Bảo vệ mắt khỏi ánh sáng mặt trời trực tiếp. Sau phẫu thuật, mắt sẽ rất nhạy cảm với ánh sáng. Tiếp xúc với ánh sáng mạnh có thể gây đau và khó chịu. Hãy tránh những yếu tố gây căng thẳng cho mắt.

• Khi ra ngoài trời, hãy đeo kính mát theo khuyến cáo của bác sĩ, thường từ ba ngày đến một tuần tùy loại phẫu thuật. Luôn tuân thủ hướng dẫn của bác sĩ.

Đeo băng che mắt khi ngủ. Trong một số trường hợp, bác sĩ có thể yêu cầu bạn đeo băng che mắt khi ngủ từ vài ngày đến hai tuần sau phẫu thuật. Điều này giúp ngăn bạn vô tình chạm hoặc dụi mắt trong lúc ngủ.

Tránh khói và bụi. Trong ít nhất một tuần sau phẫu thuật, hãy coi các chất gây kích ứng như nguồn lây nhiễm tiềm ẩn. Đeo kính bảo hộ nếu có nguy cơ bụi bay vào mắt. Người hút thuốc nên ngừng hút ít nhất một tuần và luôn đeo kính bảo vệ để tránh tiếp xúc với khói.

Tránh dụi mắt. Dù mắt có thể ngứa sau phẫu thuật, bạn cần kiềm chế phản xạ dụi mắt. Hành động này có thể làm tổn thương vết mổ mỏng manh và bề mặt mắt, đồng thời đưa vi khuẩn từ tay vào mắt.

• Bác sĩ thường cung cấp dụng cụ bảo vệ như băng gạc hoặc kính bảo hộ. Bạn có thể tháo chúng để nhỏ thuốc theo chỉ định.
• Đảm bảo sử dụng dụng cụ bảo vệ đủ thời gian theo khuyến cáo. Cẩn thận khi ngủ, tránh chèn ép mắt và tuân thủ tư thế được hướng dẫn.

Ngăn ngừa vi khuẩn. Rửa tay thường xuyên khi có nguy cơ tiếp xúc vi khuẩn: sau khi ra ngoài, đi vệ sinh hoặc di chuyển. Tránh nơi đông người trong vài ngày đầu sau phẫu thuật. Ở nhà giúp giảm nguy cơ tiếp xúc với mầm bệnh.

Liên hệ bác sĩ ngay nếu xuất hiện triệu chứng nghiêm trọng. Thông báo cho bác sĩ về các triệu chứng sau phẫu thuật và tái khám đúng hẹn để phòng ngừa biến chứng. Nếu triệu chứng thông thường kéo dài, hãy báo ngay. Ghi lại thời gian triệu chứng xuất hiện. Liên hệ bác sĩ ngay nếu gặp:

• Phẫu thuật đục thủy tinh thể: Đau tăng, mất thị lực hoặc thấy đốm đen bay trước mắt.
• Phẫu thuật LASIK: Đau kéo dài hoặc thị lực giảm sau nhiều ngày.
• Phẫu thuật bong võng mạc: Ánh sáng lóa mới xuất hiện, đốm đen tăng hoặc mất thị lực.
• Mọi loại phẫu thuật: Đau dữ dội, chảy dịch lẫn máu hoặc mất thị lực.

Chăm sóc sức khỏe bản thân. Duy trì chế độ ăn cân bằng với đạm gầy, rau củ, trái cây, ngũ cốc nguyên hạt, sữa và nước ép tươi. Uống nhiều nước giúp vết thương mau lành. Nam giới nên uống 13 ly (3 lít) và nữ giới 9 ly (2,2 lít) nước mỗi ngày theo khuyến nghị của Viện Y học.

Bổ sung vitamin. Dù không thay thế chế độ ăn cân bằng, vitamin tổng hợp hỗ trợ dinh dưỡng. Vitamin C giúp chữa lành; vitamin E, lutein và zeaxanthin bảo vệ mô khỏi gốc tự do; vitamin A cần thiết cho thị lực. Liều lượng khuyến nghị hàng ngày:

• Vitamin C: 90 mg (nam), 75 mg (nữ), thêm 35 mg nếu hút thuốc.
• Vitamin E: 15 mg tự nhiên hoặc 30 mg tổng hợp.
• Lutein và Zeaxanthin: 6 mg.

Hạn chế sử dụng màn hình điện tử. Thời gian bạn có thể tiếp xúc với màn hình vi tính sẽ được bác sĩ hướng dẫn cụ thể, tùy thuộc vào loại phẫu thuật và quá trình hồi phục. Ví dụ, sau phẫu thuật LASIK, bạn nên tránh nhìn vào màn hình. Hãy thảo luận với bác sĩ để biết thời gian hạn chế phù hợp với tình trạng của bạn.

Tuân thủ hướng dẫn sử dụng thuốc nhỏ mắt. Bác sĩ thường kê đơn thuốc nhỏ mắt kháng khuẩn để ngăn ngừa nhiễm trùng và thuốc kháng viêm để giảm sưng. Nếu gặp khó khăn, hãy nhờ người thân hỗ trợ.

• Bác sĩ cũng có thể chỉ định thuốc nhỏ mắt giãn đồng tử như atropine để ngăn sẹo và giảm đau, hoặc thuốc giảm áp lực mắt nếu có khí hoặc dầu được tiêm vào mắt trong quá trình phẫu thuật.

Cách nhỏ thuốc mắt đúng cách. Ngửa đầu ra sau, mắt hướng lên trần nhà. Dùng ngón tay kéo mí mắt dưới xuống tạo thành “túi” và nhỏ thuốc vào đó. Nhắm mắt nhẹ nhàng, không dụi, và chờ ít nhất 5 phút trước khi nhỏ loại thuốc khác.

• Tránh để đầu lọ thuốc chạm vào mắt.

Hướng dẫn tra thuốc mỡ mắt. Tương tự như nhỏ thuốc mắt, ngửa đầu ra sau và kéo mí mắt dưới xuống tạo thành “túi”. Dốc ngược lọ thuốc và bóp nhẹ thuốc mỡ vào túi. Nhắm mắt khoảng một phút để thuốc thấm và phát huy tác dụng.

Vệ sinh mắt theo chỉ dẫn của bác sĩ. Bác sĩ thường khuyên rửa vùng quanh mắt hai lần mỗi ngày. Đun sôi nước, để nguội bớt rồi nhúng khăn sạch vào để khử trùng. Rửa tay kỹ, sau đó nhẹ nhàng lau mí mắt trên, mí mắt dưới và lông mi, đặc biệt chú ý các góc mắt.

• Giặt khăn trong nước sôi hoặc dùng khăn mới mỗi lần rửa để đảm bảo vô trùng, vì mắt rất dễ nhiễm trùng sau phẫu thuật.

Tham gia các hoạt động nhẹ nhàng. Bạn có thể vận động nhẹ sau khi về nhà, nhưng cần tránh các hoạt động nặng như tập tạ, chạy bộ, đạp xe hoặc bơi lội theo chỉ dẫn của bác sĩ. Các hoạt động này làm tăng áp lực trong mắt, gây chậm lành và có thể tổn thương mô.

• Nhờ người thân giúp đỡ khi cần làm việc nặng. Họ sẽ rất vui khi thấy bạn hồi phục.

Tạm ngừng sinh hoạt tình dục. Giống như tập thể dục, bạn nên tránh sinh hoạt tình dục vì các hoạt động gắng sức có thể gây áp lực lên mắt, làm chậm quá trình hồi phục. Hãy tham khảo ý kiến bác sĩ để biết thời điểm thích hợp quay lại sinh hoạt này.

Không lái xe ngay sau phẫu thuật. Thị lực mờ sau phẫu thuật có thể gây nguy hiểm khi lái xe. Hãy tránh lái xe cho đến khi thị lực ổn định hoặc được bác sĩ cho phép. Thông thường, bạn có thể lái xe lại khi mắt không còn nhạy cảm với ánh sáng và có thể tập trung tốt.

• Đảm bảo có người đưa bạn về nhà sau phẫu thuật.

Hỏi bác sĩ về thời điểm quay lại làm việc. Thời gian hồi phục phụ thuộc vào loại phẫu thuật và khả năng phục hồi của từng người. Một số phẫu thuật cần đến 6 tuần, trong khi phẫu thuật đục thủy tinh thể chỉ cần khoảng một tuần.

Tránh đồ uống có cồn trong thời gian hồi phục. Dù một ly rượu có vẻ vô hại, cồn làm tăng tích tụ chất lỏng trong cơ thể, gây áp lực lên mắt và làm chậm quá trình hồi phục, thậm chí gây tổn thương thêm.

Nghỉ ngơi ít nhất 24 giờ sau phẫu thuật đục thủy tinh thể. Phẫu thuật này thay thế thủy tinh thể đục bằng kính nội nhãn nhân tạo. Bệnh nhân thường cảm thấy có “vật lạ” trong mắt do khô mắt từ mũi khâu, thuốc sát trùng hoặc quá trình phẫu thuật.

• Dây thần kinh cần vài tháng để lành, gây cảm giác lạ trong mắt.
• Bác sĩ có thể kê thuốc nhỏ mắt bôi trơn và kháng sinh để ngăn nhiễm trùng.

Kiên nhẫn sau phẫu thuật bong võng mạc. Các triệu chứng như giảm thị lực, lóa mắt hoặc đốm đen bay trước mắt có thể kéo dài nhưng sẽ dần biến mất. Phẫu thuật này cần 1-8 tuần để hồi phục.

• Đau nhẹ có thể xử lý bằng thuốc giảm đau hoặc chườm đá.
• Liên hệ bác sĩ ngay nếu xuất hiện ánh sáng lóa mới hoặc đốm đen tăng.
• Vệt đen hoặc trắng trong tầm nhìn do bóng khí sẽ biến mất khi khí hấp thụ vào mắt.

Chuẩn bị tinh thần cho thời gian hồi phục dài sau phẫu thuật LASIK. Dù phẫu thuật diễn ra nhanh chóng, quá trình hồi phục có thể kéo dài từ 2 đến 3 tháng. LASIK là phương pháp chỉnh tật khúc xạ, giúp bệnh nhân giảm phụ thuộc vào kính. Tia laser được sử dụng để điều chỉnh độ cong giác mạc, mang lại thị lực rõ ràng hơn. Sau phẫu thuật, bạn có thể gặp các triệu chứng như chảy nước mắt, nhìn thấy quầng sáng hoặc hình ảnh nhòe, cảm giác bỏng rát hoặc ngứa. Quan trọng là không chạm vào mắt và báo ngay cho bác sĩ nếu triệu chứng trở nên nghiêm trọng.

• Bác sĩ thường hẹn tái khám sau 24-48 giờ để kiểm tra thị lực và ngăn ngừa nhiễm trùng. Hãy thông báo về bất kỳ cơn đau hoặc tác dụng phụ nào.
• Quay lại hoạt động thường ngày từ từ, theo hướng dẫn của bác sĩ. Trang điểm và dưỡng da có thể thực hiện sau hai tuần, còn các hoạt động mạnh và thể thao tiếp xúc sau bốn tuần.
• Tránh dụi mắt, tắm bồn nước nóng hoặc bể xoáy trong 1-2 tháng hoặc theo khuyến cáo của bác sĩ.