Hướng dẫn Trồng cây cam đúng cách

Hiểu rõ những thách thức khi trồng cây từ hạt. Mặc dù có thể trồng cam theo cách này, nhưng cây dễ gặp bệnh tật và các vấn đề khác. Thời gian để cây ra quả lần đầu có thể kéo dài từ 4 đến 15 năm. Cây non mua từ vườn ươm thường được ghép từ hai phần: một cây có bộ rễ khỏe mạnh và một cành ghép từ cây cho trái chất lượng cao. Nhờ cành ghép đã trưởng thành, cây sẽ ra quả sau 1-2 năm. Nếu bạn vẫn muốn tự trồng từ hạt, hãy tiếp tục làm theo các bước sau.

Chọn hạt giống tươi trước khi chúng khô. Hãy cẩn thận cắt một quả cam mà không làm tổn thương hạt bên trong, hoặc chỉ sử dụng những hạt còn nguyên vẹn. Ưu tiên chọn hạt không bị nứt hoặc nhạt màu. Những hạt dẹt, khô (thường là hạt đã lấy ra khỏi quả lâu ngày) sẽ khó có khả năng nảy mầm.

• Lưu ý rằng một số giống cam không có hạt. Bạn cần tìm mua loại cam có hạt để trồng.

Rửa sạch hạt giống. Rửa hạt dưới vòi nước chảy và nhẹ nhàng loại bỏ phần thịt hoặc tép cam còn bám trên hạt. Cẩn thận không làm hỏng hạt, đặc biệt là những hạt đã bắt đầu nảy mầm.

• Không cần làm khô hạt sau khi rửa. Giữ ẩm sẽ giúp hạt nảy mầm tốt hơn.

Kích thích hạt nảy mầm nhanh hơn bằng cách giữ ẩm. Nếu bạn sử dụng hạt chưa nảy mầm, bạn có thể rút ngắn thời gian bằng cách giữ chúng trong môi trường ẩm. Bạn có thể bảo quản hạt trong túi nhựa ướt trong tủ lạnh khoảng 30 ngày trước khi trồng, hoặc đơn giản là giữ chúng trong đất ẩm nhưng không bị ngập nước.

• Nếu sử dụng hạt đã khô, chúng đang trong trạng thái ngủ và có thể mất vài tháng để nảy mầm hoặc không bao giờ nảy mầm.
• Người trồng cam chuyên nghiệp thường ngâm một số giống cam khó nảy mầm trong axit gibberellic để tăng tốc độ nảy mầm. Tuy nhiên, điều này không cần thiết khi trồng tại nhà và có thể gây phản tác dụng nếu dùng sai liều lượng.

Trồng mỗi hạt giống trong một chậu nhỏ có khả năng thoát nước tốt, kết hợp với bầu đất. Trồng hạt sâu khoảng 1/2 inch (1.2cm) dưới bề mặt. Cây cam không quá kén chọn loại chậu, nhưng điều quan trọng là nước không bị đọng lại gây thối hạt hoặc rễ. Nước cần thoát nhanh qua chậu khi tưới. Bạn có thể mua đất trồng cam quýt chuyên dụng, giúp giữ dinh dưỡng và tạo môi trường axit nhẹ (pH thấp) lý tưởng cho cây có múi phát triển.

• Đặt một tấm lót hoặc vật dụng tương tự dưới chậu để hứng nước thừa.
• Nếu đất thoát nước kém, trộn thêm vỏ cây cứng để tăng độ tơi xốp và thoát nước nhanh hơn.

Giữ đất trong điều kiện ánh sáng mặt trời đầy đủ. Dù trồng trong nhà hay ngoài trời, đất phát triển tốt nhất ở nhiệt độ từ 75º đến 85ºF (24º-29ºC). Ánh sáng mặt trời là cách hiệu quả nhất để làm ấm đất, trong khi các thiết bị sưởi có thể làm khô đất quá nhanh. Nếu sống ở vùng lạnh hoặc ít nắng, bạn có thể cần giữ cây cam trong nhà kính hoặc phòng ấm, ngay cả trước khi hạt nảy mầm.

Bón phân cân đối hai tuần một lần (tùy chọn). Nếu muốn thúc đẩy sự phát triển của cây, hãy thêm một lượng nhỏ phân bón vào đất mỗi 10-14 ngày. Để đạt hiệu quả tốt nhất, bạn cần điều chỉnh loại phân bón phù hợp với chất dinh dưỡng trong đất, thông tin này thường được ghi trên nhãn của bao bì đất trồng. Nếu không, hãy chọn loại phân bón cân đối với tỷ lệ dinh dưỡng đồng đều.

• Ngừng bón phân khi cây đã phát triển thành cây non. Theo dõi hướng dẫn chăm sóc cây con hoặc cây thay thế. Cây không cần bón thêm phân cho đến năm thứ hai.

Loại bỏ mầm thứ ba yếu nhất khi hạt nảy mầm. Hạt giống cam quýt có khả năng đặc biệt tạo ra cây con giống hệt cây mẹ, được gọi là cây nu-cellar. Thường có hai mầm phát triển nhanh và một mầm thứ ba yếu hơn, phát triển chậm. Hãy cắt bỏ mầm thứ ba này để đảm bảo cây con có chất lượng tốt, kế thừa đặc tính từ cây bố mẹ.

Thay chậu lớn hơn khi cần thiết. Dù bạn mới mua cây hay đã trồng nhiều năm, hãy đảm bảo rễ cây có đủ không gian thoải mái nhưng không quá rộng so với bầu rễ.

• Thời điểm tốt nhất để thay chậu là vào mùa xuân, trước khi cây tập trung năng lượng vào phát triển.
• Cắt bỏ rễ chết hoặc hư hỏng trước khi trồng. Khử trùng dao bằng cách đun sôi hoặc lau bằng cồn để tránh lây bệnh cho cây.
• Đắp đất nhẹ nhàng quanh rễ để loại bỏ túi khí. Rễ trên nên nằm ngay dưới bề mặt đất.

Nếu trồng ngoài trời, chọn khu vực kín gió với không gian rộng rãi và sử dụng đất hiện có. Nếu sống ở vùng khí hậu ấm áp như Florida hay California, bạn có thể trồng cam ngoài trời.

• Chọn nơi cây non được bảo vệ khỏi gió mạnh.
• Ví dụ như gần tường hoặc cây lớn. Tuy nhiên, giữ khoảng cách ít nhất 12 feet (3.7m) từ các vật cản lớn, đặc biệt là cây khác có hệ rễ cạnh tranh.
• Cây cam có thể phát triển rộng tới 10 feet (3m), nên chọn vị trí cách xa đường đi ít nhất 5 feet (1.5m).

Giữ cây trong ánh nắng đầy đủ và nhiệt độ ấm. Theo dõi cây con cẩn thận, vì chúng dễ bị tổn thương hơn so với cây trưởng thành. Cây cam phát triển tốt nhất dưới ánh nắng toàn phần và nhiệt độ lý tưởng từ 75º đến 90ºF (24-32ºC). Chúng sẽ kém phát triển ở nhiệt độ dưới 45ºF (7ºC) và có thể chết ở nhiệt độ 32ºF (0ºC) hoặc thấp hơn. Nhiệt độ duy trì trên 100ºF (38ºC) trong vài ngày có thể gây hại lá.

• Nếu cây trưởng thành tiếp xúc với nhiệt độ quá cao, hãy che bóng bằng vải hoặc lưới cho đến khi nhiệt độ giảm xuống dưới 100ºF (38ºC).
• Di chuyển cây vào trong nhà trước khi có sương giá. Cây có múi dễ bị ảnh hưởng bởi sương giá hơn nhiệt độ cao, mặc dù một số giống có thể chịu được sương giá nhẹ.

Tưới nước thường xuyên nhưng đẫm. Cây cam, khi đã phát triển thành cây non, thích đất khô ráo trước khi được tưới lại. Kiểm tra độ ẩm bằng cách ấn ngón tay vào đất. Nếu đất khô, tưới nước đẫm cho đến khi đất ngấm đều. Cây lớn chỉ cần tưới khi đất khô đến độ sâu 6 inch (15cm).

• Thông thường, tưới 1-2 lần/tuần, nhưng tần suất có thể thay đổi tùy nhiệt độ, độ ẩm và ánh sáng. Tưới nhiều hơn trong mùa khô nóng, nhưng tránh tưới khi trời nắng gắt.
• Nếu nước máy có nhiều khoáng chất (để lại cặn trắng), hãy dùng nước lọc hoặc nước mưa để tưới cây.

Bón phân phù hợp theo độ tuổi cây. Phân bón cung cấp chất dinh dưỡng cần thiết để cây phát triển và ra quả, nhưng sử dụng sai cách có thể gây hại. Dùng phân bón chuyên dụng cho cây có múi hoặc phân giàu nitơ. Tuân thủ hướng dẫn bón phân:

• Cây con 2-3 tuổi cần 2 muỗng canh (30ml) phân giàu nitơ, rải quanh gốc 3-4 lần/năm trước khi tưới. Hoặc trộn 1 gallon (4L) phân ủ chất lượng vào đất vào mùa thu để mưa rửa trôi muối dư thừa.
• Cây trưởng thành từ 4 tuổi trở lên trồng ngoài trời cần 1-1,5 lb (0,45-0,68 kg) nitơ/năm. Tính toán lượng phân bón dựa trên tỷ lệ nitơ ghi trên bao bì. Rải đều quanh vùng rễ và tưới nước, bón hàng năm vào mùa đông hoặc chia làm 3 đợt vào tháng 2, tháng 7 và tháng 9.

Loại bỏ bụi bẩn trên lá cây trồng trong nhà thường xuyên. Bụi tích tụ trên lá có thể cản trở quá trình quang hợp, ảnh hưởng đến khả năng hấp thụ năng lượng của cây. Lau hoặc rửa lá mỗi vài tuần nếu cây được trồng trong nhà.

Hiểu rằng việc cắt tỉa hiếm khi cần thiết. Khác với một số loại cây, cam và các cây có múi khác thường phát triển tốt mà không cần cắt tỉa. Chỉ nên loại bỏ các cành hoàn toàn chết hoặc những chồi non gần gốc trông không khỏe mạnh. Bạn có thể tỉa cây để định hình hướng phát triển và giữ cho cây đủ thấp để dễ dàng thu hoạch trái, nhưng chỉ nên cắt các cành lớn vào mùa đông để tránh làm cháy nắng phần thân bên trong.

Bảo vệ cây khỏi cháy nắng hoặc khô héo bằng cách quấn thân cây bằng giấy báo. Nếu cây của bạn còn nhỏ và mới trồng ngoài trời, nó có thể dễ bị cháy nắng. Quấn lỏng giấy báo quanh thân và các cành lớn nếu bạn thấy dấu hiệu cháy nắng hoặc sống ở khu vực có nắng gắt.

Kiểm tra độ pH của đất nếu lá chuyển màu vàng. Lá vàng có thể là dấu hiệu của đất kiềm hoặc tích tụ quá nhiều muối. Kiểm tra độ pH của đất để xác nhận. Nếu đất quá kiềm, hãy bón phân có tính axit (pH thấp) và rửa trôi muối bằng cách tưới nước đẫm.

• Bón phân quá nhiều hoặc bón trong mùa khô có thể là nguyên nhân gây ra tình trạng kiềm hóa.

Loại bỏ rệp bằng nước xà phòng. Rệp là loài côn trùng nhỏ màu xanh thường gây hại cho nhiều loại cây. Nếu bạn thấy chúng trên cây cam, hãy rửa sạch bằng nước xà phòng. Nếu cách này không hiệu quả, hãy tham khảo các phương pháp kiểm soát rệp khác.

Loại bỏ kiến và các loài sâu bệnh khác gây hại cho cây. Kiến có thể khó tiêu diệt, nhưng thử đặt chậu cây trong một thùng chứa nước đọng để ngăn chúng tiếp cận. Sử dụng thuốc trừ sâu một cách tiết kiệm và chỉ khi thực sự cần thiết, đặc biệt là khi cây đang ra quả.

Cách ly cây khỏi sương giá. Nếu có thể, hãy mang cây non vào trong nhà trước khi sương giá xuất hiện. Nếu cây được trồng ngoài trời và không có không gian trong nhà, hãy quấn thân cây bằng bìa cứng, thân cây ngô, lông cừu hoặc các vật liệu cách nhiệt khác. Che phủ thân cây đến tận các cành chính.

• Cây cam trưởng thành khỏe mạnh hiếm khi chết vì sương giá, nhưng lá có thể bị tổn thương. Đợi đến mùa xuân để xác định cành nào còn sống trước khi cắt tỉa những cành đã chết.

Khuyến khích cây ra quả vào năm sau bằng cách thu hoạch hết trái chín trong năm nay. Để trái trên cây có thể làm giảm sản lượng năm sau, mặc dù nếu bạn chỉ trồng để sử dụng trong gia đình, một cây trưởng thành thường cho nhiều quả hơn nhu cầu. Một số giống như quýt hoặc cam Valencia có chu kỳ sản xuất xen kẽ, năm nhiều quả và năm ít quả. Hãy bón ít phân hơn vào những năm ít quả vì cây cần ít chất dinh dưỡng hơn.