Kỹ năng lắng nghe chủ động 3A: Chìa khóa để thấu hiểu và kết nối

24/02/2025

Nội dung bài viết

Dù bạn đang muốn cải thiện kỹ năng lắng nghe tại nơi làm việc hay mong muốn trở nên chân thành hơn trong các cuộc trò chuyện với bạn bè, kỹ năng lắng nghe chủ động 3A chính là giải pháp tuyệt vời. Kỹ thuật 3A – thái độ (attitude), sự chú tâm (attention) và sự điều chỉnh (adjustment) – sẽ giúp bạn phân tích và nắm bắt mọi khía cạnh của việc lắng nghe, từ đó thấu hiểu sâu sắc hơn những gì người khác truyền đạt. Bài viết này sẽ giải đáp mọi thắc mắc về kỹ thuật 3A, cung cấp thông tin cơ bản về lắng nghe chủ động, các rào cản thường gặp và cách áp dụng hiệu quả trong cuộc sống hàng ngày.

Các bước thực hiện

Kỹ năng lắng nghe chủ động 3A là gì?

Thái độ (Attitude). Chữ A đầu tiên nhấn mạnh tầm quan trọng của việc duy trì thái độ tích cực khi lắng nghe. Hãy tiếp cận mọi cuộc trò chuyện với tâm thế cởi mở và hạn chế tối đa những suy nghĩ tiêu cực trước khi người đối diện kết thúc câu chuyện. Một thái độ tiêu cực có thể tạo ra định kiến, làm gián đoạn quá trình lắng nghe hoặc khiến bạn mất tập trung.

Ví dụ, dù bạn không có nhiều điểm chung với một đồng nghiệp đang thuyết trình, hãy nghĩ tích cực rằng: 'Mai có những kỹ năng khác biệt, có lẽ mình sẽ học được điều gì đó mới mẻ từ buổi thuyết trình này.'
Điều này có thể khó khăn nếu bạn đang bận tâm về chuyện khác hoặc cảm thấy khó chịu với người nói. Trong trường hợp đó, hãy cân nhắc dời lại cuộc trò chuyện để giảm bớt áp lực và quay lại với tâm trí thoải mái hơn.

Chú tâm (Attention). Chữ A thứ hai nhấn mạnh việc thể hiện sự lắng nghe thông qua cử chỉ và ngôn ngữ cơ thể. Bằng cách giao tiếp bằng ánh mắt, gật đầu, mỉm cười và phản ánh ngôn ngữ cơ thể của người nói, bạn không chỉ khuyến khích họ tiếp tục chia sẻ mà còn giúp bản thân tập trung hơn vào cuộc trò chuyện.

Trong một buổi thuyết trình, hãy thể hiện sự chú ý bằng cách giao tiếp bằng mắt, gật đầu và ghi chép lại những điểm quan trọng.
Khi trò chuyện với đồng nghiệp, hãy bắt chước ngôn ngữ cơ thể của họ để tạo sự thoải mái và xây dựng mối quan hệ tốt đẹp hơn.
Đặt câu hỏi tiếp nối cũng là cách hiệu quả để thể hiện rằng bạn đang lắng nghe và quan tâm đến câu chuyện của họ.

Điều chỉnh (Adjustment). Chữ A cuối cùng đề cập đến việc duy trì tâm trí cởi mở và linh hoạt khi lắng nghe. Dù trong cuộc họp hay trò chuyện với bạn bè, hãy gạt bỏ những định kiến sẵn có và sẵn sàng điều chỉnh quan điểm của mình dựa trên những gì người khác chia sẻ. Điều này giúp bạn tránh bỏ qua thông tin chỉ vì nó không phù hợp với suy nghĩ ban đầu của bạn.

Ví dụ, nếu bạn thường không đồng ý với chiến lược của một đồng nghiệp, hãy thử lắng nghe họ một cách khách quan. Bạn có thể khám phá ra những ý tưởng mới mẻ và hữu ích.
Ngay cả khi không đồng ý, hãy lắng nghe đến cùng trước khi đưa ra phản hồi. Cách này giúp bạn thể hiện sự tôn trọng và xây dựng cuộc đối thoại hiệu quả hơn.

Lắng nghe chủ động là gì?

Đó là một chiến lược giúp bạn không chỉ nghe mà còn thấu hiểu những gì người khác truyền đạt. Kỹ năng lắng nghe chủ động bao gồm việc sử dụng giao tiếp bằng mắt, ngôn ngữ cơ thể và đặt câu hỏi tiếp nối để tiếp thu và lưu trữ thông tin hiệu quả. Những kỹ thuật này đặc biệt hữu ích trong các tình huống công việc và giao tiếp xã hội, từ cuộc họp đến trò chuyện với bạn bè.

Khác với lắng nghe thụ động, lắng nghe chủ động đòi hỏi bạn suy nghĩ và phản hồi lại những gì người khác nói.
Tóm tắt lại ý chính bằng lời của bạn và loại bỏ các yếu tố gây phân tâm (như tắt điện thoại hoặc chọn nơi yên tĩnh) là những cách hiệu quả để thực hành kỹ năng này.

Áp dụng kỹ thuật 3A vào thực tế

Chờ người khác nói xong trước khi phản hồi. Để thể hiện sự tôn trọng và tập trung hoàn toàn vào người nói, hãy tránh vội vàng nghĩ đến câu trả lời hoặc ngắt lời họ. Đôi khi, những điểm quan trọng nhất được đề cập ở cuối câu chuyện, và việc ngắt lời có thể dẫn đến hiểu lầm.

Ví dụ, trong một cuộc họp, thay vì vội vàng đưa ra phản hồi để gây ấn tượng với sếp, hãy lắng nghe đến cùng và dành vài giây suy nghĩ trước khi trả lời.
Ngay cả khi bạn hào hứng với chủ đề đang được nhắc đến, hãy kiên nhẫn chờ đợi người kia kết thúc câu chuyện. Điều này thể hiện sự tôn trọng và giúp bạn hiểu rõ hơn thông điệp của họ.

Đặt câu hỏi để làm rõ thông tin. Nếu bạn không chắc chắn về những gì người khác vừa nói, hãy đặt câu hỏi để làm rõ ý của họ và củng cố sự hiểu biết của bạn. Điều này cũng thể hiện rằng bạn đang thực sự lắng nghe và quan tâm đến cuộc trò chuyện.

Ví dụ: "Anh vừa nhắc đến việc cải thiện dịch vụ khách hàng. Anh có thể chia sẻ thêm về kế hoạch cụ thể không?"
Hoặc: "Nghe thú vị đấy! Cậu có kế hoạch gì cho kỳ nghỉ sắp tới không?"

Suy ngẫm về những gì người khác vừa chia sẻ. Thay vì phản hồi ngay lập tức, hãy dành vài giây để suy nghĩ về thông điệp mà người nói truyền đạt. Điều này giúp bạn tiếp thu thông tin sâu sắc hơn và đưa ra phản hồi chính xác, thay vì vội vàng đưa ra ý kiến chưa được cân nhắc.

Ví dụ, nếu đồng nghiệp giải thích một khái niệm mới, hãy dành thời gian để hiểu rõ hơn. Bạn có thể đặt câu hỏi chi tiết hoặc khen ngợi ý tưởng độc đáo của họ.

Tóm tắt lại những gì người khác vừa nói. Đây là cách hiệu quả để đảm bảo bạn hiểu chính xác thông điệp của họ. Hãy diễn đạt lại ý chính bằng lời của bạn để xác nhận thông tin và thể hiện sự đồng cảm.

Ví dụ: "Vậy là chúng ta sẽ thay đổi cách quản lý khách hàng trong thời gian tới phải không?"
Hoặc: "Tớ hiểu rồi. Cậu đang muốn thử nghiệm những điều mới mẻ để tạo sự thay đổi trong cuộc sống phải không?"
Nếu chưa rõ, hãy hỏi lại hoặc yêu cầu họ giải thích thêm.

Những rào cản đối với kỹ năng lắng nghe chủ động

Những yếu tố gây xao nhãng nội tại có thể cản trở khả năng lắng nghe của bạn. Cảm giác đói bụng, mệt mỏi, bệnh tật hoặc lo lắng về những vấn đề cá nhân đều có thể khiến bạn khó tập trung. Mặc dù ai cũng có lúc bị phân tâm bởi những yếu tố này, nhưng bạn có thể chủ động sắp xếp thời gian hoặc dời lại các cuộc trò chuyện quan trọng để đảm bảo sự tập trung tối đa.

Nếu bạn thường xuyên cảm thấy đói và mất tập trung trong các cuộc họp, hãy thử ăn nhẹ trước khi họp hoặc đảm bảo ngủ đủ 7-8 tiếng mỗi đêm để cải thiện khả năng tập trung.
Nếu đang lo lắng về vấn đề cá nhân, hãy thử chú tâm vào hiện tại bằng cách tập trung vào những gì bạn đang cảm nhận qua các giác quan. Điều này có thể giúp bạn tạm thời thoát khỏi những suy nghĩ tiêu cực.

Tiếng ồn bên ngoài cũng là một rào cản lớn đối với việc lắng nghe. Những âm thanh như tiếng nói chuyện ồn ào hoặc sự gián đoạn từ người khác có thể khiến bạn khó nắm bắt thông tin. Hãy cố gắng sắp xếp các cuộc trò chuyện quan trọng ở những nơi yên tĩnh để tối ưu hóa khả năng lắng nghe.

Ví dụ, nếu cần thảo luận một vấn đề quan trọng với bạn bè, hãy chọn một quán cà phê yên tĩnh hoặc một góc công viên ít người qua lại.
Đặt điện thoại ở chế độ im lặng để tránh bị phân tâm bởi các thông báo.
Trong trường hợp không thể kiểm soát tiếng ồn, hãy sử dụng các kỹ thuật lắng nghe chủ động như giao tiếp bằng mắt và gật đầu để duy trì sự tập trung. Nếu cần, hãy đề nghị chuyển sang một địa điểm yên tĩnh hơn.

Cảm giác buồn chán hoặc thiếu hứng thú có thể khiến việc lắng nghe trở nên khó khăn. Khi chủ đề không thu hút, bạn có thể dễ dàng mất tập trung. Tuy nhiên, hãy cố gắng tìm ra một khía cạnh thú vị hoặc liên quan đến bản thân để duy trì sự chú ý. Bạn có thể bất ngờ khi khám phá ra những thông tin hữu ích từ những chủ đề tưởng chừng nhàm chán.

Ví dụ, nếu sếp đang thuyết trình về ngân sách công ty, hãy tập trung vào cách quản lý ngân sách hiệu quả có thể giúp phòng ban của bạn phát triển và thành công hơn.

Khó khăn trong việc hiểu người khác cũng là một rào cản lớn. Rào cản ngôn ngữ, khuyết tật hoặc các chứng rối loạn học tập có thể ảnh hưởng đến khả năng lắng nghe. Nếu gặp phải những vấn đề này tại nơi làm việc, hãy liên hệ với phòng nhân sự để được hỗ trợ. Đối với các vấn đề sức khỏe, hãy tham khảo ý kiến bác sĩ để được chẩn đoán và điều trị phù hợp.

Các tình trạng như rối loạn ngôn ngữ, rối loạn tăng động giảm chú ý (ADHD) hoặc chứng khó đọc đều có thể ảnh hưởng đến khả năng lắng nghe. Bác sĩ có thể giúp bạn tìm ra giải pháp phù hợp.
Nếu gặp rào cản ngôn ngữ, hãy tìm kiếm sự hỗ trợ từ dịch vụ phiên dịch hoặc phòng nhân sự tại nơi làm việc.

Du lịch

Ẩm thực

Khám phá

Đi Phượt

Vẻ đẹp Việt Nam

Chuyến đi