Mâm ngũ quả Tết 2025: Tầm quan trọng và cách bày trí tinh tế

26/04/2025

Nội dung bài viết

Mâm ngũ quả ngày Tết là biểu tượng văn hóa đặc trưng của người Việt. Mỗi miền lại có những biến tấu riêng với các loại trái cây đặc trưng. Vậy mỗi vùng miền sẽ có những loại quả nào và chúng mang ý nghĩa gì, cách bày trí ra sao?

Mâm ngũ quả luôn là vật phẩm không thể thiếu mỗi dịp Tết, đặc biệt là trên bàn thờ gia tiên. Sự hiện diện của mâm ngũ quả không chỉ tạo nên không khí Tết đầm ấm mà còn mang một ý nghĩa tâm linh sâu sắc.

Xem video hướng dẫn cách chưng mâm ngũ quả tại đây

Mâm ngũ quả là gì?

Mâm ngũ quả là một mâm trái cây với khoảng năm loại quả khác nhau thường được chuẩn bị trong dịp Tết Nguyên Đán của người Việt. Mâm ngũ quả này thường được bày trên bàn thờ tổ tiên hoặc để tiếp khách trong ngày Tết.

Mâm ngũ quả với quả Phật thủ ở giữa được coi là biểu tượng mang lại may mắn và phúc lộc cho năm mới.

Những loại trái cây trong mâm ngũ quả không chỉ thể hiện ước nguyện của gia chủ mà còn mang thông điệp qua tên gọi, màu sắc và cách sắp xếp tinh tế.

Ngày nay, mâm ngũ quả không chỉ đơn thuần mang ý nghĩa tâm linh như trong truyền thống, mà còn trở thành một phần trang trí đầy màu sắc và ý nghĩa trong không gian ngày Tết.

Mỗi miền đất nước đều có một cách bày mâm ngũ quả ngày Tết với những ý nghĩa riêng biệt, thể hiện sự phong phú và đa dạng trong văn hóa Việt.

Mâm ngũ quả Tết thường được bày với 5 loại trái cây khác nhau, một hình ảnh cũng được nhắc đến trong kinh Vu Lan Bồn với biểu tượng trái cây năm màu sắc, tượng trưng cho sự viên mãn.

Với người Việt, con số 5 trong mâm ngũ quả mang một ý nghĩa sâu sắc, đại diện cho ngũ phúc lâm môn mà mỗi gia đình luôn ước mong.

Phú: Cầu mong gia đình giàu có, tài lộc đầy nhà
Quý: Mong muốn phẩm chất cao quý, danh giá
Thọ: Ước nguyện sống lâu, sức khỏe dồi dào
Khang: Cầu mong an khang, thịnh vượng
Ninh: Để cuộc sống bình yên, hạnh phúc

Con số 5 trong mâm ngũ quả là biểu tượng cho ngũ phúc lâm môn, một lời cầu chúc đầy may mắn và hạnh phúc cho gia đình trong năm mới.

Trong Phật Giáo, năm màu sắc của mâm ngũ quả đại diện cho ‘ngũ thiện căn’ bao gồm: tín căn (lòng tin vững chắc), tấn căn (ý chí kiên cường), niệm căn (khả năng ghi nhớ), định căn (tâm trí an tịnh), và huệ căn (trí tuệ sáng suốt). Vì vậy, mỗi loại trái cây trong mâm ngũ quả ngày Tết đều mang một thông điệp tâm linh sâu sắc.

Quả bưởi, dưa hấu: Tươi tắn, căng tròn, mang đến lời chúc năm mới đầy đủ, may mắn.
Trái hồng, quýt: Màu sắc rực rỡ, đại diện cho sự may mắn và thành công trong mọi lĩnh vực.
Trái lê: Ngọt ngào, biểu tượng của sự suôn sẻ, thuận lợi trong mọi công việc.
Trái lựu: Với nhiều hạt, mang ý nghĩa gia đình đông đúc, con cháu đầy nhà, vui vẻ hạnh phúc.
Trái đào: Thể hiện sự thăng tiến, phát triển không ngừng.
Mai: Cầu chúc cho con gái tìm được chồng, xây dựng hạnh phúc viên mãn.
Trái táo (táo đỏ): Mang đến ý nghĩa phú quý, tài lộc dồi dào.
Thanh long: Biểu tượng cho sự hội tụ của rồng mây, tượng trưng cho sự thăng hoa, thành đạt.
Quả trứng gà hình trái đào tiên: Mang ý nghĩa lộc trời ban xuống, sự may mắn được trao tặng.
Dừa: Với âm thanh giống “vừa”, tượng trưng cho sự đầy đủ, không thiếu thốn gì.
Sung: Mong muốn cuộc sống sung túc, hạnh phúc trong mọi lĩnh vực như sức khỏe, công việc, tình yêu.
Đu đủ: Mang ý nghĩa sự đầy đủ, phồn thịnh và phát đạt trong năm mới.
Xoài: Âm thanh giống như “xài” trong tiếng miền Tây, cầu mong cả năm không thiếu thốn, tiêu xài thoải mái.

Mâm ngũ quả miền Bắc

Mâm ngũ quả Tết tại miền Bắc thường được bày trí với những loại quả đặc trưng, mang đậm phong cách và bản sắc riêng của miền Bắc.

Ở miền Bắc, mâm ngũ quả Tết cần có sự kết hợp của nhiều loại trái cây như: chuối xanh, bưởi, phật thủ, sung, hồng, quất, ớt, dứa… với sự hài hòa về màu sắc, đảm bảo đúng theo Ngũ hành:

Kim - màu trắng
Mộc - màu xanh lá
Thủy - màu đen
Hỏa - màu đỏ
Thổ - màu vàng

Trong mâm ngũ quả miền Bắc, chuối được bày theo nải, tượng trưng cho sự quần tụ, sum vầy. Bưởi có màu vàng, biểu trưng cho sự giàu sang, tài lộc và may mắn sẽ đến trong năm mới.

Một số gia đình thay thế bưởi bằng quả phật thủ, với niềm tin rằng quả này giúp lưu giữ thần linh, Phật và gia tiên, từ đó cầu mong sự phù hộ và an lành cho gia đình trong năm mới.

Quả quất cảnh, hồng, và ớt đỏ thường được bày xung quanh mâm ngũ quả, không chỉ bởi màu sắc rực rỡ mà còn vì chúng tượng trưng cho sự may mắn, thành đạt. Còn dứa với hương thơm đặc trưng, là biểu tượng của phúc lộc, cầu mong một năm mới an lành và thịnh vượng.

Ở miền Bắc, mâm ngũ quả thường được bày theo cách truyền thống: nải chuối xanh đặt ở dưới cùng để nâng đỡ các loại quả khác, giữa là bưởi, phật thủ hoặc mãng cầu, xung quanh là các loại quả như đào, hồng, quýt, táo. Những chỗ trống sẽ được lấp đầy bởi ớt và quất cảnh, tạo nên một mâm quả đẹp mắt và ý nghĩa.

Mâm ngũ quả miền Trung

Mâm ngũ quả của người miền Trung không đặt nặng hình thức mà quan trọng là lòng thành. Mâm quả được bày biện đơn giản, có gì cúng nấy, miễn sao thể hiện được tấm lòng chân thành của gia chủ.

Miền Trung thường xuyên phải đối mặt với thiên tai và hạn hán, vì vậy mâm ngũ quả của người dân nơi đây rất giản dị, không quá chú trọng vào hình thức. Quan trọng nhất vẫn là sự thành tâm, tấm lòng kính dâng lên tổ tiên và thần linh.

Những loại trái cây thường thấy trong mâm ngũ quả miền Trung bao gồm những quả dễ tìm, mang ý nghĩa tượng trưng cho sự bình an và may mắn cho gia đình trong năm mới.

Thanh long
Chuối
Dưa hấu
Mãng cầu
Dứa
Sung
Cam
Quýt

Mâm ngũ quả miền Nam

Mâm ngũ quả của người miền Nam nổi bật với những loại trái cây mang đậm màu sắc và hương vị đặc trưng, với các tên gọi quen thuộc như ‘Cầu sung dừa đủ xoài’, thể hiện mong muốn sự đủ đầy, thịnh vượng trong năm mới.

Người miền Nam bày mâm ngũ quả theo mong muốn ‘Cầu sung vừa đủ xài’, cầu cho năm mới đầy đủ, sung túc. Mâm ngũ quả này gồm năm loại quả tiêu biểu:

Mãng cầu
Sung
Dừa
Đu đủ
Xoài

Người miền Nam đặc biệt tránh thờ cúng những loại trái cây có âm đọc không thuận, như chuối (Chúi nhủi, không phát đạt), lê (lê lết, dễ thất bại), cam và quýt (Quýt làm cam chịu), vì chúng không mang lại may mắn.

Cách bày trí mâm ngũ quả miền Nam phổ biến nhất là đặt các loại quả to, nặng như đu đủ, dừa, xoài lên trước, tạo nền cho các loại quả khác, sau đó mới xếp các trái cây nhẹ hơn như cam, quýt, mãng cầu và những quả khác lên trên.

Có một số loại trái cây bạn nên tránh bày lên mâm ngũ quả trong dịp Tết, để tránh những điều không may mắn. Tham khảo chi tiết trong bài viết về những loại trái cây kiêng kị khi bày mâm ngũ quả ngày Tết.

Hướng dẫn cách bày mâm ngũ quả đẹp để đón nhận may mắn trong năm mới.

Cách bày mâm ngũ quả 1

Nguyên liệu cần chuẩn bị

12 quả quýt
5 quả xoài
1 quả vú sữa
1 quả phật thủ
1 quả thanh long
1 quả lê
1 quả táo
8 quả ớt
Quất (tuỳ sở thích)

Các bước thực hiện

Bước 1 Đầu tiên, đặt những quả quýt vào chính giữa dĩa để làm nền tảng cho mâm ngũ quả.

Bước 2 Tiếp theo, hãy sắp xếp thành dĩa bằng cách xen kẽ giữa mỗi quả xoài và quả quýt để tạo sự hài hòa.

Bước 3 Tiến hành đặt quả thanh long ở vị trí trung tâm (ngay trên quýt), sau đó xung quanh là vú sữa, phật thủ, táo, một quả quýt và lê để giúp thanh long đứng vững và chắc chắn.

Bước 4 Cuối cùng, đặt các quả ớt vào vị trí giữa xoài và quýt, còn quất thì được trang trí vào những khoảng trống sao cho thật tinh tế và bắt mắt.

Cách chưng mâm ngũ quả này vừa giản dị, lại vô cùng đẹp mắt và đầy ý nghĩa.

Thành phẩm

Cách bày mâm ngũ quả 2

Nguyên liệu cần chuẩn bị

14 quả quýt
1 quả dưa hấu
1 quả lê
1 quả phật thủ
1 quả táo
4 quả xoài
1 quả vú sữa
10 quả ớt
Quất (tùy ý muốn)

Cách thực hiện

Bước 1 Đặt quả dưa hấu vào chính giữa đĩa, xung quanh là một lớp quýt bao quanh thật đều, tạo điểm nhấn trung tâm.

Bước 2 Để giữ vững dưa hấu, hãy đặt quả phật thủ và quả lê ở hai bên, phía trước và sau sẽ là xoài và quýt để tạo nên sự cân đối.

Bước 3 Sau đó, đặt quả táo và quả vú sữa vào bên trên dưa hấu, hoàn thiện hình thức mâm quả theo kiểu truyền thống.

Bước 4 Cuối cùng, thêm ớt xung quanh đĩa giữa các quả quýt và quất, lấp đầy những khoảng trống sao cho thật tinh tế và đẹp mắt.

Thành phẩm

Cách bày mâm ngũ quả 3

Nguyên liệu

1 nải chuối
1 quả mãng cầu
2 quả táo
1 quả lê
10 quả quýt
2 quả vú sữa
1 quả phật thủ
1 quả thanh long
2 quả xoài
Ớt, quất (tùy ý muốn)

Cách thực hiện

Bước 1 Đầu tiên, hãy đặt nải chuối vào trung tâm của đĩa để làm nền vững chắc cho các loại trái cây khác.

Bước 2 Tiếp theo, xung quanh nải chuối, hãy xếp 1 quả xoài, 2 quả vú sữa và 2 quả táo đối xứng hai bên ở mặt trước để tạo sự cân đối và hài hòa.

Bước 3 Bên cạnh nải chuối, đặt mỗi bên 2 quả quýt xếp chồng lên nhau, tạo ra một bố cục đẹp mắt và chắc chắn cho mâm ngũ quả.

Bước 4 Phía sau mâm ngũ quả, hãy nhẹ nhàng đặt quả thanh long vào vị trí trung tâm của nải chuối. Bao quanh nó là các quả xoài, phật thủ, và lê, đồng thời xếp những quả quýt xung quanh để tạo sự vững chắc và thẩm mỹ cho toàn bộ mâm quả.

Bước 5 Cuối cùng, hãy đặt quả mãng cầu phía sau mâm, xung quanh thành dĩa là các quả ớt và quất được sắp xếp khéo léo sao cho hợp lý và đẹp mắt, tạo nên một tổng thể hài hòa.

Thành phẩm

Trên đây là 3 cách bày trí mâm ngũ quả đẹp mà Tripi muốn chia sẻ, bạn cũng có thể tham khảo thêm những mẫu mâm ngũ quả cực kỳ đẹp mắt để chào đón Tết 2021.

Cách bày mâm ngũ quả 4

Nguyên liệu

1 quả dưa hấu
2 quả xoài
1 quả quýt
2 trái mãng cầu
1 trái đu đủ
1 trái dừa
2 quả thơm

Cách thực hiện

Bước 1 Trước tiên, hãy sắp xếp các quả lớn làm nền tảng, rồi xếp các loại quả nhỏ hơn xen kẽ xung quanh để tạo sự cân đối và hài hòa cho mâm ngũ quả.

Tiến hành sắp xếp các loại trái cây sao cho hợp lý và đẹp mắt.

Bước 2 Tiếp theo, bạn có thể trang trí xung quanh mâm ngũ quả bằng những vật dụng phụ như quạt giấy, hoa trạng nguyên, lá kim tiền, hay các cây treo, sau đó cố định chúng bằng súng bắn keo để tạo sự chắc chắn và thêm phần lung linh cho mâm quả.

Trang trí mâm ngũ quả với những phụ kiện đặc sắc sẽ làm cho không gian thêm phần sinh động và tươi mới.

Thành phẩm

Mâm ngũ quả đã được hoàn thành, đẹp mắt và mang đầy đủ ý nghĩa phong thủy chào đón một năm mới an lành và thịnh vượng.

Một số lưu ý quan trọng khi bày mâm ngũ quả ngày Tết để đảm bảo ý nghĩa phong thủy và thẩm mỹ.

Hiểu đúng về ý nghĩa mâm ngũ quả và ý nghĩa của từng loại trái cây

Mâm ngũ quả mang đậm bản sắc văn hóa phương Đông, đặc biệt là theo thuyết Ngũ hành. Khi trang trí mâm ngũ quả, bạn cần tuân thủ đúng nguyên tắc để tránh chọn những loại trái cây không phù hợp hoặc thiếu sự đa dạng màu sắc của ngũ hành.

Để tạo nên một mâm ngũ quả đúng chuẩn, bạn có thể tham khảo các loại trái cây gắn liền với Ngũ hành:

Kim – màu trắng: Dưa lê trắng, lê trắng,…
Mộc – màu xanh lá: Dưa hấu, chuối xanh, xoài xanh, đu đủ xanh, mãng cầu, trái na, trái sung, trái dừa,…
Thủy – màu đen: Nho đen, vú sữa hoặc những trái cây có sắc tối như nho, hồng xiêm.
Hỏa – màu đỏ: Táo đỏ, trái hồng, trái dừa lửa, thanh long,…
Thổ – màu vàng: Cam vàng, quýt vàng, dưa hấu vàng, dưa lê vàng, xoài chín, phật thủ,...

Rửa sạch trái cây trước khi bày trí

Nhiều người nghĩ rằng các loại trái cây trong mâm ngũ quả phải sáng bóng và mịn màng, nhưng thực tế, điều này có thể khiến trái cây nhanh chóng héo và không trưng lâu được. Hãy chọn những quả tươi ngon, rửa sạch để đảm bảo mâm ngũ quả luôn giữ được vẻ đẹp lâu dài.

Để trái cây trong mâm ngũ quả thêm phần lấp lánh, bạn chỉ cần dùng một miếng giấy ướt nhẹ nhàng lau sạch vỏ trái cây, sau đó phủ một lớp dầu ăn mỏng lên bề mặt để tạo nên lớp bóng mượt hoàn hảo.

Sai lầm khi sử dụng quá 5 loại quả

Việc chưng quá 5 loại quả sẽ làm mất đi sự cân đối và ý nghĩa phong thủy của mâm ngũ quả. Hãy nhớ rằng, mâm ngũ quả cần giữ được sự hài hòa và đủ đầy với số lượng quả vừa phải.

Trái cây ngày nay rất đa dạng, nhưng không phải vì thế mà bạn nên bày đủ mọi loại quả lên mâm ngũ quả. Mâm ngũ quả nên chỉ gồm những loại quả đặc trưng, không nên thêm hoa hoặc các thực phẩm khác vào để tránh làm mất đi vẻ đẹp tự nhiên và ý nghĩa truyền thống.

Chọn sai số lượng quả

Khi chọn nải chuối để chưng, hãy chú ý sao cho các quả chuối phân bổ đều, hướng lên như bàn tay xòe ra để nâng đỡ các quả khác. Quan trọng là số lượng quả phải là số lẻ, giúp thu hút lộc tài cho gia đình. Các quả chuối nên to, dài, da trơn, màu vàng tươi hoặc xanh nhạt với hương thơm dễ chịu.

Cách chọn các loại quả bày trong ngày Tết để đảm bảo sự tươi mới và ý nghĩa phong thủy.

Để tạo nên một mâm ngũ quả rực rỡ, luôn tươi mới và bền lâu, người tiêu dùng cần hết sức chú ý và tỉ mỉ trong việc lựa chọn trái cây vào dịp Tết. Sự đa dạng của hàng hóa khiến việc mua sắm đòi hỏi sự tinh tế và sáng suốt, đặc biệt là khi chọn lựa những trái cây phù hợp cho mâm ngũ quả, ví dụ như:

Hình ảnh mâm ngũ quả ngày Tết miền Bắc với sự hòa quyện của những màu sắc tươi sáng và mang đậm bản sắc văn hóa.

Chọn quả vừa chín tới để đảm bảo giữ được màu sắc tươi mới lâu dài.
Ưu tiên chọn quả chắc tay, không bị dập, không có vết trầy xước, và vẫn còn cuống cùng lá.
Hạn chế rửa trái cây, vì nước còn đọng lại có thể khiến quả nhanh chóng bị héo hoặc hư hỏng.

Hình ảnh về mâm ngũ quả đẹp với sự kết hợp tuyệt vời giữa các loại quả tươi, tạo nên một không gian Tết tràn đầy may mắn và hy vọng.

Khám phá những mẫu mâm ngũ quả Tết đẹp mắt và đầy đủ ý nghĩa, mang đến sự may mắn và tài lộc cho gia đình trong năm mới.

Mâm ngũ quả với quả Phật thủ đặt ở giữa giúp mang lại những điều tốt lành và may mắn, đồng thời thể hiện mong muốn một năm mới an lành, thịnh vượng.

Mâm ngũ quả khắc chữ, biểu tượng của sự thành công và may mắn trong năm mới, mang một vẻ đẹp đầy sáng tạo và ý nghĩa sâu sắc.

Mâm ngũ quả không chỉ đơn giản là sự kết hợp của các loại trái cây, mà còn mang đậm dấu ấn của những hình ảnh và chữ viết đầy ý nghĩa, tạo nên sự mới lạ và độc đáo.

Với sự đa dạng về màu sắc và hình dáng, mâm ngũ quả không chỉ là vật trang trí mà còn là biểu tượng mang lại sự may mắn và tài lộc cho gia đình trong năm mới.

Mâm ngũ quả của ba miền, dù có sự khác biệt về cách bày trí và lựa chọn trái cây, nhưng tất cả đều mang chung một giá trị tinh thần sâu sắc, thể hiện sự tôn trọng đối với tổ tiên và gia đình.

Điểm chung:

Việc bày biện mâm ngũ quả đã trở thành một phong tục không thể thiếu trong mỗi dịp Tết đến, xuân về. Dù ở miền nào, mâm ngũ quả cũng có chung ý nghĩa cao đẹp là thể hiện lòng thành kính và biết ơn đối với ông bà, tổ tiên, đồng thời cầu mong một năm mới an lành, hạnh phúc.

Điểm khác biệt:

Miền Bắc	Miền Trung	Miền Nam
Mâm ngũ quả phải nhiều màu sắc và đảm bảo đúng Ngũ hành	Trái cây thường đơn giản, gần gũi cuộc sống, không quá câu nệ hình thức	Thường bày mâm ngũ quả theo mong muốn 'Cầu sung vừa đủ xài'. Tránh những loại trái phát ra âm mang ý nghĩa không tốt

Mâm ngũ quả ở mỗi miền lại có sự khác biệt rõ rệt trong cách chọn lựa trái cây, cách bài trí, và những biểu tượng đặc trưng, tạo nên sự phong phú và đa dạng trong phong tục của người Việt vào dịp Tết.

Khám phá những loại trái cây tươi ngon để bày mâm ngũ quả tại Tripi:

Những kinh nghiệm hữu ích từ Tripi

Du lịch

Ẩm thực

Khám phá

Đi Phượt

Vẻ đẹp Việt Nam

Chuyến đi