Nghệ thuật cắt tỉa cây bonsai

26/02/2025

Nội dung bài viết

Cây bonsai đòi hỏi sự chăm sóc tỉ mỉ thông qua việc cắt tỉa thường xuyên để duy trì hình dáng và kích thước như ý muốn. Hai phương pháp chính bao gồm: cắt tỉa bảo trì, giúp cây gọn gàng và kích thích sự phát triển mới, và cắt tỉa tạo hình, nhằm định hình cấu trúc và nâng cao vẻ đẹp thẩm mỹ. Dù bạn cắt tỉa để bảo trì hay tạo kiểu, chỉ cần một đôi mắt tinh tường và dụng cụ cắt tỉa chuyên dụng, bạn có thể bắt đầu ngay.

Hướng dẫn chi tiết

Cắt tỉa bảo trì

Loại bỏ cỏ dại, cành khô hoặc lá héo. Kiểm tra kỹ lưỡng để phát hiện cỏ dại trong chậu cây cũng như những cành hoặc lá không còn sức sống. Nhẹ nhàng loại bỏ cỏ dại, tránh làm tổn thương rễ cây. Sau đó, tỉa bỏ những cành hoặc lá hư hỏng một cách cẩn thận.

Tỉa bỏ cành mọc chéo và gãy. Những cành mọc chéo cọ xát vào nhau có thể tạo ra vết thương hở, tạo điều kiện cho sâu bệnh xâm nhập. Các cành gãy hoặc nhánh con cần được loại bỏ để cây tập trung năng lượng vào sự phát triển mới. Sử dụng kéo tỉa cây cảnh để cắt bỏ cành mọc chéo và gãy ngay tại điểm chúng mọc ra từ thân chính.

Cắt ngắn nhánh con, chỉ giữ lại 3-4 mắt. Mắt là những điểm trên cành nơi lá mọc ra. Khi một nhánh con có từ 6-8 mắt, hãy cắt tỉa để chỉ còn 3-4 mắt. Dùng kéo tỉa cành hoặc mấu cây để cắt gọn ngay phía trên mắt còn lại. Phương pháp này giúp kiểm soát kích thước cây và kích thích sự phát triển mới.

Tập trung cắt tỉa nhiều vào mùa xuân và mùa hè. Dù có thể cắt tỉa cây bonsai quanh năm, thời điểm lý tưởng nhất là khi cây đang trong giai đoạn phát triển mạnh mẽ, thường từ tháng 3 đến tháng 9 tùy theo khu vực sinh sống.

Cắt tỉa để định hình cấu trúc và phong cách

Thực hiện cắt tỉa tạo hình từ tháng 11 đến tháng 2. Để tránh gây tổn hại quá mức hoặc làm chậm quá trình phát triển của cây, chỉ nên cắt tỉa tạo cấu trúc và kiểu dáng khi cây đang trong giai đoạn ngủ đông, thường là từ tháng 11 đến tháng 2.

Cắt tỉa những cành lớn không cần thiết. Những cành lớn vươn ra ngoài, xoắn hoặc mọc không tự nhiên, làm mất đi vẻ đẹp của cây, cần được loại bỏ. Hãy cắt ngay phía trên một mắt cây ở vị trí giúp cân bằng tổng thể. Sử dụng kéo cắt cành chuyên dụng để đảm bảo vết cắt gọn gàng và chính xác.

Tỉa thưa phần ngọn và tán cây. Để ánh sáng có thể len lỏi đến các nhánh thấp hơn và định hình tán cây theo kích thước mong muốn, hãy tỉa bớt những cành nhỏ hoặc chồi non mọc dày đặc trên đỉnh. Dùng kéo cắt cành để tạo hình tán cây tròn đều và hài hòa.

Loại bỏ cành con không cần thiết. Cành con là những nhánh nhỏ mọc từ gốc hoặc thân cây. Bạn có thể dùng tay nhẹ nhàng bẻ bỏ chúng để duy trì sự cân bằng và vẻ đẹp tổng thể của cây. Hãy loại bỏ bất kỳ cành con nào làm ảnh hưởng đến thẩm mỹ của cây cảnh.

Ngắt bỏ chồi non trên cây lá kim. Để tạo hình cây gọn gàng hơn, hãy dùng tay ngắt bớt chồi non từ những khu vực phát triển quá mức. Chỉ giữ lại khoảng 3 chồi trên mỗi nhánh và loại bỏ phần còn lại. Việc này sẽ kích thích cây phân nhánh nhiều hơn, tạo nên vẻ đẹp tự nhiên.

Rụng lá cho cây thuộc loài rụng lá sau khi tăng trưởng ổn định. Rụng lá giúp loại bỏ những lá già, dài và kích thích sự phát triển của những lá nhỏ, đẹp hơn. Cắt bỏ từng lá ở gốc, giữ lại cuống, để lá mới mọc lên thay thế. Đây là kỹ thuật có tính rủi ro, vì thời điểm rụng lá không phù hợp có thể khiến cây không phục hồi được.

Chăm sóc cây bonsai sau khi cắt tỉa

Bảo vệ vết cắt bằng nhựa mủ. Để ngăn chặn việc nhựa cây chảy quá nhiều và hỗ trợ quá trình lành vết thương, hãy sử dụng nhựa mủ để bịt kín vết cắt. Dùng găng tay thoa một lớp mỏng nhựa mủ lên từng vết cắt.

Nhựa mủ bịt vết cắt có thể dễ dàng tìm mua tại các cửa hàng làm vườn hoặc trên các trang thương mại điện tử.

Tưới nước đầy đủ cho cây sau khi cắt tỉa. Việc tưới nước kỹ lưỡng sau khi cắt tỉa là vô cùng quan trọng để kích thích sự phát triển mới của cây. Đảm bảo đất được ngấm nước hoàn toàn trong lần tưới đầu tiên sau khi cắt tỉa.

Tưới nước nhẹ nhàng hàng ngày. Sau lần tưới đẫm đầu tiên, hãy duy trì việc tưới nước nhẹ nhàng mỗi ngày. Mục tiêu là giữ cho đất luôn ẩm nhưng không bị úng nước. Đất quá ẩm ướt có thể dẫn đến thối rễ, vì vậy hãy cân nhắc lượng nước tưới phù hợp.

Bón phân 7-7-7 hai tuần một lần trong giai đoạn cây phát triển. Chọn loại phân bón chuyên dụng cho cây bonsai, chẳng hạn như phân bón 7-7-7. Sử dụng phân bón dạng lỏng cho cây nhỏ và dạng hạt cho cây lớn. Pha loãng phân bón hoặc giảm một nửa liều lượng so với hướng dẫn trên bao bì để đảm bảo an toàn cho cây.

Những lời khuyên hữu ích

Sử dụng dụng cụ cắt tỉa chuyên dụng cho cây bonsai như kéo cắt lõm và cưa kiểu Nhật Bản để quá trình cắt tỉa trở nên dễ dàng và chính xác hơn.
Ưu tiên thực hiện các thao tác cắt tỉa nhỏ bằng tay khi có thể để đảm bảo sự tinh tế.
Luôn vệ sinh dụng cụ cắt tỉa trước và sau khi sử dụng để ngăn ngừa sự lây lan của sâu bệnh và dịch bệnh.
Kiểm tra kỹ lưỡng cây bonsai trong quá trình cắt tỉa để phát hiện sớm các dấu hiệu bệnh hoặc sâu bệnh. Nếu phát hiện cành bị nhiễm bệnh, hãy cắt bỏ và tiêu hủy ngay.
Tưới nước đầy đủ sau khi cắt tỉa để hỗ trợ cây phục hồi và phát triển mạnh mẽ.

Du lịch

Ẩm thực

Khám phá

Đi Phượt

Vẻ đẹp Việt Nam

Chuyến đi