Nghệ thuật giao tiếp với người khiếm thính

22/02/2025

Nội dung bài viết

Giao tiếp với người khiếm thính có thể được thực hiện qua nhiều phương pháp hiệu quả. Phổ biến nhất là đọc khẩu hình và sử dụng ngôn ngữ ký hiệu, nhưng bạn cũng có thể dùng giấy bút, nhờ người phiên dịch hoặc thiết bị CART. Dù chọn cách nào, hãy luôn tuân thủ các quy ước giao tiếp, đặc biệt là giữ thái độ lịch sự và sự tập trung cao độ.

Các bước thực hiện

Giao tiếp bằng kỹ thuật đọc khẩu hình

Đảm bảo nằm trong tầm nhìn của họ. Khi giao tiếp với người khiếm thính, hãy giữ tầm mắt ngang bằng với họ. Bạn có thể ngồi xuống nếu họ ngồi hoặc đứng lên nếu họ đứng. Giữ khoảng cách khoảng 1-2 mét để họ có thể quan sát rõ cử chỉ của bạn.

Trong nhà, đảm bảo phòng đủ ánh sáng để họ nhìn rõ bạn.
Ngoài trời, hãy quay mặt về phía ánh sáng để tránh bóng tối che khuất gương mặt bạn.
Tránh để vật gì trong miệng hoặc gần miệng (như kẹo cao su, tay) khi nói chuyện.

Trò chuyện với giọng điệu tự nhiên. Khi giao tiếp với người khiếm thính, hãy nói chuyện bình thường như với bất kỳ ai khác. Việc nói quá nhỏ hoặc quá to có thể làm biến dạng khẩu hình, khiến họ khó đọc môi. Đừng cố gắng phóng đại cử động miệng, vì điều này có thể gây khó hiểu hơn.

Chỉ tăng âm lượng khi họ yêu cầu.
Nói chậm lại nếu họ đề nghị.

Duy trì ánh mắt kết nối. Giao tiếp bằng mắt và biểu cảm khuôn mặt giúp truyền tải cảm xúc và thái độ trong cuộc trò chuyện. Hãy luôn hướng ánh mắt về phía họ và tránh quay đi khi nói.

Đảm bảo họ cũng duy trì giao tiếp bằng mắt. Ví dụ, nếu họ đang quan sát một vật, hãy chờ họ hoàn thành trước khi tiếp tục nói.
Tháo kính râm để họ nhìn thấy rõ ánh mắt của bạn.
Sử dụng biểu cảm khuôn mặt như cười, nhướng mày để nhấn mạnh ý nghĩa.

Tận dụng cử chỉ và hình ảnh. Kết hợp cử chỉ cơ thể và đạo cụ để hỗ trợ giao tiếp. Bạn có thể chỉ tay, cầm vật dụng minh họa, hoặc bắt chước hành động như ăn, uống để diễn đạt ý. Sử dụng ngón tay để biểu thị số hoặc vẽ trên không để mô tả hành động viết.

Khám phá ngôn ngữ ký hiệu

Xác định ngôn ngữ ký hiệu phù hợp. Nhiều người khiếm thính sử dụng ngôn ngữ ký hiệu, và mỗi quốc gia thường có hệ thống ký hiệu riêng. Ngôn ngữ ký hiệu không phụ thuộc vào ngôn ngữ nói và có ngữ pháp, cú pháp riêng. Ví dụ, cụm từ "Tôi đưa cho bạn" trong tiếng Anh có thể được biểu đạt bằng một ký hiệu duy nhất trong ngôn ngữ ký hiệu Mỹ.

Ngôn ngữ ký hiệu là ngôn ngữ tự nhiên, mang đậm bản sắc văn hóa.

Bắt đầu với bảng chữ cái và con số. Nếu bạn mới làm quen với ngôn ngữ ký hiệu, hãy bắt đầu bằng việc học bảng chữ cái và các con số. Đây là nền tảng giúp bạn giao tiếp cơ bản và tự tin hơn với người khiếm thính.

Tham khảo trang https://www.start-american-sign-language.com/american-sign-language-alphabet_html để học bảng chữ cái ngôn ngữ ký hiệu Mỹ.
Truy cập http://www.lifeprint.com/asl101/pages-signs/n/numbers.htm để học các ký hiệu số.

Luyện tập các cụm từ thông dụng. Học những cụm từ cơ bản như "làm ơn," "cảm ơn," và "xin chào" sẽ giúp bạn giao tiếp lịch sự và thân thiện. Trong ngôn ngữ ký hiệu Mỹ, các cụm từ này được biểu đạt như sau:

“Làm ơn”: Đặt bàn tay mở lên ngực, xoay tròn theo chiều kim đồng hồ ba lần.
“Cảm ơn”: Chạm ngón tay vào môi, sau đó đưa tay ra phía trước và hướng xuống dưới.
“Xin chào”: Chạm tay vào trán, sau đó đưa tay ra xa như cử chỉ chào.

Nâng cao kỹ năng ngôn ngữ ký hiệu. Để thành thạo, bạn cần học ngữ pháp, cấu trúc câu và mở rộng vốn từ. Hãy kiên trì luyện tập, vì ngôn ngữ ký hiệu cũng đòi hỏi sự đầu tư thời gian và công sức.

Đăng ký khóa học tại trường đại học hoặc tổ chức dành cho người khiếm thính.
Tham gia câu lạc bộ ngôn ngữ ký hiệu.
Thực hành cùng bạn bè khiếm thính.

Xác nhận người đối thoại sử dụng ngôn ngữ ký hiệu. Không phải tất cả người khiếm thính đều dùng ngôn ngữ ký hiệu. Hãy thu hút sự chú ý của họ và bắt đầu bằng ký hiệu “xin chào”. Nếu họ đáp lại, bạn có thể tiếp tục cuộc trò chuyện.

Lưu ý rằng có nhiều loại ngôn ngữ ký hiệu khác nhau, và người đối thoại có thể sử dụng hệ thống ký hiệu khác với bạn.

Hướng tay và cơ thể về phía người đối thoại. Khi giao tiếp bằng ngôn ngữ ký hiệu, hãy đảm bảo người kia có thể nhìn rõ cử chỉ của bạn. Luôn hướng tay và cơ thể về phía họ.

Thực hiện cử chỉ trong tầm ngực, trước mặt.
Nếu cần quay đi, hãy giải thích lý do và tạm dừng cuộc trò chuyện.

Tuân thủ các nguyên tắc giao tiếp cơ bản

Thu hút sự chú ý trước khi bắt đầu cuộc trò chuyện. Giao tiếp bằng mắt là cách hiệu quả để thu hút sự chú ý của người khiếm thính. Nếu cần, bạn có thể vẫy tay từ khoảng cách phù hợp hoặc chạm nhẹ vào vai họ. Trong cộng đồng người khiếm thính, việc chạm nhẹ vào vai để gây chú ý không bị coi là bất lịch sự, miễn là bạn thực hiện một cách tôn trọng.

Xác định chủ đề chính của cuộc trò chuyện. Khi người khiếm thính nắm được chủ đề, họ sẽ dễ dàng theo dõi hơn. Tránh thay đổi chủ đề đột ngột mà không thông báo. Hãy tạm dừng và kiểm tra xem họ có đang theo kịp cuộc trò chuyện hay không.

Giải thích khi có sự gián đoạn. Nếu có sự cố như chuông điện thoại hoặc tiếng gõ cửa, hãy giải thích lý do bạn tạm dừng cuộc trò chuyện. Điều này giúp người khiếm thính không hiểu nhầm rằng bạn đang kết thúc cuộc nói chuyện một cách đột ngột.

Giao tiếp trực tiếp với người khiếm thính. Nếu có người phiên dịch, hãy nói chuyện trực tiếp với người khiếm thính thay vì nói với người phiên dịch. Người phiên dịch sẽ đảm bảo thông điệp của bạn được truyền tải chính xác, vì vậy bạn không cần lo lắng về điều đó.

Đề xuất tóm tắt cuộc trò chuyện. Trước khi kết thúc, hãy hỏi người khiếm thính xem họ có cần tóm tắt lại những gì đã thảo luận không. Điều này có thể hữu ích với một số người, nhưng không phải tất cả, vì vậy hãy luôn hỏi ý kiến trước.

Bạn có thể nói, "Tôi có nên tóm tắt lại những gì chúng ta vừa nói không?".

Lời khuyên hữu ích

Nếu đọc khẩu hình không hiệu quả, hãy thử giao tiếp bằng giấy bút.
Khi viết, người khiếm thính có thể bỏ qua các từ phụ hoặc sắp xếp câu theo cách khác với ngữ pháp thông thường.
Tin nhắn điện thoại là công cụ tiện lợi nếu không có giấy bút.
Thiết bị CART (chuyển âm thành chữ) và máy phiên dịch ngôn ngữ ký hiệu là những phương tiện hỗ trợ giao tiếp hiệu quả.
Ngôn ngữ ký hiệu như ASL có ngữ pháp và cấu trúc riêng, không phải là bản dịch từng từ của tiếng Anh.
Nhiều người khiếm thính sử dụng máy trợ thính, vì vậy hãy nói chuyện với giọng điệu và tốc độ bình thường.
Đừng ngạc nhiên với sự thẳng thắn của người khiếm thính. Đó là một phần văn hóa giao tiếp hiệu quả của họ.
Luôn tôn trọng và không đánh giá người khác dựa trên khuyết tật của họ.