Tại sao việc tương tác với trẻ 1 tuổi lại vô cùng quan trọng?

30/04/2025

Nội dung bài viết

Ở độ tuổi 1, nhiều bậc phụ huynh chỉ chú trọng vào sự phát triển thể chất, trong khi việc thiếu tương tác có thể làm giảm bớt những khả năng tuyệt vời mà trẻ có thể đạt được. Quan niệm "trẻ con chưa hiểu gì" vô tình kìm hãm sự phát triển toàn diện của bé.

Có nhiều bậc phụ huynh cho rằng ở tuổi 1, trẻ chỉ cần tập trung vào chiều cao và cân nặng. Tuy nhiên, việc bỏ qua sở thích hay cảm xúc cá nhân của bé sẽ ảnh hưởng đến sự phát triển năng lực vượt trội của trẻ.

Vì sao lại phải quan tâm đặc biệt đến việc tương tác với trẻ 1 tuổi?

Trẻ 1 tuổi là giai đoạn chuyển mình quan trọng, khi bé bắt đầu từ việc nằm và bò, chuyển sang chập chững bước đi. Sự thay đổi trong khả năng vận động và tầm nhìn mở rộng tạo điều kiện tuyệt vời để trẻ khám phá thế giới xung quanh.

Khi trẻ 1 tuổi, nhu cầu khám phá thế giới càng trở nên mãnh liệt. Bé bắt đầu phát triển sở thích riêng và thể hiện cảm xúc, hành động, cũng như phản ứng từ chối mạnh mẽ. Đây là thời điểm quan trọng để ba mẹ tương tác và định hướng cho bé phát triển độc lập.

Vì sao việc tương tác với trẻ 1 tuổi lại cần được chú trọng?

Khi trẻ đạt 1 tuổi, hai kỹ năng đặc biệt mà trẻ phát triển mạnh mẽ chính là quan sát và bắt chước. Như một bản năng tự nhiên, trẻ thường xuyên nhìn ngắm người xung quanh và vô thức sao chép những hành động ấy.

Tuy nhiên, khả năng vận động của trẻ ở độ tuổi này còn hạn chế, vì vậy trẻ chỉ có thể thực hiện một phần những gì trẻ quan sát được. Mặc dù vậy, tâm trí trẻ vẫn luôn hấp thụ, kích thích sự quan sát, học hỏi, bắt chước và thực hiện những hành động mới liên tục.

Những yếu tố tâm lý quan trọng cần chú ý khi chăm sóc trẻ 1 tuổi

Vận động thô

Phụ huynh cần tạo điều kiện để trẻ ngày càng tự chủ hơn trong các hoạt động vận động, chẳng hạn như:

Tập đi vịn theo tường
Tập ngồi dậy và đi mà không cần người lớn bế
Tập thay đổi tư thế linh hoạt từ nằm sang ngồi rồi đứng lên...

Bên cạnh đó, các mẹ nên tạo cơ hội cho đôi chân bé tiếp xúc với nhiều chất liệu khác nhau, không chỉ giới hạn ở sàn nhà hay dép tập đi. Khi trẻ được vận động chân nhiều, tầm nhìn của trẻ về thế giới xung quanh sẽ trở nên phong phú hơn, trẻ sẽ khám phá được nhiều điều thú vị từ thế giới bên ngoài.

Vận động thô

Vận động tinh

Ở giai đoạn 1 tuổi, đôi chân của trẻ phát triển mạnh mẽ, đây là thời điểm trẻ có thể tận dụng tay để khám phá nhiều hơn. Trẻ không chỉ cầm nắm đồ chơi mà còn kết hợp nhiều đồ vật trong tay để khám phá thế giới xung quanh.

Ở độ tuổi này, nhu cầu khám phá của trẻ với đôi tay vô cùng mạnh mẽ, trẻ muốn sờ, chạm và cảm nhận các đồ vật khác nhau. Vì thế, hãy để trẻ tiếp xúc với đa dạng chất liệu, chẳng hạn như thức ăn mềm, đồ chơi nhựa cứng, nhựa dẻo, các chất liệu tự nhiên như lá cây, nước, đất, sỏi, gỗ...

Đôi tay của trẻ cần được hướng dẫn thực hiện những thao tác phong phú và linh hoạt với các đồ vật. Ví dụ, với giấy, trẻ sẽ học cách vò, xé, ném hay xếp lại giấy một cách sáng tạo.

Vận động tinh

Giao tiếp

Khi khả năng quan sát và bắt chước hành vi của trẻ phát triển mạnh mẽ, nhu cầu hiểu ngôn ngữ và phát âm cũng được cải thiện đáng kể trong giai đoạn 1 tuổi.

Ở độ tuổi 1, tầm nhìn của trẻ chỉ tương đương với độ cao của đầu gối người lớn, vì vậy người lớn cần ngồi xuống ngang tầm mắt của trẻ, giao tiếp mắt trực tiếp để trẻ có thể quan sát rõ khuôn mặt, giọng nói và khẩu hình của người đối diện.

Lúc này, ba mẹ nên sử dụng những câu ngắn gọn, dễ hiểu và có trọng tâm để nói về mọi thứ xung quanh trẻ. Ví dụ, khi tắm cho bé, có thể nói: "Bé ơi, giờ chúng ta đi tắm nhé. Lấy quần áo nào, cởi áo nào..." Hoặc khi đi dạo, giới thiệu về đường phố: "Đây là nhà sách, mẹ sẽ mua sách cho con. Chúng ta đi đến siêu thị mua sữa và rồi về nhà nhé".

Việc này giúp tăng cường khả năng hiểu ngôn ngữ, sự chú ý và vốn từ vựng của trẻ, đảm bảo trẻ luôn được tiếp xúc với một môi trường ngôn ngữ phong phú và phát triển khả năng giao tiếp.

Phụ huynh có thể đặt những câu hỏi đơn giản về nhu cầu của trẻ, để trẻ tham gia vào các hoạt động của chính mình. Trẻ có thể trả lời nhu cầu của mình bằng ngôn ngữ hoặc hành động, nhất là đối với những bé có ý chí mạnh mẽ.

Giao tiếp

Cho trẻ làm quen với các quy tắc

Trẻ 1 tuổi có thể tiếp nhận và thực hiện các quy tắc nếu được người lớn chỉ dẫn một cách nhất quán, ví dụ như:

Chào hỏi người khác khi gặp mặt hoặc khi ra về (với sự hỗ trợ của ba mẹ)
Dừng lại những hành động không phù hợp khi người lớn yêu cầu (ban đầu trẻ có thể chỉ tạm dừng hoặc làm trò nghịch ngợm, nhưng nếu thực hiện liên tục, trẻ sẽ hiểu và làm theo)
Dọn dẹp đồ chơi sau khi chơi xong
Lấy đồ giúp ba mẹ...

Những quy tắc này trẻ chưa tự biết và chưa thể thực hiện một mình, vì vậy người lớn cần đóng vai trò mẫu mực, hướng dẫn bằng ngôn ngữ hoặc cử chỉ, thực hiện đều đặn và kiên trì từ những việc đơn giản đến phức tạp.

Cho trẻ làm quen với các quy tắc

Cho trẻ chơi

Ở độ tuổi dưới 2, trẻ bắt đầu phát triển các kỹ năng miệng và môi. Trẻ có thể tự chơi bằng cách khám phá các hành động như ném, liếm, hoặc cắn đồ vật. Ngoài ra, trẻ cũng bắt chước một số hành vi đơn giản như dùng thìa ăn, hoặc dùng lược chải đầu...

Tùy theo nhu cầu và đặc điểm của từng bé, ba mẹ có thể lựa chọn việc cho phép trẻ khám phá qua cắn đồ hay khuyến khích trẻ bắt chước các hoạt động của người lớn. Ba mẹ cũng có thể đặt ra những quy tắc rõ ràng khi trẻ chơi, như trẻ có thể cắn đồ chơi nhất định, nhưng phải dừng lại khi được yêu cầu, và thực hiện quy tắc này một cách nhất quán.

Việc này giúp bé không chỉ khám phá những đồ vật mới mẻ, mà còn hỗ trợ trẻ nhận thức được những nguy hiểm xung quanh, qua đó dần hình thành khả năng phân biệt và tránh xa những điều nguy hại.

Ở độ tuổi 1, việc chơi cần bao gồm những hoạt động giúp trẻ khám phá qua các giác quan, cảm nhận trực tiếp sự vật xung quanh, qua đó phát triển dần các kỹ năng và nhận thức để trẻ có thể trưởng thành từng ngày.

Một số đồ chơi khuyến khích cho trẻ có thể là các đồ chơi phát ra âm thanh, các trò chơi nhân quả, đồ chơi chồng cao, hoặc các đồ chơi có thể lắp ghép và tháo ra, giúp trẻ khám phá theo cách riêng và thỏa mãn những nhu cầu tự nhiên của mình.

Bên cạnh đó, trẻ nên được khám phá trong môi trường tự nhiên, đơn giản nhưng phong phú, nơi trẻ có thể phát triển đầy đủ các giác quan và nhận thức về thế giới.

Cùng trẻ đi dạo và ngắm cảnh: trẻ sẽ được tiếp xúc với thực tế qua các loại cây, hoa, và động vật như chim, ong, đồng thời cảm nhận được sự mát mẻ của gió.
Để trẻ có thể chạm vào các đồ vật thực tế từ môi trường xung quanh.
Cung cấp không gian rộng rãi cho trẻ tự do di chuyển, nhặt những đồ vật lạ mắt mà trẻ thấy thích thú.

Cho trẻ chơi

Trên đây là những thông tin quý giá về việc tương tác với trẻ 1 tuổi. Dù ở bất kỳ giai đoạn nào, trẻ cũng cần được quan tâm và chăm sóc cả về thể chất lẫn tâm lý. Đây chính là nền tảng vững chắc cho sự phát triển nhận thức của bé trong tương lai.

Mỗi đứa trẻ sẽ có những cách thể hiện sự thông minh riêng biệt, có thể không trở thành thiên tài, nhưng bé cần được tự do khám phá và phát triển độc lập, mạnh mẽ vượt qua thử thách để trưởng thành.

Nguồn: Vinmec

Mua các loại sữa bột chất lượng cho bé tại Tripi:

Tripi

Du lịch

Ẩm thực

Khám phá

Đi Phượt

Vẻ đẹp Việt Nam

Chuyến đi