10 Áng tản văn xuất sắc nhất về hoa gạo

Lâu lắm mới trở về quê, từ xa đã thấy cây gạo đỏ rực như ngọn đuốc thiêng giữa trời tháng ba. Những đóa hoa gạo cháy sáng tựa pháo hoa nở tung trên nền trời xám ngắt, như đĩa xôi gấc khổng lồ báo hiệu xuân tàn. Khác với cây gạo đầy kỷ niệm bên miếu thờ chợ Nhàn ngày xưa, đây chỉ là những cây non mới trồng ven đường tỉnh lộ.

"Bao giờ đom đóm bay ra/Hoa gạo rụng xuống bà già cất chăn" - câu ca xưa gợi nhớ thời thơ ấu khi cây gạo là dấu mốc quen thuộc dẫn lối về làng. Giữa cánh đồng bát ngát, bóng gạo sừng sững như cột mốc thiên nhiên, đỏ rực giữa lũy tre xanh khiến lòng người bồi hồi.

Nhưng với người dân quê, hoa gạo còn gắn với nỗi lo giáp hạt. Tiếng vỏ hộp sữa quẹt vào chum gạo trống xoèn xoẹt vẫn là âm thanh ám ảnh nhất trong ký ức mẹ tôi - báo hiệu những bữa cơm độn rau cỏ xanh ngắt. Chỉ khi anh cả đi làm mang về tấn gạo, nỗi lo ấy mới vơi đi.

Cây gạo chợ Nhàn xưa với hốc cây rộng như hang động nhỏ, bọn trẻ chúng tôi thường rụt rè không dám lại gần vì lời đồn "ma cây gạo". Những đóa hoa rụng đỏ thắm được xâu thành chuỗi, kết thành vòng đội đầu - món đồ chơi quý giá tuổi thơ nghèo. Gốc gạo xù xì như đang ôm trọn bao phận người, có lần tôi bắt gặp thím đứng lấp ló ăn vội miếng bánh đúc, sợ mang tiếng "đi chợ ăn quà".

Giờ đây trở lại, chợ quê xưa chỉ còn trong hoài niệm. Nhưng sắc đỏ hoa gạo vẫn thế, vẫn cháy rực như ngọn lửa thiêng thắp sáng ký ức, như lời nhắc nhở về một thời "đói no có nhau" đã xa.

Phạm Tuấn

Hoa gạo - ngọn đuốc rực rỡ tháng Ba, thắp sáng bầu trời xuân thanh bình, thắp lên những ước mơ thuở hồn nhiên, thắp mãi nỗi niềm khắc khoải quê hương. Một thời gần gũi mà thân thương, giờ xa cách lại nhớ thương vô cùng.

Những đóa hoa gạo bé nhỏ mang vẻ đẹp bình dị đã làm say đắm biết bao tâm hồn thi sĩ, để rồi cất lên những vần thơ da diết: "Bao năm thân thuộc gạo ơi!/Hồn quê thắp lửa cháy trời tháng ba...".

Tuổi thơ tôi gắn liền với hình ảnh những bông hoa gạo đỏ rực dọc con đường đến trường. Cuối đông, những nụ gạo non nhú lên như chiếc cúp nhỏ xinh. Đến tháng Ba, hoa bung nở rực rỡ như ngàn ngọn nến thắp sáng bầu trời, gọi chim về tụ hội.

Chúng tôi thường dùng "thang lang" - những thanh tre nhỏ - để ném cho hoa rụng xuống. Những trận mưa hoa đỏ rực rơi trong nắng là niềm vui khó tả. Hoa gạo có vị chua chát, ngọt bùi riêng biệt, trở thành món quà vặt đáng nhớ nhất tuổi thơ.

Một lần nọ, trong lúc hái hoa, con dao rựa quý bị mắc trên ngọn cây. Cả lũ lo lắng tìm cách cứu nó xuống, cuối cùng cũng thành công sau bao nỗ lực. Vết dao trên thân cây giờ đã lành, nhưng kỷ niệm ấy vẫn in sâu trong tim như minh chứng cho tình bạn thuở thiếu thời.

Giờ đây, mỗi độ tháng Ba về, nhìn cây gạo vẫn sừng sững giữa đồng, lòng lại bồi hồi nhớ về những ngày thơ ấu. Hoa gạo không chỉ là kỷ niệm, mà còn là biểu tượng cho tình yêu quê hương sâu đậm.

LÊ GIA HOÀI

"Tháng ba về hoa gạo trổ đầy cành/Vương nắng nhạt ủ hương nồng trước ngõ"

Mỗi độ xuân sang, khi đất trời lất phất mưa phùn, cây gạo làng tôi lại bừng lên sắc đỏ rực rỡ như ngọn đuốc thắp sáng cả khoảng trời quê. Hoa gạo - đóa hồng của đồng nội - đã làm say đắm biết bao tâm hồn yêu cái đẹp mộc mạc chốn thôn quê.

Cây gạo già như nhân chứng lặng thầm của làng, trải qua bao mùa xuân vẫn đứng đó, uy nghi mà giản dị. Mùa đông trơ trụi cành, xuân về bừng lên sức sống mãnh liệt. Chỉ vỏn vẹn một tháng ngắn ngủi, hoa gạo dâng hiến trọn vẹn vẻ đẹp rực rỡ, trở thành tâm điểm của bức tranh quê thanh bình.

Tôi chào đời dưới gốc gạo già năm nào. Mẹ kể, những cánh hoa đỏ rực xoay tròn trong gió như chứng kiến giây phút thiêng liêng ấy. Có lẽ vì thế mà hoa gạo đã trở thành một phần máu thịt trong tôi từ thuở nào.

Tuổi thơ chúng tôi gắn liền với trò chơi kết vòng hoa gạo, thả cánh hoa trôi sông mang theo bao ước mơ. Rồi những mối tình đầu chớm nở dưới bóng gạo, những lời hẹn ước, những chia ly... tất cả đều in dấu trong sắc đỏ thắm thiết ấy.

Hoa gạo không kiêu sa như những loài hoa chốn thị thành, nhưng chính vẻ đẹp mộc mạc ấy đã gieo vào lòng người nỗi nhớ khôn nguôi. Mỗi độ xuân về, lòng tôi lại bồi hồi chờ đợi sắc đỏ quen thuộc ấy - biểu tượng của một tình yêu quê hương sâu nặng.

- Sưu tầm -

Làng tôi xưa có biết bao cây gạo - chứng nhân của thời gian. Nào gạo bến sông, gạo cổng làng, gạo ngã ba đường... Sắc đỏ hoa gạo mỗi độ xuân về như tấm áo choàng lộng lẫy khoác lên làng quê, báo hiệu mùa lễ hội rộn ràng. Tiếng trống hội giục giã, sắc hoa rực rỡ, lòng người nao nức.

Cây gạo - từ thuở còn non đã mang trên mình những chiếc gai nhọn như thách thức thời gian. Lớn lên, những chiếc gai ấy hóa thành những "vung sáo" cho lũ trẻ chúng tôi. Những buổi chiều diều sáo vi vu dưới bóng gạo già là kỷ niệm khó quên của tuổi thơ.

Gốc gạo sần sùi chứng kiến bao thăng trầm lịch sử. Từ những năm tháng đói nghèo đến ngày cách mạng thành công, từ cuộc kháng chiến trường kỳ đến ngày thống nhất. Nơi đây từng là điểm hẹn của những cuộc chia ly, nơi tiễn đưa bao chàng trai ra trận mang theo cả sắc đỏ quê hương.

Mùa hoa tàn, cây lại cho đời những sợi bông trắng muốt như tuyết rơi giữa trời hè. Những chiếc gối bông gạo hình trăng khuyết của các bà mẹ trẻ như gói trọn cả hương đồng gió nội vào giấc ngủ con thơ.

Yêu sao mùa hoa gạo đỏ rực như trái tim thổn thức! Yêu sao những con người quê kiểng mà kiên trung! Dưới bóng gạo già, ta như được trở về trong vòng tay ấm áp của quê hương.

Tản văn của NGUYỄN SỸ ĐOÀN

Trở về quê vào một ngày tháng ba nắng vàng, tôi bắt gặp những cây gạo đỏ rực như ngàn ngọn đuốc thắp sáng cánh đồng. Bóng dáng thân thuộc ấy đưa tôi trở về tuổi thơ với bao kỷ niệm êm đềm.

Thuở nhỏ, chúng tôi coi cây gạo như báu vật kỳ diệu của làng quê. Những bông hoa đỏ thắm trở thành món đồ chơi quý giá - nào vương miện cô dâu, nào vòng cổ chú rể trong trò chơi tuổi nhỏ. Cây gạo không đâm chồi nảy lộc như những loài khác, mà dành trọn sức sống để bung nở muôn đóa hoa rực rỡ giữa trời xuân.

Chẳng ai biết cây gạo đã đứng đó bao đời. Chỉ biết rằng nó như người bạn thân thiết của những buổi nghỉ trưa sau giờ cày bừa vất vả. Gốc cây xù xì là nơi người dân quê tôi chia sẻ bao câu chuyện đời thường.

Theo truyền thuyết, hoa gạo (hay mộc miên) là biểu tượng của tình yêu thủy chung. Màu đỏ thắm ấy như lời nhắc nhớ về mối tình dở dang mà son sắt của đôi trai gái trong câu chuyện xưa.

Tháng ba với sắc hoa gạo đã trở thành một phần không thể thiếu trong ký ức tuổi thơ tôi. Để rồi mỗi khi xa quê, lòng lại quặn thắt nhớ về: "Em ở đây không có mùa hoa gạo/Đỏ rực trời đốt cháy tháng ba..."

Tản văn của CAO THƠM

Mẹ gọi báo tin vui: "Cây gạo làng đã nở hoa rồi con ơi!" - giọng nói ấy khiến lòng tôi bồi hồi. Dù đã biết trước qua ảnh bạn gửi, nhưng nghe mẹ kể, nỗi nhớ quê lại ùa về da diết.

Mỗi độ tháng ba, tôi lại nhờ bạn chụp ảnh cây gạo quê mình như một lời hẹn ước với quê hương. Những bức ảnh hoa gạo đỏ rực trên mạng xã hội luôn khiến tôi xúc động, gợi nhớ về làng quê Trung du Nông Sơn bên dòng Thu Bồn.

Làng tôi chỉ có duy nhất một cây gạo già - chứng nhân thầm lặng của bao thế hệ. Tháng ba về, cây khoác lên mình tấm áo đỏ rực như ngọn đuốc thắp sáng bến sông. Thuở nhỏ, tôi thích nhất những buổi sớm mai khi sương còn giăng nhẹ, ngắm cây gạo soi bóng xuống cánh đồng lúa xanh mơn mởn.

Hoa gạo - hay mộc miên, pơ lang - mang vẻ đẹp mộc mạc mà say đắm lòng người. Dù đi xa, mỗi độ xuân về, lòng tôi lại thổn thức nhớ về sắc đỏ ấy. Như lời status của người bạn: "Ơi những bông hoa đỏ, ước chi được về làng...", giờ đây tôi cũng đang nhớ khôn nguôi cây gạo quê nhà.

Q Q

Gió đông lạnh lẽo thổi qua những vạt cỏ xơ xác, dòng sông lững lờ phản chiếu ánh sáng mờ ảo. Con đường năm xưa tiễn em đi nay chỉ còn trơ trọi, hai cây gạo đầu làng vẫn đứng đó nhưng sắc hoa đã tàn phai. Mùa xuân miền Bắc với cái rét nàng Bân, mưa phùn giăng giăng, hoa gạo nở trái mùa như tấm lòng thơ dại của chàng trai quê - chân chất mà nồng nàn.

Thuở ấu thơ, chúng tôi lớn lên cùng những trò chơi dưới gốc gạo. Những cánh hoa đỏ được kết thành thảm mềm, những sợi tơ trời trong hoa làm gối cho búp bê. Than gạo cháy đượm thành pháo bông sáng rực đêm trăng. Em - cô bé hàng xóm - luôn là khán giả nhiệt thành nhất cho những trò nghịch ngợm ấy.

Thời gian trôi, tôi chọn ở lại quê hương với ruộng vườn, còn em ra thành phố theo đuổi ước mơ. Ngày em đi, hoa gạo cuối mùa rụng đầy đường như lời tiễn biệt. Giờ đây, mỗi độ xuân về, nhìn cây gạo trơ trụi, lòng lại thổn thức nhớ về kỷ niệm. Dòng sông vẫn chảy, cây gạo vẫn đứng đó chờ đợi, như tấm lòng tôi vẫn nguyên vẹn một niềm mong: "Về đi em, hoa gạo tàn rồi!".

Vũ Thị Minh Huyền

Tháng ba trong ký ức tôi luôn gắn liền với sắc đỏ rực rỡ của hoa gạo. Những cây gạo đầu làng như ngọn hải đăng dẫn lối cho bao người con xa xứ trở về. Làng tôi bên sông có một cây gạo cổ thụ, thân xù xì nhưng luôn rực rỡ mỗi độ xuân về.

Thuở nhỏ, chúng tôi thường nhặt những bông hoa gạo rụng chơi đồ hàng. Sau này đi xa, mỗi lần thấy hoa gạo nở ven sông Lam, lòng lại bồi hồi nhớ về quê. Hoa gạo kiêu hãnh khoe sắc giữa trời xuân, như bà cụ bán nước từng nói: "Ngày nắng hoa rực rỡ, ngày mưa lại cô đơn lạ thường".

Cái cách hoa gạo chọn cuối xuân để bung nở hết mình rồi lặng lẽ ra đi khiến lòng người không khỏi xao xuyến. Như câu thơ cũ: "Em như cây gạo trên cây/Anh như đám cỏ may bên đường" - sắc đỏ ấy đã thắp lửa cho bao tâm hồn thi sĩ, và với tôi, nó xua tan cả một buổi chiều hoang hoải nơi phố thị.

Lâm Lâm

Sắc đỏ đất Cảng không chỉ có hoa phượng tháng năm, mà ngay từ giêng hai, hoa gạo đã rực rỡ thắp lửa bầu trời. Trên con đường Bạch Đằng Giang, những thân gạo xù xì vươn cao, bất chấp cái lạnh còn vương, bung nở muôn đóa đỏ thắm như ngàn ngọn đuốc giữa trời xuân.

Hoa gạo - đóa hoa bình dị mà say đắm lòng người. Màu đỏ rực như máu, như lửa ấy gọi về bao ký ức tuổi thơ. Tôi nhớ lời ông dạy: "Bao giờ cho đến tháng ba/Hoa gạo rụng xuống thì tra hạt vừng". Nhưng bà thì cấm chúng tôi đến gần gốc gạo buổi trưa, bảo rằng "thần cây đa, ma cây gạo". Tuổi thơ vẫn cứ trốn ngủ trưa ra đó chơi, nào bẫy chim, nào ném hoa...

Hoa gạo mang trong mình huyền thoại tình yêu bi thương của đôi trai gái. Năm cánh hoa như năm sợi tua khăn hẹn ước, biểu tượng cho tình yêu thủy chung son sắt. Mỗi mùa hoa nở, cả bầu trời như bừng sáng, chim về ríu rít, lòng người xao xuyến. Khi hoa tàn, những quả gạo chín bung bông trắng muốt, gieo mầm sống mới khắp nơi.

Hoa gạo đẹp một cách giản dị mà mãnh liệt, như tình yêu cháy bỏng không bao giờ tắt. Đóa hoa ấy cứ thế thắp lên niềm hy vọng, gieo vào lòng người nỗi nhớ khôn nguôi.

Phan Anh

Nếu tháng giêng có đào phai, mai vàng thì tháng ba ngự trị sắc đỏ rực rỡ của hoa gạo - vị chúa tể của mùa giao mùa. Hoa gạo đẹp một cách đa dạng: ngời sáng trong nắng quang, ấm áp trong sương mù, hay bơ vơ giữa trời bàng bạc. Bà tôi bảo, năm nào hoa gạo nở rộ là năm ấy trời đất thuận hòa.

Cây gạo sần sùi mà kiên cường như chính người dân quê - trải bao phong ba vẫn vững vàng đứng đó. Tháng ba về, sắc đỏ rực rỡ thắp sáng cả góc trời quê. Lũ trẻ chúng tôi ngày ấy thường quây quần dưới gốc gạo, ngắm những cánh hoa xoay tròn như chong chóng trước khi đáp xuống đất. Hoa gạo (mộc miên) không kiêu sa mà chân chất, cánh dày đỏ thắm như bàn tay ấm áp.

Giờ đây, cây gạo làng đã không còn do mở rộng đình làng, nhưng trong ký ức tôi, nó vẫn sừng sững đó - nơi lưu giữ cả một trời thơ ấu. Mỗi độ tháng ba về, trong giấc ngủ tôi vẫn thấy những đốm lửa đỏ chập chờn gọi về miền quê yêu dấu. Thương lắm tháng ba ơi, thương lắm sắc hoa gạo!

P.T.M.L (Quảng Nam)