10 Áng thơ bất hủ của Chủ tịch Hồ Chí Minh - Tinh hoa thơ ca cách mạng

Nếu không trải cảnh đông tàn
Làm sao thấy được xuân sang rực ngời?
Gian nan chẳng quản đời người
Thử thách càng tôi luyện tinh thần thêm cao.

Lời bình:

Thi phẩm như lời nhắn nhủ sâu sắc, khơi dậy tinh thần kiên cường trước nghịch cảnh. Mỗi vần thơ là bài học quý về rèn ý chí, giữ vững niềm tin để vượt qua mọi thử thách cuộc đời.

Trung thu trong ngục

Trăng thu vằng vặc gương trong ngần
Toả sáng nhân gian ánh bạc ngần
Ngoài kia sum họp vui đêm Tết
Trong ngục ai người thấu nỗi thân?

Trung thu nơi ngục vẫn là Tết
Gió thu hiu hắt gợi niềm đau
Tự do không được ngắm trăng sáng
Hồn vẫn phiêu du với nguyệt cầu

Lời bình:

Giữa chốn lao tù, vầng trăng thu vẫn sáng ngời như thách thức bóng tối. Bài thơ là bức tranh đối lập giữa niềm vui đoàn viên và nỗi cô đơn nơi ngục thất, nhưng vẫn ánh lên tinh thần kiên cường và khát vọng tự do không gì dập tắt được.

Trong ngục thiếu rượu, thiếu hoa tươi
Trước cảnh đêm thanh, lòng bối rối
Người ngắm trăng vàng ngoài khung cửa
Trăng xuyên song sắt ngắm thi nhân

Lời bình:

Thiên nhiên trong thơ Bác không đơn thuần là cảnh vật, mà là tri kỷ, là bạn tâm giao. Mỗi vần thơ là sự giao hòa kỳ diệu giữa tâm hồn nghệ sĩ và vẻ đẹp vũ trụ, tạo nên những giá trị thẩm mỹ vượt thời gian.

Sớm bên suối vắng, tối hang sâu
Cháo ngô rau mắng đạm bạc màu
Bàn đá chông chênh ghi sử Đảng
Cách mạng đời sao quá thanh cao!

Lời bình:

Bài thơ như bức tranh lột tả tinh thần 'sang' giữa chốn rừng sâu. Dù sống trong điều kiện thiếu thốn, tinh thần cách mạng và phong thái ung dung của Người vẫn tỏa sáng, biến nơi hang đá thành cung điện của ý chí và nghị lực phi thường.

Lời bình:

Ngôn từ giản dị mà tinh tế, 'Cảnh khuya' là bản hòa ca giữa tâm hồn nghệ sĩ và trái tim cách mạng. Bài thơ kết tinh vẻ đẹp cổ điển và tinh thần hiện đại, phản chiếu tình yêu thiên nhiên nồng nàn cùng nỗi trăn trở vì vận mệnh dân tộc trong từng nhịp thơ.

Sáu mươi xuân vẫn trẻ trung thay,
So Bành Tổ vẫn trẻ hơn ngày.
Ăn ngon, ngủ yên, làm khỏe khoắn,
Đời thường mà sánh tựa thần tiên!

Lời bình:

Bài thơ là tiếng cười hồn nhiên của một tâm hồn luôn trẻ trung. Bác đã dùng hình ảnh ông Bành Tổ trong truyền thuyết để khẳng định tuổi tác chỉ là con số, quan trọng là tinh thần luôn tươi trẻ. Cách ví von hóm hỉnh mà sâu sắc, thể hiện triết lý sống tích cực và tinh thần lạc quan cách mạng.

Gạo vào cối giã bao đau đớn,
Xay xong trắng tựa đóa hoa ngần.
Đời người cũng phải như gạo ấy,
Gian nan tôi luyện mới nên thân.

Lời bình:

Bài thơ là ngọc quý trong 'Nhật ký trong tù', hàm chứa triết lý sâu sắc về quá trình rèn luyện con người. Từ hình ảnh giã gạo, Bác gửi gắm bài học: muốn thành công phải trải qua thử thách. Đây không chỉ là tác phẩm văn chương mà còn là kim chỉ nam cho việc rèn đức luyện tài theo tấm gương Hồ Chí Minh.

Năm qua thắng lợi rực rỡ sao
Năm tới tiền tuyến thắng càng cao
Vì nền độc lập, vì tự do
Quyết đánh Mỹ lui, ngụy đổ nhào
Tiến lên! Hỡi các chiến sĩ anh hùng
Bắc Nam sum họp xuân mừng vui sao

Lời bình:

Áng thơ chúc Tết cuối cùng của Người như lời di huấn thiêng liêng, tiếp thêm sức mạnh cho toàn dân tộc. Những vần thơ giản dị mà chứa đựng khí phách hào hùng, niềm tin tất thắng vào ngày toàn thắng, non sông thu về một mối.

Xuân nay rực rỡ hơn xuân xưa
Tin chiến thắng dội khắp quê nhà
Nam Bắc chung lòng đánh giặc Mỹ
Tiến lên!
Toàn thắng nhất định về ta!

Lời bình:

Chỉ với năm câu thơ ngắn gọn, Bác đã thổi bùng ngọn lửa quyết tâm trong lòng triệu trái tim. Bài thơ như lời hiệu triệu, khơi dậy khát vọng thống nhất non sông. Câu kết "Toàn thắng ắt về ta" vang lên như lời tiên tri, khẳng định niềm tin mãnh liệt vào ngày chiến thắng cuối cùng.

Chim chiều mỏi cánh về rừng nghỉ
Mây lẻ loi trôi giữa không trung
Thiếu nữ bên đồi say xay ngô
Xay xong, lửa hồng bừng ánh đỏ.

Lời bình:

Bài thơ là bức tranh đồng quê đầy chất thơ, nơi nỗi cô đơn của người tù cách mạng hòa quyện với vẻ đẹp bình dị của cuộc sống. Hình ảnh lò than rực hồng cuối bài như thắp lên niềm hy vọng, thể hiện tinh thần lạc quan bất diệt của người chiến sĩ cách mạng.