10 ngành học dễ đối mặt với nguy cơ thất nghiệp nhất hiện nay

Dù trải qua 4 năm đào tạo bài bản, đa phần diễn viên sau khi tốt nghiệp vẫn chật vật tìm việc làm. Thống kê từ hai cơ sở đào tạo uy tín là ĐH Sân khấu Điện ảnh TP.HCM và CĐ Văn hóa Nghệ thuật TP.HCM cho thấy, hàng trăm tân cử nhân diễn xuất mỗi năm phải tự bươn chải trong thị trường việc làm khắc nghiệt.

Thực trạng đáng báo động là tâm lý coi nhẹ bằng cấp, chỉ chạy theo các vai diễn ngắn hạn đã khiến nguồn nhân lực ngành nghệ thuật bị mai một. Hiện tượng sinh viên bỏ học giữa chừng tại các trường chính quy để theo học các lớp đào tạo tư nhân đang trở thành nỗi lo của giới chuyên môn.

Đáng chú ý, nhiều người theo học diễn xuất chỉ với mong ước được xuất hiện trong các chương trình truyền hình thực tế.

NSND Trần Minh Ngọc - bậc thầy với hơn 60 năm kinh nghiệm giảng dạy - nhận định: "Cách học cầu may, thiếu bài bản chính là nguyên nhân khiến nhiều diễn viên không đủ năng lực chuyên môn, dẫn đến tình trạng thất nghiệp. Nguồn nhân lực được đào tạo không đến nơi đến chốn tất yếu sẽ bị đào thải."

Vốn được mệnh danh là ngành 'hot' với mức lương hấp dẫn, kế toán - kiểm toán từng thu hút lượng lớn sinh viên theo học. Dù thị trường lao động luôn cần bổ sung nhân sự do sự ra đời không ngừng của các doanh nghiệp mới, thực tế lại cho thấy nghịch lý đáng suy ngẫm.

Phần lớn cử nhân kế toán sau khi tốt nghiệp không đáp ứng được yêu cầu công việc thực tế. Nguyên nhân đến từ cả hai phía: chương trình đào tạo còn nặng lý thuyết, thiếu tính ứng dụng, cùng với năng lực hạn chế của sinh viên do thiếu trải nghiệm thực tế. Các doanh nghiệp sẵn sàng chi trả cao cho nhân sự chất lượng, nhưng không muốn tốn chi phí đào tạo lại từ đầu.

Lịch sử - ngành khoa học khám phá quá khứ để rút ra những bài học quý giá cho hiện tại và tương lai. Các nhà sử học không chỉ đơn thuần ghi chép sự kiện, mà còn phân tích, đánh giá để tái hiện diện mạo lịch sử một cách chân thực nhất.
Dù công việc nghiên cứu đầy gian nan, tại các quốc gia đang phát triển như Việt Nam, cơ hội việc làm cho cử nhân lịch sử vẫn còn hạn chế. Nhiều thạc sĩ, cử nhân buộc phải chấp nhận làm trái ngành để mưu sinh - một thực trạng đáng buồn nhưng khó tránh khỏi trong bối cảnh hiện nay.

Với điểm chuẩn đầu vào không cao cùng định hướng nghề nghiệp chưa rõ ràng, ngành tâm lý học khiến nhiều sinh viên băn khoăn về tương lai. Không ít người đã chuyển hướng sang các lĩnh vực khác như kinh doanh, truyền thông ngay từ khi còn ngồi trên ghế nhà trường.
Thách thức lớn nhất là thói quen tìm đến chuyên gia tâm lý vẫn còn xa lạ với đa số người Việt. Trong bối cảnh kinh tế khó khăn, nhiều cử nhân tâm lý buộc phải gác lại đam mê, tìm kiếm công việc khác để trang trải cuộc sống - một sự lãng phí nguồn nhân lực đáng tiếc.

Công nghệ Sinh học - ngành học lý tưởng cho những ai đam mê khám phá thế giới sinh vật. Dù mang lại nhiều hứng thú với ứng dụng đa dạng trong thực tiễn, tại Việt Nam, chất lượng đào tạo vẫn chưa đáp ứng được yêu cầu thực tế về cả chuyên môn lẫn kỹ năng nghiệp vụ. Hệ quả là phần lớn sinh viên sau khi tốt nghiệp rơi vào tình trạng thất nghiệp hoặc phải làm trái ngành - một sự lãng phí nguồn nhân lực đáng tiếc.

Biên tập xuất bản - ngành học dành cho những tâm hồn yêu ngôn ngữ và đam mê văn chương. Đây không chỉ đòi hỏi sự tỉ mỉ, cẩn trọng mà cần cả một bộ kỹ năng đa dạng. Dù không phải ngành 'hot', thực tế cho thấy nguồn cung cử nhân đã vượt xa nhu cầu thị trường.
Để thành công trong nghề, ngoài kiến thức chuyên môn, người biên tập cần vốn sống phong phú, kỹ năng giao tiếp khéo léo và sự kiên nhẫn tuyệt đối. Mỗi tác phẩm phải trải qua nhiều công đoạn chỉn chu trước khi đến tay độc giả. Chính vì những yêu cầu khắt khe này, không ít cử nhân tốt nghiệp buộc phải chọn hướng đi khác hoặc chật vật thích nghi với nghề.

Công nghệ Môi trường là ngành học kết hợp hài hòa giữa nghiên cứu và ứng dụng kỹ thuật. Sinh viên được trang bị hệ thống kiến thức chuyên sâu về xử lý nước thải, khí thải và chất thải rắn thông qua các phương pháp sinh - lý - hóa học tiên tiến.

Tùy chuyên ngành, cử nhân có thể làm việc tại: các nhà máy xử lý nước, trạm quan trắc không khí, hay khu xử lý rác thải đô thị. Tuy nhiên, trong bối cảnh kinh tế còn nhiều khó khăn và ý thức bảo vệ môi trường chưa cao, nhu cầu nhân lực ngành này ở nước ta vẫn còn hạn chế. Một nghề nghiệp quan trọng tại các quốc gia phát triển lại đang gặp nhiều thách thức trong thị trường lao động Việt Nam.

Thực trạng cử nhân sư phạm thất nghiệp đã trở thành vấn đề nhức nhối suốt nhiều năm qua. Nếu như trước đây, nghề giáo được nhà nước bảo trợ với chế độ ổn định, thì ngày nay, cánh cửa việc làm trong ngành này ngày càng hẹp lại. Tình trạng cung vượt cầu xảy ra khi quá nhiều người đổ xô vào học sư phạm trong khi nhu cầu tuyển dụng có hạn.

Hệ thống đào tạo hiện nay đang tồn tại sự mất cân đối nghiêm trọng giữa đào tạo và nhu cầu thực tế. Dù chính sách miễn học phí đã được áp dụng từ năm 1998, đến Luật Giáo dục 2019 đã có điều chỉnh phù hợp hơn, yêu cầu bồi hoàn nếu không công tác đủ thời gian quy định, nhằm giảm thiểu tình trạng lãng phí nguồn lực.

Ngành ngân hàng luôn nằm trong top những nghề nghiệp được săn đón với mức lương hấp dẫn. Tuy nhiên, việc đổ xô theo xu hướng mà không xác định rõ năng lực bản thân dễ dẫn đến hệ lụy thừa nhân lực. Thực tế cho thấy, khi quá nhiều người cùng theo đuổi một ngành nghề, cán cân cung-cầu lao động sẽ mất cân bằng, dẫn đến tình trạng cạnh tranh khốc liệt và thất nghiệp gia tăng.

Ngành Dược đang đối mặt với tình trạng dư thừa nhân lực do số lượng trường đào tạo và chỉ tiêu tuyển sinh tăng mạnh. Trong lĩnh vực liên quan trực tiếp đến sức khỏe con người, các cơ sở y tế luôn ưu tiên tuyển dụng những dược sĩ thực sự có năng lực chuyên môn vững vàng. Điều này dẫn đến hệ quả tất yếu: những người không đáp ứng được yêu cầu nghề nghiệp sẽ khó tránh khỏi nguy cơ thất nghiệp hoặc phải làm trái ngành.