12 Điều Phụ Nữ Mang Thai Nên Tránh Để Bảo Vệ Sức Khỏe Mẹ Và Bé

Theo một nghiên cứu được công bố trên tạp chí Khoa học của Mỹ, tiếp xúc với thuốc trừ sâu trong thai kỳ có thể gây ảnh hưởng nghiêm trọng đến sức khỏe của mẹ và sự phát triển não bộ của thai nhi. Thậm chí, dù chỉ tiếp xúc với lượng nhỏ thuốc trừ sâu, điều này cũng có thể dẫn đến những thay đổi trong cấu trúc não bộ của bé, ảnh hưởng đến khả năng trí tuệ sau này. Bên cạnh thuốc trừ sâu, mẹ bầu cần tránh tiếp xúc với các hóa chất độc hại khác như thuốc xịt côn trùng, thuốc diệt chuột, và mùi sơn, chất pha loãng sơn. Những chất này không chỉ gây tổn thương cho não bộ bé mà còn làm tăng nguy cơ sinh non của mẹ.

Vì vậy, để bảo vệ sự phát triển của thai nhi và sức khỏe của mẹ, các bà bầu nên loại bỏ hoàn toàn thuốc trừ sâu và các hóa chất này khỏi môi trường sống hàng ngày của mình.

Rượu, bia và các đồ uống có cồn tuyệt đối cần tránh trong thai kỳ. Những thức uống này có thể gây nhiễm rượu cho thai nhi, dẫn đến các dị tật về thể chất và tinh thần. Bên cạnh đó, các thức uống chứa cafein như cà phê và trà cũng không nên được tiêu thụ. Caffeine gây nghiện và có thể ảnh hưởng xấu đến sự phát triển của bé.

Các nghiên cứu đã chứng minh, việc mẹ bầu uống rượu có thể gây sẩy thai. Khi bà bầu uống rượu, chất cồn sẽ đi vào máu và ảnh hưởng đến thai nhi, gây ngộ độc và nhiều biến chứng khác. Mặc dù nhiều người cho rằng uống một chút sẽ không sao, nhưng tốt nhất vẫn nên tránh hoàn toàn việc sử dụng rượu trong suốt thai kỳ.

Với cà phê, các nghiên cứu cũng chỉ ra rằng caffeine trong cà phê có thể đi qua nhau thai và ảnh hưởng đến nhịp tim của bé. Nguồn cung cấp caffeine chủ yếu là từ cà phê, trà, và nước ngọt có gas. Tuy nhiên, theo khuyến cáo, mẹ bầu có thể tiêu thụ một lượng caffeine không quá 200mg mỗi ngày nếu không thể bỏ hoàn toàn. Ngoài ra, các loại thức uống như trà sữa, nước ép dứa, nha đam, sữa chưa tiệt trùng và nước ngọt có gas cũng nên được hạn chế.

Trong suốt thai kỳ, việc chăm sóc mẹ bầu cần chú trọng đến từng chi tiết nhỏ nhất, bởi một sơ suất có thể gây nguy hiểm cho cả mẹ và bé. Một trong những yếu tố cần được đặc biệt lưu ý là việc tắm, nhất là tắm nước nóng. Chuyên gia khuyến cáo phụ nữ mang thai cần thận trọng khi tắm nước nóng, vì nhiệt độ quá cao có thể làm giãn mạch máu, giảm lưu thông máu, ảnh hưởng đến việc cung cấp oxy và chất dinh dưỡng cho thai nhi.

Đã có nhiều nghiên cứu chỉ ra rằng, thường xuyên tắm hơi hoặc tắm nước nóng có thể gây ra dị tật thần kinh cho thai nhi, do nhiệt độ cao làm thay đổi nội tiết tố và nhiệt độ cơ thể, ảnh hưởng trực tiếp đến sự phát triển của thai nhi. Nước tắm lý tưởng cho bà bầu nên có nhiệt độ khoảng 36 độ C. Mẹ bầu cũng không nên tắm quá lâu, tránh tắm ngay sau bữa ăn no và không nên tắm muộn sau 21h.

Cá là nguồn thực phẩm giàu dinh dưỡng cho mẹ và bé trong thai kỳ. Tuy nhiên, các loại cá chứa thủy ngân có thể gây ảnh hưởng nghiêm trọng đến sự phát triển trí não của thai nhi, vì vậy mẹ bầu cần tránh ăn những loại cá nhiễm độc tố này trong suốt thai kỳ. Nhiều nghiên cứu cho thấy việc ăn quá nhiều hải sản, đặc biệt là các loại cá chứa thủy ngân, có thể gây nguy hiểm. Lượng thủy ngân từ cá có thể xâm nhập vào máu của mẹ và chuyển đến thai nhi, ảnh hưởng đến sự phát triển của bé.

Thủy ngân có thể gây sảy thai, sinh non, hoặc dị tật bẩm sinh, chẳng hạn như khiếm thị, khiếm thính, tổn thương thận, và chậm phát triển trí não. Do đó, mẹ bầu cần hết sức thận trọng khi lựa chọn hải sản, ưu tiên các loại cá có hàm lượng thủy ngân thấp và chế biến đúng cách.

Mẹ bầu cần đặc biệt thận trọng khi sử dụng các loại thuốc bổ, nhất là trong ba tháng đầu của thai kỳ. Mặc dù nhiều thuốc bổ được làm từ các nguyên liệu tự nhiên, nhưng điều đó không có nghĩa là chúng hoàn toàn an toàn cho phụ nữ mang thai. Nhiều loại thuốc bổ chưa được kiểm định đầy đủ về mức độ an toàn và hiệu quả, vì vậy mẹ bầu cần chú ý đến các thông tin về sản phẩm trước khi sử dụng.

DHA và EPA là hai loại axit béo omega-3 có lợi cho sự phát triển não bộ và thị lực của thai nhi. Các nghiên cứu đã chỉ ra rằng việc bổ sung DHA, EPA trong thai kỳ có thể giúp tăng chỉ số IQ của trẻ, cải thiện khả năng phản xạ, sự tập trung và kỹ năng giải quyết vấn đề khi trẻ lớn lên.

Theo khuyến cáo của các tổ chức y tế quốc tế, phụ nữ mang thai và cho con bú nên bổ sung khoảng 200mg DHA mỗi ngày. Lượng DHA này có thể đến từ thực phẩm như cá, trứng, bơ và thuốc bổ. Tuy nhiên, tùy thuộc vào chế độ ăn, mẹ bầu có thể bổ sung thêm từ 100-200mg DHA mỗi ngày. Vì vậy, trước khi sử dụng bất kỳ loại thuốc bổ nào, mẹ bầu nên tham khảo ý kiến bác sĩ để đảm bảo an toàn.

Mang thai không có nghĩa là bạn miễn nhiễm với mọi bệnh tật, vi khuẩn và vi trùng luôn hiện diện xung quanh và có thể xâm nhập vào cơ thể bạn bất kỳ lúc nào. Nghiên cứu cho thấy, hệ miễn dịch của phụ nữ mang thai yếu hơn người bình thường, do đó, bạn càng cần phải cẩn thận hơn với sức khỏe của mình để tránh mắc bệnh trong thai kỳ.

Để bảo vệ bản thân, hãy tạo thói quen rửa tay thường xuyên. Tránh tiếp xúc với người bệnh, đặc biệt là những người có triệu chứng như ho, hắt hơi, vì vi-rút rất dễ lây lan. Nếu bạn sống chung với người bị nôn mửa, hãy nhịn thở một chút để ngăn vi khuẩn đi vào cơ thể qua đường hô hấp. Các bệnh như cúm rubella và thủy đậu có thể gây ảnh hưởng nghiêm trọng đến thai nhi. Vì thế, trước khi mang thai, phụ nữ thường được khuyến cáo tiêm phòng các bệnh này. Trong trường hợp không may mắc bệnh trong thai kỳ, hãy tham khảo ý kiến bác sĩ trước khi sử dụng bất kỳ loại thuốc trị bệnh nào.

Việc duy trì thói quen tập thể dục trong suốt thai kỳ mang lại rất nhiều lợi ích cho sức khỏe của bà bầu. Để có một thai kỳ khỏe mạnh và quá trình sinh nở suôn sẻ, mẹ bầu nên xây dựng một kế hoạch tập luyện hợp lý, với cường độ vừa phải và tránh tập thể dục quá sức.

Tập luyện vừa phải có nghĩa là vận động đủ để tim đập nhanh và cơ thể đổ mồ hôi, nhưng bạn vẫn có thể giao tiếp mà không cảm thấy mệt mỏi. Những bài tập aerobic nhẹ nhàng, như bơi lội, đi bộ nhanh, hay đạp xe trên địa hình phẳng, rất phù hợp cho bà bầu. Mẹ bầu có thể dành 30 phút tập luyện vào khoảng 5 ngày trong tuần, hoặc chia nhỏ thành các bài tập 10 phút mỗi ngày. Ví dụ, ba lần đi bộ mỗi ngày, mỗi lần 10 phút, cũng sẽ mang lại hiệu quả tích cực.

Mặc dù việc chăm sóc thai nhi là rất quan trọng, nhưng mẹ bầu cần ăn uống một cách cân bằng và điều độ để tránh tăng cân quá nhiều trong thai kỳ. Cân nặng lý tưởng trong thai kỳ phụ thuộc vào vóc dáng của mỗi bà bầu. Nếu mẹ bầu có vóc dáng hơi gầy, nên tăng từ 12 - 18kg. Nếu vóc dáng bình thường, mẹ nên tăng từ 11 - 15kg. Còn với những mẹ bầu hơi thừa cân, chỉ cần tăng từ 6 - 11kg. Cân nặng của bé khi chào đời lý tưởng là từ 2,8kg đến 3,2kg. Mẹ bầu cũng nên duy trì vận động nhẹ nhàng để thai kỳ năng động hơn, giúp quá trình sinh nở dễ dàng hơn.

Chăm sóc thai nhi quá to có thể gây ra nhiều vấn đề cho sức khỏe của mẹ, như mệt mỏi, khó thở do cổ tử cung giãn rộng, phù chân do chèn vào tĩnh mạch vùng chậu. Đây cũng là nguyên nhân dẫn đến tiểu đường thai kỳ. Việc sinh con quá lớn cũng làm mẹ mất sức nhiều hơn và dễ bị tổn thương phần mềm. Vì vậy, mẹ bầu cần có chế độ ăn uống hợp lý để bảo vệ sức khỏe cho cả mẹ và bé.

Nếu thai nhi tiếp xúc với âm nhạc quá lớn trong thời gian dài, điều này có thể gây ảnh hưởng không tốt đến khả năng nghe của bé, khiến bé dễ giật mình và cảm thấy căng thẳng. Một số mẹ bầu cho rằng nhạc phải mở thật lớn mới giúp bé nghe rõ, nhưng thực tế, nước ối là một chất dẫn âm rất tốt, chỉ cần âm lượng vừa phải cũng đủ để bé trong bụng có thể cảm nhận được những giai điệu nhẹ nhàng từ âm nhạc.

Em bé trong bụng có thể giật mình với tiếng ồn lớn, điều này có thể được cảm nhận khi mẹ thấy bé đạp mạnh. Tuy nhiên, thỉnh thoảng nghe nhạc to một chút sẽ không gây hại cho bé. Nhưng nếu mẹ thường xuyên tiếp xúc với âm thanh có âm lượng trên 70 decibel, điều này có thể gây tác động xấu đến cả mẹ và bé, làm tăng huyết áp của mẹ và ảnh hưởng đến sự phát triển kỹ năng vận động và học tập của bé.
Đối với những mẹ bầu yêu thích âm nhạc, nên luôn điều chỉnh âm lượng dưới 65 decibel để đảm bảo an toàn cho cả mẹ và bé. Nếu nghe nhạc trong thời gian dài, chẳng hạn trên 1 giờ, mẹ bầu nên giảm âm lượng xuống dưới 50 decibel.

Vitamin A là một dưỡng chất thiết yếu cho sức khỏe của mẹ bầu và sự phát triển của thai nhi. Không chỉ hỗ trợ cho sự phát triển về mắt, mà còn có vai trò quan trọng trong sự phát triển xương và chức năng các cơ quan của thai nhi. Vì vậy, việc bổ sung vitamin A trong thai kỳ là cần thiết. Thiếu vitamin A có thể gây ra các tổn thương giác mạc ở thai nhi và có nguy cơ dẫn đến mù vĩnh viễn nếu không được điều trị kịp thời. Hầu hết phụ nữ mang thai ở các quốc gia đang phát triển đều gặp phải tình trạng thiếu hụt vitamin A.

Ngược lại, bổ sung quá nhiều vitamin A lại là một mối nguy hiểm lớn. Việc sử dụng vitamin A quá liều trong giai đoạn đầu của thai kỳ, đặc biệt trong vòng 60 ngày sau khi thụ thai, có thể gây dị tật bẩm sinh cho thai nhi. Do đó, thay vì bổ sung vitamin A qua thuốc, bà bầu nên chú trọng đến việc bổ sung dưỡng chất này thông qua chế độ ăn uống cân bằng và đầy đủ dinh dưỡng.

Căng thẳng trong thai kỳ có thể ảnh hưởng nghiêm trọng đến sức khỏe của thai nhi. Nhiều nghiên cứu đã chỉ ra rằng, khi người mẹ trải qua stress, thai nhi có thể đối mặt với nguy cơ nhiễm trùng sớm và các rối loạn tâm thần. Những vấn đề sức khỏe khác mà trẻ có thể gặp phải gồm các bệnh về mắt, tai, hệ tiêu hóa, hô hấp, da, xương khớp, tuần hoàn, cơ quan sinh dục, cũng như các vấn đề về dị ứng và hen suyễn.

Việc lo âu và căng thẳng trong suốt thai kỳ có thể dẫn đến nhiều hậu quả nghiêm trọng, chẳng hạn như táo bón, đau lưng, mất ngủ cho mẹ, và trẻ sinh non hoặc thiếu cân. Vì vậy, trong suốt thai kỳ, mẹ bầu nên cố gắng giữ tinh thần thoải mái, duy trì một cuộc sống lành mạnh, tham gia các hoạt động thư giãn, nghe nhạc nhẹ nhàng hoặc xem phim yêu thích để giảm căng thẳng.

Hút thuốc thụ động (hít phải khói thuốc từ những người xung quanh) là một nguy cơ lớn đối với sức khỏe của mẹ bầu và thai nhi. Khói thuốc chứa nicotine cùng với hàng nghìn chất độc hại, nhiều trong số đó có khả năng gây ung thư. Những chất độc này có thể bám vào đồ vật, quần áo và vẫn tồn tại trong không khí lâu dài. Phụ nữ mang thai có thể vô tình hít phải các chất độc này qua môi trường xung quanh.

Các chất độc hại trong khói thuốc có thể xâm nhập vào máu của bà bầu và ảnh hưởng trực tiếp đến thai nhi. Thực tế, hút thuốc thụ động trong thai kỳ có thể khiến mẹ bầu gặp phải những vấn đề sức khỏe tương tự như khi hút thuốc chủ động, bao gồm cả nguy cơ ung thư phổi. Ngoài ra, thai nhi cũng có thể bị ảnh hưởng, dẫn đến sinh non hoặc trẻ sơ sinh có cân nặng thấp hơn bình thường, điều này sẽ ảnh hưởng đến sự phát triển và sức khỏe lâu dài của trẻ.