12 thi phẩm xuất sắc nhất trong 'Nhật ký trong tù' - Kiệt tác thơ ca của Chủ tịch Hồ Chí Minh

Vượt non cao, vượt đèo dốc hiểm,
Nào ngờ đường phẳng lại càng gian.
Núi cao gặp hổ còn may mắn,
Đường phẳng gặp người lại bị giam.

Ta vốn đại biểu nhân dân Việt,
Đến Trung Hoa gặp lãnh tụ đây.
Nào ngờ sóng gió bỗng nổi lên,
Đẩy ta vào ngục, kẻ tình nghi.

Lòng trung chẳng có tội gì cả,
Nhưng bị nghi là gián điệp Hán.
Ở đời vốn dĩ đã khó khăn,
Nay lại càng thêm nỗi truân chuyên.

Ánh dương sớm chiếu qua song cửa,
Cửa ngục còn im chưa mở ra.
Trong ngục tối tăm còn bao phủ,
Ngoài kia ánh sáng đã tràn qua.

Mọi người dậy sớm tranh nhau giặt,
Chuông điểm tám giờ bữa sáng qua.
Khuyên bạn hãy ăn cho no bụng,
Hết khổ rồi vui sẽ đến mà.

Trưa hè trong ngục giấc mơ say,
Chợp mắt hồn lơ mấy khắc ngày.
Mộng thấy cưỡi rồng lên chín suối,
Tỉnh ra mới biết vẫn nằm đây.

Xã hội chia đôi hai cực ấy,
Quan tòa và kẻ bị giam cầm.
Quan bảo: 'Ngươi phạm tội rồi đấy',
Tù rằng: 'Tôi vốn kẻ lương dân'.
Quan gằn: 'Lời ngươi toàn dối trá',
Tù đáp: 'Lời tôi thực trăm phần'.
Pháp quan vốn tính hiền như đá,
Làm bộ hung hăng giả dạng thần.
Muốn buộc cho người vào tội lỗi,
Lại giả vờ ân cần hỏi han.
Giữa hai cực ấy bao mâu thuẫn,
Công lý thiêng liêng vẫn đứng trần.

Hai giờ mở cửa đón không khí
Ngước mắt nhìn trời tự do bay
Cõi tự do kia người thần tiên
Nào hay trong ngục cũng có thần.

Bữa tối xong rồi nắng đã tắt,
Khắp nơi vang tiếng hát chim ca.
Phòng giam Tĩnh Tây u tối thế,
Bỗng thành lãng mạn tựa thi ca.

Mỗi bữa một chén cơm hẩm,
Không rau không muối chẳng canh ngon.
Kẻ được người thân mang cơm đến,
Người không thân thích đói lòng con.

Trong ngục bỗng nghe khúc nhạc quê,
Tiếng buồn ai oán não lòng nghe.
Ngàn dặm quan hà lòng thổn thức,
Người trong song cửa ngóng trông về.

Gông kia há miệng tựa hung thần,
Từ từ mở rộng nuốt chân người.
Bao người bị nuốt mất đôi chân,
Chỉ còn một chân co duỗi thôi.

Đời còn bao chuyện lạ lùng thay,
Người chen nhau giành chiếc gông này.
Người có gông rồi yên giấc ngủ,
Không gông chẳng biết ngủ nơi đâu.

Ta vốn không ưa thích làm thơ,
Chỉ vì trong ngục biết làm chi.
Mượn thơ tiêu khiển ngày dài đằng đẵng,
Vừa ngâm vừa đợi buổi tự do.

Túc Vinh gây nhục cho ta mãi,
Cố tình trì hoãn chặn đường đi.
Bịa đặt tình nghi làm gián điệp,
Danh dự con người bị chà đi.

Tù nhân cũ đón tù nhân mới
Mây trắng trên trời đuổi mây mưa
Mây mưa mây trắng bay đi hết
Chỉ còn người tù với tự do