6 Bài soạn "Khan hiếm nước ngọt" (Ngữ văn 6 - SGK Cánh diều) ấn tượng và chất lượng nhất

Chuẩn bị bài học

- Ôn lại phần Chuẩn bị từ bài "Vì sao chúng ta phải đối xử thân thiện với động vật?" để áp dụng vào phân tích văn bản này

- Đọc trước văn bản "Khan hiếm nước ngọt" và liên hệ với hiểu biết thực tế để giải đáp các câu hỏi sau:

+ Phân biệt các khái niệm: nước tự nhiên, nước mặn, nước ngọt và nước sạch. Xác định loại nước gia đình em đang sử dụng?

+ Nếu trình bày trước lớp, em sẽ chọn ba vai trò quan trọng nào của nước ngọt để chia sẻ?

Bài phân tích:

+ Sự khác biệt giữa các loại nước:

• Nước tự nhiên: tinh khiết, không màu, không mùi
• Nước mặn: chứa hàm lượng muối cao, không thể uống trực tiếp
• Nước ngọt: hình thành từ chu trình thủy văn tự nhiên (mưa, sông, hồ, nước ngầm)
• Nước sạch: đã qua xử lý, đảm bảo tiêu chuẩn vệ sinh

+ Ba vai trò thiết yếu của nước ngọt:

• Duy trì sự sống cho con người và sinh vật
• Hỗ trợ sản xuất nông nghiệp và công nghiệp
• Điều hòa hệ sinh thái tự nhiên

CHUẨN BỊ BÀI HỌC

Câu 1 (trang 51 SGK Ngữ văn 6 tập 2)

- Nhan đề văn bản phản ánh trực tiếp vấn đề trọng tâm: thực trạng khan hiếm nguồn nước ngọt toàn cầu

- Tác giả phản bác quan niệm sai lầm về sự dồi dào của nước, đồng thời khẳng định tính cấp thiết của vấn đề bảo vệ nguồn nước

- Hệ thống luận điểm:

• 97% nước trên Trái Đất là nước mặn
• Nước ngọt phân bố không đồng đều và đang suy giảm nghiêm trọng
• Mỗi tấn lương thực cần hàng ngàn tấn nước để sản xuất

Câu 2 (trang 51 SGK)

- Phân biệt các dạng nước:

• Nước tự nhiên: tinh khiết, vô vị
• Nước mặn: chứa hàm lượng muối cao (nước biển)
• Nước ngọt: hình thành từ chu trình thủy văn (mưa, sông, hồ)
• Nước sạch: đạt tiêu chuẩn vệ sinh, an toàn cho sức khỏe

Câu 3 (trang 51 SGK)

- Ba vai trò then chốt của nước ngọt:

1. Duy trì sự sống con người và hệ sinh thái
2. Phục vụ sản xuất nông nghiệp và công nghiệp
3. Điều hòa khí hậu và môi trường tự nhiên

Phân tích văn bản: Khan hiếm nước ngọt - Ngữ văn 6 Cánh Diều

Phần mở đầu: Giới thiệu vấn đề then chốt - tình trạng khan hiếm nước ngọt toàn cầu, trực tiếp liên quan đến nhan đề văn bản.

Luận điểm chính: Phản bác quan niệm sai lầm về sự dồi dào của nước ngọt, đưa ra hệ thống dẫn chứng thuyết phục:

• 97% nước trên Trái Đất là nước mặn
• Nhu cầu sử dụng nước ngọt tăng theo cấp số nhân
• Tình trạng ô nhiễm và phân bố không đồng đều

Giải pháp: Kêu gọi cộng đồng chung tay bảo vệ và sử dụng hợp lý nguồn tài nguyên quý giá này.

1. CHUẨN BỊ BÀI HỌC - PHÂN TÍCH VĂN BẢN "KHAN HIẾM NƯỚC NGỌT"

(Theo SGK Ngữ Văn 6 tập 2 - Bộ Cánh Diều)

- Ôn tập phần Chuẩn bị từ bài học trước để áp dụng phương pháp đọc hiểu văn bản

- Nghiên cứu trước văn bản và liên hệ thực tế để giải đáp các vấn đề:

+ Phân biệt các dạng nước: nước tự nhiên, nước mặn, nước ngọt và nước sạch. Xác định nguồn nước sinh hoạt gia đình đang sử dụng

+ Trình bày ba vai trò then chốt của nước ngọt trong đời sống

Nhận định chính:

- Nhan đề phản ánh trực tiếp vấn đề cốt lõi: tình trạng khan hiếm nước ngọt toàn cầu

- Tác giả phản bác quan niệm sai lầm về sự dồi dào vô tận của nguồn nước

- Hệ thống luận điểm xác đáng:

• Chỉ 3% nước trên Trái Đất là nước ngọt
• Nhu cầu sử dụng nước tăng theo cấp số nhân
• Tình trạng ô nhiễm và phân bố không đồng đều

- Giải pháp: Kêu gọi ý thức bảo vệ và sử dụng hợp lý nguồn tài nguyên quý giá

I. Khái quát tác phẩm

1. Nguồn gốc: Trích từ báo Nhân Dân (2003)
2. Phong cách: Văn nghị luận xã hội sắc bén
3. Cấu trúc: 3 phần mạch lạc

- Phần mở: Đặt vấn đề về tình trạng khan hiếm nước ngọt toàn cầu

- Phần thân: Phân tích thực trạng và nguyên nhân

- Phần kết: Giải pháp và lời kêu gọi hành động

II. Giá trị tác phẩm

Nội dung sâu sắc:

Văn bản như hồi chuông cảnh tỉnh về cuộc khủng hoảng nước ngọt toàn cầu, đưa ra những con số biết nói và lập luận chặt chẽ để thức tỉnh ý thức bảo vệ tài nguyên nước.

Nghệ thuật thuyết phục:

Kết hợp hài hòa giữa hệ thống luận điểm rõ ràng, dẫn chứng cụ thể và lối lập luận sắc sảo, tạo sức nặng cho thông điệp tác giả muốn truyền tải.

Tổng quan tác phẩm

Văn bản "Khan hiếm nước ngọt" là một áng văn nghị luận sắc bén, phơi bày thực trạng đáng báo động về nguồn tài nguyên nước quý giá đang dần cạn kiệt. Tác phẩm được chia thành ba phần mạch lạc:

1. Đặt vấn đề: Giới thiệu thực trạng khan hiếm nước ngọt toàn cầu
2. Phân tích: Đưa ra hệ thống luận điểm và bằng chứng thuyết phục
3. Giải pháp: Kêu gọi ý thức bảo vệ và sử dụng hợp lý

Giá trị nội dung

Tác phẩm như hồi chuông cảnh tỉnh, chỉ rõ:

• Chỉ 3% lượng nước trên Trái Đất là nước ngọt
• Nhu cầu sử dụng tăng theo cấp số nhân
• Tình trạng ô nhiễm và phân bố không đồng đều

Thông điệp nhân văn

Không chỉ dừng lại ở việc chỉ ra vấn đề, tác phẩm còn đưa ra những giải pháp thiết thực, kêu gọi cộng đồng chung tay bảo vệ nguồn tài nguyên quý giá này cho thế hệ tương lai.