6 Bài soạn mẫu xuất sắc nhất về "Nghị luận tác phẩm truyện (hoặc đoạn trích)" lớp 9

Nền tảng kiến thức

Những yếu tố cốt lõi cần nắm vững:

• Nghị luận văn học đòi hỏi khả năng đánh giá toàn diện về nhân vật, sự kiện, chủ đề và giá trị nghệ thuật của tác phẩm.

• Mọi nhận định phải bám sát cốt truyện, tính cách nhân vật và đặc điểm nghệ thuật được thể hiện trong tác phẩm.

• Luận điểm cần được trình bày rõ ràng, logic với hệ thống luận cứ thuyết phục.

• Bài viết cần có cấu trúc chặt chẽ cùng ngôn từ chính xác, giàu sức gợi.

Hướng dẫn giải đáp câu hỏi SGK:

Khi phân tích văn bản (SGK Ngữ văn 9, tập 2, trang 61-63), cần tập trung vào:

a) Xác định chủ đề nghị luận và đề xuất nhan đề phù hợp.

b) Nhận diện hệ thống luận điểm chính qua các câu văn then chốt.

c) Phân tích phương pháp lập luận và giá trị của các luận cứ được sử dụng.

Phần thực hành

Khi phân tích đoạn văn về Lão Hạc (SGK trang 64), cần làm rõ:

- Bi kịch lựa chọn giữa sự sống và cái chết

- Quá trình chuẩn bị cho cái chết đầy ý thức

- Ý nghĩa nhân văn sâu sắc đằng sau sự hi sinh của nhân vật

I - Khám phá nghệ thuật nghị luận văn học

Khi phân tích tác phẩm "Lặng lẽ Sa Pa" (SGK Ngữ Văn 9, tập 2):

a) Chủ đề trọng tâm: Vẻ đẹp tâm hồn nhân vật anh thanh niên - biểu tượng của thế hệ trẻ Việt Nam thời kỳ xây dựng đất nước.

Gợi ý nhan đề: "Ánh sáng từ Sa Pa lặng lẽ" hoặc "Chân dung người lao động thầm lặng"

b) Hệ thống luận điểm:

- Mở bài: Giới thiệu hình tượng nhân vật ấn tượng

- Thân bài:

+ Tình yêu nghề và tinh thần trách nhiệm cao cả

+ Lòng hiếu khách và sự chu đáo với mọi người

+ Đức tính khiêm tốn đáng quý

- Kết bài: Khẳng định giá trị nhân văn của hình tượng

c) Nghệ thuật lập luận: Kết hợp nhuần nhuyễn giữa phân tích tâm lý, trích dẫn tác phẩm và bình luận sâu sắc.

II - Thực hành phân tích

Với nhân vật Lão Hạc:

- Bi kịch lựa chọn: Sống trong tủi nhục hay chết trong danh dự

- Quá trình chuẩn bị cái chết đầy ý thức

- Thông điệp nhân văn: Sự hi sinh vì con và bảo vệ nhân cách

Phân tích làm nổi bật vẻ đẹp tâm hồn người nông dân Việt Nam: giàu lòng tự trọng, thương con vô bờ và ý thức giữ gìn nhân phẩm.

I. Khám phá nghệ thuật phân tích tác phẩm

Khi nghiên cứu nhân vật anh thanh niên trong "Lặng lẽ Sa Pa":

a) Trọng tâm phân tích: Vẻ đẹp tâm hồn của người lao động mới - biểu tượng cho sự cống hiến thầm lặng.

Gợi ý nhan đề: "Người giữ nhịp thời gian Sa Pa" hoặc "Bản hùng ca thầm lặng"

b) Hệ thống luận điểm:

- Tình yêu nghề và ý thức trách nhiệm phi thường

- Tấm lòng hiếu khách và sự quan tâm chân thành

- Đức tính khiêm tốn đáng trân trọng

c) Phương pháp lập luận: Kết hợp nhuần nhuyễn giữa trích dẫn tác phẩm, phân tích tâm lý và khái quát giá trị nhân văn.

II. Thực hành phân tích chuyên sâu

Với nhân vật Lão Hạc:

- Bi kịch lựa chọn: Giữa sự sống tủi nhục và cái chết trong danh dự

- Quá trình chuẩn bị cái chết đầy ý thức và trách nhiệm

- Thông điệp nhân văn: Sự hi sinh vì thế hệ sau và bảo vệ nhân phẩm

Phân tích làm nổi bật vẻ đẹp người nông dân Việt: giàu lòng tự trọng, yêu thương con vô điều kiện và ý thức sâu sắc về nhân cách.

I. Nghệ thuật phân tích nhân vật văn học

a) Trọng tâm phân tích: Vẻ đẹp tâm hồn người lao động qua nhân vật anh thanh niên trong "Lặng lẽ Sa Pa"

Gợi ý nhan đề: "Người gác đỉnh trời" hoặc "Bản sonata thầm lặng"

b) Hệ thống luận điểm chính:

- Nhiệt huyết với công việc và ý thức trách nhiệm cao cả

- Tấm lòng hiếu khách và sự quan tâm chân thành

- Đức tính khiêm tốn đáng quý

c) Phương pháp phân tích: Kết hợp hài hòa giữa trích dẫn tác phẩm, phân tích tâm lý và khái quát giá trị nhân văn.

II. Thực hành phân tích chuyên sâu

Với nhân vật Lão Hạc:

- Bi kịch lựa chọn: Giữa sự sống tủi nhục và cái chết trong danh dự

- Quyết định dũng cảm: Chọn cái chết để bảo toàn nhân phẩm

- Thông điệp nhân văn: Sự hi sinh vì tương lai con cháu

Phân tích làm nổi bật vẻ đẹp người nông dân Việt: giàu lòng tự trọng, thương con vô điều kiện và ý thức sâu sắc về nhân cách.

Phần I: Nghệ thuật phân tích nhân vật văn học

a) Trọng tâm phân tích: Vẻ đẹp phẩm chất của người lao động mới qua nhân vật anh thanh niên trong "Lặng lẽ Sa Pa"

Gợi ý nhan đề: "Người canh giữ bầu trời" hoặc "Bản giao hưởng lặng thầm"

b) Hệ thống luận điểm chính:

- Tình yêu nghề và ý thức trách nhiệm cao cả

- Lòng hiếu khách và sự quan tâm chu đáo

- Đức tính khiêm tốn đáng quý

c) Phương pháp lập luận: Kết hợp hài hòa giữa trích dẫn tác phẩm, phân tích tâm lý và khái quát giá trị nhân văn.

Phần II: Thực hành phân tích chuyên sâu

Với nhân vật Lão Hạc:

- Bi kịch lựa chọn: Giữa sự sống tủi nhục và cái chết trong danh dự

- Quyết định dũng cảm: Chọn cái chết để bảo toàn nhân phẩm

- Thông điệp nhân văn: Sự hi sinh vì thế hệ sau

Phân tích làm nổi bật vẻ đẹp người nông dân Việt: giàu lòng tự trọng, tình phụ tử thiêng liêng và ý thức sâu sắc về nhân cách.

A. TINH HOA KIẾN THỨC

I. NGHỆ THUẬT PHÂN TÍCH TÁC PHẨM TRUYỆN

Qua phân tích truyện "Lặng lẽ Sa Pa", ta thấy:

a) Vấn đề trọng tâm: Vẻ đẹp tâm hồn nhân vật anh thanh niên - biểu tượng cho thế hệ trẻ Việt Nam thời kỳ xây dựng đất nước.

b) Hệ thống luận điểm:

- Tình yêu nghề và tinh thần trách nhiệm phi thường

- Lòng hiếu khách và sự quan tâm chân thành

- Đức tính khiêm tốn đáng trân trọng

c) Phương pháp phân tích: Kết hợp nhuần nhuyễn giữa trích dẫn tác phẩm, phân tích tâm lý và khái quát giá trị nhân văn.

II. THỰC HÀNH PHÂN TÍCH CHUYÊN SÂU

Với nhân vật Lão Hạc:

- Bi kịch lựa chọn: Sống trong tủi nhục hay chết trong danh dự

- Quá trình chuẩn bị cái chết đầy ý thức

- Thông điệp nhân văn: Sự hi sinh vì con và bảo vệ nhân cách

III. CỐT LÕI NGHỆ THUẬT NGHỊ LUẬN

• Nghị luận văn học đòi hỏi cái nhìn toàn diện về nhân vật, sự kiện và giá trị nghệ thuật
• Nhận định phải bám sát cốt truyện, tính cách nhân vật và đặc điểm nghệ thuật
• Luận điểm cần rõ ràng, logic với hệ thống luận cứ thuyết phục
• Bài viết cần cấu trúc chặt chẽ, ngôn từ chính xác và giàu sức gợi