6 Bài soạn Thực hành Tiếng Việt bài 6 (Ngữ văn 6 - SGK Chân trời sáng tạo) tinh tuyển nhất

THỰC HÀNH TIẾNG VIỆT - BÀI 6

Câu 1 trang 17 SGK Ngữ văn 6 tập 2

Khám phá các từ ngữ trong dấu ngoặc kép trong văn bản Tuổi thơ tôi và phân tích ý nghĩa:

Câu 2 trang 18

Ví dụ sử dụng dấu ngoặc kép: "Lan có một 'kho báu tri thức' với đủ loại sách từ học thuật đến giải trí." → Nhấn mạnh cách dùng ẩn dụ từ 'kho báu'.

Câu 3 trang 18

Văn bản Con gái của mẹ gồm 2 đoạn: (1) Tình yêu thương của mẹ, (2) Tình cảm của Lam Anh dành cho mẹ.

Câu 4 trang 18

Xác định câu chủ đề:
- Đoạn 1: Bài ca có thể là lời của cô gái.
- Đoạn 2: Không có câu chủ đề rõ ràng.

VIẾT NGẮN

Kể về kỷ niệm với người thân - điểm tựa tinh thần (có sử dụng dấu ngoặc kép):
"Một trưa hè, vì 'ham vui' mà tôi bỏ nhà đi chơi, khiến mẹ phải đi tìm khắp nơi rồi lâm bệnh. Khi nhìn thấy mẹ mệt mỏi trên giường, nước mắt tôi trào ra: 'Con xin lỗi mẹ, con sẽ không bao giờ làm mẹ lo lắng nữa!'. Kỷ niệm ấy trở thành bài học sâu sắc về tình mẫu tử."

A. Hướng dẫn ngắn gọn bài Thực hành tiếng Việt:

Câu 1 (trang 17 SGK): Khám phá lớp nghĩa đa chiều của từ ngữ

• "Thảm thiết": Nỗi niềm đau đớn thấu tim gan
• "Trùm sò": Biệt danh hóm hỉnh của nhân vật thủ lĩnh
• "Thu vén cá nhân": Nghệ thuật ẩn dụ về sự chăm chút cho bản thân

Câu 2: Nghệ thuật sử dụng dấu ngoặc kép tinh tế khi nhắc đến "cây văn nghệ" của lớp

Câu 3-4: Phân tích cấu trúc văn bản và bài tập thực hành viết đoạn văn giàu cảm xúc với minh họa sinh động về kỷ niệm tuổi thơ

B. Tổng kết tri thức: Khám phá sức mạnh biểu đạt của dấu ngoặc kép trong việc tạo nghĩa mới cho từ ngữ quen thuộc

Khám phá sâu sắc ngữ văn

*Nghệ thuật sử dụng dấu ngoặc kép
- Biểu tượng: " " - cánh cửa mở vào thế giới ngôn từ đa nghĩa
- Tinh hoa ứng dụng:
+ Là chiếc cầu nối chân thực cho tiếng nói nhân vật: "Tôi chỉ có một ham muốn..." - lời vàng của Bác Hồ vang vọng mãi
+ Thổi làn gió mới vào từ ngữ quen thuộc: "dải lụa" sông Hồng duyên dáng
+ Mang sắc thái mỉa mai tinh tế: "bưu thiếp" cho một tiểu thuyết đồ sộ
+ Vinh danh tác phẩm nghệ thuật: "Bài học đường đời đầu tiên" - kiệt tác về tuổi thơ

*Nghệ thuật xây dựng câu chủ đề
- Linh hồn đoạn văn: ngắn gọn mà bao quát, đủ đôi phần chủ - vị
- Vũ điệu vị trí:
+ Đầu đoạn - điệu diễn dịch: tỏa sáng ý tưởng chủ đạo
+ Cuối đoạn - điệu quy nạp: dẫn dắt đến bừng tỉnh nhận thức
+ Kép đầu-cuối - giao hưởng Tổng-Phân-Hợp

Hành trình khám phá văn bản "Tuổi thơ tôi"
- Giải mã lớp nghĩa ẩn sau mỗi dấu ngoặc kép:
"Làm giàu" từ chuyện đỡ bạn → triết lý nhân sinh
"Trùm sò" lớp học → hài hước tuổi học trò
"Cao thủ" chọi dế → thế giới thu nhỏ của trẻ thơ

Sáng tạo với dấu ngoặc kép
- Ba cách biểu đạt tinh tế:
1. "Con gái của mẹ" - tác phẩm lay động lòng người
2. "Báu vật" tuổi thơ - nâng niu kỷ vật
3. Lời Lam Anh: "Giờ em chỉ ước..." - khúc ca hiếu nghĩa

Phân tích cấu trúc văn bản
- "Con gái của mẹ": bản giao hưởng tình mẫu tử
+ Khúc dạo đầu: mẹ - ngọn nguồn yêu thương
+ Khúc vĩ thanh: con - trái tim biết ơn

Nghệ thuật dẫn dắt đoạn văn
- Đoạn mẫu mực: "Bài ca có thể là lời cô gái" - câu mở như đóa hoa ngữ nghĩa
- Đoạn tả thực: Gió mùa đông xứ Bắc qua ngòi bút Thạch Lam - bức tranh không lời mà đầy thi vị

Khám phá ngôn ngữ qua văn bản "Tuổi thơ tôi"

Câu 1: Phân tích lớp nghĩa đa chiều của từ ngữ đặt trong dấu ngoặc kép:

• "Trùm sò": Từ lóng học đường đầy hóm hỉnh
• "Làm giàu": Triết lý trẻ thơ về sự tích lũy
• "Cao thủ": Thế giới thu nhỏ của những chiến binh dế

Câu 2: Nghệ thuật sử dụng dấu ngoặc kép: "danh ca" lớp học - cách ví von đầy sáng tạo

Câu 3: Cấu trúc văn bản "Con gái của mẹ": Bản giao hưởng tình mẫu tử với hai chương: yêu thương và biết ơn

Câu 4: Nghệ thuật xây dựng đoạn văn: Câu mở "Bài ca có thể là lời cô gái" như đóa hoa ngữ nghĩa nở đầu đoạn

Viết sáng tạo: Ký ức về chuyến du lịch gia đình đến Vịnh Hạ Long - "thiên đường trong mơ" của tuổi thơ, nơi sóng biển thì thầm những câu chuyện gia đình ấm áp

Khám phá lớp nghĩa đa tầng trong văn bản "Tuổi thơ tôi"

Câu 1: Phân tích nghệ thuật sử dụng từ ngữ:

• "Thảm thiết": Sắc thái cảm xúc tuổi thơ đặc biệt
• "Làm giàu": Triết lý ngây ngô mà sâu sắc của trẻ nhỏ
• "Võ đài": Thế giới thu nhỏ của những chiến binh côn trùng

Câu 2: Nghệ thuật trích dẫn: Lời vàng của Thạch Lam về sứ mệnh văn chương được đặt trong dấu ngoặc kép như viên ngọc quý

Câu 3: Kiến trúc văn bản "Con gái của mẹ": Bản giao hưởng hai chương về tình mẫu tử thiêng liêng

Câu 4: Nghệ thuật dẫn dắt văn bản: Câu mở "Bài ca có thể là lời cô gái" như ánh đèn sân khấu chiếu rọi chủ đề

Câu hỏi trang 17 - Ngữ văn 6 tập 2 (Chân trời sáng tạo)

Khám phá nghệ thuật sử dụng dấu ngoặc kép trong văn bản 'Tuổi thơ tôi' qua bảng phân tích sau:

Bài tập ứng dụng: Hãy sáng tạo câu văn có sử dụng dấu ngoặc kép để thể hiện sự ẩn dụ, ví dụ: "Phượng vĩ" - ngọn lửa rực rỡ nhất của sân trường mỗi độ hè về.