Danh sách 6 bài soạn "Thực hành tiếng Việt trang 48" (Ngữ văn 7 - SGK Cánh diều) xuất sắc nhất sẽ giúp các bạn nắm bắt kiến thức một cách dễ dàng và đầy thú vị. Những bài soạn này được Tripi tuyển chọn kỹ lưỡng, nhằm mang đến những nội dung chất lượng nhất.

Câu 1 (trang 48 SGK Ngữ văn lớp 7 Tập 1): Trong hai khổ thơ đầu của bài thơ Mẹ (Đỗ Trung Lai), các dòng thơ được sắp xếp theo từng cặp đối lập về nghĩa. Hãy chỉ ra sự đối lập đó và phân tích tác dụng của việc bố trí như vậy.

Trả lời:

- Trong hai khổ đầu của bài thơ Mẹ, các câu được chia thành từng cặp đối lập rõ ràng:

+ Cặp thứ nhất: Lưng mẹ còng rồi - Cau thì vẫn thẳng. Sự đối lập là giữa hình ảnh lưng mẹ còng và cau vẫn thẳng.

+ Cặp thứ hai:Cau - ngọn xanh rờn - Mẹ - đầu bạc trắng. Sự đối lập là giữa cau ngọn xanh và đầu mẹ bạc trắng.

+ Cặp thứ ba:Cau ngày càng cao - Mẹ ngày một thấp. Sự đối lập là giữa cao và thấp.

+ Cặp thứ tư:Cau gần với giời - Mẹ gần với đất. Sự đối lập là giữa cau gần trời và mẹ gần đất.

- Những cặp câu đối lập này đã khắc họa hình ảnh người mẹ già nua, tàn tạ theo thời gian.

Câu 2 (trang 48 SGK Ngữ văn lớp 7 Tập 1): Phân tích tác dụng miêu tả và biểu cảm của biện pháp tu từ so sánh trong đoạn thơ dưới đây:

Một miếng cau khô

Khô gây như mẹ

Con nâng trên tay

Không cầm được lệ

(Đỗ Trung Lai)

Trả lời:

- Hình ảnh cau khô được ví với mẹ khô gầy, tạo nên một sự so sánh nhẹ nhàng nhưng đầy cảm xúc. Câu thơ gợi hình ảnh người mẹ gầy guộc, xanh xao với làn da nhăn nheo. Sự so sánh này làm cho ta cảm nhận được nỗi xót xa của người con, không thể kìm nén cảm xúc khi nhìn thấy mẹ già yếu.

Câu 3 (trang 49 SGK Ngữ văn lớp 7 Tập 1): Câu hỏi “Sao mẹ ta già?” trong bài thơ Mẹ (Đỗ Trung Lai) có ý nghĩa như thế nào đối với tình cảm của tác giả?

Trả lời:

- Câu hỏi “Sao mẹ ta già?” không chỉ là một câu hỏi đơn giản mà là sự thể hiện tình cảm sâu sắc của tác giả đối với người mẹ. Đó là một sự bất lực, xót xa khi nhìn thấy mẹ ngày càng già đi mà không thể làm gì để ngừng lại sự mòn mỏi của thời gian.

Câu 4 (trang 49 SGK Ngữ văn lớp 7 Tập 1): Liệt kê các câu hỏi trong bài thơ Ông đồ (Vũ Đình Liên) và phân tích ý nghĩa của chúng.

Trả lời:

- Các câu hỏi trong bài thơ Ông đồ (Vũ Đình Liên) là:

+ Người thuê viết nay đâu?

+ Hồn ở đâu bây giờ?

- Những câu hỏi này không nhằm mục đích tìm câu trả lời mà để thể hiện sự tiếc nuối, xót xa về sự suy tàn của chữ Hán và sự mai một của nền văn hóa truyền thống.

CH1. Trong hai khổ thơ đầu của bài thơ Mẹ (Đỗ Trung Lai), các hình ảnh đối lập của mẹ và cau đã tạo nên một không gian cảm xúc đầy tương phản. Hãy chỉ ra sự đối lập này và lý giải tác dụng của nó.

Trả lời:

- Các dòng thơ trong hai khổ thơ đầu của bài thơ Mẹ được bố trí thành từng cặp đối lập, thể hiện sự khác biệt sâu sắc:

• Lưng mẹ còng đối lập với cau vẫn thẳng
• Cau - ngọn xanh rờn đối lập với mẹ - đầu bạc trắng
• Cau ngày càng cao đối lập với mẹ ngày một thấp
• Cau gần với giời đối lập với mẹ thì gần đất

=> Sự đối lập giữa cau và mẹ phản ánh một quá trình chuyển biến không thể tránh khỏi của thời gian. Cau trưởng thành, mạnh mẽ, trong khi mẹ lại ngày càng già yếu. Đây là một hình ảnh đầy ẩn dụ về sự phát triển của thiên nhiên và sự phai tàn của con người. Cách bố trí đối lập này mang đến một chiều sâu cảm xúc, làm nổi bật tình yêu và nỗi buồn của người con đối với mẹ.

CH2. Phân tích tác dụng của biện pháp tu từ so sánh trong khổ thơ dưới đây:

Một miếng cau khô
Khô gầy như mẹ
Con nâng trên tay
Không cầm được lệ
(Đỗ Trung Lai)
Trả lời:
Khổ thơ này sử dụng biện pháp so sánh tinh tế, hình ảnh cau khô được ví với mẹ, qua đó biểu lộ sự già nua, khô cằn của người mẹ. Từ ngữ “khô gầy” gợi lên hình ảnh về tuổi tác, sự suy yếu theo thời gian. Hình ảnh này không chỉ thể hiện sự già nua mà còn nhấn mạnh cảm xúc sâu lắng của người con khi chứng kiến sự thay đổi của mẹ. Biện pháp so sánh này khiến cho khổ thơ trở nên vừa ẩn dụ, vừa xúc động, khơi gợi trong lòng người đọc nỗi niềm thương nhớ.

Câu 1. Câu hỏi “Sao mẹ ta già?” trong bài thơ Mẹ (Đỗ Trung Lai) thể hiện điều gì về tình cảm của tác giả đối với mẹ?

Câu 2. Tìm các câu hỏi trong bài thơ Ông đồ (Vũ Đình Liên). Tác giả muốn truyền đạt gì qua những câu hỏi đó?

=> Xem hướng dẫn giải

Câu 1. Câu hỏi “Sao mẹ ta già?” là một câu hỏi tu từ thể hiện sự trách móc và khát vọng cho mẹ được mãi trẻ trung. Nhưng trong đó, sự trách móc lại che giấu một nỗi buồn sâu sắc, một cảm giác vô cùng xót xa khi nhìn thấy sự tàn phai của thời gian. “Ta” ở đây không chỉ là một ngôi xưng, mà là một tuyên ngôn về sự tự tôn và lòng kính trọng với mẹ. Câu hỏi này càng làm nổi bật tình cảm yêu thương mà tác giả dành cho mẹ, mặc dù sự già đi của mẹ là điều không thể tránh khỏi.

• Chính cái gai góc của câu hỏi càng làm cho nỗi buồn trong đó thêm đậm sâu, thể hiện nỗi niềm của người con đối với mẹ mình.

Câu 2.

- Các câu hỏi trong bài thơ Ông đồ (Vũ Đình Liên):

• “Người thuê viết nay đâu?”
• “Những người muôn năm cũ/ Hồn ở đâu bây giờ?”

=> Những câu hỏi này không chỉ là sự than vãn về sự lãng quên của xã hội đối với những giá trị truyền thống, mà còn là tiếng nói thầm lặng khơi gợi người đọc suy ngẫm về những giá trị đã phai mờ theo thời gian. Câu hỏi mang ý nghĩa tu từ mạnh mẽ, thể hiện sự nuối tiếc và khát vọng tìm lại những giá trị cổ xưa. Tác giả mong muốn người đọc nhìn nhận và trân trọng hơn những di sản tinh thần của cha ông.

Câu 1. Hai khổ thơ đầu của bài thơ Mẹ (Đỗ Trung Lai) được xây dựng trên một cấu trúc đối lập sắc nét, tạo nên những hình ảnh đầy sức biểu cảm. Hãy chỉ ra sự đối lập trong các dòng thơ và nêu lên tác dụng của sự sắp xếp này.

- Các dòng thơ được bố trí theo từng cặp đối lập như sau:

• Lưng mẹ còng - cau thẳng tắp
• Cau xanh mướt - mẹ bạc trắng đầu
• Cau vươn cao - mẹ ngày càng thấp
• Cau hướng về trời - mẹ gần đất

- Tác dụng: Sự đối lập này khắc họa một cách sinh động hình ảnh người mẹ ngày càng già yếu theo thời gian, khiến người đọc cảm nhận được sự mong manh của cuộc đời và tình yêu sâu nặng của người con đối với mẹ.

Câu 2. Biện pháp tu từ so sánh được sử dụng trong khổ thơ dưới đây có tác dụng miêu tả và biểu cảm như thế nào:

Một miếng cau khô
Khô gầy như mẹ
Con nâng trên tay
Không cầm được lệ

(Đỗ Trung Lai)

Tác dụng: Miếng cau khô là hình ảnh ẩn dụ cho người mẹ, thể hiện sự tàn phai của thời gian. Qua đó, tác giả muốn bày tỏ sự xót xa và trân trọng đối với người mẹ yêu thương, dù mẹ đã trở nên yếu ớt, khô cằn theo thời gian.

Câu 3. Câu hỏi “Sao mẹ ta già?” trong bài thơ Mẹ (Đỗ Trung Lai) thể hiện điều gì về cảm xúc của tác giả?

Câu hỏi tu từ này không chỉ là lời thắc mắc đơn thuần, mà là một tiếng thở dài đầy cảm xúc, bày tỏ sự thương xót và bất lực của tác giả khi đối diện với sự thay đổi của mẹ theo năm tháng. Câu hỏi này như một lời kêu gọi đầy cảm xúc, muốn níu kéo lại những ngày tháng mẹ còn trẻ khỏe, để mẹ mãi không già đi.

Câu 4. Các câu hỏi trong bài thơ Ông đồ (Vũ Đình Liên) mang ý nghĩa gì?

• “Người thuê viết nay đâu?”: Đây là câu hỏi thể hiện nỗi buồn và sự tiếc nuối về một thời huy hoàng đã qua.
• “Những người muôn năm cũ/Hồn ở đâu bây giờ?”: Lời than thở này như một tiếng thở dài, bày tỏ sự tiếc thương và nuối tiếc cho số phận của ông đồ, đồng thời khơi dậy trong lòng người đọc một niềm thương xót về sự mai một của những giá trị xưa.

Câu 1 (trang 48 SGK Ngữ văn lớp 7 Tập 1):

- Hai khổ thơ đầu phản ánh sự đối lập rõ ràng giữa các hình ảnh: còng-thẳng, xanh rờn-bạc trắng, cao-thấp, giời-đất.

- Tác dụng: Qua các cặp đối lập này, tác giả đã khắc họa được sự thay đổi, già yếu của người mẹ theo thời gian, mang đến một cảm xúc sâu lắng và thấm thía về tuổi tác.

Câu 2 (trang 48 SGK Ngữ văn lớp 7 Tập 1):

Biện pháp tu từ so sánh được sử dụng trong khổ thơ giúp tác giả thể hiện sự già yếu của người mẹ qua hình ảnh miếng cau khô. Từ đó, người đọc có thể cảm nhận được sự xót xa và đau đớn của tác giả khi chứng kiến sự tàn phai của mẹ theo năm tháng.

Câu 3 (trang 49 SGK Ngữ văn lớp 7 Tập 1):

Câu hỏi “Sao mẹ ta già?” là lời thổn thức của tác giả, thể hiện sự tiếc nuối và xót xa trước sự già đi của mẹ. Câu hỏi không chỉ phản ánh sự bất lực của tác giả mà còn bộc lộ một niềm khát khao muốn níu giữ thời gian, để mẹ luôn mãi khỏe mạnh và hạnh phúc.

Câu 4 (trang 49 SGK Ngữ văn lớp 7 Tập 1):

- Các câu hỏi trong bài thơ Ông đồ: “Người thuê viết nay đâu?”, “Hồn bây giờ ở đâu?”

- Tác dụng: Câu hỏi đầu thể hiện sự tiếc nuối về một thời kỳ đã qua, còn câu hỏi thứ hai thể hiện sự bùi ngùi và nuối tiếc cho những giá trị đã mai một theo thời gian. Các câu hỏi này không chỉ làm nổi bật sự biến đổi của xã hội mà còn khơi gợi sự suy ngẫm về sự vĩnh cửu của giá trị văn hóa.

Câu 1 trang 48 SGK Ngữ Văn 7 Tập 1: Trong hai khổ thơ đầu của bài thơ Mẹ (Đỗ Trung Lai), các dòng thơ được tổ chức thành từng cặp đối lập rõ nét về nghĩa. Hãy chỉ ra các cặp đối lập này và phân tích tác dụng của sự bố trí đó.

Trả lời:

Trong hai khổ thơ đầu tiên của bài Mẹ (Đỗ Trung Lai), các dòng thơ được chia thành các cặp từ đối lập:

- “Còng” đối với “thẳng”

- “Xanh rờn” đối với “bạc trắng”

- “Cao” đối với “thấp”

- “Giời” đối với “đất”

Sự đối lập này nhằm làm nổi bật sự khác biệt giữa hình ảnh người mẹ và hàng cau. Qua đó, nó không chỉ làm nổi bật tuổi già của mẹ mà còn nhấn mạnh sự thay đổi, gầy mòn theo thời gian.

Câu 2 trang 48 SGK Ngữ Văn 7 Tập 1: Hãy phân tích tác dụng của biện pháp tu từ so sánh trong khổ thơ dưới đây:

Một miếng cau khô

Khô gầy như mẹ

Con nâng trên tay

Không cầm được lệ

(Đỗ Trung Lai)

Trả lời:

Biện pháp so sánh “Khô gầy như mẹ” được sử dụng để mô tả sự tàn phai của người mẹ qua hình ảnh miếng cau khô. Tác dụng của biện pháp này là:

- Miêu tả: hình ảnh người mẹ trở nên già yếu, héo hắt, như miếng cau khô, khiến người đọc cảm nhận rõ rệt sự mòn mỏi theo năm tháng.

- Biểu cảm: qua động từ “nâng” và “cầm”, nhà thơ thể hiện tình cảm sâu sắc và sự trân trọng đối với mẹ, đồng thời cũng bộc lộ sự xót xa khi chứng kiến mẹ ngày càng gầy mòn.

Câu 3 trang 49 SGK Ngữ Văn 7 Tập 1: Câu hỏi “Sao mẹ ta già?” trong bài thơ Mẹ (Đỗ Trung Lai) có tác dụng như thế nào trong việc thể hiện tình cảm của tác giả?

Trả lời:

Câu hỏi này không chỉ đơn giản là sự thắc mắc, mà là một lời thổn thức đầy xót xa của người con. Câu hỏi này phản ánh sự bối rối và nỗi buồn khi chứng kiến mẹ già đi nhanh chóng. Nó thể hiện cảm giác đau đớn, xót xa và bất lực khi thời gian không thể ngừng lại, kéo theo sự thay đổi của mẹ.

Câu 4 trang 49 SGK Ngữ Văn 7 Tập 1: Các câu hỏi trong bài thơ Ông đồ (Vũ Đình Liên) thể hiện điều gì?

Trả lời:

Các câu hỏi trong bài thơ Ông đồ:

- “Người thuê viết nay đâu?”

- “Hồn ở đâu bây giờ?”

Các câu hỏi này không chỉ thể hiện sự tiếc nuối, mà còn bộc lộ sự hoài niệm về một thời kỳ vàng son đã qua. Chúng khơi dậy nỗi buồn và sự khắc khoải của tác giả về sự mai một của một nghề và một văn hóa đã từng rất đỗi tự hào.

Câu 1: Trong hai khổ thơ đầu của bài thơ Mẹ (Đỗ Trung Lai), các dòng thơ được bố trí thành từng cặp đối lập, mỗi cặp mang một sắc thái nghĩa khác biệt. Hãy phân tích các cặp đối lập này và cho biết tác dụng của chúng trong việc làm nổi bật hình ảnh người mẹ.

(Câu hỏi trang 48 SGK Ngữ văn lớp 7 Tập 1)

Trả lời:

Trong hai khổ đầu của bài thơ Mẹ, các cặp đối lập như sau:

+ Cặp thứ nhất:

Lưng mẹ còng rồi
Cau thì vẫn thẳng.

Sự đối lập giữa “lưng mẹ còng” và “cau vẫn thẳng” thể hiện sự thay đổi của người mẹ theo thời gian, trong khi cây cau vẫn vươn lên, mẹ lại dần mòn mỏi.

+ Cặp thứ hai:

Cau - ngọn xanh rờn
Mẹ - đầu bạc trắng.

Cái đối lập giữa “ngọn cau xanh rờn” và “đầu mẹ bạc trắng” khắc họa sự trẻ trung của cây cau và sự già nua của người mẹ.

+ Cặp thứ ba:

Cau ngày càng cao
Mẹ ngày một thấp.

Sự tương phản giữa “cau cao” và “mẹ thấp” tượng trưng cho sự vươn lên của thời gian và sự suy tàn của con người.

+ Cặp thứ tư:

Cau gần với giời
Mẹ gần với đất.

Đối lập giữa “cau gần giời” và “mẹ gần đất” thể hiện sự khác biệt rõ rệt về sự sống và cái chết, sự gần gũi với thiên nhiên của cây cau và sự gắn kết của mẹ với đất, với cái chết đang đến gần.

- Việc bố trí các cặp đối lập như vậy nhằm khắc họa sâu sắc hình ảnh người mẹ đang dần yếu đi theo thời gian, sự đối lập này khiến người đọc cảm nhận rõ hơn sự mòn mỏi của mẹ qua mỗi năm tháng.

Câu 2: Phân tích tác dụng của biện pháp tu từ so sánh trong khổ thơ dưới đây:

Một miếng cau khô
Khô gầy như mẹ
Con nâng trên tay
Không cầm được lệ
(Đỗ Trung Lai)

(Câu hỏi trang 48 SGK Ngữ văn lớp 7 Tập 1)

Trả lời:

Biện pháp tu từ so sánh trong câu thơ “Khô gầy như mẹ” so sánh miếng cau khô với hình ảnh người mẹ gầy yếu. Tác dụng của biện pháp này:

- Miêu tả: tạo nên hình ảnh người mẹ già nua, gầy guộc, giống như miếng cau khô héo úa.

- Biểu cảm: qua động từ “nâng” và “cầm”, nhà thơ bày tỏ tình cảm trân trọng và sự xúc động mạnh mẽ khi chứng kiến mẹ ngày càng yếu đi. Đặc biệt, động từ “cầm” diễn tả cảm giác dồn nén, không thể kìm nén được cảm xúc khi thấy hình ảnh mẹ mòn mỏi.

Câu 3: Câu hỏi “Sao mẹ ta già?” trong bài thơ Mẹ (Đỗ Trung Lai) có tác dụng gì trong việc thể hiện tình cảm của tác giả?

(Câu hỏi trang 49 SGK Ngữ văn lớp 7 Tập 1)

Trả lời:

Câu hỏi “Sao mẹ ta già?” không chỉ là sự thắc mắc mà là sự thổn thức, thể hiện sự bối rối và đau đớn của tác giả khi thấy mẹ già đi. Câu hỏi này không cần lời đáp mà chính là sự biểu lộ cảm xúc, nỗi đau khi chứng kiến mẹ từng ngày yếu dần mà bản thân không thể làm gì để thay đổi được. Nó phản ánh sự bất lực và nỗi xót xa trong lòng người con.

Câu 4: Các câu hỏi trong bài thơ Ông đồ (Vũ Đình Liên) thể hiện điều gì?

(Câu hỏi trang 49 SGK Ngữ văn lớp 7 Tập 1)

Trả lời:

- Các câu hỏi trong bài thơ Ông đồ:

+ “Người thuê viết nay đâu?”

+ “Hồn ở đâu bây giờ?”

- Những câu hỏi này không đơn thuần là để hỏi mà là để bày tỏ sự tiếc nuối, sự hoài niệm về một thời kỳ xưa đã qua. Câu hỏi “Người thuê viết nay đâu?” vang lên như một lời than thở cho sự mai một của một nghề truyền thống. Câu hỏi cuối cùng “Hồn ở đâu bây giờ?” thể hiện nỗi buồn tiếc cho những giá trị văn hóa đã bị lãng quên trong xã hội hiện đại.

→ Những câu hỏi này bộc lộ sự tiếc nuối, sự hoài niệm về những giá trị truyền thống đã bị phai mờ theo thời gian.