Khám phá 7 bài văn phân tích hai khổ đầu của bài thơ 'Bài thơ về tiểu đội xe không kính' của Phạm Tiến Duật (Ngữ văn 9) đặc sắc nhất

Lớp cha trước lớp con sau
Đã thành đồng chí chung câu quân hành. (Tố Hữu)

Trải qua ba mươi năm chiến tranh vệ quốc oai hùng, dân tộc ta đã viết nên những trang sử chói lọi, đánh bại thực dân Pháp và đế quốc Mỹ. Trong hành trình ấy, hình ảnh anh bộ đội Cụ Hồ đã trở thành biểu tượng bất diệt, ngời sáng trong lòng mọi thế hệ. Một trong những tác phẩm nổi bật viết về người chiến sĩ là bài thơ 'Bài thơ về tiểu đội xe không kính' của Phạm Tiến Duật. Nhà thơ đã khắc họa chân thực và sinh động cuộc sống của người lính lái xe trên con đường Trường Sơn huyền thoại trong những năm tháng kháng chiến chống Mỹ. Những chiếc xe trong đơn vị vận tải dũng cảm lao nhanh ra chiến trường, mang theo cả sức mạnh và nghị lực của người chiến sĩ. Bài thơ không chỉ là câu chuyện về những chiếc xe thiếu kính, mà còn là khúc ca về tinh thần chiến đấu kiên cường, bất chấp mọi gian khó của những người lính.

Không có kính không phải vì xe không có kính
Bom giật, bom rung kính vỡ đi rồi...
Ung dung buồng lái ta ngồi,
Nhìn đất, nhìn trời, nhìn thẳng.

Nhìn thấy gió vào xoa mắt đắng
Nhìn thấy con đường chạy thẳng vào tim.
Thấy sao trời và đột ngột cánh chim
Như sa, như ùa vào buồng lái.

Bài thơ khắc họa vẻ đẹp của người lính không chỉ qua những chiến công mà còn qua sự giản dị, dũng cảm trong từng hành động. Hình ảnh chiếc xe không kính, tưởng chừng là một chi tiết giản đơn, nhưng lại mang đậm dấu ấn của chiến tranh. Chiếc xe, như một chiến sĩ, vững vàng đối mặt với bom đạn, không một lời kêu ca, vẫn ung dung tiến về phía trước. Thông qua những câu thơ giản dị, Phạm Tiến Duật đã mang đến một bức tranh sống động về tinh thần bất khuất, lạc quan, và quyết tâm chiến đấu của những người lính lái xe trong thời kỳ kháng chiến chống Mỹ. Những câu thơ tưởng chừng bình thường nhưng lại chứa đựng những giá trị sâu sắc về niềm tin, lòng yêu nước và phẩm giá cao quý của những con người vượt qua khó khăn để bảo vệ Tổ quốc.

Bài thơ đã truyền cảm hứng cho nhiều thế hệ, và vẫn mãi là biểu tượng về một thời đại anh hùng của dân tộc, của những con người đã hy sinh tuổi trẻ, sức lực để giữ gìn độc lập, tự do cho đất nước. Dù thời gian có trôi qua, nhưng những hình ảnh anh bộ đội Cụ Hồ, những chiếc xe không kính, vẫn luôn sống mãi trong trái tim mỗi người dân Việt Nam.

“Xẻ dọc Trường Sơn đi cứu nước

Mà lòng phơi phới dậy tương lai”.

(Theo chân Bác – Tố Hữu)

Câu thơ quen thuộc này khiến ta không khỏi xúc động, như sống lại một thời đại anh hùng của dân tộc. Hình ảnh những người trẻ tuổi lên đường, từ biệt quê hương để chiến đấu, đã trở thành biểu tượng bất diệt về tinh thần quật cường. Những chàng trai, cô gái ấy không chỉ là hình ảnh người lính, mà còn là hình mẫu của một thế hệ trẻ kiên cường, quả cảm. Phạm Tiến Duật, qua bài thơ 'Bài thơ về tiểu đội xe không kính', đã khắc họa chân thực và sinh động hình ảnh người chiến sĩ trên con đường Trường Sơn trong thời kỳ kháng chiến chống Mỹ, mang đến cho chúng ta một cái nhìn mới mẻ và sâu sắc về tinh thần chiến đấu của tuổi trẻ thời đại.

Phạm Tiến Duật không chỉ phản ánh hiện thực chiến tranh mà còn đưa vào thơ những hình ảnh sinh động từ cuộc sống chiến trường, qua đó thể hiện một thái độ sống lạc quan, trẻ trung. Cái đẹp trong thơ của ông là cái đẹp từ những diễn biến sôi động và gay go của cuộc sống, tạo nên một giọng điệu vừa vui tươi, vừa tinh nghịch nhưng lại sâu sắc. Những người lính trong thơ ông là hình mẫu của thế hệ trẻ gan dạ, kiên cường, vượt qua mọi thử thách, vươn lên từ hoàn cảnh khắc nghiệt.

Với câu thơ “Không kính không phải vì xe không có kính / Bom giật bom rung kính vỡ đi rồi”, Phạm Tiến Duật không chỉ miêu tả một chiếc xe chiến tranh hư hỏng, mà còn khắc họa sức mạnh ý chí của người lính. Chiếc xe không kính trở thành biểu tượng của tinh thần chiến đấu không sợ hãi, mặc dù đối mặt với bom đạn. Những chiến sĩ lái xe vẫn ung dung, bình thản, đối mặt với thử thách mà không hề run sợ. Câu thơ miêu tả hiện thực chiến tranh khốc liệt, nhưng cũng đồng thời thể hiện phẩm chất anh hùng, kiên cường của người lính lái xe.

Hình ảnh tiếp theo trong thơ là sự ung dung của người lính lái xe: “Ung dung buồng lái ta ngồi, / Nhìn đất, nhìn trời, nhìn thẳng.” Từ ngữ “ung dung” được nhấn mạnh ở đầu câu thơ, cùng với điệp ngữ “nhìn” ba lần, làm nổi bật lên sự bình tĩnh và tự tin của người chiến sĩ. Những người lính ấy, trong hoàn cảnh chiến tranh ác liệt, vẫn ngồi vững vàng trên buồng lái, mắt luôn hướng thẳng về phía trước, sẵn sàng đối diện với mọi khó khăn, thử thách.

Cuối cùng, trong tư thế ung dung đó, người lính có những cảm nhận riêng về thiên nhiên: “Nhìn thấy gió vào xoa mắt đắng / Thấy con đường chạy thẳng vào tim / Thấy sao trời và đột ngột cánh chim / Như sa, như ùa vào buồng lái.” Những câu thơ miêu tả cảm giác khi tiếp xúc trực tiếp với thiên nhiên, tạo nên một bức tranh sống động về con đường Trường Sơn, về những cơn gió, sao trời và cánh chim, tất cả như hòa quyện vào lòng người chiến sĩ. Mặc dù đang phải đối mặt với bom đạn, người lính vẫn cảm nhận được vẻ đẹp của cuộc sống, của thiên nhiên, của chính con đường mà họ đang chiến đấu vì.

Bài thơ không chỉ là một tác phẩm nghệ thuật mà còn là một sự ca ngợi tinh thần yêu nước, lòng quả cảm và nghị lực phi thường của thế hệ trẻ trong cuộc kháng chiến chống Mỹ. Chất thơ trong từng câu chữ, trong từng hình ảnh, đã khắc họa rõ nét hình ảnh những người chiến sĩ Cụ Hồ, những người lính đã hi sinh để bảo vệ độc lập, tự do cho Tổ quốc.

Đoàn giải phóng quân một lần ra đi.
Nào có sá chi đâu ngày trở về.
Ra đi ra đi bảo tồn sông núi.
Ra đi ra đi thà chết chớ lui.

Khúc hát ấy từ xa vọng lại, gợi cho chúng ta bao suy tư sâu lắng. Như sống lại một thời kỳ hào hùng của dân tộc qua những giai điệu trẻ trung, sôi nổi nhưng cũng thật bình dị, như chính cuộc đời của người lính. Bài thơ về tiểu đội xe không kính của Phạm Tiến Duật là một tác phẩm nổi bật, khắc họa hình ảnh những chàng trai trẻ – biểu tượng của một thế hệ kiên cường trong thời kỳ chống Mĩ.

Phạm Tiến Duật, một trong những gương mặt tiêu biểu của lớp nhà thơ trẻ trưởng thành trong cuộc kháng chiến chống Mĩ, đã mang đến cho thi ca Việt Nam một làn gió mới với giọng điệu tươi trẻ, sôi nổi và cũng rất sâu sắc. Thơ ông không chỉ là sự bộc lộ những khát vọng tự do mà còn là sự khắc họa vẻ đẹp của thế hệ trẻ trong cuộc kháng chiến trường kỳ.

Bài thơ được sáng tác trong những năm tháng khó khăn, khi cuộc kháng chiến chống Mĩ đang ở giai đoạn gay go nhất. Tuyến đường Trường Sơn trở thành huyết mạch, nối liền tiền tuyến và hậu phương. Chính trong bối cảnh này, bài thơ đã ra đời, với âm điệu khỏe khoắn, lạc quan, như một tiếng gọi quyết chiến của tuổi trẻ Việt Nam. Cảm hứng từ những chiếc xe không kính đã làm nền cho hình ảnh người lính lái xe – ung dung, tự tại, vượt lên tất cả khó khăn gian khổ, với tình đồng chí, đồng đội và tình yêu đất nước nồng nàn.

Xưa nay, hình ảnh phương tiện vận tải trong thơ ca thường được mĩ lệ hóa, nhưng trong bài thơ này, Phạm Tiến Duật đã miêu tả những chiếc xe không kính một cách thật cụ thể, chân thực. Xe không kính không phải vì nó thiếu, mà vì chiến tranh đã phá hủy, đã khiến những chiếc xe này trở thành những biểu tượng sống động của cuộc sống chiến đấu.

Hai câu thơ mở đầu không chỉ là lời giải thích mà còn là một cái nhìn đầy hài hước, lạ lẫm về chiến tranh:

“Không có kính không phải vì xe không có kính
Bom giật, bom rung, kính vỡ đi rồi.”

Lời thơ như một lời tự nhiên, buộc người đọc phải tin ngay vào thực tế chiến tranh. Tác giả không chỉ kể lại hiện thực ấy mà còn tạo nên một hình ảnh sống động, khắc họa một cuộc chiến tàn khốc, nơi mà những chiếc xe bị phá hủy, thậm chí không còn kính, không còn đèn, không còn mui xe. Đó là hiện thực chiến tranh mà những người lính lái xe phải đối mặt, và chính trong điều kiện đó, phẩm chất của họ – sự dũng cảm, kiên cường – càng được thể hiện rõ ràng.

Những chiếc xe không kính đã trở thành biểu tượng độc đáo, thể hiện lòng dũng cảm của những người chiến sĩ lái xe trên tuyến đường Trường Sơn. Đây là một cơ hội để các anh thể hiện sức mạnh tinh thần, phẩm chất cao đẹp, bất chấp gian khổ, vươn lên trong chiến đấu.

Vẻ đẹp của người lính thể hiện ở tư thế hiên ngang, tự tin, và ở tâm hồn lãng mạn, yêu đời:

“Ung dung buồng lái ta ngồi
Nhìn đất, nhìn trời, nhìn thẳng.”

Với nghệ thuật đảo ngữ và điệp ngữ, tác giả nhấn mạnh sự bình tĩnh, tự tin của người lính trong mọi hoàn cảnh. Dù đối mặt với những khó khăn, hiểm nguy, các anh vẫn ngồi vững vàng trong buồng lái, đối diện với cuộc chiến, với gian khổ và hi sinh. Họ không né tránh mà luôn hướng về phía trước, sẵn sàng chiến đấu.

Những cảm nhận riêng biệt về thiên nhiên ngoài chiến trường của người lính, qua những câu thơ sống động:

“Nhìn thấy gió vào xoa mắt đắng
Thấy con đường chạy thẳng vào tim
Thấy sao trời và đột ngột cánh chim
Như sa, như ùa vào buồng lái.”

Thiên nhiên không phải là vật cản, mà là nguồn động viên, là một phần không thể thiếu trong tâm hồn người lính. Những cơn gió, con đường, sao trời, cánh chim đều trở thành những hình ảnh gắn bó, đẹp đẽ, đầy lãng mạn trong mắt người chiến sĩ. Cảm giác hòa mình vào thiên nhiên như vậy đã giúp người lính thêm phần dũng cảm, yêu đời và quyết tâm chiến đấu vì đất nước.

Phạm Tiến Duật đã tạo nên một tác phẩm vừa hào hùng, vừa lãng mạn, vừa hiện thực. Lời thơ trẻ trung, sôi nổi, đầy sức sống như những khúc ca của người lính, khắc họa một thế hệ anh hùng với những phẩm chất đáng quý. Đây là bài thơ không chỉ miêu tả cuộc sống chiến đấu mà còn là lời tri ân đối với những chiến sĩ đã hy sinh vì độc lập tự do của Tổ quốc.

Thời kỳ kháng chiến chống Mĩ đầy cam go và ác liệt, nhưng cũng chính trong những năm tháng ấy, Phạm Tiến Duật, một nhà thơ trẻ tài năng, đã vươn lên và trưởng thành. Thơ ông mang âm hưởng trẻ trung, sôi nổi, và vô cùng sâu sắc. Bài thơ về tiểu đội xe không kính, xuất hiện trong tập 'Vầng trăng quầng lửa' năm 1969, khắc họa hình ảnh người lính lái xe Trường Sơn với tinh thần lạc quan và niềm tin vào ngày mai tươi sáng.

Phạm Tiến Duật, với ngòi bút tài hoa, đã chọn đề tài người lính trong cuộc kháng chiến chống Mĩ, một chủ đề vô cùng sâu sắc và giàu ý nghĩa. Bài thơ về tiểu đội xe không kính là một tác phẩm độc đáo, có cách viết mới mẻ, cuốn hút người đọc và người nghe. Nó là câu chuyện về những người lính lái xe trên tuyến đường Trường Sơn, một tuyến đường không chỉ dài mà còn đầy thử thách, nơi họ mang trong mình tình yêu lớn lao với Miền Nam thân yêu.

Như tựa đề bài thơ, Phạm Tiến Duật đã khéo léo mở ra một không gian để ta hiểu rõ hơn về những chiếc xe không kính, vẫn kiên cường băng băng trên con đường Trường Sơn:

“Không có kính không phải vì xe không có kính”
“Bom giật bom rung kính vỡ đi rồi”

Lời thơ mở đầu lặp lại từ 'không', như một lời khẳng định mạnh mẽ rằng, trước kia những chiếc xe vẫn có kính, nhưng giờ đây, chiến tranh đã cướp đi những phụ tùng quan trọng đó. Từ 'không' cứ thế lặp lại để cho thấy sự tàn khốc của chiến tranh, làm những chiếc xe trở nên tàn tạ, nhưng vẫn giữ vững được sức mạnh và ý nghĩa của mình. Những chiếc xe ấy, dù không có kính, không có đèn, nhưng vẫn bền bỉ, vững vàng, như những người lính dũng cảm đang hướng về phía Nam Tổ quốc.

“Không có kính rồi xe không có đèn”
“Không có mui xe, thùng xe có xước”

Phạm Tiến Duật không chỉ miêu tả chiếc xe trong trạng thái 'không', mà còn khắc họa rõ ràng sự tàn phá mà chiến tranh gây ra. Nhưng dù thế, những chiếc xe ấy vẫn là những chiến mã thầm lặng, góp phần quan trọng vào công cuộc bảo vệ đất nước, vững vàng trên con đường Trường Sơn đầy gian khổ.

Và khi ta nhắc đến những chiếc xe không kính, không thể không nhắc đến hình ảnh những người lính lái xe Trường Sơn, với tinh thần bất khuất, lạc quan, và mạnh mẽ. Dưới đây là lời thơ đầy chất thơ của Phạm Tiến Duật:

“Ung dung buồng lái ta ngồi”
“Nhìn đất, nhìn trời, nhìn thẳng”

Những người lính ngồi trong buồng lái, ung dung, tự tại, với ánh mắt hướng về tương lai, luôn vững vàng và tự tin trước mọi gian khổ. Từ 'ung dung' không chỉ là hành động mà còn là một trạng thái tâm lý, cho thấy những người lính này đang tận hưởng từng khoảnh khắc dù khó khăn, dù chiến tranh tàn khốc. Họ 'nhìn đất', 'nhìn trời', và 'nhìn thẳng', không né tránh mà đối diện trực tiếp với hiện thực, với những thử thách đang chờ đợi phía trước.

“Nhìn thấy gió vào xoa mắt đắng”
“Thấy con đường chạy thẳng vào tim”
“Thấy sao trời và đột ngột cánh chim”
“Như sa như ùa vào buồng lái.”

Khung cảnh mà Phạm Tiến Duật vẽ ra thật sống động, với gió, cánh chim và sao trời, tất cả hòa quyện vào nhau, tạo nên một bức tranh thiên nhiên tươi đẹp, đầy lãng mạn, trong khi những chiếc xe chạy qua bom đạn, vượt qua khó khăn. Những cánh chim đột ngột xuất hiện, như những hình ảnh thần thoại, tượng trưng cho sự kiên cường, bền bỉ của người lính trong cuộc chiến tranh ác liệt.

Hai khổ thơ đầu tiên của bài thơ đã tái hiện lại một cách sinh động thời kháng chiến chống Mĩ trên tuyến đường Trường Sơn huyền thoại, nơi những người lính không chỉ chiến đấu vì Tổ quốc mà còn vì một tương lai tươi sáng cho đất nước.

Có những tác phẩm đọc xong, chúng ta nhanh chóng quên đi, nhưng cũng có những cuốn sách như dòng sông mát lành chảy qua lòng người, để lại những dấu ấn sâu đậm. “Bài thơ về tiểu đội xe không kính” chính là một tác phẩm như vậy. Bài thơ vẽ lên một hình ảnh đặc biệt: những chiếc xe không kính, đồng thời tôn vinh những người lính lái xe Trường Sơn kiên cường, anh dũng, mang tinh thần trẻ trung và nhiệt huyết của tuổi trẻ:

Không có kính không phải vì xe không có kính
Bom giật, bom rung kính vỡ đi rồi
Ung dung buồng lái ta ngồi,
Nhìn đất, nhìn trời, nhìn thẳng.

Nhìn thấy gió vào xoa mắt đắng
Nhìn thấy con đường chạy thẳng vào tim
Thấy sao trời và đột ngột cánh chim
Như sa như ùa vào buồng lái

Những chiếc xe với thân hình trần trụi, sứt mẻ, không kính, không đèn nhưng vẫn kiên cường băng qua tuyến đường Trường Sơn để chở quân, súng đạn, lương thực hướng về miền Nam yêu dấu là hình ảnh đặc trưng của những năm tháng chống Mĩ. Hình ảnh này được khắc họa rất thực, rất sinh động. Lẽ thường, xe cộ cần phải có kính chắn gió, đèn, mui để đảm bảo an toàn, nhất là trên địa hình hiểm trở của Trường Sơn. Nhưng trong chiến tranh, “xe không kính” là thực tế hiển hiện, những chiếc xe thiếu thốn vẫn vững vàng băng qua con đường gian khổ ra mặt trận. Phạm Tiến Duật đã thổi hồn vào tác phẩm này, làm nổi bật sức mạnh tinh thần của người chiến sĩ lái xe trong hoàn cảnh éo le ấy.

Không có kính không phải vì xe không có kính
Bom giật, bom rung kính vỡ đi rồi

Lời thơ giản dị mà thấm đẫm sự chân thật, tự nhiên. Phạm Tiến Duật đã dùng giọng điệu thản nhiên, ngang tàng để mô tả sự “mất kính” của những chiếc xe, như một lời giải thích nhẹ nhàng cho một hiện thực khốc liệt của chiến tranh. Chất thơ hiện lên trong từng từ ngữ đơn giản nhưng sâu sắc, phản ánh tinh thần bất khuất của những người lính trên tuyến đầu. Các chàng trai lái xe, dù phải đối mặt với bom đạn, với cái chết, nhưng họ vẫn coi đó là điều hiển nhiên, không chút lo sợ. Câu thơ “bom giật, bom rung” không chỉ miêu tả được sự dữ dội của chiến tranh mà còn nói lên sự hi sinh thầm lặng của những chiến sĩ lái xe.

Bằng việc miêu tả những chiếc xe không kính, Phạm Tiến Duật đã khắc họa hình ảnh người lính lái xe Trường Sơn với tư thế ung dung, bình thản, không chút lo sợ. Họ đối mặt với thiên nhiên khắc nghiệt trong tư thế tự tin, lạc quan:

Ung dung buồng lái ta ngồi
Nhìn đất, nhìn trời, nhìn thẳng.

Nhìn thấy gió vào xoa mắt đắng
Nhìn thấy con đường chạy thẳng vào tim
Thấy sao trời và đột ngột cánh chim
Như sa như ùa vào buồng lái.

Những câu thơ mô tả chính xác, tỉ mỉ từng cảm giác, từng ấn tượng mà người lái xe trải qua. Không có kính, không có bảo hiểm, xe lại chạy nhanh, người lái xe phải đối mặt với những yếu tố thiên nhiên bất ngờ: gió, con đường, sao trời, và cánh chim. Chính những yếu tố này tạo ra những thử thách không nhỏ, nhưng đồng thời cũng là dấu hiệu cho thấy sự can đảm, tinh thần chiến đấu bất khuất của những chiến sĩ lái xe. Các anh không chỉ vượt qua mọi khó khăn mà còn sống trong từng khoảnh khắc ấy với niềm vui, sự kiên cường và quyết tâm chiến thắng mọi gian khổ.

Tác giả đã truyền tải được tinh thần bất khuất, kiên cường của những người chiến sĩ lái xe Trường Sơn. Dù gặp khó khăn, gian khổ, họ vẫn hiên ngang, tự tin, coi những thử thách là điều bình thường, luôn tiến về phía trước với niềm tin vào một ngày mai tươi sáng. Tất cả đều vì mục tiêu cao cả, vì miền Nam, vì đất nước yêu thương.

Với những người lính lái xe, những chiếc xe không kính chính là biểu tượng của lòng kiên trì, sức mạnh và tinh thần bất khuất. Mỗi chuyến đi, mỗi con đường đi qua đều in đậm dấu ấn của sự hy sinh, của lòng dũng cảm và tình yêu tổ quốc. Và dù chiếc xe có hư hỏng, thiếu thốn, nhưng những người lái xe vẫn lăn bánh ra mặt trận với tâm thế vững vàng và hiên ngang, một hình ảnh đẹp của thời kỳ kháng chiến chống Mĩ.

Phạm Tiến Duật, một trong những nhà thơ tiêu biểu của thế hệ trẻ thời chống Mỹ, đã thổi một làn gió mới vào thơ ca với phong cách vui tươi, hồn nhiên, và đôi khi tinh nghịch. Trong bài thơ về tiểu đội xe không kính, ông đã khắc họa một hình ảnh những người lính lái xe Trường Sơn trẻ trung, sôi nổi và đầy lạc quan.

Khác với nhiều nhà thơ khác, Phạm Tiến Duật không mĩ lệ hóa, không tô vẽ thiên nhiên bằng những hình ảnh đẹp đẽ, mà ông chọn những hình ảnh rất thực, giản dị và gần gũi. Chiếc xe trong thơ ông không được tô điểm, không trau chuốt, mà rất trần trụi, thể hiện một hiện thực sống động của chiến tranh.

Vậy tại sao chiếc xe lại không có kính để bảo vệ? Phạm Tiến Duật đã giải thích một cách giản dị nhưng vô cùng sâu sắc qua hai câu thơ mở đầu:

Không có kính không phải xe không có kính
Bom giật bom rung kính vỡ đi rồi

Câu thơ giản dị ấy thực ra không chỉ giải thích lý do chiếc xe không kính, mà còn phản ánh sự khốc liệt của chiến tranh. “Bom giật, bom rung” là những dấu hiệu của một thời đại đau thương, chiến tranh luôn đi đôi với sự tàn phá, mất mát. Phạm Tiến Duật đã dùng giọng điệu hóm hỉnh, pha chút ngang tàng để nói lên sự chấp nhận hoàn cảnh đầy gian khó của người lính.

Hình ảnh chiếc xe không kính trở thành biểu tượng đặc trưng của cuộc kháng chiến chống Mỹ, là hậu quả của sự tàn phá chiến tranh, nhưng lại là minh chứng cho sức mạnh và tinh thần bất khuất của những người chiến sĩ. Các chiến sĩ lái xe Trường Sơn phải đối mặt với khó khăn, gian khổ, nhưng họ không hề tỏ ra sợ hãi, mà vẫn kiên cường, dũng cảm:

Ung dung buồng lái ta ngồi
Nhìn đất, nhìn trời, nhìn thẳng

Những từ ngữ như “ung dung” và điệp từ “nhìn” thể hiện sự tự tin, bình tĩnh của người lính trong tư thế hiên ngang, dù xung quanh là bom đạn, nguy hiểm luôn rình rập. Phạm Tiến Duật đã dùng thủ pháp đối lập để làm nổi bật tư thế hiên ngang của các chiến sĩ, những người không sợ hãi trước cái chết, mà vẫn giữ được sự bình tĩnh trong hoàn cảnh khó khăn.

Đoạn thơ tiếp theo tiếp tục làm nổi bật vẻ đẹp tâm hồn của người lính:

Nhìn thấy gió vào xoa mắt đắng
Nhìn thấy con đường chạy thẳng vào tim
Thấy sao trời và đột ngột cánh chim
Như sa như ùa vào buồng lái

Đoạn thơ không chỉ miêu tả tốc độ của chiếc xe mà còn thể hiện sự lãng mạn trong cảm nhận của người lính. Mặc dù đang chạy trên chiếc xe không kính, họ vẫn cảm nhận rõ rệt mọi thứ xung quanh với một thái độ bình tĩnh và tự tin. Những hình ảnh như “gió vào xoa mắt đắng” hay “con đường chạy thẳng vào tim” không chỉ là cảm giác về tốc độ mà còn là hình ảnh của sự vượt qua gian khó, của sức mạnh tinh thần.

Với cách miêu tả tinh tế, Phạm Tiến Duật đã biến những điều tưởng chừng như khắc nghiệt của chiến tranh thành những ấn tượng đẹp đẽ, lãng mạn. Những hình ảnh “gió, sao trời, cánh chim” không chỉ là những hình ảnh thiên nhiên đơn thuần, mà còn là biểu hiện của tâm hồn người lính – một tâm hồn lạc quan, yêu đời, vượt lên trên nỗi đau và gian khổ của chiến tranh.

Phạm Tiến Duật đã dùng thơ để tái hiện hiện thực chiến tranh, đồng thời khắc họa vẻ đẹp tinh thần và tâm hồn của những người chiến sĩ lái xe Trường Sơn. Từ hiện thực khốc liệt, ông đã khéo léo biến nó thành những vần thơ thi vị, đầy lãng mạn và ngọt ngào.

Bài thơ này ra đời từ hình ảnh những chiếc xe không kính, một biểu tượng mạnh mẽ của thời chiến. Tên gọi của nó không chỉ độc đáo mà còn chứa đựng sâu sắc hiện thực khốc liệt mà các chiến sĩ phải đối mặt. Một chiếc xe bình thường cần kính chắn gió, nhưng trong hoàn cảnh chiến tranh, khi “Bom giật, bom rung”, chiếc xe trở thành biểu tượng của sự kiên cường, bất chấp mọi thử thách. Câu hỏi đặt ra là: vì sao lại không có kính? Chính vì bom đạn tàn phá, và vì vậy, người lính lái xe phải vượt qua không chỉ gian khổ mà còn là sự thiếu thốn. Tác giả đứng trong tâm hồn người chiến sĩ, đối diện với những gian nan, tự giải đáp câu hỏi từ chính cảm xúc của mình.

Không có kính không phải vì xe không có kính
Bom giật bom rung kính vỡ đi rồi

Câu thơ thật giản dị, nhưng ẩn chứa nhiều tầng ý nghĩa. Tác giả không chỉ kể về lý do mất kính mà còn nói lên sự tàn phá khốc liệt của chiến tranh. Tuy nhiên, chiếc xe vẫn lăn bánh trên con đường Trường Sơn, chiến sĩ lái xe vẫn kiên cường trước bom đạn. Đó là hình ảnh phản chiếu của sự phóng khoáng trong thể thơ tự do, phản ánh hiện thực của chiến tranh và người lính.

Bom đạn khiến con đường Trường Sơn trở nên khắc nghiệt, nhưng qua cách nhìn của người lính, đó là một phần tất yếu trong cuộc sống chiến đấu. Cảm giác đó không được bộc lộ qua sự sợ hãi hay cay đắng, mà chỉ là sự đối diện với thực tế, là sự bình tĩnh và quyết tâm vượt qua tất cả. Hình ảnh người lính không phải là hình ảnh của nỗi đau mà là hình ảnh của sự vững vàng, tự tin, và phẩm chất kiên cường.

Nhịp thơ nhanh, gấp nhưng lại rất đều đặn, như bánh xe lăn trên con đường, thể hiện sự đối lập giữa sự tàn phá của chiến tranh và thái độ ung dung của người chiến sĩ. Dù bom giật, dù nguy hiểm, người chiến sĩ vẫn tự tin lái xe, vẫn vững vàng trong “buồng lái”, đối mặt với thử thách mà không hề dao động.

Nhìn đất, nhìn trời, nhìn thẳng.

Ba câu thơ với nhịp hai, hai, hai tạo nên hình ảnh của một người chiến sĩ quyết tâm, ung dung và vững vàng. “Nhìn đất” là sự yêu thương, gắn bó với con đường Trường Sơn, “nhìn trời” là sự lạc quan, tin tưởng vào tương lai, và “nhìn thẳng” là nhìn vào nhiệm vụ, mục đích chiến đấu phía trước. Mỗi câu thơ như một lời khẳng định rằng, dù cuộc chiến có khắc nghiệt, ta vẫn sẽ tiếp tục bước đi với niềm tin và sự quyết tâm.

Không có kính, chiếc xe như một phần của chính người chiến sĩ, cảm nhận tất cả những gì đang diễn ra xung quanh. Cảm giác “nhìn thấy gió vào xoa mắt đắng” là sự trực diện với cuộc sống, là cảm giác chiến đấu không ngừng nghỉ, dù bom đạn vẫn không ngừng rơi. Tuy nhiên, cảm giác ấy càng làm mạnh mẽ thêm quyết tâm của người chiến sĩ, người luôn tiếp tục hành trình của mình dù có vất vả, gian nan đến đâu.

“Nhìn thấy con đường chạy thẳng vào tim”

Con đường là hình ảnh quen thuộc, thân thuộc nhưng cũng đầy thử thách. Cảm giác nhìn thấy con đường chạy thẳng vào tim là hình ảnh mạnh mẽ của một trái tim yêu nước, gắn bó với lý tưởng. Cảm giác ấy không chỉ là sự hy sinh mà còn là sự khát khao cống hiến, khát khao chiến thắng.

“Thấy sao trời và đột ngột cánh chim”
“Như sa như ùa vào buồng lái”

Cánh chim và ánh sao trở thành những hình ảnh tinh tế, mang đậm tính lãng mạn trong tâm hồn người lính. Dù cuộc chiến đầy hiểm nguy, tâm hồn người chiến sĩ vẫn không mất đi vẻ đẹp của sự yêu đời, yêu thiên nhiên. Mỗi khoảnh khắc, dù là ánh sao hay cánh chim bay lạc, cũng đều trở thành nguồn động viên, nguồn cảm hứng cho người chiến sĩ tiếp tục cuộc hành trình. Tâm hồn yêu đời ấy không phải là sự né tránh thực tế, mà là sự đối diện và vượt qua nó với niềm tin vào cuộc sống, vào tương lai.

“Cuộc đời vẫn đẹp sao”
Tình yêu vẫn đẹp sao
Dù đạn bom man rợ thét gào”
Dù thân thể thiên nhiên mang đầy thương tích.”