Top 10 bài phân tích ấn tượng nhất về đoạn trích 'Cảnh ngày xuân' (Truyện Kiều - Nguyễn Du) dành cho học sinh lớp 9

Nguyễn Du không chỉ là bậc thầy trong nghệ thuật khắc họa nhân vật mà còn là người vẽ nên những bức tranh thiên nhiên đầy tâm tình. Mỗi nét bút của ông đều thổi hồn vào cảnh vật, khiến chúng trở nên sống động và gửi gắm biết bao cảm xúc. Đoạn trích "Cảnh ngày xuân" chính là một kiệt tác như thế - không chỉ hài hòa về sắc màu mà còn phản chiếu những rung động tinh tế trong lòng chị em Thúy Kiều.

Mở đầu là khung cảnh xuân tuyệt diệu:

Ngày xuân con én đưa thoi
Thiều quang chín chục đã ngoài sáu mươi.

Những cánh én chao liệng như thoi đưa dệt nên bầu trời xuân. Khoảnh khắc cuối xuân hiện lên thật viên mãn, tràn đầy ánh sáng ấm áp, nhưng cũng thoáng chút bâng khuâng trước sự chảy trôi của thời gian. Hai câu thơ không chỉ ghi lại thời điểm mà còn khắc họa một mùa xuân ngọt ngào, khiến lòng người xao xuyến.

Bằng vài nét phác họa tài tình, Nguyễn Du tiếp tục vẽ nên bức tranh xuân:

Cỏ non xanh tận chân trời
Cành lê trắng điểm một vài bông hoa

Sắc xanh mơn mởn của cỏ trải dài đến chân trời, điểm xuyết vài bông lê trắng tinh khôi. Chữ "điểm" tài tình khiến bức tranh bừng lên sức sống, khác hẳn với vẻ tĩnh tại trong thơ cổ. Sự hòa quyện giữa xanh và trắng tạo nên một không gian vừa căng tràn nhựa sống, vừa thanh khiết, tinh khôi.

Giữa khung cảnh ấy là hình ảnh đoàn người nô nức đi hội:

Thanh minh trong tiết tháng ba
Lễ là tảo mộ, hội là đạp thanh

Nguyễn Du khéo léo tách "lễ" và "hội" thành hai vế, gợi lên những nét đẹp văn hóa: tưởng nhớ tổ tiên và du xuân đầu năm. Không khí lễ hội hiện lên thật sống động qua những từ láy "nô nức", "dập dìu", cùng hình ảnh ẩn dụ "yến anh" gợi lên tiếng cười nói rộn ràng. Đây cũng là bối cảnh cho cuộc gặp gỡ định mệnh giữa Thúy Kiều và Kim Trọng.

Khi chiều xuống, cảnh vật dần trở nên hiu quạnh:

Bước dần theo ngọn tiểu khê
Lần xem phong cảnh có bề thanh thanh
Nao nao dòng nước uốn quanh
Dịp cầu nho nhỏ cuối ghềnh bắc ngang

Những từ láy "thanh thanh", "nao nao", "nho nhỏ" không chỉ vẽ nên khung cảnh mà còn diễn tả tâm trạng bâng khuâng, xao xuyến. Cảnh như nhuốm màu tâm trạng, đặc biệt phù hợp với tâm hồn đa cảm của Thúy Kiều.

Bằng bút pháp tả cảnh ngụ tình điêu luyện, Nguyễn Du đã tạo nên một bức tranh xuân vừa rực rỡ, vừa gợi cảm. Ngôn ngữ thơ phong phú với hệ thống từ láy, từ ghép giàu sức gợi, nhịp thơ linh hoạt theo dòng cảm xúc. Qua đó, ta không chỉ thấy được tài năng miêu tả thiên nhiên bậc thầy của đại thi hào, mà còn cảm nhận được tâm hồn tinh tế, nhạy cảm của những nhân vật trong truyện.

Nếu như ở đoạn "Chị em Thúy Kiều", Nguyễn Du tỏ ra là bậc thầy trong nghệ thuật khắc họa chân dung với nét vẽ tài hoa về hai tuyệt sắc giai nhân, thì đến "Cảnh ngày xuân", đại thi hào lại khiến ta kinh ngạc bởi tài năng tả cảnh ngụ tình đỉnh cao. Bức tranh xuân hiện lên không chỉ rực rỡ sắc màu mà còn thấm đẫm những rung cảm tinh tế của lòng người.

Đoạn trích là cầu nối nghệ thuật quan trọng, tạo tiền đề cho cuộc gặp gỡ định mệnh giữa Kim Trọng và Thúy Kiều trong dịp Thanh minh. Chỉ với vài nét phác họa tinh tế, Nguyễn Du đã dựng lên khung cảnh xuân tràn đầy sức sống:

"Ngày xuân con én đưa thoi
Thiều quang chín chục đã ngoài sáu mươi
Cỏ non xanh tận chân trời
Cành lê trắng điểm một vài bông hoa"

Bốn câu thơ như bức họa thủy mặc với đường nét giản dị mà đầy gợi cảm. Những cánh én chao nghiêng dệt nên nhịp xuân rộn rã. Sắc xanh mơn mởn của cỏ non trải dài vô tận, điểm xuyết vài bông lê trắng tinh khôi tạo nên sự hài hòa tuyệt diệu. Nghệ thuật đảo ngữ "trắng điểm" khiến bức tranh bừng lên sức sống, khác hẳn vẻ tĩnh tại trong thơ cổ Trung Hoa.

Tám câu tiếp theo đưa ta vào không khí lễ hội tưng bừng:

"Thanh minh trong tiết tháng ba
Lễ là tảo mộ, hội là đạp thanh"

Nguyễn Du khéo léo tách "lễ" và "hội" làm đôi, vừa thể hiện nét đẹp văn hóa truyền thống "uống nước nhớ nguồn", vừa gợi không khí du xuân nhộn nhịp. Các từ láy "nô nức", "dập dìu" cùng hình ảnh so sánh "ngựa xe như nước" vẽ nên khung cảnh hội xuân tấp nập, rộn ràng tiếng cười. Đặc biệt, ẩn dụ "nô nức yến anh" không chỉ gợi hình ảnh đoàn người đông vui mà còn thoáng chút tình tứ của những đôi lứa gặp gỡ.

Sáu câu cuối là bức tranh chiều tà với nhịp thơ chậm rãi, sâu lắng:

"Tà tà bóng ngả về tây...
Dịp cầu nho nhỏ cuối ghềnh bắc ngang"

Những từ láy "thanh thanh", "nao nao", "thơ thẩn" như thấm đẫm nỗi bâng khuâng khó tả. Cảnh vật thu nhỏ dần theo bước chân người về, gieo vào lòng độc giả linh cảm về cuộc gặp gỡ sắp tới với nấm mồ Đạm Tiên - dự báo cho số phận long đong của Thúy Kiều.

Qua đoạn trích, Nguyễn Du không chỉ thể hiện tài năng miêu tả thiên nhiên bậc thầy mà còn cho thấy sự am hiểu sâu sắc về phong tục tập quán. Từ một câu văn xuôi giản dị trong nguyên tác, đại thi hào đã thổi hồn thành bức tranh xuân sống động, mang đậm hơi thở dân tộc, kết tinh vẻ đẹp tâm hồn Việt.

Mùa xuân trong thơ Nguyễn Du hiện lên như bức tranh thủy mặc với những nét chấm phá tinh tế. Từ khung cảnh thiên nhiên rộng lớn với "cỏ non xanh tận chân trời" điểm xuyết vài bông lê trắng tinh khôi, đến không khí lễ hội rộn ràng với dòng người "nô nức yến anh", tất cả đều toát lên vẻ đẹp thuần khiết của đất trời và nét văn hóa truyền thống.

Bằng ngòi bút tài hoa, Nguyễn Du không chỉ khắc họa thành công bức tranh xuân tràn đầy sức sống mà còn gửi gắm những dự cảm về số phận Thúy Kiều qua khung cảnh chiều tà "nao nao" dòng nước. Đây thực sự là kiệt tác văn chương kết tinh vẻ đẹp tâm hồn dân tộc.

Nguyễn Du (1765-1820), đại thi hào dân tộc xuất thân từ vùng đất học Tiên Điền, Hà Tĩnh. Thừa hưởng truyền thống văn chương gia đình cùng tấm lòng nhân đạo sâu sắc, thơ ông luôn hướng về những số phận nhỏ bé trong xã hội loạn lạc. Truyện Kiều - kiệt tác văn học của ông không chỉ xuất sắc trong khắc họa số phận Thúy Kiều mà còn thể hiện tài năng miêu tả thiên nhiên bậc thầy, đặc biệt qua đoạn trích "Cảnh ngày xuân".

Bốn câu thơ mở đầu như bức tranh thủy mặc:

"Ngày xuân con én đưa thoi
Thiều quang chín chục đã ngoài sáu mươi
Cỏ non xanh tận chân trời
Cành lê trắng điểm một vài bông hoa"

Những cánh én chao nghiêng dệt nên nhịp xuân rộn rã. Sắc xanh mơn mởn của cỏ non trải dài vô tận, điểm xuyết vài bông lê trắng tinh khôi. Nghệ thuật đảo ngữ "trắng điểm" khiến bức tranh bừng sức sống, khác hẳn vẻ tĩnh tại trong thơ cổ Trung Hoa.

Tám câu tiếp theo tái hiện không khí lễ hội tưng bừng:

"Thanh minh trong tiết tháng ba
Lễ là tảo mộ, hội là đạp thanh"

Nguyễn Du khéo tách "lễ" và "hội" thành hai vế, vừa thể hiện nét đẹp văn hóa "uống nước nhớ nguồn", vừa gợi không khí du xuân nhộn nhịp. Các từ láy "nô nức", "dập dìu" cùng hình ảnh so sánh "ngựa xe như nước" vẽ nên khung cảnh hội xuân tấp nập.

Sáu câu cuối là bức tranh chiều tà với nhịp thơ chậm rãi:

"Tà tà bóng ngả về tây...
Dịp cầu nho nhỏ cuối ghềnh bắc ngang"

Những từ láy "thanh thanh", "nao nao" thấm đẫm nỗi bâng khuâng. Cảnh vật thu nhỏ dần, gieo vào lòng độc giả linh cảm về cuộc gặp gỡ định mệnh sắp tới giữa Thúy Kiều và Kim Trọng.

Bằng bút pháp tả cảnh ngụ tình điêu luyện, Nguyễn Du không chỉ khắc họa thành công vẻ đẹp thiên nhiên mà còn thể hiện sự am hiểu sâu sắc về phong tục tập quán, đồng thời dự báo tài tình số phận nhân vật.

Đoạn trích "Cảnh ngày xuân" trong Truyện Kiều của Nguyễn Du là bức tranh xuân tuyệt mỹ, kết tinh tài năng miêu tả thiên nhiên bậc thầy. Bốn câu thơ đầu với hình ảnh "chim én đưa thoi" và thảm cỏ xanh tận chân trời điểm xuyết hoa lê trắng tinh khôi đã tạo nên bức họa xuân sống động. Tám câu tiếp theo khắc họa không khí lễ hội Thanh Minh tưng bừng với các từ láy "nô nức", "dập dìu" gợi sự nhộn nhịp. Sáu câu cuối là cảnh chiều tà với những từ láy "thanh thanh", "nao nao" như dự báo trước cuộc gặp gỡ định mệnh giữa Thúy Kiều và Kim Trọng.

Đoạn trích "Cảnh ngày xuân" trong kiệt tác Truyện Kiều của Nguyễn Du hiện lên như bức tranh xuân tuyệt mỹ, kết tinh tài năng miêu tả thiên nhiên bậc thầy. Bốn câu thơ đầu với hình ảnh "chim én đưa thoi" và thảm cỏ xanh tận chân trời điểm xuyết hoa lê trắng tinh khôi đã tạo nên bức họa xuân sống động. Tác giả khéo léo sử dụng bút pháp chấm phá, đảo ngữ "trắng điểm" khiến cảnh vật bừng sức sống.

Tám câu tiếp theo khắc họa không khí lễ hội Thanh Minh tưng bừng qua hệ thống từ láy "nô nức", "dập dìu" và hình ảnh so sánh "ngựa xe như nước". Nguyễn Du tinh tế phân tách "lễ tảo mộ" và "hội đạp thanh", vừa thể hiện nét đẹp văn hóa "uống nước nhớ nguồn", vừa ghi lại khung cảnh du xuân nhộn nhịp.

Sáu câu cuối là cảnh chiều tà với những từ láy "thanh thanh", "nao nao" như dự báo trước cuộc gặp gỡ định mệnh giữa Thúy Kiều và Kim Trọng. Bút pháp tả cảnh ngụ tình được vận dụng tài tình khiến cảnh vật nhuốm màu tâm trạng, gợi nỗi bâng khuâng, lưu luyến khi hội tan.

Qua đoạn trích, Nguyễn Du không chỉ thể hiện tài năng miêu tả thiên nhiên xuất sắc mà còn cho thấy sự am hiểu sâu sắc về phong tục tập quán, đồng thời khéo léo dự báo số phận nhân vật chính.

Đoạn trích "Cảnh ngày xuân" trong Truyện Kiều của Nguyễn Du là bức tranh xuân tuyệt mỹ với bút pháp tả cảnh điêu luyện. Bốn câu đầu khắc họa khung cảnh thiên nhiên rộn ràng với hình ảnh "chim én đưa thoi" và thảm cỏ xanh tận chân trời điểm xuyết hoa lê trắng tinh khôi - một bức họa xuân sống động qua nghệ thuật đảo ngữ "trắng điểm".

Tám câu tiếp theo tái hiện không khí lễ hội Thanh Minh tưng bừng qua hệ thống từ láy "nô nức", "dập dìu" và hình ảnh so sánh "ngựa xe như nước". Nguyễn Du khéo léo kết hợp miêu tả "lễ tảo mộ" truyền thống và "hội đạp thanh" nhộn nhịp, thể hiện sự am hiểu sâu sắc về phong tục dân tộc.

Sáu câu cuối là cảnh chiều tà với những từ láy "thanh thanh", "nao nao" như dự báo trước cuộc gặp gỡ định mệnh giữa Thúy Kiều và Kim Trọng. Bút pháp tả cảnh ngụ tình khiến cảnh vật nhuốm màu tâm trạng, gợi nỗi bâng khuâng khi hội tan, đồng thời khéo léo dự báo những biến cố sắp xảy đến với nhân vật chính.

Đoạn trích "Cảnh ngày xuân" trong Truyện Kiều của Nguyễn Du hiện lên như bức tranh xuân tuyệt mỹ, kết tinh tài năng miêu tả thiên nhiên bậc thầy. Bốn câu đầu với hình ảnh "chim én đưa thoi" và thảm cỏ xanh tận chân trời điểm xuyết hoa lê trắng tinh khôi, tạo nên bức họa xuân sống động qua nghệ thuật đảo ngữ "trắng điểm".

Tám câu tiếp theo khắc họa không khí lễ hội Thanh Minh tưng bừng qua hệ thống từ láy "nô nức", "dập dìu" và hình ảnh so sánh "ngựa xe như nước". Nguyễn Du khéo léo kết hợp miêu tả "lễ tảo mộ" truyền thống và "hội đạp thanh" nhộn nhịp, thể hiện sự am hiểu sâu sắc về phong tục dân tộc.

Sáu câu cuối là cảnh chiều tà với những từ láy "thanh thanh", "nao nao" như dự báo trước cuộc gặp gỡ định mệnh giữa Thúy Kiều và Kim Trọng. Bút pháp tả cảnh ngụ tình khiến cảnh vật nhuốm màu tâm trạng, gợi nỗi bâng khuâng khi hội tan, đồng thời khéo léo dự báo những biến cố sắp xảy đến với nhân vật chính.

Đoạn trích “Cảnh ngày xuân” trong kiệt tác “Truyện Kiều” của đại thi hào Nguyễn Du được xem như bức họa tuyệt mỹ khắc họa mùa xuân đất Việt. Bằng ngòi bút tinh tế, tác giả đã dệt nên bức tranh thiên nhiên rực rỡ với “cỏ non xanh tận chân trời” điểm xuyết “cành lê trắng” thanh khiết, cùng không khí lễ hội Thanh minh nhộn nhịp qua hình ảnh “tài tử giai nhân” du xuân.

Nghệ thuật tả cảnh ngụ tình đạt đến độ điêu luyện khi Nguyễn Du khéo léo lồng ghép tâm trạng con người vào sắc xuân. Từ khung cảnh rộn ràng “nô nức yến anh” đến khoảnh khắc “tà tà bóng ngả” lưu luyến, mỗi câu thơ đều thấm đẫm hồn Việt. Đặc biệt, hệ thống từ láy “thanh thanh”, “nao nao”, “nho nhỏ” không chỉ vẽ nên cảnh vật mà còn gợi những rung động sâu lắng trong tâm hồn thi nhân.

Qua đoạn trích, Nguyễn Du không chỉ tái hiện vẻ đẹp thuần khiết của đất trời mà còn bảo tồn giá trị văn hóa qua phong tục tảo mộ, hội đạp thanh. Sự kết hợp hài hòa giữa bút pháp cổ điển và sáng tạo riêng đã khiến “Cảnh ngày xuân” trở thành viên ngọc quý trong kho tàng thi ca dân tộc, mãi lấp lánh mỗi độ xuân về.

Nguyễn Du đã vẽ nên bức tranh xuân tuyệt mỹ bằng ngôn từ, với kết cấu hài hòa theo dòng thời gian từ sáng đến chiều tà. Bốn câu thơ đầu là bản hòa tấu của thiên nhiên: én chao nghiêng như thoi đưa, thảm cỏ non xanh mướt tận chân trời điểm xuyết vài bông lê trắng muốt - một sự kết hợp màu sắc đạt đến độ hoàn mỹ.

Tám câu tiếp theo đưa ta vào không khí lễ hội rộn ràng với hàng loạt từ ngữ giàu nhịp điệu: 'yến anh', 'dập dìu', 'nô nức'... Không chỉ là cảnh hội, đó còn là bảo tàng sống động về phong tục tảo mộ và hội đạp thanh - nét đẹp văn hóa truyền thống phương Đông.

Sáu câu cuối như bản nhạc xuân dần lắng lại với những từ láy gợi cảm 'tà tà', 'thanh thanh', 'nao nao'. Cảnh vật giờ đây thấm đẫm tâm trạng, dự báo những xao động sâu kín trong lòng người. Ngòi bút tài hoa của Nguyễn Du đã đạt đến độ 'thi trung hữu họa', khiến mỗi câu thơ như một nét vẽ tinh tế trong bức tranh xuân đa sắc.