Top 11 Phân tích mạch cảm xúc đặc sắc trong tác phẩm Ngữ văn lớp 9 - Hành trang ôn thi vào 10 đầy đủ nhất

a. Cấu trúc tác phẩm

• Khúc dạo đầu: Hình ảnh bếp lửa thắp lên dòng hồi ức.
• Đoạn phát triển: Từ "Lên bốn tuổi..." đến "...niềm tin dai dẳng". Ký ức tuổi thơ bên bà và bếp lửa.
• Đoạn suy tưởng: Suy ngẫm về cuộc đời bà qua hình tượng bếp lửa.
• Khúc kết: Hiện tại người cháu với nỗi nhớ bà khôn nguôi.

b. Mạch cảm xúc

Từ hình ảnh bếp lửa ấm áp, bài thơ dẫn dắt người đọc qua dòng hồi tưởng về bà. Cảm xúc phát triển từ kỷ niệm → suy ngẫm → nỗi nhớ hiện tại. Xuyên suốt là tình yêu thương, lòng biết ơn với người bà - người giữ lửa cho tuổi thơ cháu.

a. Cấu trúc bài thơ: Bốn khổ thơ tự do như bốn nấc thang cảm xúc
• Khổ mở đầu: Những xúc cảm đầu tiên khi đứng trước lăng Bác
• Khổ hai: Cảm nhận về dòng người vô tận đến viếng Người
• Khổ ba: Những suy tưởng sâu lắng trong không gian thiêng liêng
• Khổ kết: Nỗi lưu luyến khi phải rời xa

b. Dòng chảy tâm tình: Hành trình cảm xúc từ ngoài vào trong lăng
Bài thơ như một cuộc hành hương tâm linh, bắt đầu từ hình ảnh hàng tre - biểu tượng của dân tộc, qua dòng người viếng như dòng sông không ngừng chảy, đến những hình ảnh ẩn dụ đầy sáng tạo (mặt trời, vầng trăng, trời xanh) thể hiện sự vĩ đại mà gần gũi của Bác. Kết thúc là khát vọng cháy bỏng được hóa thân thành chim, hoa, tre để mãi được ở bên Người.

a. Kiến trúc thi phẩm:
• Khúc dạo đầu: Bức tranh xuân thiên nhiên tươi đẹp
• Khúc trữ tình: Mùa xuân đất nước qua hình ảnh người cầm súng, người ra đồng
• Khúc tâm nguyện: Ước ao được hóa thân thành "mùa xuân nho nhỏ"
• Khúc kết: Lời ca ngợi quê hương qua điệu Nam Ai, Nam Bằng

b. Dòng chảy nghệ thuật:
Từ cảm hứng trước vẻ đẹp xuân nhiên nhiên (bông hoa tím, dòng sông xanh), bài thơ chuyển mạch sang mùa xuân cách mạng với nhịp sống lao động và chiến đấu. Cao trào là khát vọng được dâng hiến "dù là tuổi hai mươi/Dù là khi tóc bạc". Mạch thơ như dòng sông xuân chảy từ thiên nhiên qua đất nước rồi hòa vào tâm hồn thi sĩ.

a. Cấu trúc thi phẩm:
• Khổ mở: Những tín hiệu tinh tế của thu sang (hương ổi, gió se, sương chùng chình)
• Khổ phát triển: Bức tranh thu đang hiện hình rõ nét (sông dềnh dàng, chim vội vã)
• Khổ suy tưởng: Những chuyển biến sâu xa của tạo vật và triết lý nhân sinh (mưa vơi, nắng nhạt, sấm bớt bất ngờ)

b. Hành trình cảm xúc:
Bài thơ như bức tranh thủy mặc ghi lại khoảnh khắc giao mùa đầy tinh tế. Từ những cảm nhận bằng giác quan (khứu giác, xúc giác) đến những suy tư sâu lắng về quy luật cuộc đời. Mùa thu trong thơ Hữu Thỉnh không chỉ là mùa của đất trời mà còn là mùa của tâm hồn con người.

a. Kiến trúc bài thơ:
• Phần đầu: Hành trình lớn khôn của con trong vòng tay gia đình và cộng đồng (những bước chân tập đi, tiếng cười, cuộc sống lao động)
• Phần sau: Hành trang tinh thần vững vàng (sức sống mãnh liệt của quê hương, truyền thống cao đẹp của dân tộc Tày)

b. Thông điệp yêu thương:
Bài thơ là lời tâm tình đầy trách nhiệm của người cha dân tộc. Từ tình yêu mái ấm gia đình, tác giả mở rộng ra tình yêu quê hương, nguồn cội. Những hình ảnh "người đồng mình thô sơ da thịt", "chẳng mấy ai nhỏ bé" đã khắc họa bản lĩnh sống mạnh mẽ mà cha muốn truyền cho con.

a. Cấu trúc nhạc điệu:
• Khúc ru thứ nhất: Nhịp chày giã gạo - "Lưng đưa nôi và tim hát thành lời"
• Khúc ru thứ hai: Nhịp bước chân mẹ trên nương rẫy - "Mẹ đang trỉa bắp trên núi Ka-lưi"
• Khúc ru thứ ba: Nhịp hành quân - "Mẹ đang chuyển lán, mẹ đi đạp rừng"

b. Dòng chảy tâm tình:
Bài thơ là bản giao hưởng ba chương của tình mẫu tử thiêng liêng. Mỗi lời ru là một nốt nhạc yêu thương, từ giấc ngủ con thơ mở rộng thành giấc mơ dân tộc. Hình ảnh "em cu Tai ngủ trên lưng mẹ" trở thành biểu tượng cho thế hệ lớn lên cùng cuộc kháng chiến. Điệp khúc "Ngủ ngoan a-kay ơi..." như sợi chỉ đỏ xuyên suốt, kết nối tình yêu con với tình yêu cách mạng.

a. Hành trình thi phẩm:
• Chương 1: Con cò từ ca dao xưa bay vào giấc ngủ tuổi thơ
• Chương 2: Con cò đồng hành cùng con trên mọi nẻo đường đời
• Chương 3: Con cò hóa thân thành tình mẫu tử thiêng liêng

b. Dòng chảy nghệ thuật:
Hình tượng con cò được nâng lên thành biểu tượng đa nghĩa: từ hình ảnh dân gian quen thuộc, trở thành người bạn đồng hành, rồi cuối cùng là hiện thân của người mẹ tảo tần. Điệp khúc "Con cò mà đi ăn đêm" được cách tân thành lời ru hiện đại, chuyển tải triết lý sâu sắc về sự hy sinh thầm lặng của mẹ. Bài thơ như bản giao hưởng về hành trình yêu thương không bao giờ ngừng nghỉ.

a. Hành trình thi ca:
• Khúc dạo đầu: Đoàn thuyền rẽ sóng trong ánh hoàng hôn huyền ảo
• Khúc tráng ca: Cuộc chinh phục biển khơi đầy nhịp điệu và màu sắc
• Khúc khải hoàn: Đoàn thuyền trở về trong rạng đông rực rỡ

b. Dòng chảy nghệ thuật:
Bài thơ như bản trường ca lao động với nhịp điệu dồn dập, hình ảnh kỳ vĩ. Từ cảnh hoàng hôn "mặt trời xuống biển như hòn lửa" đến bình minh "mặt trời đội biển nhô màu mới", tác phẩm khắc họa sinh động khí thế lao động hăng say của những ngư dân thời kỳ xây dựng đất nước. Những hình ảnh "cá thu biển Đông như đoàn thoi" tạo nên bức tranh lao động đầy chất thơ.

a. Kiến trúc tác phẩm:
• Khúc hoài niệm: Vầng trăng tri kỷ thời chiến tranh, gian khó
• Khúc ngẫu nhiên: Cuộc tái ngộ bất ngờ trong đêm mất điện
• Khúc thức tỉnh: Những day dứt về sự vô tình và lẽ sống ân tình

b. Dòng chảy tâm tư:
Bài thơ như một lời tự vấn đầy trăn trở. Từ hình ảnh vầng trăng "trần trụi với thiên nhiên" thời chiến tranh, đến khi thành phố "quen ánh điện cửa gương", con người dần quên đi quá khứ. Cái "giật mình" cuối bài là sự thức tỉnh đạo lý "uống nước nhớ nguồn". Ánh trăng trở thành nhân chứng cho sự thủy chung và sự đổi thay của lòng người.

a. Hành trình thi phẩm:
• Chương 1: Tư thế hiên ngang - Ung dung buồng lái ta ngồi
• Chương 2: Tinh thần thép - Nhìn thấy gió vào xoa mắt đắng
• Chương 3: Tình đồng đội - Bắt tay qua cửa kính vỡ rồi
• Chương 4: Lý tưởng cao đẹp - Xe vẫn chạy vì miền Nam phía trước

b. Dòng chảy nghệ thuật:
Bài thơ là bản hùng ca về thế hệ trẻ Việt Nam thời chống Mỹ. Những chiếc xe không kính trở thành biểu tượng cho sự dũng cảm, sáng tạo. Từ hình ảnh "bom giật bom rung kính vỡ đi rồi" đến "chỉ cần trong xe có một trái tim", tác phẩm khắc họa chân dung tinh thần bất khuất của người lính lái xe. Chất lính trẻ trung, hồn nhiên được thể hiện qua những câu thơ đầy nhạc điệu, tạo nên vẻ đẹp riêng của thơ Phạm Tiến Duật.