Top 12 bài văn phân tích bài thơ "Đêm nay Bác không ngủ" của Minh Huệ (Ngữ văn 6 - Cánh diều) đặc sắc nhất

Chúng ta không chỉ biết đến Bác Hồ là vị lãnh tụ kiệt xuất mà còn là một thi nhân, một danh nhân của thế giới. Từ những tác phẩm văn học của Bác, ta cảm nhận được tấm lòng của người cha già đối với dân tộc. Trong đó, bài thơ "Đêm nay Bác không ngủ" để lại ấn tượng sâu sắc trong lòng độc giả.

Đêm khuya, anh đội viên thức giấc và nhận thấy Bác vẫn còn thức. Bác ngồi bên bếp lửa, chăm lo cho giấc ngủ của các chiến sĩ, dù trời lạnh và mưa rơi ngoài trời. Bức tranh ấy cho thấy hình ảnh của một người cha ân cần, tận tụy, luôn lo lắng cho con cái của mình.

“Anh đội viên thức dậy
Thấy trời khuya lắm rồi
Mà sao Bác vẫn ngồi
Đêm nay Bác không ngủ.

Lặng yên nhìn bếp lửa
Vẻ mặt Bác trầm ngâm.
Ngoài trời mưa lâm thâm
Mái lều tranh xơ xác”

Anh đội viên chứng kiến cảnh Bác thức, ngồi bên bếp lửa chăm lo cho mọi người. Hình ảnh Bác lặng lẽ trong đêm tối như một người cha hiền từ, thể hiện tấm lòng yêu thương vô bờ bến với các chiến sĩ.

“Anh đội viên nhìn Bác
Càng nhìn lại càng thương
Người Cha mái tóc bạc
Đốt lửa cho anh nằm

Rồi Bác đi dém chăn
Từng người từng người một.
Sợ cháu mình giật thột
Bác nhón chân nhẹ nhàng”

Hình ảnh Bác đắp chăn cho từng chiến sĩ thể hiện sự tận tâm và yêu thương như người cha, người mẹ trong gia đình. Anh đội viên tiếp tục chìm vào giấc ngủ, trong lòng ấm áp bởi tình yêu thương của Bác.

“Bác vẫn ngồi đinh ninh
Chòm râu im phăng phắc”

Hình ảnh Bác ngồi trầm ngâm, như một người lãnh đạo luôn suy nghĩ cho công việc của đất nước, cho sự nghiệp kháng chiến. Anh đội viên không kìm nổi lo lắng, vội vàng mời Bác nghỉ ngơi, nhưng Bác chỉ cười hiền, giải thích về lý do mình không ngủ: lo cho đoàn dân công đang nghỉ ngoài rừng.

“Bác thương đoàn dân công
Đêm nay ngủ ngoài rừng
Rải lá cây làm chiếu
Manh áo phủ làm chăn”

Với tấm lòng cao cả, Bác không ngủ vì lo cho những chiến sĩ, dân công đang vật lộn với thời tiết khắc nghiệt ngoài trời. Câu thơ của Bác làm cho anh đội viên thêm hiểu và cảm phục vô cùng.

Cuối cùng, Bác giải thích lý do của mình, làm sáng tỏ mọi điều trong lòng người chiến sĩ. Bác là một lãnh tụ vĩ đại, không chỉ chăm lo cho công việc lớn mà còn nghĩ đến từng miếng ăn, giấc ngủ của người dân, chiến sĩ.

“Vì một lẽ thường tình
Bác là Hồ Chí Minh”

Bài thơ khép lại với ba chữ “lẽ thường tình” giản dị mà thấm thía, thể hiện sự hy sinh, sự tận tụy của Bác đối với dân tộc. Đó là hình ảnh một vị lãnh tụ vĩ đại, một người cha yêu thương dân tộc như chính con cái của mình.

Hồ Chí Minh, vị lãnh tụ kiệt xuất của dân tộc Việt Nam, không chỉ được biết đến với tài năng lãnh đạo mà còn với những phẩm chất của một thi nhân vĩ đại. Bài thơ "Đêm nay Bác không ngủ" của Minh Huệ là một trong những tác phẩm đã khắc sâu vào tâm trí của mỗi người dân Việt, để lại ấn tượng sâu sắc về một Hồ Chí Minh đầy yêu thương và tận tụy với dân tộc.

Bài thơ được sáng tác vào cuối năm 1950, miêu tả một đêm không ngủ của Bác trong chiến dịch Biên giới. Anh đội viên là nhân chứng của khoảnh khắc xúc động khi thấy Bác thức, đốt lửa giữ ấm cho các chiến sĩ, mặc dù ngoài trời mưa gió và lạnh lẽo:

“Anh đội viên thức dậy…

Mái lều tranh xơ xác”

Bác hiện lên trong bài thơ với hình ảnh vừa cao vời vợi, vĩ đại nhưng lại gần gũi, ấm áp như ngọn lửa hồng. Trong khi mọi người đang say giấc, Bác vẫn ngồi đó, trầm ngâm suy nghĩ, lo cho chiến dịch và chăm lo cho các chiến sĩ. Anh đội viên lặng lẽ quan sát Bác từ cử chỉ đến nét mặt:

“Anh đội viên nhìn Bác…

Bác nhón chân nhẹ nhàng”

Bác không chỉ là một lãnh tụ vĩ đại, mà còn là người cha ân cần chăm lo cho giấc ngủ của các chiến sĩ. Bác nhẹ nhàng đi đắp chăn cho từng người, ân cần như một người mẹ, người cha chăm sóc con cái mình. Hình ảnh này khiến anh đội viên xúc động, nhận ra tình yêu thương vô bờ của Bác, mạnh mẽ và ấm áp như ngọn lửa ấy. Lần thứ ba anh đội viên thức dậy, Bác vẫn chưa ngủ:

“Bác vẫn ngồi đinh ninh…

Bác ơi! Mời Bác ngủ!”

Hình ảnh Bác ngồi trầm tư cho thấy sự tận tụy, lo lắng cho đất nước, mặc dù sức khỏe đã yếu, Bác vẫn không ngủ để suy nghĩ cho tương lai đất nước. Anh đội viên lo lắng và mạnh dạn mời Bác đi ngủ. Bác cảm nhận được sự quan tâm của anh và giải thích lý do mình không ngủ:

“Bác thức thì mặc Bác…

Mong trời sáng mau mau”

Với tình yêu thương vô bờ bến, Bác không ngủ vì lo cho những chiến sĩ, dân công ngoài rừng. Bác cảm nhận được những gian khổ, thiếu thốn của họ và cũng lo lắng cho sự nghiệp kháng chiến giành lại độc lập tự do cho đất nước. Anh đội viên thấu hiểu tấm lòng Bác, xúc động thức luôn cùng Bác, chia sẻ nỗi niềm và cảm nhận sự thiêng liêng của tình yêu nước.

Bài thơ “Đêm nay Bác không ngủ” là một bức tranh tuyệt vời về tình yêu thương và sự hy sinh vô bờ bến của Bác Hồ đối với dân tộc, khắc sâu hình ảnh người cha già của dân tộc trong lòng mỗi người Việt Nam.

Trong kho tàng văn học hiện đại Việt Nam, nhiều tác phẩm viết về Chủ tịch Hồ Chí Minh đã đi vào lòng người, trong đó không thể không nhắc đến bài thơ “Đêm nay Bác không ngủ” của nhà thơ Minh Huệ. Bài thơ được sáng tác trong những năm tháng kháng chiến chống thực dân Pháp, thời kỳ mà chiến tranh vẫn đang diễn ra khốc liệt. Minh Huệ đã khắc họa hình ảnh Hồ Chí Minh qua cái nhìn của người chiến sĩ giữa khu rừng Việt Bắc, nơi mà Bác cùng đồng đội sinh sống, chiến đấu, và cùng nhau vượt qua bao thử thách gian lao.

Bài thơ đã khơi dậy trong lòng mỗi người một niềm xúc động sâu sắc. Bức tranh về hình ảnh “Người cha già của dân tộc” hiện lên thật sống động qua từng câu thơ, đặc biệt là khi Bác ngồi thức suốt đêm lo cho việc quân, việc nước. Những câu thơ giản dị nhưng tràn đầy tình cảm đã mô tả hình ảnh Bác Hồ không chỉ là một lãnh tụ vĩ đại mà còn là một người cha hết lòng lo lắng cho con cháu:

“Người cha mái tóc bạc

Đốt lửa cho anh nằm

Rồi Bác đi dém chăn

Từng người, từng người một.”

Ngọn lửa mà Bác nhóm lên không chỉ để giữ ấm mà còn là ngọn lửa của tình yêu thương, của sự quan tâm vô bờ bến dành cho các chiến sĩ. Mặc dù hoàn cảnh xung quanh đầy khó khăn, thiếu thốn, nhưng Bác đã dành cho các chiến sĩ tình yêu thương và sự chăm sóc như một người cha yêu thương những đứa con của mình. Minh Huệ không miêu tả cái lạnh ở Việt Bắc mà chỉ khắc họa bối cảnh qua những câu thơ ngắn gọn nhưng đầy sức gợi:

“Ngoài trời mưa lâm thâm

Mái lều tranh xơ xác.”

Chỉ qua hai câu thơ ngắn gọn, tác giả đã khắc họa được cái nghèo khó, thiếu thốn của những chiến sĩ và Bác Hồ trong kháng chiến. Tuy nhiên, giữa hoàn cảnh khó khăn đó, Bác vẫn là ánh sáng dẫn đường, là điểm tựa vững chắc giúp các chiến sĩ vượt qua gian nan. Anh đội viên thức dậy giữa đêm khuya và chứng kiến hình ảnh Bác vẫn còn ngồi trầm tư lo lắng:

“Anh đội viên thức dậy

Thấy trời khuya lắm rồi

Mà sao Bác vẫn ngồi

Đêm nay Bác không ngủ.”

Đoạn thơ này tuy mộc mạc nhưng lại mang đậm tình yêu nước, tình yêu thương vô bờ bến của Bác đối với dân tộc, với mỗi người chiến sĩ. Bác thức đêm, không phải vì bản thân mà vì đất nước, vì sự nghiệp giải phóng dân tộc. Và khi anh đội viên lo lắng về sức khỏe của Bác, Bác vẫn nhẹ nhàng giải thích lý do tại sao mình không ngủ:

“Bác thức thì mặc Bác…

Mong trời sáng mau mau”

Bác lo cho đoàn dân công ngoài rừng, cho những người chiến sĩ đang phải ngủ trong điều kiện thiếu thốn, không có mảnh chăn ấm. Điều này đã thể hiện rõ tấm lòng yêu thương, quan tâm đến từng người của Bác. Anh đội viên thấu hiểu và chia sẻ nỗi lo này cùng Bác, tình cảm giữa họ như cha con, gắn bó và chan chứa sự yêu thương. Cuối cùng, Minh Huệ đã khép lại bài thơ với một câu thơ đầy ý nghĩa:

“Vì một lẽ thường tình

Bác là Hồ Chí Minh”

Bài thơ khép lại nhưng để lại trong lòng người đọc những cảm xúc dâng trào. Hồ Chí Minh là một con người vô cùng giản dị nhưng lại vĩ đại. Tình yêu thương, sự hy sinh của Bác cho dân tộc là điều không thể nào quên. Như lời thơ của Tố Hữu, Bác thực sự là người quên mình vì đất nước, vì nhân dân:

“Ôi lòng Bác vậy cứ thương ta

Thương cuộc đời chung, thương cỏ hoa.

Chỉ biết quên mình cho hết thảy

Như dòng sông chảy nặng phù sa.”

Bác Hồ, vị cha già kính yêu của dân tộc, luôn sống mãi trong trái tim của hàng triệu người Việt Nam. Mỗi vần thơ, mỗi câu chữ về Người đều mang đậm niềm cảm phục và lòng biết ơn đối với một tấm gương vĩ đại. Bài thơ "Đêm nay Bác không ngủ" chính là một tác phẩm thể hiện sâu sắc tình cảm này.

Dù Bác luôn được nhân dân kính trọng, nhưng Người không hề sống một cuộc đời riêng biệt, mà luôn hòa mình vào đời sống của nhân dân và đồng hành cùng những chiến sĩ ngày đêm chiến đấu trong gian khổ. Trong đêm khuya tĩnh lặng, dưới ánh lửa hồng, Bác hiện lên thật gần gũi, thân thương:

“Lặng yên bên bếp lửa
Vẻ mặt Bác trầm ngâm
Ngoài trời mưa lâm thâm
Mái lều tranh xơ xác”

Hình ảnh Bác hiện lên thật giản dị, trong lúc mưa gió ập đến, nhưng vẫn một lòng lo lắng cho bộ đội và cho đất nước. Trong khi mọi người đang chìm vào giấc ngủ, Bác vẫn lặng lẽ ngồi bên bếp lửa, trầm tư về công việc đất nước. Hình ảnh Bác chăm sóc từng người chiến sĩ đã thể hiện rõ tấm lòng ân cần, yêu thương:

“Rồi Bác đi dém chăn
Từng người từng người một
Sợ cháu mình giật thột
Bác nhón chân nhẹ nhàng”

Bác luôn bên cạnh các chiến sĩ, luôn quan tâm và chăm sóc từng chi tiết nhỏ nhặt, dù mình là người đứng đầu đất nước. Với cử chỉ nhẹ nhàng, ân cần, Bác đã sưởi ấm không chỉ cơ thể mà còn cả tâm hồn người chiến sĩ:

“Bóng Bác cao lồng lộng
Ấm hơn ngọn lửa hồng”

Câu so sánh này thật độc đáo, khắc họa tấm lòng bao la của Bác, vị cha già của dân tộc. Khi anh đội viên thức dậy lần thứ ba, anh vẫn thấy Bác ngồi thao thức. Sự thao thức ấy không phải là lo lắng cho bản thân mà là cho vận mệnh của đất nước, cho những chiến sĩ ngoài mặt trận:

“Bác thương đoàn dân công
Đêm nay ngủ ngoài rừng
Rải lá cây làm chiếu
Manh áo phủ làm chăn”

Được Bác lo lắng và chăm sóc, anh đội viên cảm thấy sự ấm áp từ tình thương vô bờ của Người. Những câu thơ này gợi nhớ lại hai câu trong bài thơ "Cảnh khuya":

“Cảnh khuya như vẽ người chưa ngủ
Chưa ngủ vì lo nỗi nước nhà”

Hình ảnh Bác ngồi thao thức vì dân tộc, vì sự nghiệp giành độc lập, tự do cho đất nước luôn sống mãi trong lòng người dân Việt Nam. Bài thơ kết thúc với một chân lý giản dị nhưng sâu sắc:

“Đêm nay Bác ngồi đó
Đêm nay Bác không ngủ
Vì một lẽ thường tình
Bác là Hồ Chí Minh”

Bác Hồ không chỉ là một lãnh tụ vĩ đại mà còn là biểu tượng của tình yêu thương, sự hy sinh vô bờ cho nhân dân và đất nước. Bài thơ "Đêm nay Bác không ngủ" đã khắc họa chân dung một vị lãnh tụ, một người cha già tận tụy, hết lòng vì đất nước.

Bác Hồ, vị cha già kính yêu của dân tộc Việt Nam, cả cuộc đời đã dành trọn cho sự nghiệp giải phóng đất nước. Bài thơ “Đêm nay Bác không ngủ” của Minh Huệ đã khắc họa tấm lòng yêu thương vô bờ bến của Bác dành cho bộ đội và nhân dân, cũng như tình cảm kính yêu và cảm phục mà người chiến sĩ dành cho vị lãnh tụ của mình.

Trước hết, bài thơ thể hiện tình yêu thương sâu sắc và rộng lớn của Bác dành cho bộ đội qua hành động thức suốt đêm của Người, một đêm không ngủ để suy nghĩ về công việc và trách nhiệm của mình:

“Anh đội viên thức dậy
Thấy trời khuya lắm rồi
Mà sao Bác vẫn ngồi
Đêm nay Bác không ngủ”

Người đội viên thức giấc giữa đêm khuya, nhìn thấy Bác vẫn ngồi đó, lòng anh dâng trào sự ngạc nhiên và cảm phục. Trong khi mọi người đã mệt mỏi và cần nghỉ ngơi để chuẩn bị cho ngày mai, Bác vẫn tiếp tục công việc của mình, không cho phép mình dừng lại dù là đêm khuya giá lạnh:

“Lặng yên bên bếp lửa
Vẻ mặt Bác trầm ngâm
Ngoài trời mưa lâm thâm
Mái lều tranh xơ xác”

Hình ảnh Bác hiện lên thật giản dị, nhưng cũng hết sức vĩ đại. Mặc cho mưa gió ngoài trời, Bác vẫn ngồi bên bếp lửa, trầm tư về tương lai của đất nước. Anh đội viên nhìn Bác mà cảm thấy yêu thương, kính trọng vô cùng. Tiếp theo, tình cảm của Bác được thể hiện qua những hành động chăm sóc cụ thể, từng hành động nhỏ mà đầy ân cần:

“Rồi Bác đi dém chăn
Từng người từng người một
Sợ cháu mình giật thột
Bác nhón chân nhẹ nhàng”

Bác không chỉ là lãnh tụ, mà còn là người cha ân cần, chăm sóc bộ đội như chính con cái của mình. Tình thương của Bác thể hiện qua từng bước đi nhẹ nhàng, chăm sóc chu đáo. Bác làm tất cả vì sự ấm áp và sức khỏe của những người chiến sĩ, dù họ đang ngủ hay thức:

“Chú cứ việc ngủ ngon
Ngày mai đi đánh giặc”

Đặc biệt, Bác không ngủ vì lo lắng cho đoàn dân công, những người đã phải ngủ ngoài trời trong đêm lạnh:

“Bác thương đoàn dân công
Đêm nay ngủ ngoài rừng
Rải lá cây làm chiếu
Manh áo phủ làm chăn”

Bác luôn quan tâm đến từng người, dù là chiến sĩ hay dân công. Sự quan tâm của Bác không chỉ đơn thuần là trách nhiệm mà còn là tình cảm yêu thương, chăm sóc của một người cha dành cho con cái mình. Sự hy sinh của Bác khiến anh đội viên cảm thấy xúc động và ấm lòng:

“Anh đội viên mơ màng
Như nằm trong giấc mộng
Bóng Bác cao lồng lộng
Ấm hơn ngọn lửa hồng”

Với lòng yêu thương vô hạn, Bác đã tạo nên một ánh sáng ấm áp trong lòng người chiến sĩ. Cảm giác đó không chỉ xua tan cái lạnh bên ngoài mà còn xua đi mọi lo âu trong lòng anh đội viên. Nhưng khi nhìn thấy Bác vẫn thức, anh đội viên lại lo lắng cho sức khỏe của Bác:

“Chiến dịch hãy còn dài
Rừng lắm dốc, lắm ụ
Đêm nay Bác không ngủ
Lấy sức đâu mà đi”

Sau khi hiểu được lý do Bác thức, anh đội viên bỗng cảm thấy lòng vui sướng mênh mông và thức luôn cùng Bác:

“Lòng vui sướng mênh mông
Anh thức luôn cùng Bác”

Chính tình thương sâu sắc của Bác đã khiến anh đội viên không thể ngủ yên. Bài thơ khép lại với một chân lý giản dị nhưng đầy sức nặng:

“Đêm nay Bác ngồi đó
Đêm nay Bác không ngủ
Vì một lẽ thường tình
Bác là Hồ Chí Minh”

Bác Hồ không chỉ là một lãnh tụ vĩ đại mà còn là biểu tượng của lòng yêu nước, tình yêu thương vô bờ dành cho dân tộc. Bài thơ “Đêm nay Bác không ngủ” không chỉ vẽ nên chân dung của Bác mà còn khắc sâu hình ảnh người cha ân cần của dân tộc.

Trong những bài thơ kháng chiến viết về Chủ tịch Hồ Chí Minh, không thể không nhắc đến những tác phẩm nổi bật như "Sáng tháng năm" của Tố Hữu và "Đêm nay Bác không ngủ" của Minh Huệ (1951). Được sáng tác trong bối cảnh cuộc kháng chiến chống thực dân Pháp diễn ra vô cùng ác liệt, bài thơ đã tái hiện chân thực hình ảnh Hồ Chí Minh qua ánh nhìn và cảm xúc của người chiến sĩ nơi chiến trường Việt Bắc, dưới màn mưa rét của đêm đông. Bác Hồ cùng các chiến sĩ ra trận, cùng trú quân dưới những tán lá rừng già trong bối cảnh gian khổ.

Phần cuối của bài thơ thể hiện một cách sâu sắc tình cảm yêu thương vô bờ bến của Bác. Minh Huệ đã sáng tạo vận dụng điệu dân ca "Hát giặm Nghệ Tĩnh" để viết những vần thơ trữ tình ngập tràn cảm xúc:

"Lần thứ ba thức dậy...

... Vì một lẽ thường tình

Bác là Hồ Chí Minh".

Ở phần đầu bài thơ, tác giả miêu tả những cử chỉ ân cần của Bác. Trong đêm khuya lạnh giá, Bác không chỉ nhóm lửa ấm, mà còn ân cần đi đắp chăn cho từng chiến sĩ một, nhón chân nhẹ nhàng để các chiến sĩ không thức giấc. Anh đội viên tỉnh giấc, nhìn thấy Bác, anh xúc động và mơ màng như chìm trong giấc mộng.

Bảy khổ thơ cuối miêu tả cảnh anh đội viên tỉnh dậy lần thứ ba, thấy trời đã sáng, nhưng Bác vẫn không ngủ. Anh đội viên hoảng hốt và lo lắng cho sức khỏe của Bác:

"Bác vẫn ngồi đinh ninh,

Chòm râu im phăng phắc".

"Ngồi đinh ninh" diễn tả trạng thái Bác chìm đắm trong suy tư, những lo toan không nguôi. Hình ảnh "chòm râu im phăng phắc" tạo nên một bức tranh đêm khuya tĩnh lặng, mang đậm chất trang nghiêm và nặng trĩu tâm tư. Đoạn thơ tiếp theo ghi lại lời mời của anh đội viên với Bác:

"Mời Bác ngủ Bác ơi

Trời sắp sáng mất rồi

Bác ơi mời Bác ngủ".

Lời mời giản dị mà thiết tha, thể hiện sự yêu thương và quan tâm sâu sắc. Những từ ngữ như "hốt hoảng", "vội vàng", "nằng nặc" đều nhấn mạnh tình cảm kính yêu và lo lắng của người chiến sĩ đối với Bác. Những từ ngữ mộc mạc, gần gũi mà chứa đựng cả một tấm lòng sâu sắc.

Ba khổ thơ tiếp theo thể hiện tình yêu thương bao la của Bác đối với những chiến sĩ. Sau khi ân cần khuyên anh đội viên ngủ, Bác thổ lộ tâm sự của mình: "Bác ngủ không an lòng". Nỗi lo của Bác không chỉ là vì chiến sĩ, mà còn là sự lo lắng cho đoàn dân công phải dầm mưa rét ngoài rừng:

"Bác thương đoàn dân công

Đêm nay ngủ ngoài rừng

Rải lá cây làm chiếu

Manh áo phủ làm chăn"

Đoạn thơ sống động tái hiện lại những gian khổ trong chiến tranh. Trời mưa rét, dân công và bộ đội phải lấy lá cây làm chiếu, manh áo làm chăn. Câu thơ "thương" và "Làm sao cho khỏi ướt" thể hiện tình cảm của Bác, giống như người cha thương con, lo lắng đến từng chi tiết nhỏ nhất. Tình thương của Bác là một tình yêu vĩ đại, sâu sắc và cao cả.

"Bác thương đoàn dân công...

Càng thương càng nóng ruột

Mong trời sáng mau nhau..."

Cuộc đối thoại ngắn ngủi giữa lãnh tụ và chiến sĩ đã thể hiện sự hòa hợp giữa hai tâm hồn. Hai câu thơ tiếp theo thể hiện tình yêu thương đầy ắp của Bác và chiến sĩ:

"Anh đội viên nhìn Bác

Bác nhìn ngọn lửa hồng".

Đây là hai cái "nhìn" mang ý nghĩa biểu tượng, thể hiện tình cảm và sự kính yêu sâu sắc của người chiến sĩ đối với Bác. Hình ảnh ngọn lửa hồng tượng trưng cho ánh sáng của tâm hồn Bác, chiếu rọi lên từng bước đường của dân tộc.

Cuối cùng, Minh Huệ không lý giải dài dòng, mà viết đơn giản, sâu sắc về lý do "Đêm nay Bác không ngủ":

"Đêm nay Bác ngồi đó

Đêm nay Bác không ngủ

Vì một lẽ thường tình

Bác là Hồ Chí Minh".

Ba chữ "lẽ thường tình" ngắn gọn mà thâm thúy, mang đến một ý nghĩa sâu sắc về lòng yêu nước và lòng nhân ái vô bờ của Bác. Bác là lãnh tụ vĩ đại, nhưng cũng là người cha, người mẹ của dân tộc. Bài thơ đã khắc họa một chân dung vĩ đại và gần gũi của Hồ Chí Minh, tấm lòng yêu thương vô hạn mà Người dành cho tất cả đồng bào, chiến sĩ. Trong bài thơ này, Bác không chỉ là lãnh tụ mà còn là hình mẫu của tình yêu thương, của sự hy sinh vô điều kiện. Với thể thơ năm chữ nhẹ nhàng, Minh Huệ đã vẽ nên một bức tranh đầy cảm xúc về Bác Hồ - một con người vĩ đại, nhưng cũng đong đầy tình nhân ái, cao cả và thiêng liêng. Đây thực sự là một "bài ca dâng Người" cảm động.

Bác Hồ, vị cha già kính yêu của dân tộc, là nguồn cảm hứng bất tận cho các tác phẩm văn học. Một trong những bài thơ nổi bật viết về Người là "Đêm nay Bác không ngủ" của nhà thơ Minh Huệ. Tác phẩm này đã vẽ nên hình ảnh Bác Hồ vừa giản dị, gần gũi lại vừa vĩ đại, tràn đầy tình yêu thương.

Với chỉ một câu chuyện nhỏ nhưng vô cùng cảm động, bài thơ đã khắc họa tấm lòng yêu thương vô bờ bến của Bác đối với đồng bào và các chiến sĩ ngày đêm chiến đấu. Câu chuyện mở ra trong một đêm đông giá lạnh ở chiến khu, nơi Bác ở giữa rừng sâu cùng các chiến sĩ. Qua lời kể của anh đội viên, Bác hiện lên thật giản dị, ấm áp và đẹp đẽ.

Với cương vị là một nhà lãnh đạo, Bác đáng lẽ phải được bảo vệ trong những điều kiện tốt nhất, nhưng Bác lại hòa cùng cuộc sống của những người chiến sĩ. Anh đội viên vô cùng ngạc nhiên khi thấy Bác, dù tuổi đã cao, vẫn cùng hành quân dưới cơn mưa rét và đêm đã khuya mà Bác vẫn chưa ngủ:

“Lặng yên bên bếp lửa

Vẻ mặt Bác trầm ngâm”

“Rồi Bác đi dém chăn

Từng người từng người một

Sợ cháu mình giật thột

Bác nhón chân nhẹ nhàng”

Bác ngồi trầm ngâm bên bếp lửa, lo lắng cho các chiến sĩ đang phải đối mặt với cái lạnh và nguy hiểm, lo cho chiến dịch, lo cho tương lai của đất nước. Những cử chỉ ân cần của Bác giống như người cha đang chăm lo cho những đứa con yêu quý của mình. Chính vì vậy mà anh đội viên đã thốt lên: “Bóng Bác cao lồng lộng/ Ấm hơn ngọn lửa hồng”.

Tình cảm yêu thương của Bác ấm áp như ngọn lửa thực, không chỉ sưởi ấm cơ thể mà còn thắp sáng tinh thần yêu nước của các chiến sĩ. Lần thứ ba thức dậy, anh đội viên giật mình khi thấy Bác vẫn ngồi “đinh ninh”. Anh mời Bác ngủ, giọng anh tha thiết và chân thành, thể hiện sự lo lắng cho sức khỏe của Người.

Đáp lại lời mời của anh đội viên, Bác nhẹ nhàng nói: “Chú cứ việc ngủ ngon/ Ngày mai đi đánh giặc”. Lời nói của Bác không chỉ thể hiện tình cảm ân cần, mà còn thể hiện sự lo lắng cho những đoàn dân công ngoài chiến trường. Câu thơ “Càng thương càng nóng ruột/ Mong trời sáng mau mau” cho thấy sự lo lắng khôn nguôi của Bác về cuộc sống của người dân và chiến sĩ trong thời kỳ kháng chiến.

Trong cái lạnh giá của mùa đông, giữa biết bao khó khăn, Bác không hề nghĩ đến bản thân mà chỉ lo lắng, quan tâm đến dân, đến nước. Tấm lòng của Bác thật bao la, rộng lớn như biển trời. Trước tấm lòng ấy, anh đội viên tự nhiên thức dậy, thức luôn cùng Bác, thể hiện sự kính trọng và tình yêu thương sâu sắc.

Bài thơ được viết bằng thể thơ năm chữ, nhịp điệu dễ thuộc, dễ đi vào lòng người. Ngôn ngữ giản dị, hình ảnh sinh động kết hợp với các biện pháp tu từ như so sánh (Bóng Bác cao lồng lộng/ Ấm hơn ngọn lửa hồng) và ẩn dụ (Người cha mái tóc bạc) đã làm nổi bật lên hình ảnh một Bác Hồ vĩ đại nhưng cũng gần gũi, thân thiết. Trình tự thời gian trong bài thơ tự nhiên, hợp lý đã giúp tác giả khắc họa thành công chân dung vị cha già của dân tộc.

Bác Hồ, vị cha già vĩ đại và người lãnh tụ đáng kính của dân tộc Việt Nam, là hình mẫu của sự hài hòa giữa giản dị và thanh cao, luôn lo lắng cho dân, cho nước. Trong bài thơ "Đêm nay Bác không ngủ" của Minh Huệ, Bác hiện lên với vẻ đẹp giản dị, gần gũi nhưng cũng vô cùng cao cả và vĩ đại, để lại ấn tượng sâu sắc trong lòng người đọc.

Mở đầu bài thơ, không phải là hình ảnh hào nhoáng của một vị lãnh tụ, mà là Bác Hồ giản dị, gần gũi với mọi người:

Lặng yên bên bếp lửa

Vẻ mặt Bác trầm ngâm

Hình ảnh Bác trong đêm mưa, giữa cái lạnh núi rừng, thật đẹp đẽ và tràn ngập tình cảm. Đặc biệt, Bác không tách biệt, mà hòa mình vào cuộc sống của các chiến sĩ, cùng chịu đựng những khó khăn, thử thách. Đây chính là vẻ đẹp cao quý trong nhân cách của Bác.

Không chỉ thế, Bác còn vô cùng chu đáo và ân cần, khi thấy các chiến sĩ lạnh, Bác đã đi dém chăn cho từng người một, nhẹ nhàng và cẩn trọng để không làm gián đoạn giấc ngủ của họ. Đoạn thơ sử dụng hình ảnh so sánh rất tinh tế: “Bóng Bác cao lồng lộng/ Ấm hơn ngọn lửa hồng”.

Trái tim ấm áp và sự quan tâm của Bác đối với các chiến sĩ không chỉ giống ngọn lửa sưởi ấm cơ thể mà còn tiếp thêm sức mạnh, tinh thần cho những người chiến đấu. Hình ảnh Bác giống như một người cha đang chăm lo cho những đứa con của mình, đầy tình yêu thương và lo lắng. Sự vĩ đại của Bác không cần ồn ào, mà là sự lặng lẽ, âm thầm hy sinh cho đất nước. Tình yêu thương bao la của Bác được nhắc đến trong bài thơ của Tố Hữu:

“Bác ơi! Tim Bác mênh mông thế
Ôm cả non sông mọi kiếp người”
(Theo chân Bác – Tố Hữu)

Đoạn đối thoại giữa anh đội viên và Bác càng làm rõ thêm tấm lòng của Người. Trước lời mời ngủ của anh đội viên, Bác tâm sự thật chân thành và xúc động: “Bác thức thì mặc bác/ Bác ngủ không yên lòng/ Bác thương đoàn dân công/…Càng thương càng nóng ruột/ Mong trời sáng mau mau” . Bác không thể ngủ khi những chiến sĩ ngoài kia vẫn chịu khổ cực, gió rét suốt đêm.

Bác thương vô cùng những người chiến sĩ khi họ thiếu thốn đủ thứ, chỉ có lá cây thay chiếu, manh áo mỏng làm chăn, trong khi thời tiết mỗi lúc một khắc nghiệt, những cơn mưa lạnh càng làm tăng thêm nỗi khó khăn. Một người cha như Bác sao có thể ngủ ngon khi những đứa con của mình phải chịu đựng như vậy?

Tấm lòng Bác dành cho mọi người thật bao la và rộng lớn, khiến anh đội viên vô cùng cảm phục. Chính vì vậy, “Anh thức luôn cùng Bác”, để chia sẻ nỗi lo toan, vất vả với Bác. Qua những hành động và lời tâm sự chân thành của Bác, anh đội viên đã nhận ra và khái quát được tấm lòng của Bác: “Đêm nay Bác ngồi đó/ Đêm nay Bác không ngủ/ Vì một lẽ thường tình/ Bác là Hồ Chí Minh”. Hai câu thơ cuối thể hiện trọn vẹn tình yêu thương sâu sắc và sự hy sinh của Bác đối với dân tộc, đất nước.

Qua lời kể của anh đội viên, với ngôn ngữ giản dị nhưng đầy hình ảnh sinh động, bài thơ đã khắc họa vẻ đẹp trong tâm hồn và nhân cách của Bác. Minh Huệ đã kết hợp tài tình các yếu tố nghệ thuật, như hình ảnh so sánh (Bóng Bác cao lồng lộng/ Ấm hơn ngọn lửa hồng), hoán dụ (Người cha mái tóc bạc/ Đốt lửa cho anh nằm), điệp ngữ (Đêm nay Bác không ngủ), để tạo nên một chân dung Bác Hồ vừa gần gũi, vừa vĩ đại.

Đọc những dòng thơ cuối cùng, chúng ta hình dung lại hình ảnh của Bác thật đẹp đẽ và đầy cảm xúc. Bác chính là sự kết hợp hoàn hảo giữa cái bình dị và cái phi thường, giữa cái giản dị và thanh cao của nhân cách, của trái tim bao dung, vị tha, yêu thương và quan tâm đến mọi người bằng cả tấm lòng chân thành.

Minh Huệ với bài thơ "Đêm nay Bác không ngủ" đã tạo nên một tác phẩm bất tử, là hiện tượng văn chương gắn liền với một thi sĩ tài hoa. Bài thơ mang đậm nét đặc trưng của xứ Nghệ khi tác giả sử dụng điệu hát dặm Nghệ Tĩnh để tôn vinh tình yêu thương bao la của một người con vĩ đại – Bác Hồ kính yêu.

Bài thơ mở ra một không gian huyền bí, tựa như một câu chuyện cổ tích, vừa thực vừa mộng, dẫn dắt người đọc vào một không khí đầy lung linh, huyền thoại. Một đêm đông lạnh giá, ngọn lửa bập bùng chiếu sáng bóng dáng Bác Hồ với chòm râu im phăng phắc, cao lồng lộng như một vị tiên đang chăm lo cho các chiến sĩ ngủ trong rừng khuya. Đó là một khung cảnh đầy chất thơ, đầy nhân văn trong bối cảnh chiến tranh, loạn lạc.

Ngôn ngữ trong bài thơ rất đặc biệt, sự kết hợp giữa ngôn từ kể chuyện, tả cảnh, đối thoại và bình luận đã tạo ra một sự hòa quyện tuyệt vời. Minh Huệ đã thành công khi khắc họa hình ảnh Bác Hồ qua ánh mắt và cảm nhận của anh đội viên. Quan hệ giữa lãnh tụ và chiến sĩ trở thành tình cha – con, bác – cháu đầy cảm động. Tố Hữu từng viết: "Người là Cha, là Bác, là Anh – Quả tim lớn lọc trăm dòng máu nhỏ". Trong bài thơ này, Minh Huệ cũng đã cảm nhận được:

Người Cha mái tóc bạc

Đốt lửa cho anh nằm

Rồi Bác đi dém chăn

Từng người từng người một

Sợ cháu mình giật thột.

Bác nhón chân nhẹ nhàng…

Những hành động giản dị như đốt lửa, dém chăn, nhón chân của Bác thể hiện sự quan tâm, chăm sóc ân cần như người cha đối với các chiến sĩ, làm nổi bật tình thương bao la của Bác. Hình ảnh Bác hiện lên không chỉ qua những việc làm mà còn qua sự cảm nhận của anh đội viên – một hình ảnh vừa thực vừa mộng. Trong đêm lạnh giá, anh đội viên mơ màng trong một khoảnh khắc thần tiên:

Anh đội viên mơ màng

Như nằm trong giấc mộng.

Trước những cử chỉ, hành động của Bác, anh đội viên bỗng giật mình, không thể hiểu nổi vì sao Bác vẫn không ngủ. Hình ảnh Bác ngồi đinh ninh, với chòm râu im phăng phắc, đã khiến anh cảm thấy một tình yêu thương vô bờ bến đối với vị lãnh tụ kính yêu:

Bác vẫn ngồi đinh ninh

Chòm râu im phăng phắc.

Anh đội viên càng lo lắng khi thấy Bác không ngủ, bèn năn nỉ mời Bác nghỉ ngơi, nhưng tình thương của Bác đối với đoàn dân công ngoài kia đã làm sáng lên tâm hồn của người lính:

Bác thương đoàn dân công

Đêm nay ngủ ngoài rừng

Rải lá cây làm chiếu

Manh áo phủ làm chăn

Trời thì mưa lâm thâm

Làm sao cho khỏi ướt!

Hình ảnh Bác trong bài thơ vừa thực vừa lãng mạn, giữa hiện thực khắc nghiệt của chiến tranh và tình yêu thương vô bờ bến của Bác đối với dân, với đất nước. Minh Huệ đã thành công khi dựng lên bức tranh đầy tính nhân văn qua những chi tiết như mái tóc bạc, chòm râu, ngọn lửa và những cử chỉ của Bác, làm nổi bật tình yêu thương và sự hy sinh của Người.

Bài thơ không chỉ ca ngợi tình cảm giữa Bác và các chiến sĩ mà còn làm sống lại tình yêu nước, thương dân của Bác, làm rung động trái tim muôn triệu con người.

Bài thơ “Đêm nay Bác không ngủ” của Minh Huệ đã khắc họa hình ảnh Bác Hồ hiện lên với tấm lòng yêu thương sâu sắc, rộng lớn dành cho bộ đội và nhân dân cùng với tình cảm yêu kính, cảm phục của người chiến sĩ đối với vị lãnh tụ.

“Anh đội viên thức dậy
Thấy trời khuya lắm rồi
Mà sao Bác vẫn ngồi
Đêm nay Bác không ngủ.”

Đêm đã về khuya, anh đội viên chợt tỉnh giấc nhưng vẫn thấy Bác chưa ngủ. Cuộc hành quân còn nhiều vất vả, vậy mà Bác vẫn còn thức. Điều đó khiến anh cảm thấy lo lắng, băn khoăn. Hình ảnh Bác ngồi bên bếp lửa, khuôn mặt trầm ngâm. Hình ảnh Bác hiện lên giống như một người cha già đáng kính:

“Rồi Bác đi dém chăn
Từng người từng người một
Sợ cháu mình giật thột
Bác nhón chân nhẹ nhàng”

Bác chăm sóc cho các chiến sĩ giống như chăm sóc cho những đứa con. Hành động đơn giản, nhưng lại cho thấy được sự quan tâm, tình yêu thương đến nhường nào. Hình ảnh Bác hiện lên ấm áp hơn cả “ngọn lửa hồng”, mang lại sự ấm áp cho người chiến sĩ. Khi được anh đội viên nhắc đi ngủ, Bác nhẹ nhàng nói:

“Chú cứ việc ngủ ngon
Ngày mai đi đánh giặc”

Lời nhắc nhở chân tình của một vị lãnh tụ thật cảm động, và đặc biệt là lí do khiến Bác không ngủ:

“Bác thương đoàn dân công
Đêm nay ngủ ngoài rừng
Rải lá cây làm chiếu
Manh áo phủ làm chăn”

Trái tim của Bác vẫn quan tâm đến cuộc sống của đoàn dân công. Bác lo lắng cho họ từ miếng ăn, cái mặc đến giấc ngủ. Quả là trái tim yêu thương của Bác thật bao la. Bên cạnh đó, bài thơ còn thể hiện lòng yêu kính, cảm phục của người chiến sĩ đối với vị lãnh tụ. Hình ảnh Bác hiện lên trong suy nghĩ của anh đội viên:

“Anh đội viên mơ màng
Như nằm trong giấc mộng
Bóng Bác cao lồng lộng
Ấm hơn ngọn lửa hồng”

Sự quan tâm của Bác giống như ngọn lửa xua tan đi cái lạnh giá của cơn mưa ngoài kia. Cảm động trước sự quan tâm của Bác, anh đội viên lại càng cảm thấy lo lắng cho sức khỏe của Bác nhiều hơn:

“Chiến dịch hãy còn dài
Rừng lắm dốc, lắm ụ
Đêm nay Bác không ngủ
Lấy sức đâu mà đi”

Đến khi biết được lí do Bác không ngủ, anh đội viên nhận ra được sự vĩ đại của Bác. Điều đó làm anh càng thêm ngưỡng mộ, kính yêu Bác nhiều hơn:

“Lòng vui sướng mênh mông
Anh thức luôn cùng Bác”

Trong bất kì hoàn cảnh nào, chủ tịch Hồ Chí Minh vẫn lo lắng cho nhân dân cùng những hiểm nguy mà người chiến sĩ phải đối mặt. C hính trái tim giàu tình yêu thương đó đã khiến cho anh đội viên cảm thấy ấm áp, cảm phục.

“Đêm nay Bác ngồi đó
Đêm nay Bác không ngủ
Vì một lẽ thường tình
Bác là Hồ Chí Minh”

Những câu thơ vang lên như lời đúc kết mang tính chân lí về con người, về nhân cách của Bác. Có thể thấy, “Đêm nay Bác không ngủ” là một bài thơ hay viết về Bác Hồ. Hình ảnh vị chủ tịch kính yêu của dân tộc Việt Nam hiện lên vô cùng chân thực.

Bác Hồ, vị cha già kính yêu của dân tộc, với tấm lòng bao la và sự vĩ đại, luôn là nguồn cảm hứng bất tận cho bao thế hệ tác giả. Khi nhắc đến Bác, không thể không nhớ đến bài thơ “Đêm nay Bác không ngủ” của nhà thơ Minh Huệ. Tác phẩm này khắc họa một Bác Hồ giản dị, gần gũi nhưng cũng vô cùng vĩ đại, một hình ảnh thật đẹp và đáng trân trọng.

Bài thơ không chỉ là câu chuyện về sự hy sinh của Bác mà còn là một bài ca đầy xúc động về tình yêu thương vô bờ bến của Bác dành cho đồng bào và các chiến sĩ. Câu chuyện mở ra trong một đêm đông lạnh giá tại chiến khu, nơi Bác cùng các chiến sĩ chống chọi với cái lạnh tê tái của mùa đông. Qua lời kể của anh đội viên, Bác hiện lên thật giản dị, chân phương nhưng đầy sức mạnh.

Trong vai trò của một lãnh đạo, đáng lý Bác sẽ được ngủ trong một nơi ấm áp, an toàn, nhưng ngược lại, Bác hòa cùng nhịp sống với các chiến sĩ. Hình ảnh Bác ngồi trầm ngâm bên bếp lửa lo cho các chiến sĩ, với sự ân cần chăm sóc từng người, nhẹ nhàng kéo chăn cho họ, giống như một người cha chăm lo cho những đứa con. Lời nói của anh đội viên: “Bóng bác cao lồng lộng, Ấm hơn ngọn lửa hồng” chính là sự khẳng định tình cảm yêu thương vô bờ bến của Bác, sự ấm áp không chỉ về thể xác mà còn về tinh thần, truyền lửa yêu nước cho các chiến sĩ.

Khi anh đội viên đề nghị Bác đi ngủ, Bác đã trả lời một cách nhẹ nhàng, ân cần: “Chú cứ việc ngủ ngon, Ngày mai đi đánh giặc”. Những lời nói của Bác không chỉ thể hiện tình cảm, sự quan tâm mà còn bộc lộ tấm lòng bao la dành cho đồng bào và dân tộc. Bài thơ này không chỉ là hình ảnh của Bác mà còn là sự kính trọng và yêu mến của người chiến sĩ đối với vị lãnh tụ của mình.

Với thể thơ năm chữ, giản dị nhưng đầy sức cảm, bài thơ dễ đi vào lòng người. Minh Huệ đã khắc họa thành công hình ảnh Bác Hồ giản dị, vĩ đại, một người lãnh tụ lớn với tấm lòng sâu sắc, quan tâm và yêu thương tất cả mọi người.

Bài thơ “Đêm nay Bác không ngủ” của Minh Huệ, sáng tác năm 1951, là một trong những tác phẩm nổi bật nhất về Bác Hồ, được nhiều thế hệ yêu mến. Được viết trong bối cảnh chiến tranh, bài thơ kể về một đêm không ngủ của Bác trên con đường hành quân. Thông qua bài thơ, tấm lòng yêu thương vô bờ của Bác dành cho bộ đội và nhân dân được thể hiện rõ nét, đồng thời cũng phản ánh tình cảm kính yêu, cảm phục mà người chiến sĩ dành cho vị lãnh tụ vĩ đại của dân tộc.

“Anh đội viên thức dậy”
“Thấy trời khuya lắm rồi”
“Mà sao Bác vẫn ngồi”
“Đêm nay Bác không ngủ.”

Mở đầu bài thơ là khung cảnh đêm khuya, trời mưa lạnh. Anh đội viên tỉnh giấc và phát hiện ra rằng Bác vẫn ngồi bên bếp lửa, mặc cho cái lạnh giá. Bài thơ gợi lên sự lo lắng, băn khoăn của anh đội viên khi thấy Bác không ngủ, mà lại ngồi lặng lẽ bên bếp lửa, chăm lo cho bộ đội.

“Anh đội viên nhìn Bác”
“Càng nhìn lại càng thương”
“Người Cha mái tóc bạc”
“Đốt lửa cho anh nằm”

Hình ảnh Bác Hồ hiện lên trong mắt anh đội viên như một người cha hiền, luôn chăm lo cho các chiến sĩ. Bác ngồi bên bếp lửa đốt cho các anh những ngọn lửa ấm áp, giống như những hành động ân cần của một người mẹ dành cho các con của mình.

“Rồi Bác đi dém chăn”
“Từng người từng người một”
“Sợ cháu mình giật thột”
“Bác nhón chân nhẹ nhàng”

Cử chỉ nhẹ nhàng của Bác khi dém chăn cho từng chiến sĩ đã làm nổi bật tấm lòng yêu thương và sự tôn trọng mà Bác dành cho những người con của mình. Những hành động giản dị nhưng đầy ý nghĩa này thể hiện sự quan tâm vô bờ bến của vị lãnh tụ đối với mọi người, dù trong bất kỳ hoàn cảnh nào.

“Anh đội viên mơ màng”
“Như nằm trong giấc mộng”
“Bóng Bác cao lồng lộng”
“Ấm hơn ngọn lửa hồng”

Bóng hình Bác lấp ló trong ánh lửa bập bùng, như một bóng ma sáng ngời, mang lại hơi ấm cho tâm hồn người chiến sĩ. Cái ấm áp không chỉ đến từ ngọn lửa, mà còn từ chính tấm lòng bao la của Bác, người cha già của dân tộc.