Top 5 bài phân tích sâu sắc khổ thơ thứ 4 'Bếp lửa' - Kiệt tác thơ Bằng Việt (Ngữ văn lớp 9)

Bằng Việt - nhà thơ với trái tim đong đầy ký ức, đã dành trọn vẹn tình cảm thiêng liêng cho người bà tần tảo. Hình ảnh bà hiện lên trong thơ như ngọn lửa ấm áp xua tan giá lạnh tuổi thơ, người đã nhóm lên trong ông bao bài học về lòng biết ơn, sự ngưỡng vọng và cho cháu một khoảng trời kỷ niệm không thể phai mờ giữa những năm tháng chiến tranh khốc liệt. 'Bếp lửa' chính là khúc tâm tình chan chứa yêu thương ấy.

Nơi đất khách quê người, những hồi ức ùa về như dòng suối mát lành. Ký ức về tuổi thơ gian khó nhưng ấm áp tình bà cứ thế hiển hiện, sống động như bức tranh sơn mài:

"Năm giặc đốt làng cháy tàn cháy rụi

Hàng xóm bốn bên trở về lầm lũi

Đỡ đần bà dựng lại túp lều tranh

Vẫn vững lòng bà dặn cháu đinh ninh:

Bố ở chiến khu bố còn việc bố

Mày viết thư chớ kể này kể nọ

Cứ bảo nhà vẫn được bình yên!"

Chiến tranh - hai tiếng đau thương như xé toạc không gian yên bình. Nhưng giữa đổ nát, tình người vẫn tỏa sáng. Những bàn tay xóm giềng cùng nhau gượng dậy sau tang thương, cùng bà cháu dựng lại mái nhà. Và ở đó, hình ảnh người bà sừng sững như cây đại thụ - một mình gánh vác, một lòng thương con:

"Vẫn vững lòng, bà dặn cháu đinh ninh:

Bố ở chiến khu, bố còn việc bố,

Mày có viết thư chớ kể này, kể nọ,

Cứ bảo nhà vẫn được bình yên!"

Lời dặn mộc mạc mà sâu nặng nghĩa tình. Bà gánh nỗi lo để con yên tâm nơi tiền tuyến, nhẫn nại đón nhận gian khó để cháu vững tin. Phẩm chất người phụ nữ Việt - kiên cường, bao dung, hi sinh - tỏa sáng qua từng câu thơ. Làm sao nguôi được nỗi nhớ khi hình ảnh bà cùng lời yêu thương cứ vang mãi trong tâm khảm?

Trong hành trình trưởng thành của mỗi người, ký ức tuổi thơ luôn là kho báu vô giá. Với Bằng Việt, đó là hình ảnh người bà tảo tần bên bếp lửa hồng - nguồn cảm hứng bất tận cho thi phẩm đầy xúc cảm: Bếp lửa.

Thuở ấu thơ của cháu gắn liền với tám năm kháng chiến đầy gian truân:

"Năm giặc đốt làng cháy tàn cháy rụi
Hàng xóm bốn bên trở về lầm lụi
Đỡ đần bà dựng lại túp lều tranh
Vẫn vững lòng bà dặn cháu đinh ninh:

"Bố ở chiến khu bố còn việc bố
Mày viết thư chớ kể này kể nọ
Cứ bảo nhà vẫn được bình yên!"

Giữa cảnh "cháy tàn cháy rụi", đứa cháu nhỏ chỉ biết nép mình trong vòng tay chở che của bà. Bà là người kể chuyện đêm đêm, là thầy giáo dạy chữ, là người thợ dạy nghề. Mọi gánh nặng đều đè lên đôi vai gầy guộc mà kiên cường:

"Bố ở chiến khu, bố còn việc bố
Mày có viết thư chớ kể này kể nọ
Cứ bảo nhà vẫn được bình yên"

Chiến tranh tàn phá nhưng không thể hủy diệt tình người. Từ đống tro tàn, tình làng nghĩa xóm giúp hai bà cháu dựng lại mái nhà. Lời dặn dò giản dị của bà trở thành bài học về sự hy sinh thầm lặng, in sâu vào tâm khảm người cháu như một áng văn bất hủ về tình bà cháu thiêng liêng.

Chiến tranh - những tháng năm khắc nghiệt đã in hằn lên ký ức thế hệ như vết sẹo không thể phai mờ. Đằng sau hai tiếng giản đơn ấy là bao nỗi đau chia cắt, gánh nặng dồn lên đôi vai những người ở lại. Chỉ ai từng trải qua mới thấu hiểu giá trị của bình yên. Bằng Việt - nhà thơ với tuổi thơ chìm trong khói lửa chiến tranh, xa cách cha mẹ, chỉ có người bà tần tảo làm điểm tựa. Chính những hồi ức ấm áp bên bà đã thổi hồn vào thi phẩm 'Bếp lửa' đầy xúc động.

Bài thơ ra đời khi tác giả ở nơi đất khách quê người - khoảng cách địa lý khiến nỗi nhớ quê nhà càng thêm da diết. 'Bếp lửa' là bản tình ca về tình bà cháu thiêng liêng, về sự đùm bọc vô điều kiện của người bà dành cho đứa cháu nhỏ trong những năm tháng cha mẹ đi xa.

Ký ức ùa về như thước phim quay chậm:

"Năm giặc đốt làng cháy tàn cháy rụi

Hàng xóm bốn bên trở về lầm lũi

Đỡ đần bà dựng lại túp lều tranh

Vẫn vững lòng bà dặn cháu đinh ninh:

Bố ở chiến khu bố còn việc bố

Mày viết thư chớ kể này kể nọ

Cứ bảo nhà vẫn được bình yên!"

Lời dặn mộc mạc mà chứa đựng cả đại dương tình cảm. "Cứ bảo nhà vẫn được bình yên" - câu nói giản dị ấy là cả một triết lý sống, là sự hy sinh thầm lặng của người phụ nữ Việt Nam. Bà gánh hết khó khăn để con yên tâm nơi tiền tuyến, nhẫn nại che chở cho cháu vượt qua gian khổ. Đó không chỉ là tình yêu gia đình, mà còn là tình yêu Tổ quốc được thể hiện một cách giản dị mà sâu sắc nhất.

Bằng Việt - nhà thơ của những ký ức tuổi thơ, đã ghi dấu ấn trong nền văn học kháng chiến chống Mỹ. Thơ ông như những bức tranh thủy mặc, vừa trong trẻo tinh khôi, vừa đằm sâu nỗi niềm. "Bếp lửa" chính là viên ngọc quý trong sự nghiệp sáng tác, kết tinh vẻ đẹp nghệ thuật và tâm hồn thi sĩ của ông.

Thi phẩm là khúc tâm tình về tình bà cháu giản dị mà thiêng liêng. Mạch thơ chảy trôi từ dòng hồi ức đến hiện tại, từ kỷ niệm ngọt ngào đến những chiêm nghiệm sâu sắc. Hình ảnh bếp lửa quê nhà và người bà tần tảo trở thành điểm tựa để nhà thơ bày tỏ nỗi nhớ thương vô hạn về tuổi thơ được chở che trong vòng tay bà.

Giữa bão tố chiến tranh, có một ký ức không bao giờ phai mờ trong tâm khảm người cháu:

"Năm giặc đốt làng cháy tàn cháy rụi
Hàng xóm bốn bên trở về lầm lụi
Đỡ đần bà dựng lại túp lều tranh
Vẫn vững lòng bà dặn cháu đinh ninh:
'Bố ở chiến khu, bố còn việc bố,
Mày có viết thư chớ kể này, kể nọ,
Cứ bảo nhà vẫn được bình yên!'"

Trước cảnh làng mạc điêu tàn, người bà hiện lên như trụ cột vững vàng. Bà lặng lẽ gánh chịu, kiên cường đứng dậy nhờ tình làng nghĩa xóm. Lời dặn cháu viết thư - tưởng giản đơn mà chứa đựng cả đức hy sinh cao cả của người mẹ Việt Nam anh hùng. Đó là phẩm chất sáng ngời của hậu phương - âm thầm chịu đựng để tiền tuyến yên lòng chiến đấu. Câu thơ tái hiện nguyên văn lời bà càng khắc sâu hình ảnh người phụ nữ Việt Nam bất khuất, giàu đức hi sinh.

Bằng Việt - gương mặt thơ tiêu biểu của thế hệ cầm bút trưởng thành trong kháng chiến chống Mỹ. Phong cách thơ ông là sự hòa quyện giữa cảm xúc tinh tế và chiều sâu triết luận, giọng thơ trầm tĩnh mà thấm đẫm suy tư. "Bếp lửa" (1963) được sáng tác trong thời gian ông du học tại Ukraina, là thi phẩm xuất sắc khắc họa thành công hình tượng người bà - biểu tượng của tình yêu thương, sự hy sinh thầm lặng.

Dòng hồi tưởng về bà và bếp lửa quê hương được dẫn dắt tự nhiên: từ ký ức tuổi thơ đến suy ngẫm của người đã trưởng thành, từ hình ảnh cụ thể đến khái quát về lẽ sống. Khổ thơ thứ tư đặc biệt ấn tượng khi tái hiện khung cảnh làng quê điêu tàn sau trận càn quét:

"Năm giặc đốt làng cháy tàn cháy rụi
Hàng xóm bốn bên trở về lầm lũi
Đỡ đần bà dựng lại túp lều tranh
Vẫn vững lòng bà dặn cháu đinh ninh:
Bố ở chiến khu bố còn việc bố
Mày viết thư chớ kể này kể nọ
Cứ bảo nhà vẫn được bình yên!"

Giữa đổ nát chiến tranh, tình người vẫn tỏa sáng. Lời dặn dò mộc mạc của bà chứa đựng cả triết lý sống sâu sắc - sự hy sinh thầm lặng của hậu phương để tiền tuyến yên lòng. Đó chính là phẩm chất cao đẹp của người phụ nữ Việt Nam, là sức mạnh nội tâm giúp dân tộc vượt qua mọi thử thách.