Top 5 bài soạn Luyện tập vận dụng kết hợp các phương thức biểu đạt trong bài văn nghị luận (Ngữ Văn 12) đặc sắc và hữu ích nhất

Nội dung chính của bài học

- Trong văn nghị luận, phương thức nghị luận luôn giữ vai trò trung tâm

+ Có thể linh hoạt kết hợp tự sự, miêu tả, biểu cảm khi cần thiết

+ Việc phối hợp phải xuất phát từ yêu cầu, mục đích nghị luận

- Sử dụng hợp lý các yếu tố này sẽ làm tăng tính thuyết phục

I. Luyện tập trên lớp

1. Trả lời câu hỏi

a. Vì sao cần kết hợp các phương thức biểu đạt trong văn nghị luận?

- Giúp văn nghị luận bớt khô khan, tăng tính sinh động

- Làm cho nội dung cụ thể, giàu hình ảnh

b. Yêu cầu khi kết hợp:

- Không làm mờ đặc trưng nghị luận

- Các yếu tố bổ trợ phải phục vụ mục đích lập luận

2. Trả lời câu hỏi

- Tác giả chứng minh sự cần thiết của chỉ tiêu GNP bên cạnh GDP bằng dẫn chứng cụ thể

- Việc kết hợp thuyết minh giúp tăng sức thuyết phục, làm rõ vấn đề

3. Dàn ý tham khảo

A. Mở bài: Giới thiệu vấn đề nghị luận

B. Thân bài: Giới thiệu nhà văn yêu thích, lí do hâm mộ, ước nguyện

C. Kết bài: Khái quát ý nghĩa

II. Luyện tập ở nhà

1. Cả hai nhận định đều đúng vì:

- Kết hợp phương thức làm văn nghị luận hấp dẫn hơn

- Tránh sự đơn điệu, khô cứng

2. Dàn ý: Nghị luận về ô nhiễm môi trường

A. Mở bài: Giới thiệu vấn đề

B. Thân bài: Giải thích, thực trạng, hậu quả, nguyên nhân, giải pháp

C. Kết bài: Đánh giá tổng quát

I - HƯỚNG DẪN LUYỆN TẬP TRÊN LỚP

1. Vận dụng kiến thức từ lớp 8, hãy trả lời:

a. Vì sao cần kết hợp tự sự, miêu tả, biểu cảm trong bài văn nghị luận?

b. Làm sao vận dụng hiệu quả các phương thức này? Cho ví dụ?

Trả lời:

a. Sự kết hợp giúp khắc phục tính khô khan, tăng sức gợi cảm, khiến lập luận thêm sinh động, dễ thuyết phục.

b. Phải đặt kể, tả, biểu cảm trong phục vụ nghị luận, không lấn át đặc trưng chính. Ví dụ: Dẫn chuyện đời thực để minh họa ý kiến.

2. Kết hợp thuyết minh có cần thiết không? Vì sao?

Trả lời:

- Thuyết minh giúp làm rõ bản chất, đặc điểm sự vật hiện tượng.

- Kết hợp thuyết minh với nghị luận làm bài viết sâu sắc, giàu sức thuyết phục, giúp người đọc dễ nắm bắt.

3. Viết bài: “Nhà văn mà tôi hâm mộ”

Gợi ý:

- Giới thiệu nhà văn: tên tuổi, quê quán, tác phẩm tiêu biểu.

- Lý do hâm mộ: tài năng, cống hiến, phong cách.

- Nguyện vọng: học tập, noi gương, trân trọng giá trị văn chương.

II - LUYỆN TẬP Ở NHÀ

1. Nhận định: Văn nghị luận hấp dẫn khi phối hợp phương thức biểu đạt, tránh đơn điệu, khô cứng — điều này hoàn toàn đúng.

2. Viết bài: Vấn đề thời sự — Ô nhiễm môi trường

Hiện nay, ô nhiễm môi trường trở thành thách thức nghiêm trọng, đe dọa cuộc sống con người. Nguyên nhân chính từ ý thức yếu kém, doanh nghiệp chạy theo lợi nhuận, quản lý lỏng lẻo. Hậu quả: sức khỏe cộng đồng suy giảm, thiên nhiên bị tàn phá. Giải pháp: xử phạt nghiêm, giáo dục ý thức, phát động phong trào bảo vệ môi trường. Mỗi người góp sức, vì một Việt Nam xanh sạch đẹp, vì cuộc sống hôm nay và mai sau.

I. Luyện tập trên lớp

Câu 1 (trang 158 sgk Ngữ văn 12 tập 1):

a, Bài văn nghị luận cần kết hợp linh hoạt các phương thức tự sự, miêu tả, biểu cảm

+ Giúp bài văn nghị luận tránh khô khan, đơn thuần lý trí

+ Yếu tố tự sự, miêu tả, biểu cảm làm bài văn cụ thể, sống động hơn

b, Bài văn thuộc kiểu văn bản chính: văn bản nghị luận

+ Các yếu tố kẻ, tả, biểu cảm chỉ là sự bổ trợ, không làm thay đổi bản chất nghị luận

Câu 2 (trang 158 sgk Ngữ văn 12 tập 1):

Vận dụng phương thức thuyết minh trong văn nghị luận

Thuyết minh giúp trình bày, làm rõ đặc điểm, cung cấp tri thức về sự vật, hiện tượng

+ Người viết khẳng định sự cần thiết của chỉ tiêu GNP (GDP)

+ Tăng tính thuyết phục nhờ cung cấp kiến thức cụ thể về chỉ số này

- Tác dụng:

+ Làm sáng tỏ lập luận, đem lại hiểu biết bổ ích

+ Đem đến thông tin chính xác, cụ thể về vấn đề khoa học

Câu 3 (trang 159 sgk Ngữ văn 12 tập 1):

Viết bài nghị luận: “Nhà văn mà tôi hâm mộ”

- Giới thiệu nhà văn (tên, tuổi, quê quán, thời đại, tác phẩm chính)

- Lý do ngưỡng mộ

- Ước muốn, nguyện vọng

Bài tham khảo:

Trong các nhà văn Việt Nam hiện đại, Nam Cao để lại niềm tiếc thương sâu sắc nhất. Tài năng ông hiếm có trong văn học nước nhà. Nếu không vì chiến tranh, hẳn ông đã cống hiến nhiều hơn cho dân tộc. Tôi kính trọng Nam Cao không chỉ vì sự mất mát ấy mà bởi quan niệm sống, viết và tình yêu ông dành cho người nông dân.

Nam Cao – một trí thức chân chính vùng Hà Nam – không đặt nghệ thuật trên hết mà coi trọng cuộc sống thực. Ông quan niệm: “Sống đã rồi hãy viết”. Ông gác bút ra trận, để từng trải, cảm nhận rồi mới viết. Đó là trách nhiệm phản ánh chân thực đời sống.

Ngay trước Cách mạng, qua “Giăng sáng”, ông đã khẳng định: “Nghệ thuật chỉ là tiếng đau khổ cất lên từ kiếp lầm than”. Văn ông phản ánh nỗi đói nghèo, cảnh ngộ đau khổ của người dân, gieo vào lòng người đọc những day dứt, ám ảnh sâu xa.

Luyện tập

Bài 1 (trang 161 sgk Ngữ văn 12 tập 1):

Cả hai nhận định đều đúng:

+ Bài nghị luận hấp dẫn hơn khi kết hợp nhiều phương thức biểu đạt

+ Chỉ dùng một phương thức dễ gây đơn điệu

Câu 2 (trang 161 sgk Ngữ văn 12 tập 1):

Viết về: Ô nhiễm môi trường

Ô nhiễm môi trường là vấn đề nóng toàn cầu. Nguồn nước, không khí, thực phẩm bị ô nhiễm nghiêm trọng, đòi hỏi giải pháp khắc phục thiết thực. Bảo vệ môi trường là trách nhiệm chung. Sự kiện cá chết hàng loạt năm 2016 do Formosa xả thải cảnh báo chúng ta về hậu quả nặng nề. Mỗi người cần chung tay hành động để môi trường sống trong lành hơn.

I. Luyện tập trên lớp

Câu 1 (trang 158, sgk Ngữ văn 12, tập 1)

- Việc phối hợp nhiều phương thức biểu đạt sẽ giúp bài văn nghị luận tránh khô khan, trở nên sinh động, cụ thể, lôi cuốn và giàu sức thuyết phục.

- Khi kết hợp cần bảo đảm sự phù hợp với nội dung nghị luận, giữ được bản sắc của thể loại và vận dụng thật khéo léo, hợp lý.

Câu 2 (trang 158, sgk Ngữ văn 12, tập 1)

Ý kiến đó hoàn toàn chính xác. Tự sự, miêu tả, biểu cảm thiên về tái hiện và bộc lộ tình cảm, còn thuyết minh lại giúp tác giả bình luận sâu sắc, làm phong phú và sâu rộng nội dung nghị luận.

Câu 3 (trang 159, sgk Ngữ văn 12, tập 1)

Bài viết cần làm rõ các ý:

- Giới thiệu nhà văn mà bạn yêu mến

- Trình bày những nét tiêu biểu về cuộc đời và sự nghiệp

- Lý do khiến bạn ngưỡng mộ

- Tình cảm, suy nghĩ chân thành của bạn dành cho nhà văn ấy

II. Luyện tập ở nhà

Câu 1 (trang 161, sgk Ngữ văn 12, tập 1)

Các ý kiến đều đúng bởi sự kết hợp đa dạng phương thức biểu đạt sẽ giúp bài văn nghị luận giàu sức sống, không rơi vào đơn điệu, khô khan, thiếu thuyết phục.

Câu 2 (trang 161, sgk Ngữ văn 12, tập 1)

Tai nạn giao thông hiện là một vấn nạn nhức nhối ở nước ta. Thống kê cho thấy chỉ trong nửa đầu năm 2018, đã xảy ra hơn 9000 vụ tai nạn, cướp đi sinh mạng hơn 5000 người. Một trong những nguyên nhân chính là sự thiếu ý thức của người tham gia giao thông. Mỗi chúng ta cần nghiêm túc chấp hành luật lệ để góp phần giảm thiểu thảm họa này.

I. Luyện tập trên lớp

1. Trong bài hoặc đoạn văn nghị luận, việc kết hợp các phương thức tự sự, miêu tả, biểu cảm làm cho luận cứ rõ ràng, cụ thể, sinh động và thuyết phục hơn.

Lưu ý: các yếu tố kể, tả, biểu cảm chỉ là phương tiện bổ trợ, giúp làm sáng tỏ luận điểm chính.

2. Về kết hợp phương thức thuyết minh trong văn nghị luận:

- Đoạn trích chủ yếu dùng nghị luận để nhấn mạnh sự cần thiết của chỉ số GNP bên cạnh GDP khi đánh giá thu nhập hằng năm của người Việt.

- Đồng thời, tác giả khéo lồng ghép thuyết minh cung cấp kiến thức về GDP và GNP cho người đọc.

→ Nhờ đó, bài viết đem đến tri thức khoa học, giúp người đọc hiểu sâu và đúng đắn vấn đề bàn luận.

3. Học sinh viết một bài nghị luận ngắn theo gợi ý sgk, trình bày cảm nghĩ tại buổi trao đổi về chủ đề: “Nhà văn mà tôi hâm mộ” do câu lạc bộ văn học tổ chức. Bài viết cần có nhận định, đánh giá, thuyết phục bằng sự kết hợp các phương thức biểu đạt.

II. Luyện tập ở nhà

1. Hai nhận xét đều đúng vì:

- Sự kết hợp các phương thức làm bài văn nghị luận hấp dẫn hơn.

- Văn nghị luận đơn điệu nếu chỉ vận dụng một phương thức duy nhất.

2. Học sinh dựa vào sgk và kiến thức đã học để viết đoạn văn hoặc bài văn nghị luận theo yêu cầu.