Top 6 Bài phân tích "Trong lời mẹ hát" (Ngữ văn 8 - SGK Chân trời sáng tạo) sâu sắc nhất

KHỞI ĐỘNG TƯ DUY

Gợi mở: Hãy chia sẻ một áng thơ hoặc lời ru về mẹ khiến em xúc động nhất

Gợi ý tham khảo:

Ca dao 1:

Đố ai đo được biển sâu
Đố ai đong được tình mẹ bao la
Đố ai đếm được vì sao
Đố ai đong hết nghĩa cao mẹ hiền.

Ca dao 2:

Mẹ ru con dưới ánh trăng vàng
Lời ru thấm đẫm nỗi niềm thời gian.

KHÁM PHÁ TÁC PHẨM

Câu 1: Khổ thơ gợi nhớ đến những giai điệu ru con nào trong kho tàng dân gian?

Gợi ý:

Gợi nhớ những câu hát ru:

Cánh cò lặn lội bờ sông
Gánh gạo nuôi chồng tiếng khóc nỉ non

hay:

À ơi tay mẹ đưa nôi
Trăng vàng lặn xuống cho đời con thơ.

Câu 2: Sự khác biệt trong điều con "nghe" được từ lời mẹ ở khổ thơ này?

Gợi ý:

Khổ thơ cuối chứa đựng cả cuộc đời mẹ qua lời ru, khác với các khổ trước chỉ miêu tả thế giới bên ngoài.

CHIÊM NGHIỆM VÀ CẢM NHẬN

Câu 1: Thể thơ của tác phẩm?

Gợi ý:

Thể thơ tự do phóng khoáng.

Câu 2: Vần cách được thể hiện qua sự tương đồng cuối các câu thơ chẵn.

Câu 3: Sơ đồ bố cục bài thơ mang nét độc đáo riêng.

Câu 4: Hình ảnh "nhịp võng ca dao" và "hương cau thơm ngát" đặc sắc trong cách diễn đạt.

Câu 5: Hình tượng người mẹ hiện lên qua các khổ thơ giữa.

Gợi ý:

Người mẹ quê chất phác, tảo tần, dành trọn thanh xuân vì con qua hình ảnh mái tóc bạc, lưng còng sương gió.

Câu 6: Cảm hứng chủ đạo và nghệ thuật thể hiện.

Gợi ý:

Tình mẫu tử thiêng liêng được khắc họa qua vần điệu và hình ảnh giàu sức gợi.

Câu 7: Ý nghĩa nhan đề trong việc thể hiện chủ đề.

Gợi ý:

Nhan đề như chiếc chìa khóa mở ra thế giới tình cảm mẹ con.

Câu 8: Nét khác biệt trong cách khắc họa hình ảnh người mẹ.

Gợi ý:

Mẹ hiện lên qua dòng ký ức được đánh thức bởi lời ru, khác với miêu tả trực tiếp thông thường.

KHỞI ĐỘNG CẢM XÚC

Hãy chia sẻ áng thơ hay lời ca về mẹ khiến tim em xao xuyến nhất.

Gợi mở tâm hồn:

Ca dao truyền cảm:

• Lên non mới thấu non cao

Nuôi con mới hiểu nghĩa dào mẹ yêu

• Người ta bảo công mẹ như non

Thực ra ơn mẹ tựa biển khơi

• Mẹ già tựa ánh trăng thanh

Dịu dàng soi sáng nẻo đường con đi

• Đố ai đo được biển sâu

Đố ai đong hết tình mẹ bao la

HÀNH TRÌNH CẢM NHẬN

Liên tưởng trang 13 SGK

Khổ thơ gợi nhớ giai điệu ru con nào trong kho tàng văn hóa dân gian?

Khơi gợi ký ức:

Gợi nhớ những khúc hát ru:

Cánh cò lặn lội sông sâu

Gánh gạo nuôi chồng đẫm lệ sầu thương

Hay:

À ơi tay mẹ đong đưa

Trăng vàng lặn xuống cho vừa giấc say

SUY TƯ VÀ CHIÊM NGHIỆM

Câu 1: Nhịp điệu thi ca của tác phẩm?

Khám phá:

Thể thơ sáu chữ uyển chuyển

Câu 2: Nghệ thuật gieo vần cách tạo nhạc tính đặc biệt

Câu 3: Kiến trúc độc đáo của bài thơ qua sơ đồ bố cục

Câu 4: Hình tượng nghệ thuật "nhịp võng ca dao" và "trăng thơm hương cau"

Câu 5: Chân dung người mẹ qua các khổ thơ giữa

Cảm nhận:

Người mẹ quê chất phác, tần tảo sớm hôm, dành trọn xuân thì cho con qua hình ảnh tóc bạc, lưng còng sương gió

Câu 6: Dòng cảm xúc chủ đạo và nghệ thuật thể hiện

Thấu hiểu:

Tình mẫu tử thiêng liêng được tái hiện qua nhạc điệu và hình ảnh giàu sức gợi

Câu 7: Ý nghĩa cốt lõi của nhan đề tác phẩm

Nhận định:

Nhan đề như tấm gương phản chiếu thế giới tình cảm mẹ con

Câu 8: Nét riêng trong cách khắc họa hình tượng người mẹ

So sánh:

Mẹ hiện lên qua dòng hồi ức được đánh thức bởi khúc hát ru, khác với miêu tả trực diện thông thường

Thi Phẩm "Trong Lời Mẹ Hát" - Khúc Ca Về Tình Mẫu Tử Thiêng Liêng

Nhà thơ Trương Nam Hương, một tài năng xuất chúng của thi đàn Việt Nam, đã ghi dấu ấn sâu đậm qua bài thơ "Trong lời mẹ hát". Tác phẩm là bản tình ca đong đầy cảm xúc về tình mẹ bao la.

Trong lời mẹ hát
Tác giả: Trương Nam Hương

Tuổi thơ chở đầy cổ tích
Dòng sông lời mẹ ngọt ngào
Đưa con đi cùng đất nước
Chòng chành nhịp võng ca dao.

Con gặp trong lời mẹ hát
Cánh cò trắng, dải đồng xanh
Con yêu màu vàng hoa mướp
"Con gà cục tác lá chanh".

Thời gian chạy qua tóc mẹ
Một màu trắng đến nôn nao
Lưng mẹ cứ còng dần xuống
Cho con ngày một thêm cao.

Mẹ ơi, trong lời mẹ hát
Có cả cuộc đời hiện ra
Lời ru chắp con đôi cánh
Lớn rồi con sẽ bay xa.

Chân Dung Thi Nhân Trương Nam Hương

Nhà thơ sinh ngày 23/10/1963 tại Hải Phòng, trưởng thành ở Hà Nội và định cư tại TP.HCM từ năm 12 tuổi. Ông là một trong những gương mặt tiêu biểu của nền văn học hiện đại với nhiều giải thưởng danh giá:

• Tốt nghiệp Khoa Ngữ văn Đại học Tổng hợp TP.HCM
• Phó Chủ tịch Hội đồng Thơ - Hội Nhà văn TP.HCM (2021-2025)
• Các tác phẩm tiêu biểu: "Khúc hát người xa xứ", "Cỏ, tuổi hai mươi", "Ban mai xanh"

Giá Trị Nghệ Thuật Và Nhân Văn

Bài thơ sử dụng thể thơ sáu chữ uyển chuyển, kết hợp khéo léo các biện pháp tu từ:

• Nhân hóa: "Thời gian chạy qua tóc mẹ"
• Tương phản: "Lưng mẹ còng xuống - Con thêm cao"
• Hình ảnh giàu sức gợi: "Chòng chành nhịp võng ca dao"

Hành Trình Cảm Thụ Tác Phẩm

1. Mở bài: Giới thiệu tác giả, hoàn cảnh sáng tác đặc biệt

2. Thân bài:

• Phân tích từng khổ thơ theo bố cục 3 phần
• Khám phá hình tượng người mẹ qua thời gian
• Cảm nhận tình mẫu tử thiêng liêng

3. Kết bài: Tổng kết giá trị tác phẩm và bài học về lòng hiếu thảo

* Khám phá trước khi đọc

Gợi mở (trang 13 sgk Ngữ văn 8 Tập 1):

Hãy chia sẻ một áng ca dao hoặc bài thơ về mẹ khiến em xúc động nhất.

Gợi ý tham khảo:

- Câu ca dao đong đầy tình mẫu tử:

Đố ai đo được biển sâu

Đố ai đong được tình mẹ bao la

- Vần thơ về mẹ:

Mẹ như biển rộng trời cao

Công ơn sinh dưỡng biết bao nhiêu lời

* Cảm nhận tác phẩm

Liên tưởng: Khổ thơ gợi nhớ những câu hát ru nào trong ký ức tuổi thơ?

- Tiếng ru ầu ơ quen thuộc:

Cái cò bay lả bay la

Bay từ cửa phủ bay ra cánh đồng

- Điệu ru xưa:

À ơi tay mẹ đưa nôi

Tình thương chảy mãi suốt đời không quên

Chiêm nghiệm: Sự khác biệt trong thông điệp con nhận được từ lời mẹ hát ở khổ cuối?

- Bảy khổ đầu: Hành trình lam lũ của mẹ qua lời ru

- Khổ cuối: Tấm lòng tri ân sâu sắc của con

Khởi động tâm hồn trước khi đọc

(trang 13, SGK Ngữ văn 8, tập 1)

Hãy mở lòng chia sẻ những vần thơ hoặc câu ca dao về mẹ đã chạm đến trái tim em.

Gợi ý khám phá:

Kho tàng ca dao:

Nuôi con mới thấu lòng mẹ hiền

Như bầu trời rộng, như miền đất xa

Mẹ là ánh trăng vàng đêm khuya

Dịu dàng soi sáng nẻo về con đi

Tác phẩm "Con yêu mẹ" - Xuân Quỳnh:

Con yêu mẹ bằng vũ trụ bao la

Bằng Hà Nội với bao phố phường rộng

Bằng ngôi trường thân thương suốt ngày dài

Và bằng cả chú dế trong hộp diêm bé nhỏ

Nhưng lòng mẹ luôn muốn gần hơn thế

Để được ôm con vào lòng mỗi phút giây

Trong lời mẹ hát
(Trương Nam Hương)

I. Khúc dạo đầu yêu thương

Hãy cùng nhau chia sẻ những vần thơ, câu ca dao đong đầy tình mẫu tử

Gợi mở:

– Khơi nguồn từ kho tàng văn học dân gian và thi ca hiện đại

– Những áng thơ văn ngợi ca hình ảnh người mẹ

Ca dao:

1. Non cao thăm thẳm đã từng trải
   Nuôi con mới thấu nỗi lòng mẹ cha
2. Người ta bảo công mẹ tựa non cao
   Nhưng sâu nặng hơn là bao
3. Mẹ già như ánh trăng khuya
   Dịu dàng tỏa sáng đường con đi

Thơ Xuân Quỳnh:

Con yêu mẹ bằng trời xanh thăm thẳm
Mênh mông vô tận chẳng hề vơi
Mẹ ơi làm sao con biết được
Nơi chân trời xa tít tắp kia

Con yêu mẹ bằng Hà Nội rộng
Để nhớ thương con bước khắp phố phường
Nào ngờ đô thị mênh mang quá
Gặp mẹ nơi đâu giữa ngàn phương

Con yêu mẹ bằng mái trường thân thuộc
Nơi con học tập những buổi vui chơi
Nhưng khi đêm về giấc ngủ yên lành
Mẹ lại thương con trong cô đơn lặng lẽ

Mẹ ơi! Con có chú dế mèn
Trong hộp diêm nhỏ luôn bên cạnh
Mở ra là thấy ngay tình thương ấy
Con yêu mẹ bằng chú dế thân thương

II. Hành trình khám phá

Câu 1. Khổ thơ gợi nhớ điệu hát ru nào?

Cánh cò lặn lội trong mưa
Đêm đen mờ mịt ai đưa cò về
Cò về thăm lại quê nhà
Thăm cha thăm mẹ, thăm người thương yêu

Câu 2. Sự khác biệt trong điều con "nghe" được?

– Bảy khổ đầu là bức tranh thiên nhiên và quê hương qua lời ru
– Khổ cuối là lời động viên, tiếp thêm sức mạnh để con vươn tới ước mơ

IV. Suy tư và chiêm nghiệm

Câu 1. Thể thơ sáu chữ nhịp nhàng

Câu 2. Vần cách tạo âm điệu:
Vần "ngào - dao", "xanh - chanh" cách nhau tạo nhịp điệu

Câu 3. Bố cục độc đáo:
– Tuổi thơ trong lời ru (khổ 1-2)
– Hành trình thời gian (khổ 3-7)
– Niềm tin tương lai (khổ cuối)

Câu 4. Hình ảnh đặc sắc:
– "Nhịp võng ca dao": Gợi tuổi thơ dịu êm
– "Vầng trăng mẹ": Hình ảnh đẹp về tuổi thanh xuân của mẹ

Câu 5. Chân dung người mẹ:
– Hi sinh thầm lặng, yêu thương vô bờ
– Dành cả thanh xuân cho con

Câu 6. Cảm hứng chủ đạo:
Tình mẫu tử thiêng liêng qua lời ru, nhịp thơ và hình ảnh gần gũi

Câu 7. Ý nghĩa nhan đề:
Khẳng định sức mạnh của lời ru trong hành trình trưởng thành

Câu 8. Nét riêng trong hình tượng:
Người mẹ hiện lên qua lời ru, bằng hình ảnh giản dị mà sâu sắc