Top 6 bài phân tích xuất sắc nhất về sáu câu thơ cuối trích đoạn 'Cảnh ngày xuân' trong kiệt tác Truyện Kiều của Nguyễn Du (Ngữ văn lớp 9)

Đoạn trích 'Cảnh ngày xuân' là minh chứng rõ nét cho tài năng miêu tả thiên nhiên bậc thầy của Nguyễn Du. Nếu phần đầu khắc họa bức tranh xuân tươi sáng, tràn đầy sinh khí buổi sớm mai thì sáu câu cuối lại tập trung vào khoảnh khắc chiều tà khi hội Tan Minh kết thúc, hai chị em Thúy Kiều trở về trong dòng tâm trạng lắng đọng. Nghệ thuật 'tả cảnh ngụ tình' đạt đến độ tinh tế hiếm có.

"Tà tà bóng ngả về tây
Chị em thơ thẩn dang tay ra về
Bước dần theo ngọn tiểu khê
Lần xem phong cảnh có bề thanh thanh
Nao nao dòng nước uốn quanh
Dịp cầu nho nhỏ cuối ghềnh bắc ngang"

Nguyễn Du đã khéo léo tái hiện khung cảnh ra về đầy tâm trạng qua hệ thống từ láy giàu sức gợi: 'tà tà', 'thơ thẩn', 'thanh thanh', 'nao nao'. Khác với nhịp sống hối hả ở phần đầu, giờ đây thời gian như chậm lại trong bước chân bâng khuâng, trong dòng nước lững lờ. Mỗi hình ảnh 'ngọn tiểu khê', 'dịp cầu nho nhỏ' đều thấm đẫm tâm trạng, đặc biệt là từ 'nao nao' vừa gợi dòng chảy uốn quanh, vừa như dự báo cuộc gặp gỡ định mệnh với chàng Kim sắp tới.

Qua nghệ thuật tương giao giữa cảnh và tình, Nguyễn Du đã chứng minh:

"Người buồn cảnh có vui đâu bao giờ"

Khi hồn người mang nỗi niềm, cảnh vật cũng nhuốm màu tâm trạng. Đây chính là thành công xuất sắc của bút pháp tả cảnh ngụ tình - nét đặc trưng của thơ ca trung đại được Nguyễn Du nâng lên tầm nghệ thuật.

Dù đã hơn ba thế kỷ trôi qua, những vần thơ Truyện Kiều vẫn ngân vang trong tâm hồn người Việt như dòng suối chảy mãi không ngừng. Sức sống trường tồn ấy không chỉ đến từ chiều sâu nội dung mà còn nhờ nghệ thuật tả cảnh ngụ tình đạt đến độ tinh xảo hiếm có. Sáu câu cuối đoạn 'Cảnh ngày xuân' chính là viên ngọc sáng nhất minh chứng cho tài năng bậc thầy này.

Tà tà bóng ngả về tây
Chị em thơ thẩn dan tay ra về
Bước dần theo ngọn tiểu khê
Lần xem phong cảnh có bề thanh thanh
Nao nao dòng nước uốn quanh
Dịp cầu nho nhỏ cuối ghềnh bắc ngang

Nếu phần đầu là bản hòa tấu xuân tươi sáng thì đoạn kết lại như khúc dạ khúc trầm lắng. Từ láy 'tà tà' không chỉ tả bóng chiều nghiêng mà còn gợi nhịp thời gian chậm rãi. 'Thơ thẩn' - hai tiếng ấy chất chứa cả trời tâm tư, khi bước chân du xuân giờ đã thành bước chân lưu luyến.

Cảnh vật thu nhỏ trong 'ngọn tiểu khê', 'dịp cầu nho nhỏ', như chính tâm hồn đang khép lại sau ngày hội. Đặc biệt, 'nao nao' không đơn thuần tả dòng nước, mà là nỗi niềm thổn thức khó gọi thành tên. Phải chăng đó là linh cảm về cuộc gặp gỡ định mệnh với Kim Trọng sắp tới?

Nguyễn Du đã nâng nghệ thuật tả cảnh ngụ tình lên tầm triết lý:
'Người buồn cảnh có vui đâu bao giờ'
Khi tâm tình hòa điệu cùng thiên nhiên, mỗi cảnh vật đều trở thành tấm gương phản chiếu nội tâm. Đó chính là phép màu ngôn từ khiến Truyện Kiều sống mãi trong lòng người đọc.

Nguyễn Du - bậc kỳ tài văn chương xuất thân từ dòng dõi quý tộc, để lại cho đời kiệt tác Truyện Kiều vượt không gian và thời gian. Đoạn trích 'Cảnh ngày xuân' như bức tranh thủy mặc sống động, nơi thiên nhiên và lòng người hòa quyện. Từ khung cảnh lễ hội tưng bừng, tác giả khéo léo chuyển sang cảnh chiều tà với những xúc cảm tinh tế:

Bước dần theo ngọn tiểu khê
Lần xem phong cảnh có bề thanh thanh
Nao nao dòng nước uốn quanh
Dịp cầu nho nhỏ cuối ghềnh bắc ngang

Những từ láy 'thanh thanh', 'nao nao', 'nho nhỏ' không chỉ vẽ nên cảnh vật mà còn thổi hồn vào đó nỗi niềm thổn thức. Đặc biệt, 'nao nao' như tiếng lòng Thúy Kiều - vừa gợi dòng nước lững lờ, vừa dự cảm mối tình sắp gặp. Nghệ thuật tả cảnh ngụ tình đạt đến độ tinh xảo, khiến mỗi cảnh vật đều mang theo tâm trạng con người.

Trong sự tương phản tinh tế giữa buổi sáng rộn ràng và chiều tà trầm mặc, Nguyễn Du đã dệt nên bức tranh 'Cảnh ngày xuân' với sáu câu thơ cuối như một khúc dạ khúc đượm buồn. Những vần thơ:

"Tà tà bóng ngả về Tây
Chị em thơ thẩn dang tay ra về
Bước dần theo ngọn tiểu khê
Lần xem phong cảnh có bề thanh thanh
Nao nao dòng nước uốn quanh
Dịp cầu nho nhỏ cuối ghềnh bắc ngang"

đã khắc họa nỗi niềm lưu luyến qua từng nhịp bước. Từ láy 'tà tà', 'thơ thẩn', 'nao nao' như những nốt nhạc trầm buồn, gợi lên khung cảnh chiều tà với dòng suối nhỏ uốn quanh, chiếc cầu bắc ngang - tất cả đều thấm đẫm tâm trạng. Đây chính là đỉnh cao của nghệ thuật 'tả cảnh ngụ tình', khi cảnh vật trở thành tấm gương phản chiếu nội tâm nhân vật, dự báo những biến cố sắp xảy đến trong cuộc đời Thúy Kiều.

Trong dòng chảy thi ca cổ điển, cảnh vật luôn là tấm gương phản chiếu tâm hồn con người. Nguyễn Du đã nâng nguyên lý 'tả cảnh ngụ tình' lên tầm nghệ thuật bậc thầy qua sáu câu thơ cuối 'Cảnh ngày xuân'. Khung cảnh chiều tà hiện lên qua:

Tà tà bóng ngả về tây
Chị em thơ thẩn dang tay ra về
Bước dần theo ngọn tiểu khê
Lần xem phong cảnh có bề thanh thanh
Nao nao dòng nước uốn quanh
Dịp cầu nho nhỏ cuối ghềnh bắc ngang

Những từ láy 'tà tà', 'thơ thẩn', 'nao nao' như những nốt nhạc trầm buồn khắc họa tâm trạng lưu luyến. Đặc biệt, 'nao nao' không chỉ tả dòng nước mà còn là tiếng lòng thổn thức, dự cảm về cuộc gặp gỡ định mệnh với nấm mồ Đạm Tiên. Nghệ thuật chuyển cảnh tài tình khiến bức tranh chiều xuân vừa đẹp dịu dàng, vừa gợi nỗi buồn thương man mác.

Truyện Kiều của Nguyễn Du không chỉ là kiệt tác về nội dung mà còn là đỉnh cao của nghệ thuật tả cảnh ngụ tình. Sáu câu thơ cuối đoạn 'Cảnh ngày xuân' như bức tranh thủy mặc, nơi cảnh vật và tâm hồn hòa quyện:

"Tà tà bóng ngả về tây
Chị em thơ thẩn dang tay ra về
Bước dần theo ngọn tiểu khê
Lần xem phong cảnh có bề thanh thanh
Nao nao dòng nước uốn quanh
Dịp cầu nho nhỏ cuối ghềnh bắc ngang"

Từ láy 'tà tà' gợi bóng chiều nghiêng nghiêng, 'thơ thẩn' diễn tả bước chân lưu luyến. Cảnh vật thu nhỏ trong 'ngọn tiểu khê', 'dịp cầu nho nhỏ' như chính tâm hồn đang khép lại sau ngày hội. Đặc biệt, 'nao nao' không chỉ tả dòng nước mà còn là nỗi niềm thổn thức - dự cảm về cuộc gặp gỡ định mệnh sắp tới. Nguyễn Du đã nâng nghệ thuật tả cảnh ngụ tình lên tầm triết lý sâu sắc.