Top 6 Bài soạn "Cuộc chạm trán trên đại dương" (Ngữ Văn 7 - SGK Kết nối tri thức) ấn tượng và sâu sắc nhất

* Trước khi đọc

Câu 1 (trang 27 sgk Ngữ văn lớp 7 Tập 2): Nếu được trở thành nhà phát minh, bạn sẽ tạo ra sản phẩm khoa học nào cho tương lai?

Gợi ý trả lời:

Tôi mong muốn chế tạo loại thuốc kéo dài tuổi thọ, để cha mẹ có thể đồng hành cùng tôi lâu hơn trên chặng đường đời, có thêm thời gian báo hiếu công ơn sinh thành.

Câu 2 (trang 27 sgk Ngữ văn lớp 7 Tập 2): Khi biết rằng sự sống đầu tiên trên Trái Đất khởi nguồn từ đại dương, điều này gợi lên trong bạn suy nghĩ gì?

Gợi ý trả lời:

Nhận định này khiến tôi hình dung về đại dương như một bà mẹ nguyên thủy, nơi ẩn chứa vô vàn bí ẩn kỳ diệu đang chờ được khám phá, như thể mỗi con sóng đều chứa đựng câu chuyện về nguồn cội sự sống.

* Đọc văn bản

• Phân tích: Điểm khác thường của con cá thiết kình này là gì?

Gợi ý trả lời:

Con cá thiết kình này có khả năng phát quang kỳ lạ - ánh sáng từ cơ thể nó tắt đi khi bình minh ló dạng, như thể nó có nhịp sinh học đồng bộ với tự nhiên.

• Quan sát: Những chi tiết đặc biệt khi con cá xuất hiện.

Gợi ý trả lời:

Hình ảnh con cá hiện lên thật ấn tượng:
- Một vật thể đen dài nhô lên khỏi mặt nước khoảng một mét
- Chiếc đuôi quẫy mạnh tạo nên những đợt sóng bọt chưa từng thấy
- Đường bơi uốn lượn thành hình vòng cung hoàn hảo

• Theo dõi: Hành trình truy đuổi của tàu chiến.

Gợi ý trả lời:

Cuộc rượt đuổi diễn ra đầy kịch tính:
- Tàu chiến hoạt động hết công suất với tốc độ 18.5 hải lý/giờ
- Kéo dài 45 phút nhưng vẫn không theo kịp đối thủ
- Khoảnh khắc con cá nghỉ ngơi trở thành cơ hội vàng để tàu áp sát
- Những động tác tiếp cận tinh tế, từ từ để không đánh thức mục tiêu
=> Một trận chiến cân não giữa trí tuệ con người và sức mạnh đại dương.

• Dự đoán: Mũi lao đã chạm phải vật chất gì?

Gợi ý trả lời:

Âm thanh va chạm cho thấy mũi lao đã đâm trúng một bề mặt kim loại cứng.

• Mô tả: Hình dáng bên ngoài tàu ngầm.

Gợi ý trả lời:

- Kích thước khoảng 8 mét
- Lớp vỏ thép bóng loáng màu đen
- Bề mặt nhẵn mịn không tì vết

• Đánh giá: So sánh dự đoán ban đầu với khám phá thực tế.

Gợi ý trả lời:

Những suy luận ban đầu của tôi hoàn toàn trùng khớp với thực tế phát hiện, chứng tỏ khả năng phân tích logic đã được kiểm chứng.

* Sau khi đọc

Ý nghĩa tác phẩm: Đoạn trích không chỉ tái hiện cuộc đối đầu gay cấn giữa con người và sinh vật biển, mà còn mở ra cánh cửa vào thế giới bí ẩn của công nghệ tàu ngầm, thể hiện niềm tin mãnh liệt vào khả năng chinh phục đại dương của nhân loại.

Câu 1 (trang 33 sgk): Những đặc điểm dị thường của cá thiết kình.

Gợi ý trả lời:

- Khả năng phát sáng đồng bộ với nhịp ngày đêm
- Hình dáng cân đối hoàn hảo với kích thước khổng lồ
- Hệ thống hô hấp đặc biệt phun cột nước cao
- Tốc độ vượt trội hơn cả tàu chiến tối tân

Câu 2 (trang 33 sgk): Không gian phiêu lưu của ba nhân vật.

Gợi ý trả lời:

- Bị cuốn vào thế giới hoàn toàn mới lạ trong lòng tàu ngầm
- Môi trường xa lạ đầy bí ẩn công nghệ

Câu 3 (trang 33 sgk): Ước mơ đằng sau nhan đề tác phẩm.

Gợi ý trả lời:

- Khát vọng thám hiểm thế giới đại dương sâu thẳm
- Ngày nay đã thành hiện thực với các tàu ngầm hiện đại và công nghệ lặn tiên tiến

Câu 4 (trang 33 sgk): Cơ sở thực tế của tàu ngầm trong truyện.

Gợi ý trả lời:

Tác giả đã dựa trên những thử nghiệm tàu ngầm sơ khai đương thời để xây dựng hình tượng vượt trước thời đại.

Câu 5 (trang 33 sgk): Hiệu quả nghệ thuật của người kể chuyện.

Gợi ý trả lời:

Góc nhìn khoa học của giáo sư mang lại sự chân thực, logic, đồng thời tạo kịch tính khi dẫn dắt người đọc cùng khám phá từng bất ngờ.

Câu 6 (trang 33 sgk): Câu văn thể hiện tư duy khoa học.

Gợi ý trả lời:

"Mọi cỗ máy đều cần người vận hành - đó là logic tất yếu. Tốc độ phi thường này không thể là ngẫu nhiên, mà phải có bàn tay điều khiển tài ba đằng sau."

Câu 7 (trang 34 sgk): Sức sống của đề tài tác phẩm.

Gợi ý trả lời:

- Chủ đề khám phá tự nhiên vẫn luôn nóng bỏng
- Đặc biệt hấp dẫn với những tâm hồn ưa phiêu lưu, khát khao chinh phục cái mới

Câu 8 (trang 34 sgk): Cân bằng giữa khám phá và bảo vệ biển.

Gợi ý trả lời:

Cần ý thức bảo vệ hệ sinh thái biển thông qua:
- Xử lý nghiêm ngặt chất thải công nghiệp
- Đánh bắt hải sản bền vững
- Nghiên cứu công nghệ thân thiện môi trường

* Viết sáng tạo

Đề bài: Tưởng tượng cảnh ba nhân vật bước vào tàu ngầm.

Bài viết tham khảo:

Bước vào lòng tàu ngầm, chúng tôi choáng ngợp trước không gian như từ tương lai - ánh đèn điện tỏa sáng, không khí trong lành, tiếng máy móc hoạt động nhịp nhàng. Mọi thứ hoàn toàn khác với tưởng tượng về một môi trường chật hẹp, ngột ngạt. Thuyền trưởng Nê-mô hiện ra với dáng vẻ uy nghi, đôi mắt sáng quắc ẩn chứa trí tuệ phi thường. Chúng tôi nhận ra mình vừa bước vào một hành trình mới - không chỉ là cuộc phiêu lưu dưới đáy biển, mà còn là hành trình khám phá giới hạn của khoa học và bản lĩnh con người.

KHÁM PHÁ TRƯỚC KHI ĐỌC

Câu hỏi mở đầu: Nếu được trở thành nhà phát minh, bạn ước mơ tạo ra sản phẩm khoa học nào cho nhân loại?

Gợi ý suy ngẫm: Tôi mong muốn phát minh cỗ máy trẻ hóa tự nhiên, giúp con người giữ được vẻ thanh xuân cả về ngoại hình lẫn tinh thần, để mỗi khoảnh khắc trong đời đều trọn vẹn ý nghĩa.

Câu hỏi khơi nguồn: Khi biết đại dương là cái nôi của sự sống Trái Đất, điều này gợi lên trong bạn điều gì?

Gợi ý suy ngẫm: Nhận định này khiến tôi hình dung đại dương như bà mẹ vĩ đại của muôn loài, nơi ẩn chứa vô vàn bí ẩn kỳ diệu mà con người vẫn đang không ngừng khám phá.

HÀNH TRÌNH ĐỌC HIỂU

1. Điểm dị biệt của cá thiết kình:

Khám phá: Loài cá này có khả năng phát quang đặc biệt, ánh sáng từ cơ thể chúng tự động tắt đi khi bình minh ló dạng, như thể có nhịp sinh học đồng bộ với tự nhiên.

2. Vật thể bí ẩn:

Phát hiện: Mũi lao đã chạm trúng một bề mặt kim loại cứng, âm thanh va chạm vang lên đanh gọn.

3. Kiệt tác công nghệ:

Mô tả: Tàu ngầm hiện lên với kích thước khoảng 8 mét, lớp vỏ thép bóng loáng hoàn hảo, thiết kế cân đối đến từng chi tiết.

4. Dự đoán chính xác:

Nhận định: Những suy luận ban đầu hoàn toàn trùng khớp với thực tế, chứng tỏ khả năng phân tích logic đã được kiểm chứng.

ĐÀO SÂU SAU KHI ĐỌC

1. Đặc điểm kỳ lạ của cá thiết kình:

• Khả năng phát quang đồng bộ với chu kỳ ngày đêm
• Hình dáng cân đối hoàn hảo với kích thước khổng lồ
• Hệ thống hô hấp đặc biệt phun cột nước cao
• Tốc độ vượt trội hơn cả tàu chiến hiện đại

2. Không gian phiêu lưu:

Ba nhân vật bị cuốn vào thế giới hoàn toàn mới lạ trong lòng tàu ngầm - một môi trường xa lạ đầy bí ẩn công nghệ.

3. Ước mơ vĩ đại:

Nhan đề tác phẩm thể hiện khát vọng thám hiểm thế giới đại dương sâu thẳm - ngày nay đã thành hiện thực với các tàu ngầm hiện đại và công nghệ lặn tiên tiến.

4. Nghệ thuật kể chuyện:

Góc nhìn khoa học của giáo sư mang lại sự chân thực, logic, đồng thời tạo kịch tính khi dẫn dắt người đọc cùng khám phá từng bất ngờ.

SÁNG TẠO VĂN HỌC

Đoạn văn tưởng tượng: Bước vào lòng tàu ngầm, chúng tôi choáng ngợp trước không gian như từ tương lai - ánh đèn điện tỏa sáng, không khí trong lành, tiếng máy móc hoạt động nhịp nhàng. Thuyền trưởng Nê-mô hiện ra với dáng vẻ uy nghi, đôi mắt sáng quắc ẩn chứa trí tuệ phi thường. Chúng tôi nhận ra mình vừa bước vào hành trình khám phá giới hạn của khoa học và bản lĩnh con người.

I. TÁC GIẢ JULES VERNE - NHÀ TIÊN TRI VĂN CHƯƠNG

- Jules Verne (1828-1905), đại văn hào người Pháp

- Được mệnh danh "Cha đẻ của khoa học viễn tưởng" với những dự đoán thần kỳ về tàu ngầm, máy bay, tàu vũ trụ trước khi chúng được phát minh

- Các kiệt tác tiêu biểu: Hành trình vào tâm Trái Đất, Từ Trái Đất đến Mặt Trăng, Hai vạn dặm dưới biển

II. TÁC PHẨM "CUỘC CHẠM TRÁN ĐẠI DƯƠNG"

1. Thông tin cơ bản:

• Thể loại: Khoa học viễn tưởng kinh điển
• Trích từ tiểu thuyết Hai vạn dặm dưới biển (1870)
• Người kể chuyện: Ngôi thứ nhất (nhà khoa học)
• Phương thức: Tự sự kết hợp miêu tả sinh động

2. Nội dung chính:

Câu chuyện kể về cuộc truy đuổi một "quái vật biển" bí ẩn, sau này phát hiện là chiếc tàu ngầm Nautilus hiện đại vượt thời đại.

3. Giá trị nổi bật:

• Ý tưởng sáng tạo vượt thời đại
• Tình tiết hấp dẫn, kịch tính
• Miêu tả chi tiết, chân thực
• Ngôi kể thứ nhất tăng tính thuyết phục

III. PHÂN TÍCH CHI TIẾT

1. Hình tượng "quái vật biển":

• Xuất hiện trong sương mù dày đặc lúc bình minh
• Hình dáng dị thường: dài 8m, màu đen, phát sáng
• Di chuyển nhanh với tốc độ 18.5 hải lý/giờ
• Đuôi quẫy mạnh tạo sóng lớn chưa từng thấy

2. Bước ngoặt phát hiện tàu ngầm:

• Nhân vật chính bất ngờ rơi xuống biển
• Chạm phải bề mặt kim loại cứng
• Nhận ra đây không phải sinh vật mà là cỗ máy
• Miêu tả tỉ mỉ: vỏ thép bóng, ghép từ lá thép

IV. BÀI HỌC VÀ LIÊN HỆ

1. Thông điệp nhân văn:

Tác phẩm thể hiện khát vọng chinh phục đại dương của con người, đồng thời nhắc nhở về trách nhiệm bảo vệ môi trường biển.

2. Giá trị thời đại:

Những phát minh Jules Verne mơ ước nay đã thành hiện thực, chứng tỏ sức mạnh của trí tưởng tượng khoa học.

3. Gợi mở sáng tạo:

Tác phẩm khơi gợi cảm hứng cho các nhà phát minh trẻ tiếp tục ước mơ và sáng tạo vì tương lai nhân loại.

I. JULES VERNE - NGƯỜI TIÊN TRI VĂN CHƯƠNG

- Jules Verne (1828-1905) - nhà văn Pháp kiệt xuất

- Được mệnh danh "Cha đẻ của khoa học viễn tưởng" với những dự đoán thần kỳ về công nghệ tương lai

- Xuất thân từ gia đình trí thức tại thành phố cảng Nantes

- Tác phẩm tiêu biểu: Hành trình vào tâm Trái Đất, Từ Trái Đất đến Mặt Trăng, Hai vạn dặm dưới biển

II. KIỆT TÁC "CUỘC CHẠM TRÁN ĐẠI DƯƠNG"

1. Xuất xứ và ý nghĩa:

• Trích từ tiểu thuyết Hai vạn dặm dưới biển (1868)
• Thể hiện khát vọng chinh phục đại dương của nhân loại
• Dự đoán chính xác về công nghệ tàu ngầm tương lai

2. Đặc sắc nghệ thuật:

• Kết hợp hài hòa giữa khoa học và trí tưởng tượng
• Ngôi kể thứ nhất từ góc nhìn nhà khoa học
• Miêu tả tỉ mỉ, chân thực
• Tình tiết hấp dẫn, kịch tính

III. PHÂN TÍCH TÁC PHẨM

1. Hình tượng "quái vật biển":

• Xuất hiện bí ẩn trong sương mù buổi bình minh
• Kích thước khổng lồ (dài 80m), hình dáng kỳ lạ
• Khả năng phát sáng và di chuyển siêu tốc
• Bề ngoài như sinh vật nhưng thực chất là cỗ máy

2. Bước ngoặt phát hiện tàu ngầm:

• Cuộc truy đuổi gay cấn giữa tàu chiến và "quái vật"
• Khoảnh khắc nhận ra sự thật đầy bất ngờ
• Miêu tả chi tiết cấu tạo tàu ngầm Nautilus
• Thủ pháp tạo kịch tính đặc sắc

IV. GIÁ TRỊ VÀ LIÊN HỆ

1. Thông điệp nhân văn:

- Ca ngợi trí tuệ và khát vọng khám phá của con người

- Nhắc nhở về trách nhiệm bảo vệ môi trường biển

2. Ý nghĩa thời đại:

- Minh chứng cho sức mạnh của trí tưởng tượng khoa học

- Nguồn cảm hứng cho các nhà phát minh tương lai

Nội dung chính

Khát vọng chinh phục đại dương, khám phá khoa học và làm chủ thế giới bí ẩn của con người được thể hiện sâu sắc.

Trước khi đọc 1

Câu 1 (trang 27, SGK Ngữ văn 7, tập 2)

Nếu trở thành nhà phát minh, bạn mong muốn tạo ra sản phẩm khoa học nào cho tương lai?

Phương pháp tiếp cận:

Hãy dựa trên cảm nhận và suy nghĩ cá nhân để đưa ra câu trả lời.

Giải pháp chi tiết:

Trong bối cảnh cách mạng công nghiệp phát triển vượt bậc, nhiều phát minh quan trọng đã ra đời phục vụ đời sống con người. Tuy nhiên, vẫn còn nhiều lĩnh vực chưa được khám phá. Nếu có cơ hội trở thành nhà khoa học, tôi mong muốn mang đến "Ổ khóa thông minh" - một giải pháp an ninh hiện đại có thể kết nối với điện thoại, cho phép điều khiển từ xa và thiết lập lịch trình tự động.

Trước khi đọc 2

Câu 2 (trang 27, SGK Ngữ văn 7, tập 2)

Nhận định về nguồn gốc sự sống từ đại dương gợi cho bạn suy nghĩ gì?

Phương pháp tiếp cận:

Hãy chia sẻ quan điểm cá nhân.

Giải pháp chi tiết:

Nhận định này giúp ta nhận thức rõ đại dương chính là cái nôi của sự sống, nơi khởi nguồn cho mọi sinh vật trên Trái Đất. Trong quá khứ xa xôi, hành tinh của chúng ta từng chìm trong biển nước mênh mông.

Đọc văn bản

Các câu hỏi và trả lời được trình bày mạch lạc, giúp người đọc dễ dàng nắm bắt nội dung tác phẩm "Hai vạn dặm dưới biển" của Jules Verne, từ những miêu tả sinh động về con cá thiết kình đến khám phá bất ngờ về chiếc tàu ngầm hiện đại.

Sau khi đọc

Tác phẩm không chỉ là câu chuyện phiêu lưu mà còn thể hiện khát vọng khám phá của con người. Ngày nay, với sự phát triển của khoa học kỹ thuật, nhiều bí ẩn đại dương đã được giải mã, nhưng vẫn còn vô vàn điều kỳ diệu chờ đợi chúng ta khám phá.

Viết kết nối

Khi bị kéo vào bên trong tàu ngầm, nhân vật khám phá một thế giới công nghệ hiện đại đáng kinh ngạc, hoàn toàn tương phản với vẻ ngoài đen đúa của nó. Không gian bên trong được mô tả sống động như một thành phố thu nhỏ dưới lòng đại dương, để lại ấn tượng khó phai trong tâm trí người kể chuyện.

I. Hành trình sáng tạo của Jules Verne

- Jules Verne (1828-1905), nhà văn Pháp lừng danh, được tôn vinh là "người cha đẻ" của dòng văn học khoa học viễn tưởng.

- Ông được mệnh danh là "nhà tiên tri khoa học" với những dự báo đáng kinh ngạc về tàu ngầm, máy bay và tàu vũ trụ trước khi chúng trở thành hiện thực.

- Các tác phẩm tiêu biểu: Hành trình vào Trung tâm Trái Đất, Từ Trái Đất đến Mặt Trăng, Hai vạn dặm dưới biển...

II. Khám phá tác phẩm kinh điển

- Thể loại: Tiểu thuyết phiêu lưu khoa học viễn tưởng

- Bối cảnh: Xuất bản lần đầu 1869-1870 trên tạp chí Magasin d'Éducation et de Récréation

- Cốt truyện: Hành trình săn đuổi "quái vật biển" dẫn đến khám phá bất ngờ về tàu ngầm Nautilus và thuyền trưởng Nemo bí ẩn.

- Giá trị: Khơi gợi khát vọng khám phá, kết hợp nhuần nhuyễn giữa khoa học và nghệ thuật kể chuyện.

III. Những điểm nhấn đặc sắc

- Hình tượng Nautilus: Kiệt tác công nghệ vượt thời đại, thể hiện tầm nhìn thiên tài của Verne

- Nghệ thuật kể chuyện: Góc nhìn ngôi thứ nhất qua lời kể của giáo sư Aronnax tạo sức hút đặc biệt

- Ý nghĩa thời đại: Nguồn cảm hứng cho nhiều thế hệ nhà khoa học và nhà thám hiểm

IV. Câu hỏi khám phá

- Phân tích hình tượng "quái vật biển" và ý nghĩa biểu tượng của nó

- So sánh tầm nhìn của Verne với thành tựu khoa học hiện đại

- Thảo luận về thông điệp bảo vệ môi trường biển ẩn sau câu chuyện

V. Hoạt động sáng tạo

- Viết tiếp hành trình của các nhân vật sau khi bước vào Nautilus

- Thiết kế phiên bản hiện đại của tàu ngầm Nautilus

- Xây dựng kịch bản ngắn về cuộc gặp gỡ với thuyền trưởng Nemo