Top 6 bài soạn đặc sắc nhất về Phong cách ngôn ngữ sinh hoạt (phần tiếp theo) - Ngữ văn lớp 10

Hướng dẫn chi tiết soạn bài

Câu 1 (trang 127 sgk Ngữ văn 10 Tập 1):

a, Đặc điểm ngôn ngữ thể hiện qua:

- Tính cụ thể:

    + Không gian, thời gian: căn phòng giữa rừng sâu trong đêm khuya

    + Chủ thể giao tiếp: lời độc thoại nội tâm

    + Cách diễn đạt: lời tự vấn, trách móc bản thân

- Sắc thái cảm xúc:

    + Giọng tâm tình, suy tư

    + Âm điệu giục giã, trách cứ

- Dấu ấn cá nhân: ngôn ngữ tuổi trẻ trong hoàn cảnh chiến tranh

b, Giá trị của nhật ký: phát triển khả năng diễn đạt và vốn từ phong phú

Câu 2 (trang 127 sgk):

- Đại từ xưng hô thân mật: ta, mình, anh, cô

- Ngôn ngữ đối thoại tự nhiên, đậm tình cảm

- Thể thơ lục bát dân gian dễ đi vào lòng người

- Lời ăn tiếng nói đời thường nhưng tinh tế, sâu sắc

- Biểu lộ tình cảm dí dỏm qua ca dao

Câu 3 (trang 127 sgk):

- Khác biệt:

    + Yếu tố phi ngôn ngữ: điệp từ, điệp ngữ

    + Nhịp điệu mang âm hưởng sử thi

- Giải thích: các yếu tố dư thừa tạo nhịp điệu và không khí anh hùng ca

Câu 1 (trang 127 SGK Ngữ văn 10 tập 1)

a, Phân tích đặc điểm ngôn ngữ sinh hoạt qua:

* Tính cụ thể:

- Không gian tâm tình: căn phòng giữa rừng khuya

- Hình thức độc thoại nội tâm đầy suy tư

- Cách diễn đạt chân thực: lời tự vấn, trách móc

* Sắc thái cảm xúc:

- Giọng điệu thủ thỉ tâm tình

- Âm điệu giục giã, day dứt

* Dấu ấn cá nhân:

Giọng văn đặc trưng của tuổi trẻ trong chiến tranh

b, Giá trị của nhật ký: Rèn luyện khả năng diễn đạt và làm giàu vốn từ

Câu 2 (trang 127 SGK):

a) "Mình về có nhớ ta chăng..."

- Bối cảnh: Đêm chia tay sau hội làng

- Ngôn từ dân dã, thân mật

- Tình cảm bịn rịn, lưu luyến

b) "Hỡi cô yếm trắng lòa xòa..."

- Khung cảnh lao động đồng áng

- Lời tỏ tình hồn nhiên, dí dỏm

- Ngôn ngữ bình dị mà tinh tế

Câu 3 (trang 127 SGK):

- Điểm khác biệt:

+ Nhịp điệu sử thi hào hùng

+ Lối điệp từ, điệp ngữ đặc trưng

- Lý giải: Tạo không khí trang trọng cho tác phẩm sử thi

Phân tích đặc trưng ngôn ngữ sinh hoạt (Câu 1-3 trang 127 SGK Ngữ văn 10)

a) Đoạn nhật ký Thùy Trâm:

- Không gian tĩnh lặng: đêm khuya nơi rừng núi

- Giọng điệu đa thanh: tự vấn, trách móc, thủ thỉ

- Ngôn ngữ phản chiếu tâm hồn nhạy cảm tuổi trẻ trong chiến tranh

b) Ca dao đối đáp:

- Lời tỏ tình đầy ẩn dụ: "hàm răng mình cười"

- Khung cảnh lao động đầy chất thơ

- Ngôn từ dân dã mà tinh tế

c) Đoạn sử thi Đăm Săn:

- Nhịp điệu hùng tráng qua điệp từ, điệp ngữ

- Kết cấu đối xứng, cân đối

- Bảo tồn hơi thở dân gian Êđê

II. Tinh hoa ngôn ngữ đời thường

1. Chất sống qua từng con chữ

2. Cảm xúc chân thành

3. Dấu ấn riêng của mỗi cá nhân

Thực hành

Bài 1:

- Nhật ký chiến trường: bức tranh ngôn ngữ sống động

- Từ lời tự nhủ đến tiếng thở dài đều thấm đẫm hiện thực

Bài 2:

- Ca dao như khúc tình tự đồng quê

- Lục bát dẫn lối vào miền ký ức dân gian

Bài 3:

- Sử thi hoành tráng mà gần gũi

- Điệp khúc như nhịp chày giã gạo

- Hồn nhiên như tiếng nói buôn làng

Câu 1 (trang 127 sgk):

a) Đặc điểm ngôn ngữ nhật ký:

- Không gian tâm tư: căn phòng giữa rừng đêm

- Giọng điệu đa thanh: thủ thỉ, trách móc, giục giã

- Ngôn ngữ phản chiếu tâm hồn người chiến sĩ trẻ

b) Giá trị nhật ký: Mài giũa ngôn ngữ, làm giàu vốn từ

Câu 2 (trang 127 sgk):

1) "Mình về có nhớ ta chăng..."

- Khung cảnh: đêm chia tay đầy lưu luyến

- Ngôn từ mộc mạc mà sâu lắng

2) "Hỡi cô yếm trắng lòa xòa..."

- Bối cảnh lao động đầy chất thơ

- Lời tỏ tình hồn nhiên, dí dỏm

Câu 3 (trang 127 sgk):

- Điệp khúc sử thi tạo nhịp điệu hùng tráng

- Ngôn ngữ được nâng lên tầm vóc anh hùng ca

- Bảo tồn hơi thở nguyên sơ của dân tộc

Thực hành phân tích

Câu 1 (trang 127 sgk):

a) Đặc điểm ngôn ngữ nhật ký:

- Không gian tâm tưởng: rừng khuya vắng lặng

- Cuộc đối thoại nội tâm đầy chiêm nghiệm

- Giọng văn phản ánh tâm hồn nhạy cảm, giàu trách nhiệm

b) Giá trị của nhật ký: Rèn luyện khả năng diễn đạt tinh tế

Câu 2 (trang 127 sgk):

- Ca dao như khúc tâm tình đồng nội

- Ngôn từ mộc mạc mà đằm thắm nghĩa tình

- Cách tỏ tình duyên dáng qua hình ảnh đời thường

Câu 3 (trang 127 sgk):

- Điệp khúc sử thi như nhịp chân voi rừng

- Ngôn ngữ được nâng lên tầm vóc hùng tráng

- Bảo lưu hồn cốt văn hóa dân tộc