Top 6 Bài soạn mẫu "Thực hành tiếng Việt: Vận dụng từ Hán Việt" (Ngữ văn 10 - SGK Kết nối tri thức) xuất sắc nhất

Câu hỏi trang 28 SGK Ngữ văn 10 Tập 1

Giải nghĩa các từ ngữ Hán Việt in đậm trong các đoạn văn sau:

a) Người kia vốn là bậc cư sĩ, trung thành dũng cảm, có công với triều đại trước, nên được trời ban cho hưởng lễ cúng tại đền thờ. Còn mày chỉ là kẻ học trò nghèo, sao dám hỗn xược, gây tội ác rồi còn trốn tránh?

(Trích Chuyện chức Phán sự đền Tản Viên - Nguyễn Dữ)

b) Xin đại vương rộng lượng tha tội để thể hiện đức độ bao dung. Đừng truy cứu thêm. Nếu trừng phạt thẳng tay, e rằng trái với lòng yêu sự sống.

(Trích Chuyện chức Phán sự đền Tản Viên - Nguyễn Dữ)

c) Với những người như ngài, pháp luật rất nghiêm khắc. Nhưng thấy ngài là người có khí phách, tôi xin linh động đôi chút.

(Trích Chữ người tử tù - Nguyễn Tuân)

d) Nơi đây không phải chỗ để treo bức lụa trắng với nét chữ vuông vức thể hiện hoài bão lớn lao của một đời người.

(Trích Chữ người tử tù - Nguyễn Tuân)

Thực hành tiếng Việt (trang 28)

Phần 1: Khám phá ý nghĩa sâu sắc của từ Hán Việt qua ngữ cảnh văn học:

• "Tiên triều" - Triều đại trước, gợi nhớ về quá khứ vàng son
• "Hàn sĩ" - Hình ảnh đẹp về người trí thức nghèo nhưng giữ khí tiết
• "Khoan dung" - Đức tính cao quý của bậc quân tử
• "Nghĩa khí" - Phẩm chất đáng trọng của kẻ sĩ

Những từ ngữ này không chỉ mang nghĩa đơn thuần mà còn chứa đựng cả một hệ giá trị Nho giáo sâu sắc.

Khám phá vẻ đẹp từ Hán Việt

Từ Hán Việt - những viên ngọc quý trong kho tàng tiếng Việt, là di sản ngôn ngữ được hình thành qua hàng nghìn năm giao thoa văn hóa Việt - Hán. Chiếm hơn 60% vốn từ vựng tiếng Việt, những từ này không chỉ là phương tiện giao tiếp mà còn chứa đựng cả một hệ giá trị văn hóa sâu sắc.

Ví dụ điển hình: Độc lập, tự do, nhân ái, khoan dung - mỗi từ đều thấm đẫm triết lý sống và quan niệm đạo đức phương Đông.

Thực hành phân tích ngữ liệu:

1. "Tiên triều" - gợi nhớ về vương triều xưa, "hàn sĩ" - hình ảnh đẹp về người trí thức nghèo giữ khí tiết, "khoan dung" - đức tính cao quý của bậc quân tử.

2. Nghệ thuật sử dụng từ Hán Việt trong văn chương cổ: tạo nên sự trang trọng, cổ kính, hàm súc. Thử thay thế "biệt nhỡn liên tài" bằng cách diễn đạt khác sẽ làm mất đi vẻ đẹp nguyên bản.

3. Khám phá từ Hán Việt qua các yếu tố cấu tạo: "chính trực" (ngay thẳng), "hiếu thảo" (lòng biết ơn cha mẹ), "sinh khí" (sức sống).

4. Lưu ý khi sử dụng: tránh nhầm lẫn giữa "tri thức" (kiến thức) và "trí thức" (người có học), hay "yếu điểm" (điểm quan trọng) với "điểm yếu".

Khám phá giá trị văn hóa qua từ Hán Việt

Phần 1: Giải mã ý nghĩa sâu xa của từ Hán Việt trong văn học cổ:

• "Tiên triều" - Di sản của vương triều trước
• "Hàn sĩ" - Hình tượng đẹp về trí thức nghèo giữ khí tiết
• "Khoan dung" - Đức tính cao quý của bậc chính nhân
• "Nghĩa khí" - Tinh thần bất khuất của kẻ sĩ

Những từ ngữ này không chỉ mang nghĩa đen mà còn chứa đựng cả một hệ giá trị đạo đức phương Đông.

Khám phá vẻ đẹp ngôn ngữ qua từ Hán Việt

Phần 1: Giải mã giá trị văn hóa ẩn sau các từ ngữ:

• "Hàn sĩ" - Biểu tượng của tầng lớp trí thức nghèo nhưng giữ vững khí tiết
• "Hiếu sinh" - Triết lý nhân văn về tình yêu sự sống
• "Nghĩa khí" - Phẩm chất cao quý của người quân tử

Những từ ngữ này không chỉ là phương tiện giao tiếp mà còn là cửa ngõ để hiểu về tư tưởng, đạo đức xưa.

Khám phá sức mạnh biểu đạt của từ Hán Việt

Phần 1: Giải mã giá trị văn hóa ẩn sau ngôn từ:

• "Tiên triều" - Gợi nhớ về vương triều xưa với những giá trị lịch sử
• "Khoan dung" - Đức tính cao quý của bậc quân tử phương Đông
• "Nghĩa khí" - Tinh thần bất khuất của người trí thức

Những từ ngữ này không chỉ là phương tiện giao tiếp mà còn là cầu nối với triết lý sống của người xưa.