Top 6 bài soạn "Thực hành đọc: Cánh đồng trang 71" (Ngữ văn 10 - SGK Kết nối tri thức) ấn tượng nhất

Tóm tắt nội dung chính

Bài thơ “Cánh đồng” khắc họa vẻ đẹp thiên nhiên và tình yêu cuộc sống của con người, tôn vinh sự trân trọng vẻ đẹp tự nhiên qua những hình ảnh sinh động, đầy cảm xúc.

Câu 1

Phân tích sự thay đổi nhịp điệu, sự phong phú trong cách xây dựng hình ảnh thơ và cách tổ chức mạch thơ trong bài.

Phương pháp giải:

Đưa ra nhận xét về nhịp điệu, hình ảnh thơ và cách thức tổ chức mạch thơ.

Lời giải chi tiết:

- Nhịp điệu trong bài thơ thay đổi linh hoạt, mang đến cảm giác tựa như một câu chuyện kể.

- Hình ảnh thơ kết hợp hài hòa giữa các gam màu sáng trong và tối u ám.

- Mạch thơ diễn tả dòng cảm xúc chân thực của nhân vật trữ tình.

Câu 2

Khám phá cảm xúc và suy nghĩ của nhân vật trữ tình qua từng câu thơ tự do, đầy sự sống động và sinh động.

Phương pháp giải:

Phân tích cảm xúc và suy tưởng của nhân vật trữ tình trong bài thơ.

Lời giải chi tiết:

- Một bông hoa cúc trong bình gốm đã gợi lên hình ảnh cánh đồng hoa trải rộng trước mắt, không chỉ có sắc màu mà còn có âm thanh chân thực.

- Tự do trong cấu trúc thơ cũng được thể hiện rõ nét khi các câu thơ không tuân theo quy luật nào, mang đậm dấu ấn cá nhân của tác giả.

Bài tập 7. Đọc lại bài thơ "Cánh đồng" trong SGK Ngữ văn 10, tập một (tr. 71) và trả lời các câu hỏi sau:

1. Ấn tượng ban đầu của bạn về bài thơ "Cánh đồng" của Ngân Hoa là gì? Hãy giải thích lý do tại sao bạn lại có ấn tượng đó.
2. So với các thể loại thơ khác, thể loại mà tác giả chọn có gây khó khăn hay kích thích sự hứng thú của bạn không? Giải thích.
3. Chỉ ra mối liên hệ giữa các hình tượng chính trong bài: em, đoá cúc, bình gốm, cánh đồng.
4. Nhận diện những điệp ngữ trong bài và phân tích giá trị biểu đạt của các điệp ngữ này.
5. Làm rõ sự kết hợp giữa hình thức thơ tự do và những cảm xúc, liên tưởng mà nhân vật trữ tình muốn truyền tải.

Bài giải:

1. Ấn tượng: sự kết hợp giữa hình ảnh tươi sáng và tối tạo nên chiều sâu cảm xúc; mạch thơ tuân theo cảm xúc của nhân vật trữ tình. Việc sử dụng đa chiều giúp bài thơ mang tính khách quan và sinh động.

2. Đây là một thử thách nhưng cũng là yếu tố thú vị của bài thơ. Những hình ảnh mới lạ khiến người đọc hứng thú nhưng cũng đòi hỏi sự liên kết tinh tế. Thể loại thơ tự do trong "Cánh đồng" mang đến tự do biểu đạt nhưng cũng dễ dàng làm mất đi sự liên kết nếu không nắm bắt tốt.

3. Mối liên hệ giữa các hình tượng: "Em" biến thành cánh đồng mùa xuân, bình gốm chứa đựng hoa cúc, tất cả cùng nhau tạo thành một chuỗi liên tưởng sống động, hòa quyện và cùng nhau tạo dựng không gian mùa xuân tươi mới, căng tràn sức sống.

4. Bài thơ sử dụng điệp ngữ một cách mạnh mẽ như: "chạm vào em", "em gọi tên", "chưa kịp", "những loài hoa", "những trái cây". Những điệp ngữ này gợi lên sự tồn tại đan xen, sự vội vã trong mạch cảm xúc của nhân vật trữ tình, thể hiện khát khao không ngừng vươn tới cuộc sống tươi đẹp.

5. Sự thống nhất: Bài thơ có kết cấu tự do, không tuân theo quy chuẩn số dòng, giúp thể hiện cảm xúc chân thật của nhân vật. Những đoạn dài ngắn bất thường thể hiện sự rung động mạnh mẽ của nhân vật, với nhịp ngắt không đều, phản ánh trọn vẹn cảm xúc thật của tác giả.

1. Phân tích sự biến hóa của nhịp điệu, tính tự do trong việc xây dựng hình ảnh thơ, cũng như sự tinh tế trong cách tổ chức mạch thơ.

2. Lắng nghe dòng chảy cảm xúc, suy tưởng của nhân vật trữ tình được thể hiện một cách mạnh mẽ, sinh động qua hình thức thơ ca tự do.
* Trả lời:
- Sự biến hóa nhịp điệu được thể hiện rất linh hoạt qua:
+ Các câu thơ ngắn dài đan xen nhau, với những câu dài như một dòng chảy cảm xúc miên man.
+ Nhịp điệu thay đổi liên tục, nhanh và chậm tùy vào cảm xúc của nhân vật "em".
- Sự tự do trong cách xây dựng hình ảnh thơ:
+ Các hình ảnh thiên nhiên sinh động như: "đoá cúc vừa hái", "cánh đồng mùa xuân bát ngát", "hơi thở run run", "làn sương ẩm ướt", "đất mềm tơi xốp", "trái cây đang ngủ", "hạt mầm vừa nứt", "đóa hoa ẩn dưới đất cày".
=> Tất cả thể hiện sức sống mãnh liệt, vẻ đẹp căng tràn của mùa xuân.
+ Hình ảnh nhân vật trữ tình: nhân vật "em" xuất hiện với dáng vẻ đang "chạy về với cánh đồng rộng lớn mùa xuân", "chân ngập trong đất", "gọi tên loài hoa", "gọi tên trái cây".
=> Bày tỏ tình yêu thiên nhiên mãnh liệt và khát khao sống hòa hợp với đất trời.

Soạn bài Cánh đồng (Ngân Hoa), Ngữ văn lớp 10, Kết nối tri thức với cuộc sống

- Sự tinh tế trong cách tổ chức mạch thơ:
+ Mạch thơ đi từ hình ảnh bình gốm, đoá cúc đến khát khao giao cảm với thiên nhiên.
=> Diễn tả sự chờ đợi và nâng niu vẻ đẹp của thiên nhiên trong lòng nhân vật trữ tình.
- Sự tự do của hình thức thơ ca:
+ Ngôn ngữ thơ: Sử dụng từ ngữ gợi hình, gợi cảm như: "rộng lớn", "tỏa sáng", "sẫm màu", "già nua", "bé bỏng", "run run", "ẩm ướt", "lảnh lót", "trong veo", "nức nở", "âm u", "lặng câm", "rực rỡ", "mềm", "tơi xốp".
=> Tác dụng: Miêu tả vẻ đẹp và sắc thái của sự vật mùa xuân, thể hiện sự quan sát tinh tế của tác giả đối với cảnh vật.
+ Cấu trúc điệp ngữ:
"Chạm vào em một..., một...,..." => Tác dụng: Miêu tả sự tác động của thiên nhiên lên nhân vật trữ tình.
"Em gọi tên" => Tác dụng: Nhấn mạnh sự khao khát và tình yêu đối với thiên nhiên.
"Chưa kịp" => Tác dụng: Diễn tả sức sống mãnh liệt của thiên nhiên đang ấp ủ dưới lòng đất.
=> Kết luận: Dòng chảy cảm xúc và suy tưởng của nhân vật trữ tình được thể hiện rất sắc nét qua hình thức thơ ca tự do.

I. Tác giả bài thơ "Cánh đồng"

– Ngân Hoa, tên thật là Nguyễn Thị Ngân Hoa, sinh năm 1970, là nhà văn và nhà nghiên cứu ngôn ngữ.

– Các tác phẩm nổi bật: "Cánh đồng" (thơ, 1966), "Quả mùa thu" (tập truyện ngắn, 1966).

II. Tìm hiểu tác phẩm "Cánh đồng"

1. Thể loại: Thơ tự do
2. Xuất xứ, hoàn cảnh sáng tác: Bài thơ nằm trong chùm thơ được giải B trong cuộc thi Thơ do tuần báo Văn nghệ tổ chức năm 1995.

3. Phương thức biểu đạt: Biểu cảm

4. Tóm tắt: Bài thơ vẽ lên một bức tranh mùa xuân tươi đẹp, với nhân vật chính là cô gái yêu đời, yêu thiên nhiên, luôn mang trong mình những hy vọng và tình yêu tuổi trẻ.

5. Bố cục

– Đoạn 1: Từ đầu đến "lặng câm rực rỡ" – Cảm xúc của nhân vật trữ tình trước vẻ đẹp của những bông hoa.

– Đoạn 2: Từ "Còn lại" – Tình yêu với cánh đồng và cuộc sống.

6. Giá trị nội dung

– Thể hiện tình yêu thiên nhiên, lòng trân trọng vẻ đẹp của cuộc sống qua cái nhìn của nhân vật trữ tình.

7. Giá trị nghệ thuật

– Bài thơ có cấu trúc độc đáo, những câu thơ dài ngắn khác nhau tạo thành dòng chảy cảm xúc mạnh mẽ, cuốn hút.

III. Tìm hiểu chi tiết tác phẩm "Cánh đồng"

• Cảm nhận sự biến hóa nhịp điệu, sự tự do trong xây dựng hình ảnh và cách tổ chức mạch thơ.

– Nhịp điệu biến hóa làm bài thơ trở nên tựa như một câu chuyện kể.

– Sự kết hợp hài hòa giữa các gam màu sáng và tối, mang lại cảm giác sống động, chân thực.

– Mạch thơ phản ánh cảm xúc sâu lắng của nhân vật trữ tình.

• Lắng nghe dòng chảy cảm xúc của nhân vật trữ tình trong hình thức thơ ca tự do.

– Một đóa hoa cúc trong bình gốm gợi lên cánh đồng hoa trải dài trước mắt nhân vật, không chỉ là màu sắc mà còn có âm thanh thật sống động.

– Hình thức thơ tự do, không theo quy tắc, mang đậm dấu ấn của cảm xúc tác giả.

* Lưu ý khi đọc văn bản:

– Cảm nhận sự biến hóa nhịp điệu, phóng khoáng trong hình ảnh và tổ chức mạch thơ.

– Lắng nghe sự sống động trong cảm xúc và suy tưởng của nhân vật trữ tình qua hình thức thơ tự do.

Gợi ý:

Bài thơ thể hiện tình yêu thiên nhiên, cuộc sống qua những hình ảnh độc đáo và cách triển khai đầy cảm xúc.

* Nội dung chính của "Cánh đồng":

Bức tranh mùa xuân sống động, được khắc họa qua con mắt mộng mơ của cô gái trẻ với tình yêu nhiệt huyết dành cho cuộc sống và thiên nhiên.

* Những điểm cần lưu ý khi đọc văn bản:

• Cảm nhận sự thay đổi nhịp điệu, sự tự do trong cách xây dựng hình ảnh và cách tổ chức mạch thơ.

– Nhịp điệu biến hóa linh hoạt, làm cho bài thơ giống như một câu chuyện tự sự.

– Sự kết hợp giữa gam màu sáng và tối tạo nên một cảm giác sâu sắc, đầy cảm hứng.

– Mạch thơ theo sát cảm xúc của nhân vật trữ tình.

• Lắng nghe cảm xúc của nhân vật trữ tình qua hình thức thơ tự do.

– Đoá hoa cúc trong bình gốm đã gợi lên hình ảnh một cánh đồng hoa tươi đẹp, sống động trong tâm trí nhân vật.

– Tính tự do trong thơ ca được thể hiện rõ qua các câu thơ không theo quy tắc, là sự thể hiện tinh tế của tâm hồn tác giả.

Câu 1:

Cảm nhận sự biến đổi của nhịp điệu, sự tự do trong việc xây dựng hình ảnh và sự sáng tạo trong cách tổ chức mạch thơ.

Gợi ý:

- Bài thơ sử dụng các câu dài ngắn đan xen, nhịp điệu thay đổi liên tục:

Ví dụ:

Những đoá cúc vừa hái từ cánh đồng mùa xuân rộng lớn.
Tỏa sáng trong chiếc bình gốm màu sẫm
Chạm vào em một chiếc lá già nua, một nụ hoa bé bỏng, một hơi thở run rẩy, một làn sương ẩm ướt.
Chạm vào em một âm thanh trong veo, một tiếng vang rền trầm đục, một nức nở âm u, một lặng câm rực rỡ.

- Hình ảnh thơ độc đáo và giàu biểu tượng: một âm thanh trong veo, một tiếng vang trầm đục, một nức nở âm u, một lặng câm rực rỡ…

Câu 2:

Lắng nghe dòng chảy cảm xúc và suy tưởng của nhân vật trữ tình, được thể hiện một cách sinh động, sắc nét qua sự tự do của hình thức thơ ca.

Gợi ý:

Bài thơ truyền tải những cảm xúc tinh tế trước vẻ đẹp thiên nhiên, một tình yêu thiên nhiên chân thành và mãnh liệt của tác giả.