Top 6 Bài soạn "Thực hành tiếng Việt trang 16 tập 2" đặc sắc nhất - Ngữ văn 6 (SGK Cánh Diều)

Câu 1 trang 16 Ngữ Văn 6 tập 2 Cánh Diều

Phân loại từ: Hãy sắp xếp các từ sau vào hai nhóm: từ ghép và từ láy.

mẫm bóng, hủn hoắn, lợi hại, phành phạch, giòn giã

Đáp án:

- Từ ghép: mẫm bóng, lợi hại

- Từ láy: hủn hoắn, phành phạch, giòn giã

Câu 2 trang 16 Ngữ Văn 6 tập 2 Cánh Diều

Phân tích ngôn ngữ: Các từ mẫm bóng, hủn hoẳn là sáng tạo độc đáo của nhà văn Tô Hoài. Qua đó, em hình dung thế nào về ngoại hình Dế Mèn?

Gợi mở:

- Mẫm bóng: đôi càng mập mạp, khỏe khoắn

- Hủn hoẳn: đôi cánh ngắn ngủn, khác biệt so với hiện tại

Câu 3 trang 16 Ngữ Văn 6 tập 2 Cánh Diều

So sánh thành ngữ: Thành ngữ "chết ngay đuôi, vái cả sáu tay" trong tác phẩm của Tô Hoài có gì khác biệt so với thành ngữ quen thuộc? Thành ngữ nào phù hợp với loài dế?

Nhận xét:

- Thành ngữ mới sử dụng đặc điểm riêng của loài dế (đuôi, sáu chân)

- Thành ngữ này phản ánh chính xác đặc điểm sinh học của dế

Câu 4 trang 16 Ngữ Văn 6 tập 2 Cánh Diều

Xác định chủ ngữ: Tìm cụm danh từ làm chủ ngữ trong các câu sau:

a) Những cái vuốt ở chân, ở khoeo cứ cứng dần và nhọn hoắt.

b) Những gã xốc nổi thường làm cử chỉ ngông cuồng là tài ba.

c) Hàng ngàn ngọn nến sáng rực, lấp lánh trên cành lá xanh tươi...

Kết quả:

a) Những cái vuốt ở chân, ở khoeo

b) Những gã xốc nổi

c) Hàng ngàn ngọn nến sáng rực, lấp lánh trên cành lá xanh tươi...

Câu 5 trang 16 Ngữ Văn 6 tập 2 Cánh Diều

Phân tích cú pháp: Xác định danh từ trung tâm và thành tố phụ trong các cụm danh từ trên. Ý nghĩa của việc mở rộng chủ ngữ?

Phân tích:

Thành phần trước | Danh từ trung tâm | Thành phần sau

những | cái vuốt | ở chân, ở khoeo

những | gã | xốc nổi

hàng ngàn | ngọn nến | sáng rực...

Câu 6 trang 16 Ngữ Văn 6 tập 2 Cánh Diều

Viết đoạn văn: Trình bày cảm nhận về nhân vật trong truyện, sử dụng chủ ngữ mở rộng.

Gợi ý:

Dế Mèn trong "Bài học đường đời đầu tiên" hiện lên sinh động qua ngòi bút Tô Hoài. Những chi tiết miêu tả ngoại hình cường tráng cùng tính cách kiêu ngạo tạo nên nhân vật đáng nhớ. Bài học về sự khiêm tốn qua câu chuyện thật sâu sắc.

A. Hướng dẫn thực hành Tiếng Việt ngắn gọn:

Câu 1: Phân loại từ ngữ

- Từ ghép: mẫm bóng (miêu tả vẻ cường tráng), lợi hại (thể hiện sức mạnh)

- Từ láy: hủn hoắn, phành phạch, giòn giã (tạo nhịp điệu sinh động)

Câu 2: Phân tích ngôn ngữ nghệ thuật

- Mẫm bóng: hình ảnh đôi càng khoẻ khoắn, đầy sức sống

- Hủn hoẳn: nét đặc trưng về đôi cánh ngắn ngủn đáng yêu

Câu 3: Khám phá sáng tạo ngôn từ

- Thành ngữ "chết ngay đuôi, vái cả sáu tay" thể hiện sự am hiểu đặc điểm loài dế

- Sự khác biệt nằm ở việc vận dụng đặc trưng sinh học (6 chân thay vì 2 tay)

Câu 4: Nhận diện cấu trúc câu

Cụm danh từ làm chủ ngữ:

a) Những cái vuốt ở chân, ở khoeo (miêu tả chi tiết)

b) Những gã xốc nổi (đặc điểm tính cách)

c) Hàng ngàn ngọn nến sáng rực... (khung cảnh lộng lẫy)

Câu 5: Phân tích ngữ pháp

Cấu trúc cụm danh từ:

Phần trước | Trung tâm | Phần sau

những | cái vuốt | ở chân, ở khoeo

→ Giúp miêu tả sinh động, thể hiện thái độ người viết

Câu 6: Cảm nhận nhân vật

Dế Mèn hiện lên qua ngòi bút Tô Hoài với những nét tính cách đa chiều. Một chàng dế cường tráng nhưng kiêu ngạo, qua bài học đắt giá đã biết nhận ra sai lầm. Câu chuyện là bài học sâu sắc về sự trưởng thành.

B. Kiến thức trọng tâm:

- Chủ ngữ mở rộng giúp diễn đạt phong phú, cụ thể

- Cụm danh từ gồm: thành tố phụ + danh từ trung tâm + thành tố phụ

- Ví dụ: "Ngôi nhà nhỏ ven sông" - hình ảnh gợi nhiều liên tưởng

Câu 1: Khám phá từ ngữ

Phân loại các từ sau thành hai nhóm:

mẫm bóng, hủn hoắn, lợi hại, phành phạch, giòn giã

- Từ ghép: mẫm bóng (miêu tả hình dáng), lợi hại (thể hiện tính chất)

- Từ láy: hủn hoắn, phành phạch, giòn giã (tạo âm thanh, nhịp điệu)

Câu 2: Phân tích ngôn ngữ văn học

Những sáng tạo từ ngữ của Tô Hoài:

- Mẫm bóng: vẻ cường tráng của đôi càng Dế Mèn

- Hủn hoẳn: đặc điểm ngộ nghĩnh của đôi cánh non

→ Thể hiện sự phát triển nhân vật qua ngôn ngữ

Câu 3: So sánh thành ngữ

- Thành ngữ gốc: "chết thẳng cẳng, vái cả hai tay" (dành cho người)

- Thành ngữ cải biên: "chết ngay đuôi, vái cả sáu tay" (phù hợp với loài dế)

→ Nghệ thuật sáng tạo từ ngữ đặc sắc

Câu 4: Phân tích cú pháp

Cụm danh từ làm chủ ngữ:

a) Những cái vuốt ở chân, ở khoeo - miêu tả chi tiết

b) Những gã xốc nổi - đặc điểm tính cách

c) Hàng ngàn ngọn nến sáng rực... - khung cảnh lộng lẫy

Câu 5: Cấu trúc ngữ pháp

Phân tích cụm danh từ:

Thành tố phụ | Danh từ trung tâm | Thành tố phụ

những | cái vuốt | ở chân, ở khoeo

→ Làm rõ ý nghĩa và tăng tính biểu cảm

Câu 6: Cảm nhận văn học

Một ông lão đánh cá chất phác, hiền lành hiện lên thật sinh động qua câu chuyện. Cuộc đời nghèo khó cùng người vợ tham lam đã tạo nên bài học nhân sinh sâu sắc về lòng tham và sự trừng phạt.

Câu 1: Khám phá từ ngữ

Phân loại các từ sau thành hai nhóm:

mẫm bóng, hủn hoẳn, lợi hại, phành phạch, giòn giã

- Từ ghép: mẫm bóng (miêu tả hình dáng), lợi hại (thể hiện tính chất)

- Từ láy: hủn hoẳn, phành phạch, giòn giã (tạo âm thanh, nhịp điệu)

Câu 2: Phân tích ngôn ngữ văn học

Những sáng tạo từ ngữ của Tô Hoài:

- Mẫm bóng: vẻ cường tráng của đôi càng Dế Mèn

- Hủn hoẳn: đặc điểm ngộ nghĩnh của đôi cánh non

→ Thể hiện sự phát triển nhân vật qua ngôn ngữ

Câu 3: So sánh thành ngữ

- Thành ngữ gốc: "chết thẳng cẳng, vái cả hai tay" (dành cho người)

- Thành ngữ cải biên: "chết ngay đuôi, vái cả sáu tay" (phù hợp với loài dế)

→ Nghệ thuật sáng tạo từ ngữ đặc sắc

Câu 4: Phân tích cú pháp

Cụm danh từ làm chủ ngữ:

a) Những cái vuốt ở chân, ở khoeo - miêu tả chi tiết

b) Những gã xốc nổi - đặc điểm tính cách

c) Hàng ngàn ngọn nến sáng rực... - khung cảnh lộng lẫy

Câu 5: Cấu trúc ngữ pháp

Phân tích cụm danh từ:

Thành tố phụ | Danh từ trung tâm | Thành tố phụ

những | cái vuốt | ở chân, ở khoeo

→ Làm rõ ý nghĩa và tăng tính biểu cảm

Câu 6: Cảm nhận văn học

Một chàng dế thanh niên cường tráng nhưng kiêu ngạo đã học được bài học nhớ đời về sự khiêm tốn. Câu chuyện là lời nhắc nhở sâu sắc về cách ứng xử trong cuộc sống.

Câu 1: Phân loại từ ngữ

Phân biệt từ ghép và từ láy:

• Từ ghép: mẫm bóng (miêu tả hình thể), lợi hại (tính chất)
• Từ láy: hủn hoẳn, phành phạch, giòn giã (tạo hình ảnh âm thanh)

Câu 2: Phân tích nghệ thuật dùng từ

• "Mẫm bóng": vẻ ngoại hình cường tráng, đôi càng mập mạp
• "Hủn hoẳn": đặc điểm đôi cánh ngắn ngủn đáng yêu
• → Ngôn ngữ miêu tả sinh động nhân vật

Câu 3: Đánh giá sáng tạo thành ngữ

• Thành ngữ "chết ngay đuôi, vái cả sáu tay" phù hợp đặc điểm loài dế
• Thể hiện tài năng sáng tạo ngôn ngữ của Tô Hoài

Câu 4-5: Phân tích cấu trúc câu

• Cụm danh từ làm chủ ngữ giúp miêu tả chi tiết, sinh động
• Ví dụ: "Những cái vuốt ở chân, ở khoeo" → làm nổi bật đặc điểm

Câu 6: Cảm nhận văn học

Một chàng dế cường tráng nhưng kiêu ngạo đã trải qua bài học nhớ đời. Câu chuyện là lời nhắn nhủ về sự khiêm tốn và lòng nhân ái trong cuộc sống.

Câu 1: Phân loại từ ngữ

Phân biệt từ ghép và từ láy:

• Từ ghép: mẫm bóng (miêu tả hình thể), lợi hại (tính chất)
• Từ láy: hủn hoẳn, phành phạch, giòn giã (tạo hình ảnh âm thanh)

Câu 2: Phân tích nghệ thuật dùng từ

• "Mẫm bóng": vẻ ngoại hình cường tráng, đôi càng mập mạp
• "Hủn hoẳn": đặc điểm đôi cánh ngắn ngủn đáng yêu
• → Ngôn ngữ miêu tả sinh động nhân vật

Câu 3: Đánh giá sáng tạo thành ngữ

• Thành ngữ "chết ngay đuôi, vái cả sáu tay" phù hợp đặc điểm loài dế
• Thể hiện tài năng sáng tạo ngôn ngữ của Tô Hoài

Câu 4-5: Phân tích cấu trúc câu

• Cụm danh từ làm chủ ngữ giúp miêu tả chi tiết, sinh động
• Ví dụ: "Những cái vuốt ở chân, ở khoeo" → làm nổi bật đặc điểm

Câu 6: Cảm nhận văn học

Một chàng dế cường tráng nhưng kiêu ngạo đã trải qua bài học nhớ đời. Câu chuyện là lời nhắn nhủ về sự khiêm tốn và lòng nhân ái trong cuộc sống.