Top 6 bài soạn xuất sắc về "Nghệ thuật truyền thống của người Việt" (Ngữ văn 10 - SGK Kết nối tri thức)

I. Tác giả văn bản 'Nghệ thuật truyền thống của người Việt'

- Nguyễn Văn Huyên (1905-1975), người con của huyện Hoài Đức, Hà Nội, là một học giả uyên bác trong lĩnh vực sử học, dân tộc học và giáo dục. Thời trẻ, ông du học tại Pháp và năm 1934, trở thành người Việt Nam đầu tiên bảo vệ thành công luận án tiến sĩ văn khoa tại Đại học Sorbonne, Paris.

- Sau khi trở về nước vào năm 1935, ông đã không ngừng cống hiến cho công tác nghiên cứu, giảng dạy và tham gia vào các tổ chức văn hóa lịch sử, là một ủy viên quan trọng của Trường Viễn Đông Bác cổ và Hội đồng nghiên cứu khoa học Đông Dương.

- Những tác phẩm tiêu biểu của ông gồm 'Sự thờ phụng thần thánh ở nước Nam' (1944) và 'Văn minh Việt Nam' (1944), là những nghiên cứu sâu sắc về nền văn hóa Việt.

II. Tìm hiểu tác phẩm 'Nghệ thuật truyền thống của người Việt'

Xuất xứ và hoàn cảnh sáng tác: Văn bản 'Nghệ thuật truyền thống của người Việt' được trích từ phần 3, chương 12 trong cuốn sách 'Văn minh Việt Nam', ban đầu mang tên 'Nghệ thuật'.

- 'Văn minh Việt Nam' là một nghiên cứu chuyên sâu viết bằng tiếng Pháp, hoàn thành vào năm 1939 nhưng mãi đến năm 1944 mới được xuất bản tại Hà Nội. Tác phẩm này có thể được coi là một phát ngôn mạnh mẽ về tinh thần tự tôn dân tộc của người Việt đối với văn hóa của mình, đồng thời cũng là một đóng góp quan trọng vào kho tàng tri thức nhân loại. Tác phẩm đã được dịch sang tiếng Việt vào năm 1996.

Tóm tắt:

Văn bản này cung cấp một cái nhìn sâu sắc về các ngành nghệ thuật truyền thống của Việt Nam, từ đó khái quát đời sống tinh thần và “tâm tính nhân dân” qua các công trình nghệ thuật, đồng thời làm nổi bật những đặc trưng văn hóa đặc sắc của dân tộc.

Bố cục: Văn bản được chia thành ba phần chính:

- Đoạn 1: Từ đầu đến “trở thành độc đáo” – Tâm tính nhân dân biểu hiện qua nghệ thuật.

- Đoạn 2: Từ “thẩm mỹ tuyệt vời” đến hết – Nghệ thuật truyền thống trong kiến trúc.

- Đoạn 3: Còn lại – Nghệ thuật truyền thống điêu khắc.

Giá trị nội dung:

- Tác phẩm ca ngợi và tôn vinh các ngành nghệ thuật truyền thống của dân tộc, đồng thời phản ánh sự độc đáo của nền văn hóa Việt Nam.

Giá trị nghệ thuật:

- Các yếu tố miêu tả, biểu cảm và nghị luận trong văn bản làm nổi bật tính sinh động, sâu sắc của các đối tượng nghệ thuật, từ đó giúp tăng cường sức thuyết phục và hấp dẫn đối với người đọc.

III. Tìm hiểu chi tiết tác phẩm 'Nghệ thuật truyền thống của người Việt'

Tâm tính nhân dân biểu hiện qua nghệ thuật:

- Khiếu thẩm mỹ của người Việt mang đậm tính tinh tế:

+ Các ngôi chùa nhỏ nhắn, những ngôi nhà giản dị nhưng được trang trí với màu sắc tươi sáng.

+ Trong nhà, các cột gỗ được đánh bóng tỉ mỉ, ánh lên vẻ đẹp tự nhiên của vật liệu.

+ Những vật trang trí tinh xảo, quý giá thường được đặt trên bàn hoặc cất giữ cẩn thận trong rương, tủ.

- Nghệ thuật mang đậm tính tôn giáo:

+ Phản ánh sự đa dạng tín ngưỡng của dân tộc.

+ Khơi gợi và thúc đẩy sự sáng tạo nghệ thuật trong xã hội Việt Nam.

- Thiên hướng nghệ thuật Việt Nam là thể hiện tinh thần và vẻ đẹp vô hình của mọi vật.

Một số ngành nghệ thuật truyền thống:

Kiến trúc:

- Kiến trúc Việt Nam là một biểu tượng nổi bật của nghệ thuật dân tộc.

- Đặc trưng của kiến trúc Việt là hình khối nằm ngang, mang đậm yếu tố tôn giáo, đều đặn và đối xứng.

- Biểu hiện cụ thể qua các điện thờ thấp, các mái chùa hạ thấp, tạo ra không gian nối tiếp liên hoàn, đơn giản mà uy nghi.

Điêu khắc:

- Người Việt nổi bật nhất trong lĩnh vực điêu khắc gỗ.

- Điêu khắc đá ít thấy, chủ yếu được dùng trong việc tạo dựng những tượng thờ đơn giản.

- Điêu khắc gỗ Việt Nam nổi bật với những pho tượng đẹp mắt, mang đậm phong cách tao nhã từ thời kỳ Lê.

Trước khi đọc:

Câu 1: Bạn đã biết gì về nghệ thuật truyền thống của người Việt? Hãy chia sẻ cảm nhận của bạn về một phương diện mà bạn thấy thú vị trong gia sản văn hóa này.

• Nghệ thuật truyền thống của người Việt rất đa dạng và phong phú, bao gồm nhiều loại hình đặc sắc như Hát quan họ, ca trù, chèo, tuồng…

Câu 2: Bạn nghĩ gì về sự tồn tại của những giá trị văn hóa truyền thống trong bối cảnh giao lưu quốc tế ngày nay?

Trong thời đại giao lưu quốc tế rộng mở, việc bảo tồn và phát huy những giá trị văn hóa truyền thống là rất quan trọng và cần thiết, giúp chúng ta giữ gìn bản sắc dân tộc trong một thế giới đầy biến động.

Đọc văn bản:

Câu 1: Thông tin chính của đoạn văn được nêu ra là gì?

Nghệ thuật là biểu hiện sâu sắc nhất của tính nhân dân trong văn hóa Việt Nam.

Câu 2: Những yếu tố nào đã ảnh hưởng đến nghệ thuật Việt Nam?

Phật giáo, Lão giáo và Nho giáo đều có ảnh hưởng sâu sắc đến nghệ thuật Việt Nam.

Câu 3: Điều gì ảnh hưởng đến việc bảo tồn các di sản nghệ thuật Việt Nam?

Khí hậu nhiệt đới, với sự tác động của thời tiết và môi trường, có ảnh hưởng lớn đến việc bảo tồn các di sản nghệ thuật.

Câu 4: Theo tác giả, thiên hướng sáng tạo nổi bật của nghệ thuật Việt Nam là gì?

Thiên hướng sáng tạo đặc trưng của nghệ thuật Việt Nam là tinh thần vô hình trong mọi vật, thể hiện sự kết nối giữa con người và thiên nhiên.

Câu 5: Kiến trúc Việt Nam có đặc trưng gì?

• Đặc trưng của kiến trúc Việt là hình khối và thể nằm ngang, kết hợp tính tôn giáo và sự đối xứng.
• Các công trình thể hiện sự vĩ đại, bí ẩn và sự hòa hợp với thiên nhiên qua thiết kế đơn giản nhưng tinh tế.

Câu 6: Nền điêu khắc Việt Nam có điểm gì đáng chú ý?

• Điêu khắc Việt Nam chủ yếu được thể hiện qua gỗ, mang đậm tính tôn giáo.
• Điêu khắc đá ít phổ biến và chủ yếu dùng cho các tượng thờ với hình ảnh đơn giản, tinh tế.

Trả lời câu hỏi:

Câu 1: Mục đích của tác giả khi viết tác phẩm này là gì?

Mục đích của tác giả là giới thiệu những giá trị nghệ thuật truyền thống của Việt Nam và phản ánh sự phong phú, độc đáo trong văn hóa dân tộc.

Câu 2: Vẽ sơ đồ tóm tắt các thông tin chính trong văn bản.

• Nhận định về khiếu thẩm mỹ của người Việt.
• Yếu tố ảnh hưởng đến nghệ thuật Việt Nam.
• Yếu tố bảo tồn các di sản nghệ thuật.
• Thiên hướng sáng tạo của nghệ thuật Việt Nam.
• Đặc trưng của kiến trúc và điêu khắc Việt Nam.

Câu 3: Phân tích tác dụng của những yếu tố miêu tả, biểu cảm và nghị luận trong văn bản.

Miêu tả giúp làm sinh động các đặc điểm nghệ thuật; biểu cảm thể hiện sự cảm nhận sâu sắc của tác giả; nghị luận lý giải về sự ảnh hưởng của tôn giáo và văn hóa dân tộc.

Câu 4: Việc đưa thông tin cụ thể về từng đối tượng có tác dụng gì?

• Giúp người đọc hiểu rõ ràng và chi tiết hơn về các đặc trưng văn hóa, nghệ thuật của người Việt.

Câu 5: Nhận xét bạn tâm đắc nhất trong văn bản là gì?

• Nhận xét: 'Tất cả nghệ thuật đều phụ thuộc vào kiến trúc.'
• Lý do: Kiến trúc là nền tảng, ảnh hưởng lớn đến sự phát triển của các ngành nghệ thuật khác.

Câu 6: Đối chiếu thông tin trong văn bản với một công trình nghệ thuật Việt Nam mà bạn biết.

• Ví dụ: Chùa Một Cột, bảo tồn các đặc trưng kiến trúc truyền thống như sử dụng gỗ, mái thấp và hình khối đối xứng.

Kết nối đọc - viết: Viết đoạn văn tóm tắt những thông tin thú vị sau khi đọc văn bản.

Nghệ thuật truyền thống Việt Nam thể hiện sự phong phú và tinh tế trong kiến trúc và điêu khắc, đồng thời phản ánh sâu sắc bản sắc dân tộc qua các đặc trưng văn hóa nổi bật.

Trước khi đọc

Câu 1 trang 78 SGK Ngữ văn 10 Tập 2:

Đề bài: Bạn đã hiểu gì về nghệ thuật truyền thống của người Việt? Hãy chia sẻ cảm nhận của bạn về một khía cạnh đặc sắc nào đó trong kho tàng di sản tinh thần vô giá này mà bạn thấy hứng thú.

Lời giải 

- Nghệ thuật truyền thống của người Việt là những giá trị văn hóa sâu sắc, thể hiện bản sắc và tinh thần riêng biệt của dân tộc. Nó có thể là các hình thức sân khấu truyền thống hay những tập quán văn hóa lâu đời vẫn được bảo tồn qua bao thế hệ.

- Một trong những vấn đề quan trọng trong việc gìn giữ và phát huy nghệ thuật truyền thống là sự truyền thụ cho thế hệ trẻ, giúp họ nhận thức sâu sắc về giá trị này. Nghệ thuật truyền thống chính là gia sản tinh thần vô giá, và nhiệm vụ bảo vệ và phát huy những giá trị ấy là rất cần thiết trong thời đại hiện nay.

Câu 2 trang 78 SGK Ngữ văn 10 Tập 2:

Đề bài: Trong xu thế giao lưu quốc tế ngày càng mở rộng hiện nay, bạn có suy nghĩ gì về sự tồn tại và bảo tồn những giá trị văn hóa đã được truyền lại từ nhiều thế hệ?

Lời giải 

Trong bối cảnh toàn cầu hóa hiện nay, tôi cho rằng việc bảo tồn những giá trị văn hóa truyền thống là vô cùng quan trọng. Những giá trị này giúp chúng ta khẳng định bản sắc dân tộc, duy trì sự khác biệt và tạo ra một hình ảnh riêng biệt trong một thế giới đang ngày càng hòa nhập.

Trong khi đọc

Câu 1 trang 78 SGK Ngữ văn 10 Tập 2:

Đề bài: Thông tin chủ đạo được nêu trong câu chủ đề của đoạn văn là gì?

Lời giải 

Nghệ thuật ở Việt Nam là một biểu hiện sâu sắc nhất của tâm hồn và tính cách nhân dân.

Câu 2 trang 78 SGK Ngữ văn 10 Tập 2:

Đề bài: Những cứ liệu nào đã được sử dụng để đưa ra nhận định về khiếu thẩm mỹ của người Việt?

Lời giải 

Tác giả đã sử dụng các minh chứng từ nhiều lĩnh vực như kiến trúc, điêu khắc, đồ trang sức, và sự sắp xếp trong không gian sống để làm rõ khiếu thẩm mỹ tinh tế của người Việt. Những họa tiết trang trí, hoa văn trong các tác phẩm nghệ thuật phản ánh một cảm nhận sắc sảo về cái đẹp.

Câu 3 trang 79 SGK Ngữ văn 10 Tập 2:

Đề bài: Những yếu tố nào đã ảnh hưởng đến nghệ thuật Việt Nam?

Lời giải 

Nghệ thuật Việt Nam chịu ảnh hưởng lớn từ ba tôn giáo chủ yếu: Phật giáo, Lão giáo và Nho giáo, mỗi tôn giáo đã góp phần tạo nên sự đa dạng và sâu sắc trong các sáng tạo nghệ thuật của dân tộc.

Câu 4 trang 79 SGK Ngữ văn 10 Tập 2:

Đề bài: Điều gì đã ảnh hưởng đến việc bảo tồn các di sản nghệ thuật Việt?

Lời giải 

Khí hậu nhiệt đới của Việt Nam, với đặc trưng mưa nhiều, nóng ẩm, tuy có tác động tiêu cực đến việc bảo quản các công trình nghệ thuật, nhưng cũng tạo ra sự bền bỉ và trường tồn cho các di sản văn hóa dân tộc.

Câu 5 trang 80 SGK Ngữ văn 10 Tập 2:

Đề bài: Theo bạn, đặc điểm sáng tạo nổi bật trong nghệ thuật Việt là gì?

Lời giải 

Đặc điểm nổi bật trong nghệ thuật Việt Nam là sự chú trọng đến hình khối và không gian nằm ngang trong kiến trúc. Các công trình thường mang đậm sự đối xứng, cân đối, thể hiện hài hòa với thiên nhiên và tạo ra một không gian thanh thoát, đầy ấn tượng.

Câu 6 trang 80 SGK Ngữ văn 10 Tập 2:

Đề bài: Kiến trúc Việt có những đặc trưng gì? Đặc trưng đó được thể hiện như thế nào?

Lời giải 

Kiến trúc Việt Nam nổi bật với hình khối rõ ràng và không gian nằm ngang, thể hiện sự hài hòa và cân đối. Đặc trưng này được thể hiện rõ trong kiến trúc các đền, chùa, nhà ở với những cột trụ vững chãi, mái cong nhẹ, kết hợp với không gian mở tạo cảm giác thoải mái và trang nghiêm.

Câu 7 trang 81 SGK Ngữ văn 10 Tập 2:

Đề bài: Nền điêu khắc Việt Nam có những điểm nổi bật nào?

Lời giải 

Điêu khắc Việt Nam nổi bật với nghệ thuật điêu khắc gỗ, đặc biệt là những tác phẩm chạm khắc tinh xảo, đầy tính nghệ thuật từ thời kỳ Lê. Điêu khắc đá tuy ít được sử dụng nhưng cũng thể hiện được sự tỉ mỉ và bền bỉ qua những tác phẩm độc đáo.

Trả lời câu hỏi

Câu 1 trang 83 SGK Ngữ văn 10 Tập 2:

Đề bài: Qua việc đọc văn bản và thông tin giới thiệu tác phẩm, bạn hiểu mục đích viết của tác giả là gì? Câu nào trong văn bản giúp bạn hiểu rõ điều này?

Lời giải 

Mục đích của tác giả là làm sáng tỏ giá trị của nghệ thuật truyền thống Việt Nam, đặc biệt là nghệ thuật kiến trúc và điêu khắc. Câu văn: “Ở Việt Nam, nghệ thuật, hơn những lĩnh vực khác, là biểu hiện sâu sắc nhất của tâm tính nhân dân” là minh chứng rõ ràng cho mục đích này.

Câu 2 trang 83 SGK Ngữ văn 10 Tập 2:

Đề bài: Vẽ sơ đồ tóm tắt các thông tin chính của văn bản.

Lời giải 

Câu 3 trang 83 SGK Ngữ văn 10 Tập 2:

Đề bài: Chỉ ra và phân tích tác dụng của những yếu tố miêu tả, biểu cảm, nghị luận trong văn bản.

Lời giải 

Tác giả sử dụng yếu tố miêu tả để làm rõ các công trình kiến trúc và đồ trang sức, giúp người đọc dễ dàng hình dung những nét đẹp đặc trưng trong nghệ thuật Việt Nam. Yếu tố nghị luận giúp phân tích các luận điểm về tôn giáo và bản sắc dân tộc trong nghệ thuật.

Câu 4 trang 83 SGK Ngữ văn 10 Tập 2:

Đề bài: Việc cung cấp thông tin chi tiết về từng đối tượng có điểm gì đáng chú ý? Nêu nhận xét về cách triển khai thông tin trong văn bản.

Lời giải 

Thông tin được cung cấp rất cụ thể, giúp người đọc dễ dàng tiếp cận từng phần của văn bản. Cách triển khai rất mạch lạc, từ những đặc điểm chung đến các minh chứng cụ thể, làm rõ từng luận điểm trong bài viết.

Câu 5 trang 83 SGK Ngữ văn 10 Tập 2:

Đề bài: Hãy nêu và phân tích nhận xét bạn tâm đắc nhất trong văn bản. Tại sao bạn lại tâm đắc với nhận xét đó?

Lời giải 

Nhận xét tâm đắc: Nghệ thuật là biểu hiện của tâm tính nhân dân, phản ánh sự tinh tế trong văn hóa Việt Nam.

Câu 6 trang 83 SGK Ngữ văn 10 Tập 2:

Đề bài: Đối chiếu thông tin của Nguyễn Văn Huyên với công trình chùa Keo, từ đó nhận xét sự bảo tồn và đổi mới trong kiến trúc Việt.

Lời giải 

Chùa Keo là một ví dụ điển hình của sự bảo tồn và phát triển nghệ thuật truyền thống Việt Nam, mặc dù có sự đổi mới, nhưng chùa vẫn giữ vững nét đẹp kiến trúc đặc trưng của dân tộc qua nhiều thế hệ.

Kết nối đọc - viết

Đề bài: Viết đoạn văn khoảng 150 chữ tóm tắt những thông tin thú vị từ văn bản.

Lời giải 

Văn bản Nghệ thuật truyền thống của người Việt khiến tôi ấn tượng bởi đặc trưng kiến trúc Việt Nam với hình khối và không gian nằm ngang. Đặc điểm này thể hiện rõ trong các ngôi đình, đền, chùa và các ngôi nhà cổ ba gian. Những yếu tố này làm cho không gian sống của người Việt vừa gần gũi thiên nhiên, lại vừa trang nghiêm và thanh thoát.

Nội dung chính

Văn bản này khám phá vẻ đẹp và giá trị của nghệ thuật truyền thống Việt Nam, nhấn mạnh sự phong phú và sâu sắc trong các tác phẩm nghệ thuật qua thời gian.

Tóm tắt

Văn bản phản ánh sự phát triển và bảo tồn nghệ thuật truyền thống của người Việt, đồng thời chỉ ra những sự thay đổi nhỏ nhưng sâu sắc trong tư duy nghệ thuật của người nghệ sĩ, đặc biệt là sự ảnh hưởng của các tôn giáo lớn như Phật giáo, Lão giáo và Nho giáo. Kiến trúc Việt Nam, với những công trình đền chùa, thể hiện sự vĩ đại, huyền bí nhưng vẫn giữ được sự đối xứng và hài hòa đặc trưng. Nghệ thuật điêu khắc gỗ, đặc biệt là tại các chùa như chùa Keo và chùa Bút Tháp, nổi bật với sự tinh xảo và độc đáo. Đồng thời, nghệ thuật đúc đồng cũng góp phần tạo nên dấu ấn riêng của văn hóa Việt, với những tác phẩm như bồn vạc ở Huế và tượng Trấn Vũ ở Hà Nội, thể hiện sự kỳ công và tầm vóc lớn lao của nghệ thuật Việt Nam.

Trước khi đọc

Câu 1 (trang 78, SGK Ngữ văn 10, tập 2)

Đề bài: Bạn đã biết gì về nghệ thuật truyền thống của người Việt? Hãy nêu cảm nhận về một phương diện trong gia sản tinh thần vô giá này mà bạn yêu thích.

Phương pháp giải:

- Tìm hiểu về nghệ thuật truyền thống qua sách báo, tài liệu.

- Chia sẻ cảm nhận cá nhân về một lĩnh vực nghệ thuật mà bạn yêu mến.

Lời giải chi tiết:

- Nghệ thuật truyền thống của người Việt là một kho tàng tinh thần phong phú, thể hiện qua những loại hình nghệ thuật độc đáo như múa rối nước, ca trù, và các đồ vật thủ công mỹ nghệ tinh xảo.

- Việc bảo tồn và phát huy nghệ thuật truyền thống là vô cùng quan trọng, đặc biệt trong bối cảnh hiện đại khi nhiều giá trị văn hóa đang bị lãng quên.

Câu 2 (trang 78, SGK Ngữ văn 10, tập 2)

Đề bài: Trong xu thế giao lưu quốc tế hiện nay, bạn nghĩ sao về sự tồn tại và phát triển của các giá trị truyền thống đã được lưu giữ qua bao thế hệ?

Phương pháp giải:

- Phân tích ảnh hưởng của xu hướng toàn cầu hóa lên các giá trị văn hóa truyền thống của Việt Nam.

Lời giải chi tiết:

- Dù trong thời kỳ giao lưu quốc tế, các giá trị truyền thống của người Việt đang phải đối mặt với sự thách thức từ sự thay đổi của xã hội, nhưng chúng ta vẫn cần phải duy trì và phát huy những giá trị này, vì chúng là nền tảng quan trọng của bản sắc dân tộc.

Trong khi đọc

Câu 1 (trang 78, SGK Ngữ văn 10, tập 2)

Đề bài: Thông tin chính được nêu ở câu chủ đề của đoạn văn là gì?

Phương pháp giải:

- Đọc kỹ đoạn văn để xác định nội dung chính trong câu chủ đề.

Lời giải chi tiết:

- Câu chủ đề của đoạn văn nhấn mạnh giá trị nghệ thuật truyền thống của người Việt, qua đó thể hiện những nét văn hóa đặc sắc của dân tộc.

Câu 2 (trang 78, SGK Ngữ văn 10, tập 2)

Đề bài: Những cứ liệu nào được sử dụng để nhận định về khiếu thẩm mỹ của người Việt?

Phương pháp giải:

- Đọc kỹ đoạn văn đầu tiên và chú ý đến các cứ liệu được sử dụng để nhận định về khiếu thẩm mỹ.

Lời giải chi tiết:

- Cứ liệu được sử dụng để nhận định về khiếu thẩm mỹ của người Việt là câu nói của linh mục Ca-đi-e-rơ, cũng như những ví dụ về việc biến những vật dụng thông thường thành tác phẩm trang trí nghệ thuật đầy tinh tế.

Câu 3 (trang 79, SGK Ngữ văn 10, tập 2)

Đề bài: Những yếu tố nào đã ảnh hưởng đến nghệ thuật Việt?

Phương pháp giải:

- Đọc kỹ phần văn bản liên quan để xác định các yếu tố ảnh hưởng đến nghệ thuật Việt.

Lời giải chi tiết:

- Nghệ thuật Việt chịu ảnh hưởng sâu sắc từ các yếu tố tôn giáo, đặc biệt là tam giáo: Phật giáo, Nho giáo và Lão giáo.

Câu 4 (trang 79, SGK Ngữ văn 10, tập 2)

Đề bài: Điều gì đã ảnh hưởng đến việc bảo tồn các di sản nghệ thuật Việt?

Phương pháp giải:

- Đọc kỹ phần văn bản liên quan đến việc bảo tồn các di sản nghệ thuật Việt.

Lời giải chi tiết:

- Việc bảo tồn di sản nghệ thuật Việt Nam phụ thuộc vào sự bảo vệ chất liệu, chất liệu xây dựng, và các phương pháp bảo quản các công trình nghệ thuật qua thời gian.

Câu 5 (trang 80, SGK Ngữ văn 10, tập 2)

Đề bài: Theo bạn, thiên hướng sáng tạo nổi bật của nghệ thuật Việt là gì?

Phương pháp giải:

- Đọc kỹ đoạn văn về sự sáng tạo trong nghệ thuật Việt.

Lời giải chi tiết:

- Sáng tạo trong nghệ thuật Việt chủ yếu thể hiện qua việc khéo léo thể hiện tinh thần vô hình trong mỗi tác phẩm, kết hợp giữa vẻ đẹp hình thức và chiều sâu nội dung.

Câu 6 (trang 80, SGK Ngữ văn 10, tập 2)

Đề bài: Kiến trúc Việt có những đặc trưng gì? Đặc trưng đó được thể hiện như thế nào?

Phương pháp giải:

- Đọc kỹ đoạn văn cuối trang 80 về đặc trưng kiến trúc Việt.

Lời giải chi tiết:

- Kiến trúc Việt nổi bật với các yếu tố như hình khối, tính đối xứng, và sự hài hòa trong không gian. Điều này thể hiện rõ qua các công trình đền chùa, với không gian rộng lớn và tính linh thiêng trong kiến trúc.

Câu 7 (trang 81, SGK Ngữ văn 10, tập 2)

Đề bài: Nền điêu khắc Việt Nam có những điểm gì đáng chú ý?

Phương pháp giải:

- Đọc kỹ phần cuối văn bản về điêu khắc Việt.

Lời giải chi tiết:

- Điêu khắc gỗ Việt Nam đặc biệt với những tác phẩm tinh xảo tại các chùa như chùa Keo và chùa Bút Tháp, tạo nên sự giao thoa giữa nghệ thuật và tín ngưỡng.

Trả lời câu hỏi

Câu 1 (trang 83, SGK Ngữ văn 10, tập 2)

Đề bài: Mục đích viết của tác giả là gì? Đoạn văn nào giúp bạn nhận ra điều này?

Lời giải chi tiết:

- Mục đích của tác giả là làm nổi bật các giá trị nghệ thuật truyền thống của Việt Nam, thể hiện qua những chi tiết cụ thể về các công trình và tác phẩm nghệ thuật. Điều này rõ ràng nhất trong đoạn mở đầu của văn bản.

Câu 2 (trang 83, SGK Ngữ văn 10, tập 2)

Đề bài: Vẽ sơ đồ tóm tắt các thông tin chính của văn bản.

Lời giải chi tiết:

Câu 3 (trang 83, SGK Ngữ văn 10, tập 2)

Đề bài: Chỉ ra và phân tích tác dụng của các yếu tố miêu tả, biểu cảm và nghị luận trong văn bản.

Lời giải chi tiết:

- Yếu tố miêu tả, biểu cảm và nghị luận đã giúp làm nổi bật các đặc trưng nghệ thuật truyền thống Việt Nam, từ những công trình kiến trúc đến những tác phẩm điêu khắc tinh xảo.

Câu 4 (trang 83, SGK Ngữ văn 10, tập 2)

Đề bài: Việc đưa thông tin về các đối tượng cụ thể có gì đáng chú ý?

Lời giải chi tiết:

- Việc cung cấp thông tin chi tiết về từng đối tượng giúp người đọc hiểu sâu sắc về nghệ thuật truyền thống Việt Nam, đồng thời cũng làm nổi bật sự kết nối giữa các công trình và tinh thần văn hóa lâu đời.

Câu 5 (trang 83, SGK Ngữ văn 10, tập 2)

Đề bài: Nêu và phân tích một nhận xét bạn tâm đắc nhất trong văn bản.

Lời giải chi tiết:

- Nhận xét mà tôi tâm đắc nhất là về khả năng của người Việt trong việc biến những vật dụng bình thường thành tác phẩm nghệ thuật tuyệt vời, điều này thể hiện sự sáng tạo và tinh thần thẩm mỹ vô cùng đặc biệt.

Câu 6 (trang 83, SGK Ngữ văn 10, tập 2)

Đề bài: Đối chiếu với một công trình kiến trúc Việt Nam.

Lời giải chi tiết:

- Chùa Keo là minh chứng rõ ràng nhất cho việc bảo tồn và phát huy nghệ thuật truyền thống Việt Nam qua các thế kỷ, với kiến trúc và điêu khắc gỗ mang đậm bản sắc dân tộc.

Kết nối đọc - viết

- Cuốn sách "Văn minh Việt Nam" của Nguyễn Văn Huyên khẳng định giá trị nghệ thuật truyền thống Việt Nam, từ kiến trúc đến điêu khắc, là tài sản vô giá của dân tộc, cần được bảo tồn và phát huy trong thời đại mới.

A. Nội dung chính của tác phẩm Nghệ thuật truyền thống của người Việt

Văn bản mang đến cái nhìn tổng quan về các ngành nghệ thuật truyền thống của Việt Nam, qua đó phản ánh những đặc điểm nổi bật và sự biểu hiện rõ ràng của đời sống tinh thần, bản sắc dân tộc, và tâm hồn của người Việt thông qua các công trình nghệ thuật.

B. Bố cục tác phẩm Nghệ thuật truyền thống của người Việt

- Đoạn 1: Từ đầu đến “trở thành độc đáo”: Khám phá tâm hồn dân tộc qua nghệ thuật.

- Đoạn 2: Tiếp theo đến “thẩm mĩ tuyệt vời”: Nghệ thuật kiến trúc truyền thống Việt Nam.

- Đoạn 3: Phần còn lại: Nghệ thuật điêu khắc Việt Nam.

C. Tóm tắt tác phẩm Nghệ thuật truyền thống của người Việt

Văn bản giới thiệu các ngành nghệ thuật truyền thống của Việt Nam, qua đó thể hiện những nét văn hóa đặc trưng và tâm tính của người Việt qua các hình thức nghệ thuật như kiến trúc, điêu khắc, và tôn giáo.

D. Tác giả và tác phẩm Nghệ thuật truyền thống của người Việt

I. Tác giả

- Nguyễn Văn Huyên, sinh ngày 16 tháng 11 năm 1905 tại Hà Nội, quê quán xã Kim Chung, huyện Đan Phượng, tỉnh Hà Đông (nay thuộc Hà Nội).

- Năm 18 tuổi, ông sang Pháp du học cùng người em trai Nguyễn Văn Hưởng. Ông đã học và tốt nghiệp Cử nhân Văn khoa năm 1929, Cử nhân Luật năm 1931 tại Đại học Sorbonne.

- Trở về Việt Nam vào năm 1935, ông từ chối làm quan và trở thành giáo viên tại Trường Bưởi, một trường học do chính quyền Bảo hộ thành lập.

- Ông đã để lại nhiều công trình nghiên cứu về văn hóa và giáo dục, đáng chú ý là:

+ Sự thờ phụng thần thánh ở nước Nam (1944).

+ Văn minh nước Nam (1944).

+ Toàn tập Nguyễn Văn Huyên (2000).

+ Những bài nói và viết về giáo dục (1990) (Số in 56 - Số XB 234 - NCKT)

II. Tác phẩm Nghệ thuật truyền thống của người Việt

1. Thể loại: Chuyên khảo
2. Xuất xứ và hoàn cảnh sáng tác: Tác phẩm này được trích từ phần 3, chương 12 trong cuốn sách Văn minh Việt Nam, với nhan đề gốc là Nghệ thuật.
3. Tóm tắt tác phẩm: Tác phẩm làm rõ các đặc điểm của nghệ thuật truyền thống Việt Nam qua các lĩnh vực như kiến trúc, điêu khắc, mang đậm ảnh hưởng của các yếu tố tôn giáo.

Bố cục văn bản

- Đoạn 1: Từ đầu đến “trở thành độc đáo”: Khám phá sự sáng tạo trong nghệ thuật Việt Nam.

- Đoạn 2: Tiếp theo đến “thẩm mĩ tuyệt vời”: Đặc trưng của nghệ thuật kiến trúc Việt Nam.

- Đoạn 3: Còn lại: Những đặc điểm nổi bật trong nền điêu khắc Việt Nam.

Giá trị nội dung của tác phẩm Nghệ thuật truyền thống của người Việt

- Tác phẩm ca ngợi những ngành nghệ thuật truyền thống của dân tộc, góp phần khẳng định giá trị văn hóa vô giá của người Việt.

Giá trị nghệ thuật của tác phẩm Nghệ thuật truyền thống của người Việt

- Sử dụng các yếu tố miêu tả, biểu cảm và nghị luận để làm cho các đối tượng nghệ thuật trở nên sinh động, dễ cảm nhận, đồng thời thuyết phục người đọc về giá trị nghệ thuật đặc sắc của dân tộc.

* Trước khi đọc

Câu 1 (trang 78 sgk Ngữ văn lớp 10 Tập 2 - Kết nối tri thức):

- Nghệ thuật truyền thống Việt Nam là một phần không thể thiếu trong văn hóa dân tộc, thể hiện sự phong phú và độc đáo của nền văn minh Việt.

* Đọc văn bản

1. Thông tin chính được nêu ở câu chủ đề của đoạn văn là gì?

- Nghệ thuật Việt Nam không chỉ phản ánh tâm hồn dân tộc mà còn chứa đựng những giá trị nhân văn sâu sắc.

2. Những yếu tố nào đã ảnh hưởng đến nghệ thuật Việt?

- Tôn giáo (Phật giáo, Nho giáo, Lão giáo) có ảnh hưởng mạnh mẽ đến sự phát triển và hình thức nghệ thuật.

3. Điều gì đã ảnh hưởng đến việc bảo tồn các di sản nghệ thuật Việt?

- Khí hậu nhiệt đới và các yếu tố thiên tai, chiến tranh là những yếu tố ảnh hưởng đến sự bảo tồn di sản văn hóa nghệ thuật Việt Nam.

* Sau khi đọc

Nội dung chính:

Văn bản “Nghệ thuật truyền thống của người Việt” khẳng định sự độc đáo và giá trị của nghệ thuật truyền thống, phản ánh tâm hồn và bản sắc dân tộc Việt qua các ngành nghệ thuật truyền thống như kiến trúc và điêu khắc.

Gợi ý trả lời câu hỏi sau khi đọc:

Câu 1 (trang 83 sgk Ngữ văn lớp 10 Tập 2 - Kết nối tri thức):

- Tác giả đã khẳng định vai trò và giá trị của nghệ thuật truyền thống trong việc bảo tồn và phát huy bản sắc dân tộc, đặc biệt là qua các công trình nghệ thuật như tranh dân gian.

Câu 5 (trang 83 sgk Ngữ văn lớp 10 Tập 2 - Kết nối tri thức):

Tôi đặc biệt tâm đắc với nhận xét “Trong tranh dân gian, nghệ thuật không chỉ là hình thức mà còn là sự giáo dục nhân văn sâu sắc”. Đây là lời nhắc nhở về giá trị của nghệ thuật trong việc gìn giữ văn hóa và dạy bảo thế hệ mai sau.

Câu 6 (trang 83 sgk Ngữ văn lớp 10 Tập 2 - Kết nối tri thức):

- Tích Thiện am, một công trình kiến trúc độc đáo của chùa Bút Tháp, là minh chứng cho sự bảo tồn và phát triển nghệ thuật truyền thống qua thời gian.

* Kết nối đọc – viết

Đoạn văn tham khảo:

Sau khi đọc tác phẩm “Nghệ thuật truyền thống của người Việt”, tôi cảm thấy tự hào về những giá trị văn hóa dân tộc, đặc biệt là trong các tác phẩm nghệ thuật dân gian, nơi nghệ thuật không chỉ là vẻ đẹp thẩm mỹ mà còn là những bài học nhân sinh quý báu. Tranh dân gian Việt Nam vẫn còn giữ được giá trị truyền thống và bản sắc dân tộc, dù thời gian có thay đổi.

Tóm tắt

Văn bản đề cập đến nghệ thuật truyền thống Việt Nam, một phần không thể thiếu trong bản sắc văn hóa dân tộc. Qua từng thời kỳ, nghệ thuật Việt dù có sự đổi mới nhưng vẫn gìn giữ được những giá trị văn hóa quý báu, phản ánh sự giao thoa tinh tế giữa tôn giáo và văn hóa. Kiến trúc, đặc biệt là kiến trúc đền chùa, là nền nghệ thuật đặc sắc với vẻ đẹp vĩ đại và sự đối xứng hoàn hảo. Điêu khắc gỗ, gắn liền với kiến trúc, là một trong những nghệ thuật đạt đến độ tinh xảo nhất, thể hiện tài năng của nghệ nhân Việt. Bên cạnh đó, nghệ thuật đúc đồng cũng là điểm sáng của nền văn hóa Việt, với những sản phẩm mang tính biểu tượng mạnh mẽ, như những chiếc trống đồng hay các tượng đúc đồng lớn, phản ánh sự kỳ công và sự bền vững của văn hóa.

Trước khi đọc

Câu 1 trang 78 SGK Ngữ văn 10 tập 2: Đề bài: Bạn đã biết gì về nghệ thuật truyền thống của người Việt? Hãy nêu cảm nhận về một phương diện nào đó trong gia sản tinh thần vô giá này mà bạn hứng thú.

Trả lời:

- Nghệ thuật truyền thống Việt Nam không chỉ là các hình thức nghệ thuật đơn thuần mà còn là những giá trị tinh thần gắn liền với lịch sử và văn hóa dân tộc. Những loại hình như tuồng, chèo, hay những sản phẩm thủ công mỹ nghệ đều mang đậm dấu ấn đặc sắc của người Việt.

- Một trong những điều cần đặc biệt quan tâm là việc bảo tồn và phát huy các giá trị nghệ thuật truyền thống, nhất là trong bối cảnh xã hội hiện đại. Nghệ thuật truyền thống không chỉ là di sản của quá khứ mà còn là nguồn tài nguyên văn hóa cho tương lai.

Câu 2 trang 78 SGK Ngữ văn 10 tập 2: Đề bài: Trong xu thế giao lưu quốc tế mở rộng hôm nay, bạn nghĩ như thế nào về sự tồn tại của những giá trị vốn được truyền lại từ bao đời?

Trả lời:

- Trong thời đại toàn cầu hóa và hội nhập quốc tế, những giá trị truyền thống đôi khi bị lu mờ trước sự phát triển của những xu hướng mới. Tuy nhiên, chúng ta cần nhận thức rõ rằng việc giữ gìn và phát huy những giá trị nghệ thuật truyền thống không chỉ giúp bảo tồn bản sắc dân tộc mà còn tạo nên sự kết nối sâu sắc với thế giới văn hóa đa dạng.

Trong khi đọc

Câu 1 trang 78 SGK Ngữ văn 10 tập 2: Đề bài: Thông tin chính được nêu ở câu chủ đề của đoạn văn là gì?

Trả lời:

- Câu chủ đề của đoạn văn đề cập đến giá trị nghệ thuật truyền thống Việt Nam, là di sản vô giá không thể thiếu trong văn hóa dân tộc, đồng thời cũng phản ánh sự hòa nhập giữa các yếu tố tôn giáo và văn hóa truyền thống.

Câu 2 trang 78 SGK Ngữ văn 10 tập 2: Đề bài: Chú ý những cứ liệu được sử dụng để đưa ra nhận định về khiếu thẩm mĩ của người Việt.

Trả lời:

- Những cứ liệu nổi bật là câu nói của linh mục Ca-đi-e-rơ về sự tinh tế trong khiếu thẩm mĩ của người Việt, cùng với các minh chứng về khả năng biến những đồ vật giản dị thành những tác phẩm nghệ thuật đẹp mắt, phản ánh sự sáng tạo và nhạy bén trong thẩm mĩ của dân tộc này.

Câu 3 trang 79 SGK Ngữ văn 10 tập 2: Đề bài: Những yếu tố nào đã ảnh hưởng đến nghệ thuật Việt?

Trả lời:

- Các yếu tố tôn giáo, đặc biệt là sự giao thoa của ba hệ tư tưởng lớn: Phật giáo, Lão giáo và Nho giáo, đã tạo nền tảng vững chắc và ảnh hưởng mạnh mẽ đến nghệ thuật Việt Nam, tạo nên những tác phẩm có chiều sâu và tính thẩm mỹ cao.

Câu 4 trang 79 SGK Ngữ văn 10 tập 2: Đề bài: Điều gì đã ảnh hưởng đến việc bảo tồn các di sản nghệ thuật Việt?

Trả lời:

- Việc bảo tồn di sản nghệ thuật Việt Nam phụ thuộc vào sự giữ gìn chất liệu và kỹ thuật truyền thống, cũng như các biện pháp bảo vệ những công trình nghệ thuật khỏi sự tàn phá của thời gian và thiên nhiên.

Câu 5 trang 80 SGK Ngữ văn 10 tập 2: Đề bài: Theo bạn, thiên hướng sáng tạo nổi bật của nghệ thuật Việt là gì?

Trả lời:

- Thiên hướng sáng tạo của nghệ thuật Việt Nam là khả năng truyền tải tinh thần và ý nghĩa sâu sắc trong từng tác phẩm. Người nghệ sĩ Việt Nam không chỉ tạo ra cái đẹp mà còn thể hiện được sự sâu sắc và ý nghĩa trong từng đường nét và hình khối.

Câu 6 trang 80 SGK Ngữ văn 10 tập 2: Đề bài: Kiến trúc Việt có những đặc trưng gi? Đặc trưng đó được thể hiện cụ thể như thế nào?

Trả lời:

- Kiến trúc Việt Nam nổi bật với tính đối xứng và sự hài hòa giữa các không gian, thể hiện qua các công trình đền chùa. Những công trình này không chỉ đáp ứng nhu cầu thờ cúng mà còn tạo nên một không gian thiêng liêng, thanh tịnh, phản ánh tinh thần của dân tộc.

Câu 7 trang 81 SGK Ngữ văn 10 tập 2: Đề bài: Nền điêu khắc Việt Nam có những điểm gì đáng chú ý?

Trả lời:

- Điêu khắc gỗ Việt Nam là một trong những thành tựu nổi bật, với các tác phẩm tinh xảo tại các đền chùa, như chùa Keo ở Thái Bình hay chùa Bút Tháp ở Bắc Ninh. Những pho tượng gỗ tại đây không chỉ có giá trị nghệ thuật mà còn chứa đựng sự tôn kính, thiêng liêng.

Trả lời câu hỏi

Câu 1 trang 83 SGK Ngữ văn 10 tập 2: Đề bài: Qua đọc văn bản và những thông tin được cung cấp ở phần giới thiệu tác phẩm, bạn hiểu như thế nào về mục đích viết của tác giả? Câu hay đoạn nào trong văn bản giúp bạn nhận rõ điều này?

Trả lời:

- Mục đích của tác giả là làm nổi bật giá trị nghệ thuật truyền thống Việt Nam và khẳng định sự tài hoa, sáng tạo của người nghệ sĩ Việt. Điều này được thể hiện rõ qua câu mở đầu: “Dân tộc này có khiếu thưởng thức cái thanh và cái đẹp, biết biểu lộ về phương diện nghệ thuật một thị hiếu chắc chắn và không phải là không sâu sắc.”

Câu 2 trang 83 SGK Ngữ văn 10 tập 2: Đề bài: Vẽ sơ đồ tóm tắt các thông tin chính của văn bản.

Trả lời:

Câu 3 trang 83 SGK Ngữ văn 10 tập 2: Đề bài: Chỉ ra và phân tích tác dụng của những yếu tố miêu tả, biểu cảm, nghị luận được sử dụng trong văn bản.

Trả lời:

- Miêu tả các công trình nghệ thuật và tác phẩm điêu khắc nổi tiếng, giúp người đọc hình dung được vẻ đẹp và sự tinh xảo của chúng.

- Biểu cảm giúp thể hiện cảm xúc và lòng tự hào về nghệ thuật Việt Nam, tạo sự gắn kết sâu sắc với người đọc.

- Nghị luận đưa ra những lập luận về ảnh hưởng của tôn giáo và sự biến đổi của nghệ thuật theo thời gian, đồng thời khẳng định sự vĩnh cửu của các giá trị văn hóa.

Câu 4 trang 83 SGK Ngữ văn 10 tập 2: Đề bài: Việc đưa thông tin về từng đối tượng cụ thể trong văn bản có điểm gì đáng chú ý? Nêu điều bạn có thể rút ra về cách triển khai thông tin trong văn bản thông tin.

Trả lời:

- Việc đưa thông tin chi tiết về từng đối tượng trong văn bản giúp người đọc hiểu rõ hơn về các nền nghệ thuật cụ thể của Việt Nam. Cách triển khai thông tin này làm rõ nét sự đa dạng và chiều sâu của nền văn hóa dân tộc, tạo ra một cái nhìn toàn diện và có chiều sâu về nghệ thuật Việt.

Câu 5 trang 83 SGK Ngữ văn 10 tập 2: Đề bài: Hãy nêu và phân tích một nhận xét mà bạn tâm đắc nhất trong văn bản. Vì sao bạn tâm đắc với nhận xét đó?

Trả lời:

- Nhận xét tôi tâm đắc nhất là: “Người Việt Nam biết tạo một biểu hiện thẩm mĩ cho những đồ vật thông thường nhất bằng kim loại, gỗ hay tre, tô điểm cho chúng bằng những thứ trang trí, biến chúng thành một cái gì đó còn hơn là một thứ chỉ để mà dùng.” Đây là sự khẳng định về cái tài hoa của nghệ nhân Việt, không chỉ tạo ra đồ vật để dùng mà còn để thỏa mãn nhu cầu thẩm mĩ.

Câu 6 trang 83 SGK Ngữ văn 10 tập 2: Đề bài: Đối chiếu những thông tin được học giả Nguyễn Văn Huyên trình bày trong văn bản với một tác phẩm mĩ thuật hay một công trình kiến trúc của Việt Nam mà bạn biết, từ đó, rút ra nhận xét về sự bảo lưu hay đổi mới những đặc điểm và tinh thần truyền thống ở tác phẩm hay công trình ấy.

Trả lời:

- Chùa Keo, một công trình kiến trúc tiêu biểu, là minh chứng rõ ràng cho sự bảo lưu và đổi mới tinh thần truyền thống. Các yếu tố cổ điển vẫn được giữ nguyên, song vẫn có sự cải tiến để phù hợp với thời đại.

Kết nối đọc - viết

Câu hỏi trang 83 SGK Ngữ văn 10 tập 2: Viết đoạn văn (khoảng 150 chữ) tóm tắt những thông tin mà bạn cho là thú vị sau khi đọc văn bản Nghệ thuật truyền thống của người Việt.

Trả lời:

- Văn bản “Nghệ thuật truyền thống của người Việt” mở ra một thế giới phong phú về nghệ thuật, phản ánh tinh thần sáng tạo và bảo tồn giá trị văn hóa dân tộc. Từ kiến trúc đến điêu khắc, từ đúc đồng đến các tác phẩm nghệ thuật thủ công, tất cả đều thể hiện tài năng và tâm hồn của người Việt. Nghệ thuật Việt Nam, dù đã có những bước đổi mới, vẫn giữ nguyên giá trị truyền thống, bảo tồn được bản sắc và tinh thần dân tộc qua các thế hệ.