Top 7 bài phân tích sâu sắc nhất tâm trạng Tản Đà qua thi phẩm 'Muốn làm thằng Cuội' - Dành riêng cho học sinh lớp 9

Bài thơ cuốn hút bởi ngôn từ giản dị mà sâu lắng, pha trộn giữa chất liệu dân gian và điển tích quen thuộc. Hai câu mở đầu đã phác họa rõ nét tâm trạng thi nhân:

Đêm thu buồn lắm chị Hằng ơi!
Trần thế em nay chán nữa rồi.

Nỗi sầu như thấm đẫm trong từng thanh bằng trầm lắng. Phải chăng vì hoài bão dang dở hay cuộc sống nghèo khó đã khiến thi sĩ chán ghét cả cõi trần? Khát vọng 'làm thằng Cuội' chính là ước muốn thoát ly khỏi thực tại tầm thường. Nhưng lạ thay, dù muốn rời xa, Tản Đà vẫn không thể dứt bỏ:

Rồi cứ mỗi năm rằm tháng tám
Tựa nhau trông xuống thế gian cười.

Nụ cười ấy phải chăng là sự giễu cợt kiêu bạc với cõi đời ô trọc? Chọn đúng đêm trăng rằm để bộc lộ thái độ, quả là một nét ngông đặc trưng của Tản Đà. Cái 'ngông' ấy còn thể hiện qua cách xưng hô thân mật với chị Hằng, qua những vần thơ phóng khoáng:

Cung quế đã ai ngồi đó chửa?
Cành đa xin chị nhắc lên chơi

Chất thơ tự nhiên như lời nói thường, không trau chuốt mà vẫn đạt đến độ tinh xảo, khiến bài thơ trở thành kiệt tác bất hủ trong nền thi ca Việt Nam.

Giữa muôn vàn giấc mộng của Tản Đà, 'Muốn làm thằng Cuội' hiện lên như một khát vọng ngông nghênh đầy phẫn uất của kẻ 'tài cao phận thấp'. Bài thơ là tiếng lòng của một thi nhân chán ghét cõi trần tục, muốn thoát ly lên chốn tiên giới để mỉa mai cái xã hội phù phiếm đương thời.

Hai câu mở đầu vang lên như tiếng thở dài não nuột:

Đêm thu buồn lắm chị Hằng ơi!

Ẩn sau vẻ ngông nghênh ấy là bi kịch của một tâm hồn lớn bị giam cầm trong xã hội tù túng. Tản Đà đã bộc bạch nỗi cô đơn tột cùng khi chỉ biết tâm sự cùng chị Hằng - một sự lựa chọn vừa thể hiện nỗi cô độc, vừa biểu lộ cái ngông đặc trưng của ông.

Khát vọng 'nhắc lên chơi' cung quế thực chất là ước muốn thoát ly khỏi thực tại, nhưng cũng chỉ là một cuộc chơi trong hành trình lãng du vô tận của tâm hồn thi sĩ. Cách xưng hô 'chị-em' thân mật cùng giọng điệu hóm hỉnh cho thấy thái độ coi thường thế tục của Tản Đà.

Hình ảnh kết thúc bài thơ:

Rồi cứ mỗi năm rằm tháng tám

Tựa nhau trông xuống thế gian cười

là đỉnh cao của sự khinh bạc, thể hiện thái độ mỉa mai, chế giễu với cõi đời ô trọc. Qua đó, ta thấy được bi kịch của một tâm hồn lớn luôn giằng xé giữa khát vọng thoát ly và sự gắn bó với cõi trần.

Ánh trăng - nguồn thi hứng vĩnh hằng của tao nhân mặc khách. Vẻ đẹp thuần khiết của vầng trăng đã khơi gợi biết bao cảm xúc, khát vọng về một cõi thanh cao. Và Tản Đà, với thi phẩm 'Muốn làm thằng Cuội', đã thể hiện xuất sắc nhất khát vọng ấy. Như lời Hoài Thanh nhận định, đây chính là khúc dạo đầu của tâm hồn lãng mạn, mở đường cho phong trào Thơ mới sau này.

Đêm thu buồn lắm chị Hằng ơi!
Trần thế em nay chán nửa rồi.

Hai câu thơ mở đầu như tiếng thở dài của một tâm hồn đa sầu đa cảm. Tản Đà sống trong xã hội nửa thực dân nửa phong kiến, nơi những giá trị chân chính bị coi thường. Thơ văn ông chứa đựng tinh thần yêu nước thầm kín, những trăn trở về nhân tình thế thái, nhưng nổi bật nhất vẫn là cái 'tôi' độc đáo đầy ngông nghênh.

Cung quế đã ai ngồi đó chửa?
Cành đa xin chị nhắc lên chơi.

Ước muốn 'làm thằng Cuội' thực chất là khát khao thoát ly khỏi thực tại tầm thường. Cách xưng hô thân mật với chị Hằng, lời mời gọi 'nhắc lên chơi' đầy hóm hỉnh, tất cả đều toát lên chất ngông đặc trưng của Tản Đà. Đó không phải là sự chán đời tiêu cực, mà là thái độ kiêu bạc của một tâm hồn lớn không chấp nhận sự tầm thường.

Rồi cứ mỗi năm rằm tháng tám,
Tựa nhau trông xuống thế gian cười.

Nụ cười ấy là sự giễu cợt đầy kiêu hãnh, là cách Tản Đà vượt lên trên những phiền toái của cõi trần. Bài thơ không chỉ thể hiện nỗi chán đời mà còn cho thấy một tâm hồn luôn khao khát vươn tới cái đẹp, cái thanh cao. 'Muốn làm thằng Cuội' mãi mãi là viên ngọc quý trong kho tàng thơ ca Việt Nam, tỏa sáng bởi vẻ đẹp lãng mạn và tinh thần phóng khoáng đặc biệt của Tản Đà.

Nguyễn Khắc Hiếu - thi sĩ Tản Đà, xuất thân từ gia đình nho học nhưng mang trong mình chất 'ngông' đặc biệt của kẻ tài hoa. Bài thơ 'Muốn làm thằng Cuội' (1916) trong tập 'Khối tình' là bản tuyên ngôn bằng thơ về cái tôi ngông nghênh ấy.

Đêm thu buồn lắm chị Hằng ơi!
Trần thế em nay chán nửa rồi.

Hai câu mở đầu như tiếng thở dài não nuột. Giữa đêm thu trăng sáng - khung cảnh vốn dĩ nên thơ - thi nhân lại cảm thấy trĩu nặng nỗi sầu. Đó là nỗi sầu của kẻ sĩ sinh bất phùng thời, bất lực trước thực tại xã hội thực dân nửa phong kiến đầy bất công.

Cung quế đã ai ngồi đó chửa?
Cành đa xin chị nhắc lên chơi.

Khát vọng thoát ly hiện lên thật độc đáo qua hình ảnh 'xin chị nhắc lên chơi'. Cái ngông của Tản Đà không phải sự ngạo mạn vô lối mà là cách phản kháng đặc biệt của người nghệ sĩ tài hoa trước thực tại phũ phàng.

Có bầu có bạn, can chi tủi
Cùng gió cùng mây, thế mới vui.

Điệp từ 'có', 'cùng' nhấn mạnh khát khao tự do, được sống đúng với bản ngã. Trên cung trăng, thi nhân mong tìm được tri âm tri kỷ - điều không thể có nơi trần thế tục lụy.

Rồi cứ mỗi năm rằm tháng tám,
Tựa nhau trông xuống thế gian cười.

Hình ảnh kết thúc đầy ấn tượng với nụ cười kiêu bạc. Đó không phải tiếng cười vô tâm mà ẩn chứa nỗi đau thời thế. Bài thơ viết theo thể thất ngôn bát cú nhưng mang hơi thở hiện đại, phá cách, xứng đáng là viên ngọc quý trong kho tàng thi ca Việt Nam.

Tản Đà - cây cầu nối giữa hai thời đại thi ca, người mở đường cho thơ lãng mạn Việt Nam. Bài thơ 'Muốn làm thằng Cuội' chứa đựng tấm lòng yêu nước thầm kín qua lăng kính lãng mạn độc đáo. Trước xã hội coi trọng vật chất tầm thường, thi nhân cất lời tâm sự cùng chị Hằng:

Đêm thu buồn lắm chị Hằng ơi!
Trần thế em nay chán nửa rồi.

Lời than vang lên từ nỗi sầu 'tài cao phận thấp', từ sự bất mãn với thực tại tù túng. Đó không phải nỗi buồn yếu đuối mà là thái độ kiêu hãnh không chấp nhận sự tầm thường. Khát vọng thoát ly được diễn tả qua hình ảnh đầy chất thơ:

Cung quế đã ai ngồi đó chửa?
Cành đa xin chị nhắc lên chơi.

Thiên nhiên trở thành chốn nương náu cho tâm hồn thi sĩ. Trên cung trăng, ông tìm thấy tri kỷ:

Có bầu có bạn, can chi tủi
Cùng gió cùng mây thế mới vui

Hai câu kết đạt tới đỉnh cao của chất 'ngông' Tản Đà:

Rồi cứ mỗi năm rằm tháng tám
Tựa nhau trông thấy thế gian cười

Nụ cười ấy vừa kiêu hãnh vừa mỉa mai, là cách thi nhân vượt lên trên thực tại tầm thường. Bài thơ không chỉ là giấc mộng thoát ly mà còn là khát vọng mãnh liệt về một thế giới tự do, trong sạch - ẩn sau lớp ngôn từ tưởng chừng phóng túng là tấm lòng thiết tha với đất nước.

Núi Tản sông Đà hòa quyện trong bút danh Tản Đà - Nguyễn Khắc Hiếu, gửi gắm tình yêu quê hương sâu nặng. Giữa bối cảnh xã hội giao thời nửa Tây nửa ta, thơ Tản Đà vút lên như tiếng lòng phản kháng, thể hiện khát vọng tự do mãnh liệt qua thi phẩm 'Muốn làm thằng Cuội' (1917).

Đêm thu buồn lắm chị Hằng ơi
Trần thế em nay chán nửa rồi.

Hai câu mở đầu như tiếng thở dài não nuột của kẻ sĩ 'tài cao phận thấp'. Trong đêm thu trăng sáng - khung cảnh vốn dĩ nên thơ - thi nhân lại cảm thấy ngột ngạt trước thực tại xã hội tù túng. Khát vọng thoát ly được diễn tả đầy tinh tế:

Cung quế đã ai ngồi đó chửa?
Cành đa xin chị nhắc lên chơi.

Cách xưng hô 'chị-em' thân mật cùng giọng điệu hóm hỉnh cho thấy chất 'ngông' đặc trưng của Tản Đà - không phải sự ngạo mạn mà là thái độ kiêu hãnh trước cuộc đời tầm thường.

Rồi cứ mỗi năm rằm tháng tám
Tựa nhau trông xuống thế gian cười.

Hình ảnh kết thúc đạt tới đỉnh cao của sự lãng mạn và chất 'ngông'. Nụ cười ấy vừa mỉa mai thực tại, vừa thể hiện khát vọng tự do không giới hạn. Bài thơ viết theo thể Đường luật nhưng mang hơi thở hiện đại, phá cách, xứng đáng là viên ngọc quý trong kho tàng thi ca Việt Nam.

Tản Đà - cây cầu nối giữa hai thời đại thi ca, mang trong mình hồn thơ lãng mạn đậm chất dân tộc. 'Muốn làm thằng Cuội' là thi phẩm đặc sắc viết theo thể thất ngôn bát cú Đường luật, mở đầu bằng lời tâm sự chân thành:

Đêm thu buồn lắm chị Hằng ơi!
Trần thế em nay chán nửa rồi.

Giữa đêm thu trăng sáng, thi nhân gửi gắm nỗi niềm u uất về một xã hội ngột ngạt, nơi hoài bão không thể vươn xa. Cách xưng hô 'chị-em' với chị Hằng tạo nên sự gần gũi kỳ lạ giữa cõi trần và vũ trụ bao la.

Cung quế đã ai ngồi đó chửa?
Cành đa xin chị nhắc lên chơi.

Khát vọng thoát ly được diễn tả thật độc đáo qua hình ảnh 'xin chị nhắc lên chơi'. Đây không phải sự chạy trốn yếu hèn mà là khát khao mãnh liệt được sống với cái đẹp, cái thanh cao. Trên cung trăng, thi nhân tìm thấy tri kỷ:

Có bầu, có bạn, can chi tủi
Cùng gió, cùng mây, thế mới vui.

Hai câu kết đạt tới đỉnh cao của chất 'ngông' Tản Đà:

Rồi cứ mỗi năm rằm tháng tám
Tựa nhau trông xuống thế gian cười.

Nụ cười ấy vừa mỉa mai thực tại, vừa thể hiện thái độ kiêu hãnh của người nghệ sĩ tài hoa. Bài thơ là sự kết hợp hài hòa giữa chất cổ điển và hiện đại, giữa cái 'ngông' đáng yêu và tâm hồn lãng mạn đầy nhân văn.