Top 8 bài phân tích xuất sắc về sự giao hòa tuyệt diệu giữa thiên nhiên và con người trong thi phẩm 'Đoàn thuyền đánh cá' của Huy Cận - Dành riêng cho học sinh lớp 9

Bài thơ như bản anh hùng ca ngợi ca vẻ đẹp cường tráng của người lao động hòa nhịp cùng thiên nhiên hùng vĩ. Gạt đi nỗi buồn thế hệ từng ám ảnh thơ Huy Cận trước cách mạng, tác phẩm hiện lên như bức tranh sinh động về cuộc sống mới - nơi con người tìm thấy niềm vui bất tận trong lao động.

Tác phẩm khắc họa trọn vẹn hành trình đánh cá đêm trên biển. Hai khổ đầu là khúc dạo đầu ra khơi đầy ấn tượng. Thiên nhiên được phác họa bằng những nét vẽ gân guốc, truyền tải không khí khẩn trương lúc đoàn thuyền rời bến. Nhịp thơ linh hoạt (lửa-cửa-khơi-khơi) hòa cùng tiếng hát ngư dân tạo nên bức tranh sống động.

Bốn khổ tiếp theo là bản giao hưởng lao động giữa biển đêm. Hình ảnh 'Mặt trời xuống biển như hòn lửa' cùng những câu thơ đầy nhạc tính dệt nên bức tranh lao động vừa hùng tráng vừa lãng mạn.

Khi khoang thuyền đầy ắp cá cũng là lúc bình minh ló dạng. Xuyên suốt tác phẩm, ta thấy hình ảnh con người vừa làm chủ thiên nhiên ('Ra đậu dặm xa dò bụng biển'), vừa hòa nhịp cùng vũ trụ:

'Thuyền ta lái gió với buồm trăng

Lướt giữa mây cao với biển bằng'

Những hình ảnh kỳ vĩ 'lái gió', 'buồm trăng' biến công việc lao động thành hành trình phiêu lãng. Chất thơ lãng mạn cách mạng đan xen với cảm hứng vũ trụ tạo nên những thi ảnh độc đáo, đặc biệt ở khổ mở đầu và kết thúc.

Xuyên suốt tác phẩm là sự hòa quyện tinh tế giữa cảm hứng về thiên nhiên kỳ vĩ và niềm say mê lao động.

'Đoàn thuyền đánh cá' hiện lên như khúc tráng ca lao động đầy nhiệt huyết. Tác giả ngợi ca biển cả bao la - nguồn tài nguyên vô tận của quê hương, đồng thời tôn vinh những ngư dân cần cù, dũng cảm đang ngày đêm làm giàu cho Tổ quốc.

Khúc dạo đầu bài thơ mở ra bằng hình ảnh vừa kỳ vĩ vừa thân thuộc qua lối so sánh độc đáo:

Mặt trời xuống biển như hòn lửa
Sóng đã cài then, đêm sập cửa.

Cảm hứng vũ trụ đặc trưng trong thơ Huy Cận được thể hiện qua những hình ảnh bất ngờ: mặt trời như hòn lửa khổng lồ, sóng biển như then cài, màn đêm như cánh cửa khổng lồ. Thiên nhiên hiện lên như ngôi nhà vĩ đại mà tạo hóa ban tặng cho con người. Đặc biệt, hình ảnh thơ độc đáo:

Câu hát căng buồm cùng gió khơi

Tiếng hát lao động mang sức mạnh vật chất, cùng ngọn gió làm căng cánh buồm đưa thuyền ra khơi. Đó là khí thế hào hùng của những con người yêu biển, say nghề. Cảm hứng lãng mạn giúp nhà thơ khám phá vẻ đẹp của cảnh lao động giữa biển đêm:

Thuyền ta lái gió với buồm trăng,
Lướt giữa mây cao với biển bằng,
Ra đậu dặm xa dò bụng biển,
Dàn đan thế trận lưới vây giăng.

Con thuyền nhỏ bé bỗng trở nên kỳ vĩ, hòa nhập cùng vũ trụ. Hình ảnh 'lái gió', 'buồm trăng' tạo nên bức tranh lao động đầy chất thơ. Đây không phải chuyến du ngoạn mà là cuộc chinh phục thiên nhiên bằng trí tuệ và sức lực:

Dàn đan thế trận lưới vây giăng,
Ta hát bài ca gọi cá vào,
Gõ thuyền đã có nhịp trăng cao.
Sao mờ, kéo lưới kịp trời sáng,
Ta kéo xoăn tay chùm cá nặng.

Công việc nặng nhọc trở thành điệu nhạc rộn ràng. Vẻ đẹp biển cả hiện lên qua hình ảnh các loài cá:

- Cá thu biển Đông như đoàn thoi
Đêm ngày dệt biển muôn luồng sáng
- Cá song lấp lánh đuốc đen hồng,
Cái đuôi em quẫy trăng vàng chóe.
Vẩy bạc đuôi vàng lóe rạng đông.
- Mắt cá huy hoàng muôn dặm phơi

Những đàn cá tạo nên bức tranh sơn mài lộng lẫy dưới ngòi bút tài hoa của nhà thơ. Khi mẻ lưới đầy ắp được kéo lên, cảnh tượng trở nên rực rỡ:

Vẩy bạc đuôi vàng lóe rạng đông
Lưới xếp buồm lên đón nắng hồng

Bài thơ là bản anh hùng ca về lao động, ngợi ca biển cả và những người chinh phục biển khơi. Sự hòa quyện giữa cảm hứng vũ trụ và lao động tạo nên nét độc đáo cho tác phẩm.

Như một chân lý nghệ thuật, thơ ca luôn bắt nguồn từ nhịp sống lao động của nhân dân. 'Đoàn thuyền đánh cá' của Huy Cận chính là minh chứng sinh động cho điều đó. Tác phẩm vang lên từ nhịp lao động hăng say của ngư dân vùng biển, phô bày vẻ đẹp hòa điệu giữa con người và thiên nhiên trên nền bức tranh vũ trụ biển cả tráng lệ:

'Thuyền ta lái gió với buồm trăng

...

Nuôi lớn đời ta tự buổi nào.'

Ra đời từ chuyến đi thực tế tại Hòn Gai năm 1958, bài thơ là khúc tráng ca ngợi ca công cuộc xây dựng chủ nghĩa xã hội ở miền Bắc, tôn vinh tinh thần làm chủ và niềm vui lao động của con người thời đại mới.

Ba khổ thơ giữa tác phẩm tiếp nối mạch cảm hứng từ khúc dạo đầu - khi đoàn thuyền ra khơi trong khí thế hào hùng: 'Câu hát căng buồm cùng gió khơi'. Biển cả mở lòng đón chào những người con của mình:

'Cá thu biển Đông như đoàn thoi

Đêm ngày dệt biển muôn luồng sáng

Đến dệt lưới ta đoàn cá ơi!'

Con thuyền đánh cá bỗng trở nên kỳ vĩ trong đêm trăng: 'Thuyền ta lái gió với buồm trăng/Lướt giữa mây cao với biển bằng'. Không còn là phương tiện nhỏ bé, con thuyền giờ đây sánh ngang tầm vũ trụ, được chèo lái bởi sức mạnh tổng hòa của gió, trăng và tiếng hát con người. Trên con thuyền ấy, ngư dân hiện lên trong tư thế làm chủ đích thực:

'Ra đậu dặm xa dò bụng biển

Dàn đan thế trận lưới vây giăng'

Biển cả không còn là thế lực bí ẩn đáng sợ, mà trở thành không gian chinh phục của con người. Hình ảnh những ngư dân 'dàn đan thế trận' gợi lên khí thế của những chiến binh trên mặt trận lao động. Tiếng hát không ngừng vang lên, lần này là để ngợi ca sự giàu đẹp của biển:

'Cá nhụ cá chim cùng cá đé

Cá song lấp lánh đuốc đen hồng'

Các loài cá hiện lên như những tác phẩm nghệ thuật của tạo hóa. Đặc biệt, hình ảnh cá song 'lấp lánh đuốc đen hồng' dưới ánh trăng vàng chóe khiến ta nhớ đến câu thơ tài hoa của Chế Lan Viên. Hai thi nhân đã gặp nhau ở cảm hứng sáng tạo bắt nguồn từ hiện thực lao động.

Bức tranh đêm biển càng thêm huyền ảo với những lớp ánh sáng đan xen: ánh đuốc hồng của cá song, ánh trăng vàng chóe vỡ trên mặt nước. Không gian mở ra vô tận với hình ảnh nhân hóa độc đáo: 'Đêm thở sao lùa nước Hạ Long'. Vũ trụ như bức tranh sơn mài lộng lẫy, nơi con người và thiên nhiên cùng hòa điệu.

Công việc lao động bỗng trở nên thi vị lạ thường:

'Ta hát bài ca gọi cá vào

Gõ thuyền đã có nhịp trăng cao'

Tiếng hát gọi cá, nhịp trăng gõ thuyền - tất cả tạo nên khúc nhạc diệu kỳ của đêm biển. Và từ sự giàu có ấy, nhà thơ thốt lên triết lý sâu sắc:

'Biển cho ta cá như lòng mẹ

Nuôi lớn đời ta tự buổi nào'

Biển cả dữ dội giờ đây hiền hòa như lòng mẹ, bao dung và che chở. Câu thơ chứa đựng tình yêu và lòng biết ơn sâu sắc với biển quê hương.

Kết tinh từ sự hòa quyện giữa cảm hứng lãng mạn và vũ trụ, bài thơ như bức tranh sơn mài rực rỡ, vừa mang phong vị cổ điển vừa hiện đại trong những liên tưởng bất ngờ. Đó là tiếng hát tin yêu vào tương lai tươi sáng, là khúc tráng ca bất hủ về sức mạnh và vẻ đẹp của con người lao động mới.

'Đoàn thuyền đánh cá' của Huy Cận là khúc tráng ca về cuộc sống mới, được viết sau chuyến đi thực tế tại vùng mỏ Quảng Ninh. Tác phẩm nổi bật với những hình ảnh kỳ vĩ về thiên nhiên và con người lao động trong sự hòa điệu tuyệt diệu, đặc biệt qua các khổ thơ từ khổ 3 đến khổ 6.

Khổ thơ thứ ba mở ra khung cảnh lao động đầy chất thơ:

'Thuyền ta lái gió với buồm trăng

Lướt giữa mây cao với biển bằng'

Công việc đánh cá vất vả bỗng trở nên nhẹ nhàng, lãng mạn khi thiên nhiên trở thành người bạn đồng hành. Động từ 'lướt' diễn tả sự uyển chuyển của con thuyền trong đêm trăng, đồng thời thể hiện khí thế phơi phới của ngư dân. Sự giao hòa giữa con người và vũ trụ được nâng lên tầm cao mới khi:

'Ra đậu dặm xa dò bụng biển

Dàn đan thế trận lưới vây giăng'

Các động từ mạnh 'dò', 'dàn đan' khắc họa tư thế làm chủ thiên nhiên của những ngư dân thời đại mới. Họ không chỉ là người lao động mà còn như những chiến binh trên mặt trận chinh phục biển khơi.

Bức tranh biển đêm hiện lên sống động qua hình ảnh các loài cá:

'Cá nhụ cá chim cùng cá đé

Cá song lấp lánh đuốc đen hồng

Cái đuôi em quẫy trăng vàng chóe'

Nghệ thuật liệt kê và điệp từ 'cá' tô đậm sự phong phú của biển cả. Hình ảnh cá song dưới ánh trăng như ngọn đuốc lấp lánh tạo nên bức tranh sơn mài rực rỡ. Cách gọi 'em' cùng nhân hóa 'đêm thở' thể hiện tình yêu biển sâu sắc của tác giả.

Tiếng hát lao động vang lên đầy thi vị:

'Ta hát bài ca gọi cá vào

Gõ thuyền đã có nhịp trăng cao'

Hình ảnh 'nhịp trăng cao' là sáng tạo độc đáo, nơi ánh trăng in bóng xuống nước tạo thành nhịp gọi cá. Cảm xúc dâng trào trong lời ngợi ca:

'Biển cho ta cá như lòng mẹ

Nuôi lớn đời ta tự buổi nào'

So sánh biển với lòng mẹ mang âm hưởng ca dao, thể hiện lòng biết ơn sâu sắc với biển cả.

Khổ thơ kết tái hiện cảnh kéo lưới đầy ấn tượng:

'Sao mờ, kéo lưới kịp trời sáng

Ta kéo xoăn tay chùm cá nặng'

Hình ảnh 'xoăn tay' như bức tượng đài về sức mạnh ngư dân. Thành quả lao động hiện lên rực rỡ:

'Vảy bạc đuôi vàng lóe rạng đông

Lưới xếp buồm lên đón nắng hồng'

Màu sắc 'bạc', 'vàng' cùng 'nắng hồng' báo hiệu ngày mới tươi sáng, khép lại hành trình lao động đầy ý nghĩa.

Bài thơ là khúc ca về niềm vui lao động, sự hòa hợp giữa con người và thiên nhiên trong công cuộc xây dựng cuộc sống mới, thể hiện niềm tự hào sâu sắc của tác giả trước đất nước và con người Việt Nam.

Huy Cận - gương mặt thi sĩ tiêu biểu của phong trào Thơ Mới - đã hòa nhập trọn vẹn vào cuộc kháng chiến vĩ đại của dân tộc. 'Đoàn thuyền đánh cá', sáng tác năm 1958 tại Hòn Gai, là khúc tráng ca về cuộc sống lao động mới, nơi thiên nhiên và con người hòa quyện trong nhịp sống hăng say.

Bài thơ mở ra bức tranh sơn mài lộng lẫy:

'Mặt trời xuống biển như hòn lửa

Sóng đã cài then đêm sập cửa

Đoàn thuyền đánh cá lại ra khơi

Câu hát căng buồm với gió khơi'

Hoàng hôn buông xuống, biển cả như căn phòng thiên nhiên khổng lồ với 'sóng cài then', 'đêm sập cửa'. Giữa không gian ấy, đoàn thuyền lên đường trong tiếng hát phơi phới, căng buồm no gió. Biển đêm hiện lên qua lăng kính lãng mạn:

'Hát rằng cá bạc biển đông lặng

Cá thu biển đông như đoàn thoi

Đêm ngày dệt biển muôn luồng sáng'

Cảnh lao động đêm trở thành bản hùng ca:

'Thuyền ta lái gió với buồm trăng

Lướt giữa mây cao với biển bằng'

Con thuyền nhỏ hòa vào vũ trụ bao la, trở thành phi thuyền lướt giữa trời mây. Ngư dân hiện lên như những chiến binh:

'Ra đậu dặm xa dò bụng biển

Dàn đan thế trận lưới vây giăng'

Biển đêm lung linh với muôn loài cá:

'Cá song lấp lánh đuốc đen hồng

Cái đuôi em quẫy trăng vàng choé'

Khi bình minh ló dạng, cảnh kéo lưới hiện lên đầy sức sống:

'Ta kéo xoăn tay chùm cá nặng

Vẩy bạc đuôi vàng loé rạng đông'

Khổ thơ cuối khép lại hành trình trong khí thế hào hùng:

'Đoàn thuyền chạy đua cùng mặt trời

Mắt cá huy hoàng muôn dặm phơi'

Bài thơ là bản giao hưởng về lao động và niềm vui làm chủ, nơi con người và thiên nhiên cùng hòa điệu trong công cuộc xây dựng cuộc sống mới.

Bài thơ mở đầu bằng bức tranh hoàng hôn kỳ vĩ:

'Mặt trời xuống biển như hòn lửa
Sóng đã cài then, đêm sập cửa'

Huy Cận đã khéo léo biến vũ trụ thành ngôi nhà khổng lồ với hình ảnh nhân hóa độc đáo. Câu hát ngư dân hòa cùng gió biển tạo nên sức mạnh kỳ diệu:

'Câu hát căng buồm cùng gió khơi'

Bốn khổ thơ tiếp theo vẽ nên bức tranh lao động đầy chất thơ:

'Thuyền ta lái gió với buồm trăng,
Lướt giữa mây cao với biển bằng'

Con thuyền nhỏ bé bỗng trở nên kỳ vĩ, sánh ngang tầm vũ trụ. Công việc đánh cá được miêu tả như một trận chiến đầy nghệ thuật:

'Dàn đan thế trận lưới vây giăng'

Bức tranh biển đêm hiện lên sống động qua hình ảnh các loài cá:

'Cá song lấp lánh đuốc đen hồng,
Cái đuôi em quẫy trăng vàng chóe'

Khi bình minh ló dạng, cảnh kéo lưới hiện lên rực rỡ:

'Vẩy bạc đuôi vàng lóe rạng đông'

Bài thơ là khúc tráng ca về lao động, nơi con người và thiên nhiên hòa quyện trong nhịp sống mới.

Huy Cận đã khắc họa thành công hình ảnh người lao động mới qua thi phẩm 'Đoàn thuyền đánh cá'. Bài thơ mở đầu bằng bức tranh hoàng hôn kỳ vĩ:

'Mặt trời xuống biển như hòn lửa
Sóng đã cài then đêm sập cửa'

Hình ảnh nhân hóa độc đáo biến vũ trụ thành ngôi nhà khổng lồ. Khổ thơ tiếp theo khắc họa sinh động hình ảnh đoàn thuyền:

'Đoàn thuyền đánh cá lại ra khơi
Câu hát căng buồm cùng gió khơi'

Cảm hứng lao động được nâng lên tầm vũ trụ qua hình ảnh:

'Thuyền ta lái gió với buồm trăng
Lướt giữa mây cao với biển bằng'

Công việc đánh cá hiện lên như trận chiến đầy nghệ thuật:

'Dàn đan thế trận lưới vây giăng'

Bức tranh biển đêm rực rỡ với các loài cá:

'Cá song lấp lánh đuốc đen hồng
Cái đuôi em quẫy trăng vàng chóe'

Bài thơ là khúc tráng ca về lao động, nơi con người và thiên nhiên hòa quyện trong nhịp sống mới.

Huy Cận - người nghệ sĩ tài hoa của phong trào Thơ Mới - đã khắc họa thành công bức tranh lao động đầy chất thơ qua 'Đoàn thuyền đánh cá'. Bài thơ mở đầu bằng khung cảnh hoàng hôn tráng lệ:

'Mặt trời xuống biển như hòn lửa
Sóng đã cài then đêm sập cửa'

Thiên nhiên hiện lên như ngôi nhà vũ trụ khổng lồ qua lối nhân hóa độc đáo. Cảm hứng lao động bừng sáng qua hình ảnh:

'Đoàn thuyền đánh cá lại ra khơi
Câu hát căng buồm cùng gió khơi'

Bức tranh biển đêm hiện lên sống động với các loài cá:

'Cá song lấp lánh đuốc đen hồng
Cái đuôi em quẫy trăng vàng chóe'

Thành quả lao động được khắc họa đầy ấn tượng:

'Ta kéo xoăn tay chùm cá nặng
Vẩy bạc đuôi vàng lóe rạng đông'

Bài thơ khép lại bằng hình ảnh mặt trời bình minh:

'Mắt cá huy hoàng muôn dặm phơi'

Qua đó, Huy Cận đã tạo nên bức tranh sơn mài rực rỡ về sự hòa điệu giữa con người và thiên nhiên trong công cuộc xây dựng cuộc sống mới.