Hướng dẫn Tiêm thuốc vào Tĩnh mạch

27/02/2025

Nội dung bài viết

Tiêm thuốc vào tĩnh mạch có thể là một thủ thuật phức tạp, nhưng với những kỹ thuật phù hợp, bạn có thể thực hiện một cách chính xác. Chỉ nên tiến hành tiêm tĩnh mạch nếu bạn đã được đào tạo bài bản. Nếu bạn là chuyên gia y tế đang học cách tiêm thuốc hoặc cần tự tiêm, hãy bắt đầu bằng việc chuẩn bị ống tiêm. Tiếp theo, xác định vị trí tĩnh mạch và tiêm thuốc một cách từ từ. Luôn sử dụng dụng cụ vô trùng, đảm bảo thuốc được tiêm vào mạch máu và theo dõi sát sao các biến chứng có thể xảy ra sau khi tiêm.

Các bước thực hiện

Chuẩn bị trước khi tiêm

Rửa tay kỹ lưỡng. Trước khi tiếp xúc với thuốc và kim tiêm, hãy rửa tay bằng nước ấm và xà phòng trong ít nhất 20 giây. Chà xát kỹ lưỡng giữa các ngón tay và dưới móng tay. Sau đó, rửa sạch xà phòng và lau khô tay bằng khăn sạch hoặc khăn giấy.

Để giảm thiểu nguy cơ nhiễm trùng, hãy đeo găng tay y tế vô trùng dùng một lần. Găng tay không phải lúc nào cũng bắt buộc, nhưng trong môi trường y tế, chúng thường được khuyến khích.
Nếu cần đếm thời gian, hãy hát bài 'Happy Birthday' hai lần, tương đương khoảng 20 giây.

Chọc kim vào lọ thuốc và kéo pít-tông. Sử dụng một ống tiêm sạch, chưa qua sử dụng, chọc kim vào lọ thuốc và kéo pít-tông để rút đúng liều lượng thuốc được chỉ định. Đảm bảo tuân thủ chính xác liều lượng do bác sĩ quy định, không tiêm nhiều hơn hoặc ít hơn. Lưu ý kiểm tra thuốc trước khi sử dụng: thuốc phải trong suốt, không có cặn, lọ thuốc không bị nứt vỡ hoặc hư hỏng.

Luôn tuân thủ hướng dẫn của bác sĩ về cách chuẩn bị thuốc.

Giữ ống tiêm sao cho kim hướng lên và đẩy hết không khí ra ngoài. Sau khi rút đủ lượng thuốc, xoay ống tiêm để kim hướng lên trên. Gõ nhẹ vào thân ống tiêm để đưa bọt khí lên bề mặt, sau đó đẩy pít-tông nhẹ nhàng để loại bỏ không khí thừa.

Đảm bảo không còn bọt khí trong ống tiêm trước khi tiêm.

Đặt ống tiêm lên bề mặt phẳng và sạch. Sau khi loại bỏ không khí, đậy nắp bảo vệ kim và đặt ống tiêm lên bề mặt vô trùng. Tránh để kim tiếp xúc với bất kỳ bề mặt không vô trùng nào.

Nếu kim bị rơi hoặc chạm vào bề mặt không sạch, hãy chuẩn bị một ống tiêm mới.

Xác định vị trí tĩnh mạch

Cho bệnh nhân uống 2-3 cốc nước. Khi cơ thể đủ nước, tĩnh mạch sẽ dễ nhìn thấy hơn do máu lưu thông tốt. Nếu nghi ngờ bệnh nhân thiếu nước, hãy yêu cầu họ uống đủ nước trước khi tiêm.

Các loại nước như nước ép trái cây, trà hoặc cà phê không chứa caffeine cũng có thể giúp bổ sung nước.
Trường hợp mất nước nghiêm trọng, bệnh nhân có thể cần truyền dịch. Tiếp tục tìm tĩnh mạch nếu họ không thể uống nước.

Xác định tĩnh mạch ở vùng cánh tay gần khuỷu tay. Đây là vị trí an toàn và dễ nhìn thấy nhất để tiêm thuốc. Hãy hỏi bệnh nhân xem họ muốn tiêm ở cánh tay nào và quan sát kỹ để tìm tĩnh mạch. Nếu không thấy rõ, bạn cần áp dụng các biện pháp giúp tĩnh mạch nổi rõ hơn.

Khi tiêm thuốc thường xuyên, hãy luân phiên giữa hai cánh tay để tránh tổn thương tĩnh mạch.
Thận trọng khi tiêm vào bàn tay hoặc bàn chân, vì tĩnh mạch ở đây dễ vỡ và gây đau. Đặc biệt, không tiêm vào bàn chân của bệnh nhân tiểu đường vì nguy cơ cao.
Tránh tiêm vào cổ, đầu, bẹn hoặc cổ tay do nguy cơ tổn thương động mạch lớn, dẫn đến biến chứng nghiêm trọng.

Sử dụng ga-rô để làm nổi rõ tĩnh mạch. Quấn ga-rô đàn hồi cách vị trí tiêm khoảng 5-10 cm. Sử dụng nút thắt đơn giản hoặc nhét hai đầu ga-rô vào vòng quấn để cố định. Khi tiêm vào mặt trong khuỷu tay, đặt ga-rô ở mỏm trên của cơ nhị đầu.

Đảm bảo ga-rô dễ tháo và không sử dụng vật liệu cứng như dây thắt lưng để tránh làm biến dạng tĩnh mạch.
Nếu tĩnh mạch khó thấy, hãy thử quấn ga-rô ở vai để tăng lưu lượng máu xuống cánh tay.

Yêu cầu bệnh nhân nắm và mở bàn tay liên tục. Bạn có thể cho họ cầm quả bóng y tế và bóp thả nhiều lần. Quan sát tĩnh mạch sau 30-60 giây để xem chúng có nổi rõ hơn không.

Ấn nhẹ lên tĩnh mạch để làm nổi bật. Sau khi xác định được tĩnh mạch, dùng ngón tay ấn nhẹ lên xuống trong 20-30 giây. Động tác này giúp tĩnh mạch giãn ra và dễ nhìn thấy hơn.

Tránh ấn quá mạnh, chỉ dùng lực nhẹ để không làm tổn thương tĩnh mạch.

Chườm ấm nếu tĩnh mạch vẫn khó thấy. Nhiệt độ ấm giúp tĩnh mạch giãn nở. Bạn có thể làm ấm khăn trong lò vi sóng 15-30 giây rồi đắp lên vùng tiêm, hoặc ngâm vùng đó trong nước ấm.

Uống đồ uống nóng như trà hoặc cà phê cũng giúp làm ấm cơ thể.
Không tiêm thuốc khi bệnh nhân đang ngâm trong bồn tắm vì nguy cơ tai nạn do tác dụng phụ của thuốc.

Làm sạch vị trí tiêm bằng cồn sau khi xác định tĩnh mạch. Đảm bảo khu vực tiêm được vệ sinh kỹ lưỡng trước khi tiến hành. Sau khi tìm thấy tĩnh mạch phù hợp, hãy dùng bông gòn tẩm cồn để lau sạch vùng da xung quanh.

Nếu không có sẵn bông tẩm cồn, hãy nhúng bông gòn vô trùng vào cồn isopropyl để khử trùng.

Thực hiện đâm kim và tiêm thuốc

Đâm kim vào tĩnh mạch với góc 45 độ so với cánh tay. Tháo nắp bảo vệ kim và cẩn thận đưa kim vào tĩnh mạch, đảm bảo thuốc được tiêm theo hướng dòng chảy của máu về tim. Đặt mặt vát của kim hướng lên trên để đạt hiệu quả tốt nhất.

Nếu không chắc chắn về cách đặt kim, hãy tham khảo ý kiến bác sĩ hoặc y tá trước khi tiêm.
Chỉ tiêm thuốc khi đã xác định chính xác tĩnh mạch, vì tiêm sai vị trí có thể gây nguy hiểm nghiêm trọng.

Kéo pít-tông nhẹ nhàng để kiểm tra vị trí kim. Kéo pít-tông về phía sau một chút để xem máu có chảy vào ống tiêm hay không. Nếu không thấy máu, kim chưa nằm trong tĩnh mạch và cần rút ra để thử lại. Nếu có máu, bạn đã đặt kim đúng vị trí.

Nếu máu chảy mạnh, có màu đỏ tươi và sủi bọt, có thể bạn đã đâm vào động mạch. Lập tức rút kim và ấn chặt vết tiêm ít nhất 5 phút để cầm máu. Thử lại với kim mới sau khi máu đã ngừng chảy.

Tháo ga-rô trước khi tiêm thuốc. Nếu đã quấn ga-rô trước đó, hãy tháo nó ra trước khi tiêm. Tiêm thuốc khi ga-rô vẫn quấn có thể gây vỡ tĩnh mạch.

Yêu cầu bệnh nhân thả lỏng bàn tay nếu họ đang nắm chặt.

Thực hiện tiêm thuốc vào tĩnh mạch một cách chậm rãi và cẩn thận. Việc tiêm thuốc chậm giúp tránh gây áp lực quá lớn lên tĩnh mạch. Hãy đẩy pít-tông một cách nhẹ nhàng và đều đặn cho đến khi thuốc được đưa vào cơ thể hoàn toàn.

Nhẹ nhàng rút kim và áp lực lên vị trí tiêm. Sau khi hoàn thành việc tiêm, rút kim từ từ và ngay lập tức dùng ngón tay ấn nhẹ lên vị trí tiêm. Đặt một miếng gạc hoặc bông gòn lên vết tiêm trong 30-60 giây để giúp cầm máu.

Nếu máu không ngừng chảy, hãy liên hệ ngay với dịch vụ cấp cứu.

Băng bó vị trí tiêm một cách vô trùng. Đặt một miếng gạc sạch lên vết tiêm và dùng băng keo y tế để cố định. Bước này giúp duy trì áp lực cần thiết sau khi bạn rời ngón tay khỏi vị trí tiêm.

Khi đã hoàn thành việc băng bó, quy trình tiêm thuốc coi như kết thúc.

Tìm kiếm sự hỗ trợ y tế ngay lập tức trong các tình huống khẩn cấp. Sau khi tiêm thuốc, cần theo dõi các biến chứng có thể xảy ra. Hãy liên hệ với cơ sở y tế ngay nếu:

Bạn vô tình tiêm vào động mạch và không thể cầm máu.
Vùng tiêm trở nên nóng, đỏ và sưng tấy.
Chân bị đau, sưng hoặc mất khả năng vận động sau khi tiêm.
Xuất hiện áp xe tại vị trí tiêm.
Tay hoặc chân chuyển màu trắng và lạnh bất thường.
Kim tiêm vô tình đâm vào người sau khi sử dụng.

Cảnh báo quan trọng

Hãy tìm kiếm sự giúp đỡ nếu bạn có ý định tiêm ma túy. Chia sẻ với người thân hoặc bạn bè để nhận được sự hỗ trợ cần thiết.
Không tự tiêm thuốc hoặc tiêm cho người khác nếu chưa được đào tạo bài bản. Tiêm tĩnh mạch tiềm ẩn nhiều rủi ro hơn so với tiêm bắp hoặc dưới da.
Chỉ tiêm thuốc khi có chỉ định cụ thể từ bác sĩ.