10 bài phân tích ấn tượng nhất về cảnh vượt thác trong tác phẩm 'Người lái đò sông Đà' của nhà văn Nguyễn Tuân (dành cho học sinh lớp 12)

Nguyễn Tuân - bậc thầy của "chủ nghĩa xê dịch", đã ghi lại hành trình khám phá Tây Bắc qua thiên tùy bút Sông Đà, với kiệt tác "Người lái đò sông Đà" làm say lòng độc giả. Trong đó, cảnh vượt thác của ông lái đò hiện lên như một bức tranh kỳ vĩ độc nhất vô nhị.

Tác phẩm được chia làm ba phần đầy ấn tượng: Phần mở đầu khắc họa sự hung bạo của dòng sông, phần giữa tái hiện cuộc sống con người và hình tượng người lái đò, phần kết lại dịu dàng với vẻ trữ tình của sông Đà. Cảnh vượt thác nằm ở phần hai, như một bản anh hùng ca về tài nghệ phi thường của người lái đò - nghệ sĩ trong hình hài người lao động bình dị.

Nguyễn Tuân miêu tả thác đá sông Đà với những hình ảnh đầy ám ảnh: "Mặt hòn đá nào cũng ngỗ ngược, nhăn nhúm méo mó". Trước thế trận "bốn cửa tử, một cửa sinh", người lái đò hiện lên với tư thế sẵn sàng chinh phục. Cuộc đối đầu diễn ra như một trận thủy chiến đầy kịch tính, nơi dòng sông dùng mọi mưu kế từ âm thanh khiêu khích đến những đòn hiểm độc nhất.

Với ngòi bút tài hoa, Nguyễn Tuân đã biến mỗi động tác của người lái đò thành nghệ thuật. Dù bị dòng thác "hùm beo" tấn công dữ dội, ông vẫn bình tĩnh vượt qua bằng kinh nghiệm và bản lĩnh. Ở vòng vây thứ hai, khi sông Đà tăng thêm cửa tử, người lái đò như một vị tướng lão luyện, "nắm chắc binh pháp của thần sông thần đá".

Đến vòng cuối cùng, dù bị dồn vào thế "tiến thoái lưỡng nan", con thuyền vẫn "như mũi tên tre xuyên qua hơi nước", kết thúc trận chiến trong chiến thắng vẻ vang. Nguyễn Tuân đã sử dụng ngôn ngữ đa chiều, kết hợp kiến thức quân sự, võ thuật để tạo nên bức tranh sống động về cuộc đối đầu giữa con người và thiên nhiên.

Cảnh vượt thác không chỉ là minh chứng cho tài năng người lái đò, mà còn khẳng định vị thế của Nguyễn Tuân - nhà văn của cái đẹp, người biết nâng tầm lao động bình thường thành nghệ thuật phi thường.

Như nhận định sâu sắc của Nguyễn Minh Châu: "Nguyễn Tuân chính là định nghĩa sống động về người nghệ sĩ". Bậc thầy văn chương ấy luôn khát khao kiếm tìm những giá trị độc đáo "xưa nay chưa từng có". Tùy bút Người lái đò Sông Đà là bản hùng ca về vẻ đẹp hùng vĩ của thiên nhiên và con người Tây Bắc, nơi nổi bật lên hình tượng người lái đò - một nghệ sĩ tài hoa với "tay lái ra hoa" giữa trùng vi thạch trận.

Cảnh vượt thác hiện lên như một trận thủy chiến kỳ vĩ, nơi người lái đò đối mặt với ba vòng vây đầy thử thách. Nguyễn Tuân đã dùng ngòi bút tài hoa để khắc họa hình tượng ông lái đò - thân hình rắn chắc như tượng đồng với những "huân chương lao động" in hằn trên ngực, đôi mắt tinh anh của người từng trải sông nước.

Trận chiến đầu tiên được miêu tả đầy kịch tính khi thác đá sắp đặt thế trận "bốn cửa tử, một cửa sinh". Bằng nghệ thuật nhân hóa tài tình, Nguyễn Tuân khiến những hòn đá hiện lên như những chiến binh ngạo nghễ: "hất hàm hỏi", "thách thức". Dòng sông dùng mọi mưu kế từ âm thanh khiêu khích đến những đòn hiểm độc, nhưng người lái đò vẫn giữ vững tinh thần thép.

Ở trùng vi thứ hai, người đọc được chứng kiến sự chuyển mình từ phòng ngự sang tấn công của ông lái đò. Với kinh nghiệm "thuộc lòng binh pháp thần sông thần đá", ông như một vị tướng lão luyện, dùng chiến thuật "đánh nhanh thắng nhanh" để phá vỡ thế trận. Hàng loạt động từ mạnh "ghì cương", "phóng nhanh", "chặt đôi" được sử dụng tạo nên khí thế dũng mãnh.

Trận chiến cuối cùng là đỉnh cao của nghệ thuật vượt thác. Trước thế "trên đe dưới búa", ông lái đò biến con thuyền thành "mũi tên tre xuyên nhanh qua hơi nước". Cách miêu tả đầy chất điện ảnh khiến người đọc như được chứng kiến màn kết thúc đầy ngoạn mục: "Thế là hết thác".

Qua ngòi bút Nguyễn Tuân, người lái đò hiện lên không đơn thuần là người lao động mà là một nghệ sĩ thực thụ. Cảnh vượt thác thực sự là "cảnh tượng xưa nay chưa từng có", xứng đáng là kiệt tác văn chương viết về cuộc đối đầu giữa con người với thiên nhiên.

Cảnh vượt thác trong "Người lái đò sông Đà" hiện lên như một bản anh hùng ca về cuộc đối đầu giữa con người và thiên nhiên. Nguyễn Tuân bằng ngòi bút tài hoa đã dựng lên hình tượng người lái đò - một nghệ sĩ thực thụ trên sông nước, vượt qua ba trùng vi thạch trận đầy thử thách.

Người lái đò hiện lên với vẻ đẹp của người lao động dạn dày sương gió: thân hình rắn chắc in hằn những "huân chương lao động", đôi mắt tinh anh của kẻ từng trải, giọng nói ồm ồm như tiếng thác gầm. Không chỉ là vẻ ngoài sương gió, ông còn là bậc thầy trong nghệ thuật chinh phục dòng sông, "thuộc lòng binh pháp của thần sông thần đá".

Trận thủy chiến đầu tiên được miêu tả đầy kịch tính với thế trận "bốn cửa tử, một cửa sinh". Dòng sông hiện lên như một đối thủ đáng gờm với những hòn đá "hất hàm thách thức", những đòn tấn công hiểm ác "bẻ gãy cán chèo", "đá trái". Nhưng người lái đò vẫn giữ vững tư thế của một chiến binh dày dạn.

Đến trùng vi thứ hai, ông chuyển từ phòng ngự sang tấn công. Với kinh nghiệm "cưỡi thác như cưỡi hổ", ông "ghì cương lái", "phóng nhanh" qua những cửa tử. Hàng loạt động từ mạnh được sử dụng tạo nên khí thế dũng mãnh: "chặt đôi", "rảo bơi", tất cả cho thấy sự điêu luyện của người nghệ sĩ sông nước.

Trận chiến cuối cùng là đỉnh cao của nghệ thuật vượt thác. Trước thế "trên đe dưới búa", ông biến con thuyền thành "mũi tên tre xuyên nhanh qua hơi nước". Cách miêu tả đầy chất điện ảnh khiến người đọc như được chứng kiến khoảnh khắc chiến thắng ngoạn mục: "Thế là hết thác".

Qua ngòi bút Nguyễn Tuân, người lái đò không còn là người lao động bình thường mà trở thành biểu tượng cho vẻ đẹp của trí tuệ, bản lĩnh và tài hoa Việt Nam. Đây thực sự là một trong những "cảnh tượng xưa nay chưa từng có" trong văn học.

Vũ Ngọc Phan từng nhận xét tinh tế về phong cách Nguyễn Tuân: "Chỉ những độc giả sâu sắc mới thấu được cái thú vị trong văn chương Nguyễn Tuân - một thứ văn chương không dành cho kẻ hời hợt." Quả thực, ngòi bút tài hoa ấy luôn hướng đến những giá trị thẩm mỹ tuyệt mỹ. Tùy bút "Người lái đò sông Đà" như một bộ phim nghệ thuật về thiên nhiên hùng vĩ và con người tài hoa, trong đó cảnh vượt thác chính là kiệt tác - nơi người lái đò hiện lên như một nghệ sĩ đích thực giữa dòng đời cuộn xiết.

Sau cách mạng, Nguyễn Tuân chuyển từ vẻ đẹp "vang bóng một thời" sang khám phá chất vàng mười nơi người lao động bình thường. Hành trình Tây Bắc năm 1960 đã sinh thành tác phẩm này, nơi hình tượng ông lái đò trở thành biểu tượng cho sự đối mặt giữa con người nhỏ bé với thiên nhiên dữ dội. Nguyễn Tuân khắc họa chân dung ông lão 70 tuổi bằng vài nét phác thảo đầy ấn tượng: dáng người như hòa vào sóng nước, giọng nói ào ào như thác đổ, đôi mắt luôn hướng về phía chân trời xa - một con người sinh ra từ sông nước và suốt đời đối đầu với thác ghềnh.

Cuộc vượt thác được miêu tả như trận chiến épic giữa David và Goliath: một bên là con thuyền mong manh, một bên là thạch trận điêu ngoa của sông Đà. Ở vòng vây đầu, sông Đà bày binh bố trận với bốn cửa tử một cửa sinh, dùng cả âm thanh gầm thét để khủng bố tinh thần. Nhưng ông lái đò vẫn bình tĩnh như vị tướng lĩnh giàu kinh nghiệm, hai tay ghì chặt mái chèo trước những đòn tấn công hiểm độc.

Đến vòng vây thứ hai, Nguyễn Tuân biến ngôn ngữ thành vũ khí qua chuỗi động từ dồn dập: "nắm", "ghì", "phóng", "lái"... Ông lái đò như nghệ sĩ xiếc điều khiển con thuyền giữa dòng thác cuồng nộ, khi thì né tránh khéo léo, lúc lại xông thẳng vào cửa tử mà chẻ đôi dòng nước. Những hòn đá thất trận phải "tiu nghỉu, xanh lè" trước tài nghệ phi thường ấy.

Trùng vi cuối cùng là thử thách khốc liệt nhất - nơi sông Đà tập trung toàn bộ sự hiểm ác. Nhưng chính lúc này, tài nghệ ông lái đò đạt đến độ điêu luyện. Con thuyền "vút" qua khe đá như mũi tên xuyên làn hơi nước - một hình ảnh đẹp đến ngỡ ngàng được diễn tả bằng câu văn ngắn gọn mà giàu sức gợi. Chiến thắng của ông lái đò không chỉ bằng sức mạnh mà còn ở trí tuệ, kinh nghiệm và bản lĩnh phi thường.

Qua ngòi bút Nguyễn Tuân, một công việc bình thường trở thành nghệ thuật, một con người bình dị trở thành nghệ sĩ. Đây không còn là cảnh vượt thác mà là vũ điệu giữa con người và thiên nhiên, nơi cái đẹp được khám phá ngay trong cuộc sống lao động. Nguyễn Tuân - người nghệ sĩ suốt đời đi tìm cái đẹp - đã chứng minh rằng vàng mười thực sự nằm ở tâm hồn và bản lĩnh con người Việt Nam.

Mỗi vùng đất đều khắc vào tâm hồn ta dấu ấn riêng bởi hồn cốt văn hóa - lịch sử đặc sắc. Khi Nguyễn Tuân đặt chân đến Tây Bắc sương khói, dòng sông Đà với cá tính độc đáo đã trở thành nguồn thi hứng dạt dào. Giữa thiên nhiên hùng vĩ, con người hiện lên thật nhỏ bé nhưng qua cảnh vượt thác trong "Người lái đò sông Đà", nhà văn đã tôn vinh vẻ đẹp bình dị mà phi thường của người lao động trong cuộc đối đầu với thiên nhiên dữ dội.

Nguyễn Tuân (1910-1988) - bậc thầy ngôn từ với phong cách ngông nghênh độc đáo, luôn săn tìm cái đẹp từ "chất vàng mười" của đất trời và tâm hồn con người. Tác phẩm "Người lái đò sông Đà" là viên ngọc quý được chắt lọc từ hành trình khám phá Tây Bắc, nơi ông phát hiện ra vẻ đẹp đã qua thử lửa của con người và thiên nhiên.

Cảnh vượt thác được Nguyễn Tuân miêu tả như trận chiến "xưa nay chưa từng có" giữa con người nhỏ bé với thiên nhiên hùng vĩ. Qua ba trùng vi thạch trận đầy thử thách, hình tượng ông lái đò hiện lên như một nghệ sĩ tài hoa trên chiến trường sông nước, kết hợp nhuần nhuyễn sự dũng cảm và trí tuệ để chinh phục dòng thác cuồng nộ.

Trùng vi thứ nhất hiện lên như trận đồ bát quái với đá dựng thành vách "chẹt như yết hầu", sóng bọt "trắng xóa chân trời" sẵn sàng nuốt chửng con thuyền. Nguyễn Tuân khéo léo nhân cách hóa thiên nhiên thành đối thủ có trí khôn, biết bày binh bố trận. Ông lái đò hiên ngang như dũng tướng, hai tay ghì chặt mái chèo, mặt đối mặt với tử thần.

Cuộc chiến đạt đến đỉnh điểm khi sóng thác tung ra những đòn hiểm: "đá trái", "thúc gối", "bóp chặt hạ bộ". Ông lái đò vẫn kiên cường "nén vết thương", gương mặt "méo bệch" nhưng tinh thần tỉnh táo, dùng đòn tỉa chính xác để vượt qua vòng vây đầu tiên.

Trùng vi thứ hai càng cam go hơn với mê cung cửa tử chỉ có một lối sống. Bằng kinh nghiệm dày dạn, ông lái đò như nhà quân sự lão luyện, "ghì cương bám luồng nước đúng", phóng thẳng vào cửa sinh khiến đá tướng "mặt xanh lè thất vọng".

Đến trùng vi cuối cùng - thử thách khốc liệt nhất, ông lái đò thể hiện sự điêu luyện tuyệt đỉnh khi "phóng thẳng", "chọc thủng cửa giữa", "vút qua cổng đá" như mũi tên xuyên gió. Chiến thắng của ông không phô trương mà lặng lẽ như chính cuộc sống thường nhật.

Qua cảnh vượt thác, Nguyễn Tuân đã khắc họa thành công hình tượng người anh hùng thầm lặng trong lao động. Bằng nghệ thuật ngôn từ điêu luyện, nhà văn nâng tầm công việc bình thường thành nghệ thuật, phát hiện "vàng mười" trong tâm hồn người lao động. Sông Đà với vẻ đẹp vừa hùng vĩ vừa trữ tình đã trở thành bối cảnh hoàn hảo cho bức tranh lao động đầy chất sử thi này.

Nguyễn Tuân - bậc thầy ngôn từ của văn học Việt Nam hiện đại, một nghệ sĩ tài hoa với phong cách độc đáo. Trước cách mạng, ông nổi tiếng với những tác phẩm lãng mạn như "Vang bóng một thời", sau cách mạng, ngòi bút ông hướng về hiện thực cuộc sống mới với các tác phẩm như "Tùy bút Sông Đà". Dù ở giai đoạn nào, văn Nguyễn Tuân luôn cuốn hút bởi sự uyên bác và tài hoa hiếm có.

Hai kiệt tác "Chữ người tử tù" và "Người lái đò sông Đà" đại diện cho hai giai đoạn sáng tác, với hai cảnh tượng đặc sắc: cảnh cho chữ và cảnh vượt thác. Cảnh cho chữ - một nghệ thuật thanh cao diễn ra trong chốn ngục tù tăm tối, nơi người tử tù Huấn Cao ban tặng cái đẹp cho viên quản ngục. Khung cảnh ấy như một bức tranh tương phản đầy ám ảnh: ánh sáng của nghệ thuật tỏa rạng giữa bóng tối của nhà tù, vẻ uy nghi của người cho chữ đối lập với dáng khúm núm của kẻ nhận chữ.

Trong "Người lái đò sông Đà", cảnh vượt thác hiện lên như một trận thủy chiến ngoạn mục giữa con người nhỏ bé với thiên nhiên hung dữ. Bằng ngòi bút tài hoa, Nguyễn Tuân đã biến công việc bình thường thành nghệ thuật, nâng tầm người lái đò thành một nghệ sĩ tài ba trên sông nước. Hình ảnh ông lái đò vật lộn với thác dữ, từng động tác điêu luyện đều toát lên vẻ đẹp của trí tuệ và bản lĩnh.

Qua hai cảnh tượng này, ta thấy được sự phát triển trong phong cách Nguyễn Tuân: từ tìm kiếm cái đẹp "vang bóng một thời" đến phát hiện vẻ đẹp trong cuộc sống lao động thường nhật. Nhưng xuyên suốt vẫn là một Nguyễn Tuân tài hoa, uyên bác, một người nghệ sĩ đích thực suốt đời đi tìm cái đẹp.

Nhà văn Nguyễn Minh Châu từng nhận xét tinh tế: “Nguyễn Tuân chính là định nghĩa sống động về người nghệ sĩ”. Trong tùy bút Người lái đò Sông Đà, Nguyễn Tuân đã dệt nên bức tranh kỳ vĩ về cuộc đối đầu giữa con người với thiên nhiên, nơi dòng sông Đà hiện lên vừa dữ dội như loài thủy quái, vừa trữ tình như thiếu nữ. Nổi bật lên là hình tượng ông lái đò - người nghệ sĩ tài hoa trên sông nước với “tay lái ra hoa” đã chinh phục thạch trận bằng trí tuệ và lòng dũng cảm.

Cuộc vượt thác qua ba trùng vi được Nguyễn Tuân miêu tả như trận chiến épic, nơi mỗi khúc sông là chiến trường, mỗi tảng đá là tướng dữ. Bằng ngòi bút phù thủy, tác giả đã thổi hồn vào thiên nhiên, biến đá thành quân thù biết bày binh bố trận, nước thành kẻ khiêu khích ranh mãnh. Nhưng trên tất cả, ông lái đò hiện lên như dũng tướng, dùng kinh nghiệm và bản lĩnh để hóa giải mọi cạm bẫy.

Ở trùng vi đầu, sông Đà hiện nguyên hình là bạo chúa với bốn cửa tử một cửa sinh. Những hòn đá được nhân cách hóa như võ sĩ “hất hàm thách thức”, nước reo hò như tiếng trống trận. Khi bị tấn công bất ngờ, ông lái đò vẫn giữ thế kiềm chế, nén đau để quan sát thế trận.

Đến trùng vi thứ hai, cuộc chiến lên đến đỉnh điểm. Sông Đà tăng “tập đoàn cửa tử”, bố trí cửa sinh lệch về hữu ngạn. Nhưng ông lái đò như tướng quân thao lược, “nắm bờm sóng” mà phóng thuyền như kỵ sĩ, dùng đòn “đè sấn chặt đôi” để mở đường. Ngôn ngữ trở nên sống động với chuỗi động từ: ghì cương, phóng nhanh, lái miết...

Trùng vi cuối cùng là thử thách khốc liệt nhất - luồng sống nằm giữa bọn đá hậu vệ. Ông lái đò biến thuyền thành “mũi tên tre”, xuyên qua thạch trận với tốc độ thần tốc. Cảnh vượt thác kết thúc trong chiến thắng vang dội, để lại ấn tượng về “cảnh tượng xưa nay chưa từng có”.

Qua ngòi bút Nguyễn Tuân, người lái đò không còn là lao động bình thường mà trở thành nghệ sĩ - chiến sĩ, kết tinh vẻ đẹp trí dũng song toàn. Tác phẩm là bản anh hùng ca về con người trong cuộc chinh phục thiên nhiên, đồng thời khẳng định tài năng bậc thầy của Nguyễn Tuân trong nghệ thuật ngôn từ.

Tây Bắc ư? Có riêng gì Tây Bắc
Khi lòng ta đã hóa những con tàu

(Tiếng hát con tàu – Chế Lan Viên)

Vùng đất Tây Bắc hiện lên như một bức tranh thủy mặc đầy chất thơ, nơi gửi gắm biết bao tình cảm thiết tha của các nghệ sĩ. Nếu Nguyễn Huy Tưởng có "Bốn năm sau", Tô Hoài với "Vợ chồng A Phủ", Nguyễn Khải và "Mùa lạc", thì Nguyễn Tuân lại thăng hoa cùng "Tùy bút Sông Đà", mà đỉnh cao là thiên ký "Người lái đò Sông Đà". Tác phẩm khắc họa hình ảnh người lái đò như một nghệ sĩ tài hoa, làm chủ cuộc chiến với thiên nhiên hung dữ.

Nguyễn Tuân - người nghệ sĩ suốt đời đi tìm cái đẹp, đã biến vẻ đẹp thành tôn giáo của riêng mình. "Người lái đò Sông Đà" là kết tinh từ chuyến đi thực tế năm 1958, ngợi ca vẻ đẹp thiên nhiên và con người Tây Bắc qua ngòi bút tài hoa và quan niệm nghệ thuật độc đáo.

Hình tượng ông lái đò hiện lên đầy ấn tượng: thân hình in hằn dấu vết sông nước, giọng nói ào ào như thác lũ, đôi mắt nhìn xa vời vợi. Những vết sẹo trên ngực ông được ví như "huân chương lao động siêu hạng", minh chứng cho cuộc chiến không khoan nhượng với dòng Đà giang hung bạo.

Ba trùng vi thạch trận trên sông Đà là ba thử thách đầy cam go. Ở trùng vi đầu, sông Đà hiện lên như một đối thủ đáng gờm với bốn cửa tử một cửa sinh. Người lái đò bình tĩnh đối mặt, nén đau vượt qua những đòn hiểm độc của dòng thác. Trùng vi thứ hai càng khốc liệt hơn với "tập đoàn cửa tử" mai phục. Ông lái như một kỵ sĩ tài ba, "cưỡi hổ" vượt thác với những động tác điêu luyện. Đến trùng vi cuối, ông phóng thuyền như mũi tên xuyên qua hơi nước, kết thúc cuộc chiến ngoạn mục.

Qua ngòi bút Nguyễn Tuân, cuộc vượt thác hiện lên sống động như một bộ phim hành động đầy kịch tính. Những câu văn giàu nhạc tính, hình ảnh so sánh độc đáo đã tạc nên bức tượng đài về người lao động - "chất vàng mười" của Tây Bắc. Họ là những nghệ sĩ thực thụ trên mặt trận chinh phục thiên nhiên.

Như Hugo từng nói: "Cái bình thường là cái chết của nghệ thuật". Nguyễn Tuân đã vượt lên trên cái bình thường ấy, để lại cho đời một kiệt tác bất hủ. Ông xứng đáng là "một định nghĩa về người nghệ sĩ" như lời Nguyễn Minh Châu.

Như một định nghĩa sống động về người nghệ sĩ tài hoa, Nguyễn Tuân đã tạo nên cảnh tượng "xưa nay chưa từng có" trong tùy bút "Người lái đò sông Đà". Tác phẩm là thành quả của hành trình khám phá vẻ đẹp Tây Bắc, nơi hội tụ sự hùng vĩ của thiên nhiên và phẩm chất con người.

Bằng ngòi bút bậc thầy, Nguyễn Tuân khắc họa hình tượng ông lái đò - người nghệ sĩ trên sông nước với thân hình rắn rỏi như tượng đồng, ngực đầy "huân chương" từ những trận chiến với thác dữ. Ông không chỉ thuộc lòng binh pháp thần sông mà còn như một nhạc trưởng điều khiển bản giao hưởng hung bạo của thiên nhiên.

Ba trùng vi thạch trận hiện lên như ba màn kịch đầy kịch tính. Ở trùng vi đầu, sông Đà hiện nguyên hình thủy quái với trận địa bốn cửa tử một cửa sinh. Những hòn đá như tướng dữ "hất hàm" thách thức, nước thác gầm réo như tiếng ngàn trâu mộng. Nhưng ông lái đò vẫn bình tĩnh như vị tướng già kinh nghiệm.

Trùng vi thứ hai càng cam go hơn với "tập đoàn cửa tử" mai phục. Ông lái đò như kỵ sĩ cưỡi hổ, dùng thế "đánh nhanh thắng nhanh", biến chiếc thuyền thành mũi tên xuyên qua hơi nước. Những động từ "ghì cương", "phóng nhanh", "chặt đôi" tạo nên khúc ca hào hùng về ý chí con người.

Đến trùng vi cuối, sông Đà dồn toàn lực với thế "trên đe dưới búa". Nhưng ông lái đã biến thuyền thành mũi tên tre "vút qua" các cửa đá, kết thúc trận chiến ngoạn mục. Nguyễn Tuân đã nâng cảnh vượt thác bình thường thành bản anh hùng ca bất hủ, nơi con người chiến thắng thiên nhiên bằng trí tuệ và lòng dũng cảm.

Như Nguyễn Đình Thi từng nhận xét, Nguyễn Tuân quả thực là bậc thầy trong hành trình săn tìm cái đẹp và sự chân thực. Điều này được minh chứng rõ nét qua cảnh vượt thác đầy kịch tính trong "Người lái đò sông Đà" - một kiệt tác được chắt lọc từ hành trình thực tế năm 1958 của nhà văn nơi miền Tây Bắc hùng vĩ.

Bằng ngòi bút tài hoa, Nguyễn Tuân đã biến cuộc vượt thác thường nhật thành bản trường ca hùng tráng với ba trùng vi thạch trận. Mở đầu là khúc dạo đầu đầy căng thẳng khi sông Đà hiện lên như loài thủy quái với "bốn cửa tử một cửa sinh", những hòn đá "ngỗ ngược" như đang thách thức. Con thác không chỉ dùng sức mạnh thô bạo mà còn khéo léo vận dụng "nghệ thuật tâm lý chiến" với những đòn hiểm: "ùa vào bẻ gãy cán chèo", "thúc gối vào bụng thuyền".

Ở trùng vi thứ hai, sông Đà nâng tầm nguy hiểm với "tập đoàn cửa tử" được bố trí lệch về hữu ngạn. Nhưng ông lái đò - vị tướng già dạn dày kinh nghiệm - đã "nắm chắc binh pháp thần sông thần đá". Với chiến thuật "đánh nhanh thắng nhanh", ông như kỵ sĩ cưỡi hổ, "ghì cương lái" và "phóng thẳng" qua trận địa.

Trùng vi cuối cùng là màn đọ sức ngoạn mục nhất. Sông Đà dồn toàn lực với thế "trên đe dưới búa". Nhưng ông lái đã biến chiếc thuyền thành "mũi tên tre" xuyên nhanh qua hơi nước, "vút qua" các cửa đá trong một loạt động từ dồn dập, mạnh mẽ. Nguyễn Tuân đã thổi hồn vào ngôn từ để người đọc như được chứng kiến tận mắt trận chiến sinh tử này.

Qua đó, cảnh vượt thác hiện lên không đơn thuần là công việc lao động mà là nghệ thuật chinh phục thiên nhiên, nơi con người vươn lên làm chủ hoàn cảnh bằng trí tuệ và bản lĩnh. Đây chính là minh chứng cho tài năng bậc thầy của Nguyễn Tuân trong việc "đãi cát tìm vàng" từ hiện thực đời thường.