10 Sinh Vật Tiền Sử Có Thể Được Đánh Thức Từ Giấc Ngủ Ngàn Thu

Thú răng khắc - loài động vật bí ẩn từ Nam Mỹ đã biến mất cách đây 11 thiên niên kỷ. Với kích thước khổng lồ tương đương ô tô, chiếc đuôi sắc nhọn như vũ khí, chúng là nỗi khiếp sợ của các loài khác. Thách thức lớn nhất cho các nhà khoa học là tìm được mẫu DNA nguyên vẹn trong điều kiện băng giá và xác định loài vật mang thai hộ phù hợp.

Loài thú răng khắc có kích cỡ đa dạng từ 13cm đến 150cm, nặng từ 1,4kg đến 54kg. Bộ áo giáp tự nhiên của chúng là những vảy sừng cứng cáp bao phủ toàn thân với màu sắc đa dạng từ hồng nhạt đến đen sẫm. Đặc biệt, dù thị lực kém nhưng khứu giác siêu việt giúp chúng trở thành thợ săn đáng gờm trong bóng tối.

Người Hang - chủng người cổ đại biến mất cách đây hơn 25 thiên niên kỷ, đang trở thành tâm điểm của công trình giải mã gen đột phá. Thành tựu này hứa hẹn hé lộ những khác biệt tinh tế giữa chúng ta và người anh em cùng tổ tiên này.

Giáo sư Svante Paabo từ Viện Nhân chủng học Tiến hóa Max Planck (Đức) chia sẻ: "Để có được bộ gen hoàn chỉnh với chất lượng tương đương bộ gen tinh tinh hiện đại, chúng tôi cần thêm ít nhất 2 năm nghiên cứu". Điều đặc biệt là chính con người hiện đại có thể trở thành người hiến trứng và mang thai hộ lý tưởng, nhờ mối quan hệ huyết thống cực kỳ gần gũi với Người Hang - một trong những phát hiện gây chấn động giới khoa học.

Gấu mặt ngắn (Arctodus) - vị vua không ngai của kỷ Pleistocen, từng thống trị Bắc Mỹ cách đây 3 triệu đến 11.000 năm. Với thân hình đồ sộ cao tới 3,5m khi đứng thẳng và trọng lượng 1 tấn, chúng được xem là loài thú ăn thịt trên cạn lớn nhất mọi thời đại. Dù có ngoại hình tương tự gấu xám Bắc Mỹ ngày nay, nhưng kích thước của chúng vượt trội hơn hẳn mọi loài gấu hiện đại.

Sự biến mất của gấu mặt ngắn khoảng 12.000 năm trước là hệ quả của nhiều yếu tố: nguồn thức ăn suy giảm do các loài mồi lớn tuyệt chủng, sự cạnh tranh khốc liệt từ các loài ăn tạp thích nghi tốt hơn như gấu nâu di cư từ Á-Âu, và không thể bỏ qua vai trò của những thợ săn thuộc nền văn hóa Clovis. Hiện các nhà khoa học đang nỗ lực tìm kiếm mẫu DNA nguyên vẹn để mở ra cánh cửa hồi sinh loài vật hùng vĩ này.

Nai Ireland - loài hươu khổng lồ với chiều cao ấn tượng 2.1m và bộ gạc đồ sộ dài tới 3.65m, nặng gần 50kg - tương đương trọng lượng một người trưởng thành. Với trọng lượng cơ thể lên tới 700kg, chúng xứng đáng là vua của các loài nai Cựu Thế giới, vượt trội hơn hẳn họ hàng nai sừng tấm Alaska. Bảo tàng Lịch sử Tự nhiên Dublin hiện đang lưu giữ những mẫu vật quý giá về loài vật đã tuyệt chủng này.

Sự biến mất của Nai Ireland cách đây 7700 năm là bài học đau đớn về tác động của con người đến hệ sinh thái. Việc săn bắt quá mức đã xóa sổ loài vật hùng vĩ này, để lại cho các nhà khoa học thách thức lớn trong việc tái tạo bộ gen hoàn chỉnh để phục sinh chúng.

Loài đà điểu khổng lồ (Moa) đã chính thức tuyệt chủng vào những năm 1850, nhưng may mắn thay, các nhà khoa học đã thu thập được DNA từ xương và cả những quả trứng được bảo quản hoàn hảo trong các hang động New Zealand. Với chiều cao lên tới 3m, việc hồi sinh loài chim khổng lồ này trở thành một thách thức đầy hấp dẫn.

Mặc dù đà điểu hiện đại chỉ là họ hàng xa của đà điểu khổng lồ, nhưng các nhà khoa học hy vọng có thể tìm thấy bộ gen hoàn chỉnh trong trứng của chúng. Phương pháp khả thi nhất hiện nay là biến đổi phôi thai đà điểu thông thường thành phôi thai của loài đà điểu khổng lồ, mở ra cánh cửa cho sự trở lại của loài chim khổng lồ đã mất.

Hãy tưởng tượng một tê giác được bao phủ bởi lớp lông dày - đó chính là tê giác lông dài, loài vật đã lang thang khắp châu Á, châu Âu và Bắc Phi từ 3.6 triệu năm trước. Những bằng chứng cổ xưa nhất về chúng được tìm thấy ở Tây Tạng. Không chỉ là nguồn cảm hứng nghệ thuật cho người tiền sử (thể hiện qua các bức khắc đá), chúng còn trở thành nguyên liệu quý - như chiếc giáo 13,000 năm tuổi làm từ sừng tê giác được phát hiện ở Siberia.

Cũng như voi ma mút, dù tê giác lông dài đã tuyệt chủng 10,000 năm nhưng các nhà khoa học vẫn có thể thu thập DNA từ lông, sừng và móng được bảo quản trong băng giá. Điều này mở ra hy vọng tái tạo bộ gen hoàn chỉnh của loài vật huyền thoại này.

Lười khổng lồ - loài động vật có vú đồ sộ cao tới 6m và nặng 4 tấn đã tuyệt chủng cách đây 8000 năm. Với đôi chân to khỏe và chiếc đuôi mập mạp, chúng có thể đứng thẳng để với tới những tán lá xanh. Ba móng vuốt khổng lồ ở chi trước là công cụ hoàn hảo để hái lá và bẻ cành. Các nhà khoa học đã phát hiện chúng thường ăn lá cây, cỏ cứng, cây bụi và cả cây ngọc giá trị, sinh sống từ 35 triệu năm trước cho đến cuối kỷ Băng Hà.

May mắn thay, những mẫu lông được bảo quản tốt của lười khổng lồ cung cấp nguồn DNA chất lượng cao. Với thời gian tuyệt chủng tương đối gần đây, việc tái tạo bộ gen hoàn chỉnh của loài vật này mở ra triển vọng lớn cho công cuộc phục sinh.

Hổ răng kiếm (Smilodon) - kẻ thống trị đáng sợ từng lang thang khắp châu Mỹ từ 3 triệu đến 10.000 năm trước. Với trọng lượng lên tới 350kg, thân hình vạm vỡ và đặc biệt là cặp răng nanh dài 17cm sắc như kiếm, chúng là nỗi khiếp đảm của mọi loài vật. Khả năng mở hàm tới 95 độ cho phép chúng tấn công con mồi với lực cắn kinh hoàng.

Dù đã tuyệt chủng từ 10.000 năm, DNA của hổ răng kiếm được bảo quản đặc biệt tốt trong các mẫu hóa thạch. Tuy nhiên, việc giải mã trình tự DNA hoàn chỉnh vẫn là thách thức với các nhà khoa học. Sự hồi sinh của loài vật huyền thoại này hứa hẹn sẽ là một trong những thành tựu vĩ đại nhất của khoa học hiện đại.

Chim Dodo - loài vật đáng thương đã biến mất từ năm 1690, trở thành minh chứng đầu tiên về sự tuyệt chủng do con người gây ra. Các nhà khoa học đã tìm thấy DNA ty thể của chúng và đang nỗ lực tái tạo bộ gen hoàn chỉnh thông qua kỹ thuật cấy ghép vào chim bồ câu hiện đại.

Với chiều cao khoảng 1m và cân nặng từ 10-21kg, chim Dodo chỉ còn hiện diện qua những bức tranh từ thế kỷ 17 với bộ lông xám nâu, chân vàng và chiếc mỏ sặc sỡ. Tuy nhiên, hình dáng thực sự và tập tính của chúng vẫn là điều bí ẩn, khi những mô tả còn lại rất mâu thuẫn và ít ỏi. Sự thiếu hiểu biết này càng làm tăng thêm giá trị cho nỗ lực hồi sinh loài chim đã trở thành biểu tượng của sự mất mát trong tự nhiên.

Hổ Tasmania - loài thú có túi ăn thịt độc đáo với những vằn đặc trưng, đã tiến hóa từ 4 triệu năm trước và từng sinh sống khắp Úc, New Guinea và Tasmania. Đây là một trong số ít loài thú có túi mà cả con đực lẫn con cái đều mang túi. Trước khi người Anh đặt chân tới Úc, chúng gần như đã biến mất khỏi lục địa, chỉ còn tồn tại ở Tasmania.

Sự biến mất hoàn toàn vào năm 1936 của hổ Tasmania là hệ quả của nhiều yếu tố: nạn săn bắn có thưởng, bệnh tật, sự cạnh tranh với loài khác và mất môi trường sống. May mắn thay, với nguồn gen chất lượng cao được bảo quản tốt, đây là một trong những loài động vật có vú dễ hồi sinh nhất từ DNA cổ đại.