10 thi phẩm xuất sắc nhất của nhà thơ cách tân Thanh Tâm Tuyền

Ở đây tôi ngự trị như bậc đế vương đầy quyền lực
Bởi kẻ bước vào lãnh địa của riêng tôi
Phải hoàn toàn tự do
Để tuân theo những luật lệ tinh thần do tôi định đoạt
Nếu muốn đặt chân vào vương quốc này
Ngươi được tự do tuyệt đối
Thậm chí có thể ném cả cuốn sách này qua khung cửa.

Trích: Thanh Tâm Tuyền, Tôi không còn cô độc, Người Việt xuất bản, ấn hành tại nhà in Hợp Lực ngày 15-10-1956

Như đôi mắt mệt nhoài
Như con ngõ hoang vu trong hồn
Hôm nay
Lại nghe lời hát xưa cũ
Người đàn bà mang tên
Lời giã biệt
Trên sân ga vắng lặng
Tiếng kèn trầm buồn của chuyến tàu đêm
Chở đầy dĩ vãng

Dù đi từ Hà Nội xuống Hải Phòng
Hay ngược lên Bắc Ninh
Dù từ Sài Gòn xuôi Vĩnh Long hay lên Thủ Dầu Một
Chuyến xe ấy vẫn chỉ thuộc về một mình ta
Như kẻ say tự rót rượu mình uống
Để thêm chút hương vị cho cuộc hành trình
(Phải rồi, những kẻ ghét thơ ta ơi)
Một cuộc hành trình hoàn toàn đơn độc.

Trích: Thanh Tâm Tuyền, Liên Đêm mặt trời tìm thấy, Sáng Tạo xuất bản, Sài Gòn 1964

Lối đi chưa dấu chân người
Hoa nào chưa ướm trao tay người yêu
Ngôn từ còn ngủ yên
Lời thề chưa thành câu
Không gian nguyên sơ thuở ban đầu

Ngọn lửa ấm lời thì thầm
Đêm sao lung linh trong mắt nhìn
Khởi đầu từ trao gửi
Khởi đầu từ cuộc hẹn đầu tiên
Cách nắm tay nghẹn ngào
Ngón tay thầm thì tâm sự
Bước chân nhẹ như thỏ rừng
Chạy trên thảm cỏ sắc hương
Sợi tóc đen chuỗi cười rung
Trên môi chúm lá biếc
Nụ hôn vội làm sao đổi ngôi
Anh muốn tình yêu luôn mới mãi

Thuở nhớ nhung ngập tràn
Tưởng chừng khoảng cách giữa các vì sao
Giữa phố đông chờ đợi
Những ước mơ cùng bước với nhân gian
Trong vòng tay siết chặt
Ý nghĩa của những khát khao
Những hình bóng tưởng chừng tan biến

Anh phải làm mới tình yêu
Như tu sửa mái ấm
Như xây thành phố tương lai
Như vun xới mảnh vườn
Như ngắm nhìn vũ trụ
Khi thế giới vừa hình thành
Sẽ mời gọi những tâm hồn đồng điệu

Khi mặt trời vừa hé
Đòi gặp nàng xuân
Cho hàng mi lá ngủ
Cho ánh mắt biển sâu
Cho đồi hoa bát ngát
Bài thơ tình lãng quên
Ngôn ngữ thiên nhiên của duyên phận
Phải làm mới tình yêu
Coi ta như những người đầu tiên
Trên trái đất biết yêu thương
Để những đôi lứa noi theo
Để con cháu sau này không đau khổ.

Nguồn: Thanh Tâm Tuyền, Liên đêm mặt trời tìm thấy, Sáng Tạo xuất bản, Sài Gòn 1964

Không! Tôi không buông hơi thở đêm nay
Dẫu thần chết nhảy múa trên đầu lưỡi
Không! Tôi từ chối cả đôi tay này
Tôi còn muốn sống, khát khao sống mãi
Vì tim tôi đầy ắp nỗi đau
Vì hồn tôi chứa chan cay đắng
Tôi là người - một con người khác biệt
Những kẻ chết vẫn mở mắt trần gian
Hai bàn tay siết chặt hư không
Mà hình dung ngày mai hạnh phúc

Này thần chết có hay chăng
Sinh viên, công nhân, nông dân Đông Âu vùng dậy
Này thần chết có nghe không
Bắc Phi khốn cùng đang thức tỉnh

Đừng ép tôi nói lời ly biệt
Vì cổ họng còn nghẹn ngào tiếng nói
Tôi chưa từng muốn buông xuôi
Để quân thù được thảnh thơi
Tôi còn muốn sống, khát khao sống mãi
Để hiện thực rừng ngôn từ cách mạng
Phải kể đến: hòa bình, giải phóng
Và tình anh em nhân loại vĩnh hằng

Đừng ép tôi nói lời ly biệt
Linh hồn này oan khuất chẳng yên
Hỡi thần chết cứ nhảy múa đi
Tôi chết nhưng không thể mỉm cười.

Nguồn: Thanh Tâm Tuyền, Liên Đêm mặt trời tìm thấy, Sáng Tạo xuất bản, Sài Gòn 1964

Tôi vẫn sống cháy bỏng dù hình hài phai mờ
Dù âm thanh lịm tắt. Làm sao hiểu nổi
Tự do là gì. Người đời tàn nhẫn
Khép cửa lòng chẳng chút thương xót
Bóng hạnh phúc chỉ là kẻ ăn xin rách rưới.
Những ngày lang thang dưới tán cây vô mùa
Không thu đông, chẳng hạ xuân
Thời tiết biến mất chỉ còn vầng trán và trời
Bàn tay với mây, đôi mắt hướng vào hư vô.
Tôi tin mình sẽ nổi dậy, sẽ cách mạng
Cùng những người anh em chưa hẹn ngày gặp.
Nhưng rồi nhận ra mình đang chết dần
Trong tình yêu người đàn bà phản bội.
Nàng xé nát thân xác tôi, giày vò linh hồn
Chỉ cho tôi thấy màu đen mắt nàng
Màu đen xoáy vào con đường địa ngục tình yêu.
Tôi chẳng còn nhìn thấy ai.

Tôi phải yêu? Ôm ngực nàng khóc than
Đêm dài chỉ nghe tiếng khóc của chính mình
Dưới lưng cỏ hoang vật vã, côn trùng rên rỉ
Thân xác tan hoang và bình minh vĩnh viễn tắt.
Tôi phải yêu? Yêu đến tận tuỷ xương.
Và đôi mắt nàng quay cuồng như vũ trụ sơ khai
Đêm tối. Hỗn mang.

Tôi bò qua lối mòn như loài bò sát nhục nhã
Những hoàng hôn cô độc không còn là chiều.
Tôi nhớ lắm, muốn xé toang thân thể
Đập nát linh hồn ném vào mặt trời
Để sức nóng khiến tôi mất hết tri giác.
Tôi nhớ lắm, muốn vượt ngàn cách trở
Bằng đôi cánh thần tiên đến nơi hò hẹn.
Nhưng tôi bất động.

Khi nằm giữa sa mạc miệng đầy cát khô
Tôi mất hình hài, mất âm thanh
Vẫn hỏi tự do là gì.
Tôi đã yêu ai trọn vẹn thuở ngây thơ.
Trời trắng nóng bỏng, ruồi bọ khoét mắt
Tôi vẫn sống thiết tha dù hôm nay
Chỉ còn đủ một hơi thở cuối cùng.
Tôi vẫn sống dù biết chẳng ai
Đến hôn môi trao thêm hơi ấm.
Người đời đã phụ nhau rồi, phải không em?

Nguồn: Thanh Tâm Tuyền, Liên Đêm mặt trời tìm thấy, Sáng Tạo xuất bản, Sài Gòn 1964

1.
Trên đỉnh Hải Vân mây phủ
Nỗi nhớ quê nhà dâng trào
Muốn buông xuôi tất cả
Vũ Đạo Ánh ơi
Chiến tranh vẫn còn đó (bao giờ mới nguôi)
Đồn lính lưng chừng núi
Mắt hướng về biển khơi
Hoàng hôn không mặt trời
Rừng cô độc một mình
Mây trắng mỏng manh
Vũ Đạo Ánh ơi
Đập vỡ cổ chai bia
Bắn súng lên trời
Viên đạn ghim vào ngực ta xẹp lép
Vũ Đạo Ánh ơi
Đàn chim én vẫn bay trên phố Sài Gòn chiều nay.

2.
Khóc đi Nguyễn ơi
Gió biển mùa này cuồng nộ lục địa
Bầu trời thành phố ngục tù
Màu xanh thoáng tiếng cười kỷ niệm xa xăm
Canh bạc đêm khuya
Viên đạn lăn mệt mỏi
Vòng quay đĩa hát không ngừng
Rồi bệnh tật đói nghèo ập đến
Trở về căn nhà trống
Chăn chiếu khô héo
Như cỗ quan tài của Thoại năm nào

Khóc đi Nguyễn ơi
Trong cơn mộng dài đêm
Sân khấu im lìm
Mưa dột sàn gỗ ướt
Mồ hôi giữa ngực lưng
Hàng ghế trống thầm hỏi
Sao không một ngọn nến
Không một vòng hoa tưởng niệm
Dành cho ngôi mộ ấy

Khi tỉnh giấc
Chẳng ai ôm lấy mình
Đêm dài tiếng kèn ai oán
Thổi trên môi người nhạc sĩ đen
Tội lỗi đầy ắp đôi mắt ngây thơ
Kể mãi chuyện tình tuyệt vọng
Một mình túm tóc vật vã

Khóc đi Nguyễn ơi.

Nguồn: Thanh Tâm Tuyền, Liên Đêm mặt trời tìm thấy, Sáng Tạo xuất bản, Sài Gòn 1964

Biển động mù sương cuộn sóng dữ
Ngày dài trôi tựa vết máu khô
Sóng hoảng loạn vỗ oà hải đảo
Ngàn trùng gió mở toang cánh cửa
Nâng niu giọt máu rỉ bàn tay nhỏ
Khoảnh khắc lặng im tiếng nấc nghẹn ngào

Hải đảo xa xôi em ơi
Nơi non cao rừng thẳm âm u
Gó gầm thét trong ngục tù
Giữa cơn mộng dữ tợn
Mùa đông dài bão tố
Đêm qua quạ đen đậu cành khuya
Thả rơi trái tim tàn ác
Trong khúc bi ai não nề
Đêm qua gió cuốn mộng lành lên non
Rồi gió than khóc
Trong hành lang tối tăm giờ lâm chung

Hải đảo xa xôi em ơi
Trời chuyển mình chớp xé
Cánh chim lạc cánh chim lạc
Vào mùa hư vô phiêu dạt
Khi bóng đảo chìm sâu.

1972

Tôi đã thấy những người khóc trong cô độc
Nước mắt không ngừng rơi
Những giọt lệ không trào ra ngoài
Mà đọng lại thành viên ngọc bích
Trái tim rã rời

Có khi tôi muốn tin rằng
Trên đời này chỉ có trời sao là đáng kể
Nhưng đôi mắt em còn lấp lánh hơn cả vì sao
Cho đến ngày tận thế

Có khi tôi muốn tin rằng
Đời chỉ có hương thơm trái cây thượng đế
Nhưng đôi môi em ngọt ngào hơn mật
Là nguồn sữa đầu đời

Có khi tôi muốn tin rằng
Đời chỉ toàn cỏ hoa thanh khiết
Nhưng vòng tay em quyến rũ
Ôm trọn mối tình si

Ôi những người khóc lẻ loi
Nước mắt hóa thành ngọc bích
Trái tim tan nát vì yêu.

Bài thơ này đã được nhạc sĩ Phạm Đình Chương phổ nhạc thành bài hát Nửa hồn thương đau.

Nguồn: Thanh Tâm Tuyền, Tôi không còn cô độc, Người Việt xuất bản, in tại nhà in Hợp Lực xong ngày 15-10-1956

Anh sợ cột đèn đổ nghiêng
Dây điện quấn xiết đôi ta
Nghẹt thở bao hy vọng
Nên dắt em đi xa

Ta về công viên vắng
Nơi anh sẽ hôn em say đắm
Ôi môi em ngọt đắng
Như móng sắc đâm tim

Ta vào quán rượu nhỏ
Chút Paris phảng phất
Để anh làm thi sĩ
Hay đêm Hà Nội xưa

Anh là kẻ điên cuồng
Ôm em mà nhớ trước
Tiếng kèn than van mãi
Điệu nhạc gầy tuyệt vọng

Sao tuổi trẻ buồn thương
Như mắt nhìn giận dữ
Sao tuổi trẻ cô đơn
Như bàn ghế trống trơn

Em ơi đứng dậy đi
Người bán hàng đã ngủ
Anh đưa em trốn chạy
Những đau thương ngày mai.

Bài thơ này đã được nhạc sĩ Phạm Đình Chương phổ nhạc thành bài hát Dạ tâm khúc.

Nguồn: Thanh Tâm Tuyền, Liên Đêm mặt trời tìm thấy, Sáng Tạo xuất bản, Sài Gòn 1964

1.
Tôi đứng chờ
Lớn lên cùng phong ba
Tuổi thơ khóc trên vai mòn mỏi
Tìm vòng tay biển cả
Con ngựa buồn
Lửa trốn trong mắt

Đất nước một lần thôi
Tôi ôm đau vào thân thể
Những dòng sông đường cày núi nhọn
Những chia ly nứt vỡ lối đi
Mười ngón tay bám chặt da thịt
Như người yêu hờn dỗi xa cách

Tôi đứng chờ
Cười vang rực rỡ
Hét qua mái ngói
Phố thị đồng quê
Bám chặt tim tôi
Thành nhịp thở
Ngõ cụt đường làng cỏ hoa cống rãnh
Cây già đá sỏi bùn mặn chát
Chảy máu
Tiếng gào

2.
Tôi đứng chờ
Phổi đầy lửa cháy
Môi đầy e thẹn
Cúi xuống tổ quốc nhục nhằn
Nhìn gót giày miệng uống tro tàn
Nghe lời ca kẻ lạ mặt
Khúc tình ca đời người

3.
Trang sách mở đầu viết
Mắt người cần ánh sáng
Môi người cần vầng trăng
Tay người đòi mặt trời
Và ngực em tự do
Của anh tất cả

Em gối đầu sương xuống
Trò chuyện bằng bóng hình

Tôi đẹp như chính tôi
Như cuộc đời
Như mọi người
Như khoảnh khắc
Anh yêu em say đắm

Em là lá biếc mây cao khúc hát
Sớm khuya thao thức nhớ thương
Em là cánh hoa làn khói sóng
Đêm hồng mơ

Vòng tay dĩ vãng mênh mông
Chốn yên nghỉ cuối cùng
Dưới mắt sao dưới chân những đứa con

4.
Tôi đứng chờ
Một người không
Nhiều người
Nơi phố thị thiếu thốn
Nơi thôn quê đọa đày
Tôi là tiếng nói là nước mắt
Những người ra đi hẹn ngày về
Những người nén hơi thừa chịu đựng
Tôi đứng chờ
Tôi là thơ là tiếng cười
Ngày mai Việt Nam ơi ngày mai Việt Nam.

Bài thơ này đã được nhạc sĩ Phạm Đình Chương phổ nhạc thành bài hát cùng tên.

Nguồn: Thanh Tâm Tuyền, Liên Đêm mặt trời tìm thấy, Sáng Tạo xuất bản, Sài Gòn 1964