6 Bài phân tích mẫu mực "Anh hùng tiếng đã gọi rằng" (Ngữ văn 11 - SGK Cánh diều)

Câu hỏi trọng tâm

Câu 1. Nghệ thuật xưng hô giữa Thúy Kiều và Từ Hải ẩn chứa những tầng ý nghĩa nào?

Phân tích

"Bồ liễu": Biểu tượng vẻ đẹp mong manh của người phụ nữ trong quan niệm cổ.

"Sấm sét": Ẩn dụ về khí phách hào hùng của bậc trượng phu.

=> Cách xưng hô khắc họa rõ nét hình ảnh Kiều khiêm nhường, biết ơn trước vị anh hùng đã giúp nàng rửa nhục. Qua đó thể hiện sự tinh tế trong ngòi bút Nguyễn Du khi xây dựng mối quan hệ đặc biệt này.

Câu 2. Khí phách anh hùng của Từ Hải được bộc lộ qua lời nói như thế nào?

Phân tích

Lời Từ Hải toát lên tinh thần nghĩa hiệp: giúp người không mong đền đáp, hành động xuất phát từ lẽ công bằng. Đây chính là biểu hiện của chí lớn bậc quốc sĩ.

Câu hỏi tổng kết

Câu 1. Bố cục đoạn trích và giá trị nội dung từng phần.

Phân tích

Văn bản chia làm 2 mạch chính:

• Phần 1: Cuộc đối thoại đầy kịch tính giữa đôi tri kỷ
• Phần 2: Chân dung sử thi về người anh hùng Từ Hải

Câu 2. Nghệ thuật xưng hô và giá trị nhân văn trong mối quan hệ Kiều - Từ Hải.

Phân tích

Ngôn ngữ đối thoại đã:

• Khắc họa Kiều là người phụ nữ thông minh, sắc sảo nhưng khiêm nhường
• Xây dựng hình tượng Từ Hải mang tầm vóc sử thi với chí lớn phi thường
• Thể hiện triết lý nhân sinh sâu sắc về mối quan hệ tri âm tri kỷ

Câu 3. Phân tích hình tượng Từ Hải qua hệ thống ngôn ngữ và hành động.

Phân tích

Từ Hải hiện lên qua:

• Lý tưởng cao đẹp: diệt trừ bạo ngược
• Khí phách ngang tàng: "quốc sĩ" coi thường công danh
• Tài năng xuất chúng: dựng cờ khởi nghĩa, uy chấn năm thành

Nguyễn Du đã dùng bút pháp lý tưởng hóa để tôn vinh hình tượng người anh hùng mang tầm vóc thời đại.

Câu 4. Giá trị tư tưởng và vị trí đoạn trích trong kiệt tác Truyện Kiều.

Phân tích

Đoạn trích là:

• Bản anh hùng ca ngợi ca tự do và công lý
• Điểm sáng trong bức tranh hiện thực đầy bi kịch
• Thể hiện khát vọng về người anh hùng cứu thế của nhân dân

Câu 5. So sánh nghệ thuật khắc họa nhân vật giữa hai đoạn trích.

Phân tích

Nét tương phản thú vị:

• Trao duyên: Bút pháp hiện thực, đi sâu vào nội tâm bi kịch
• Anh hùng tiếng...: Bút pháp lãng mạn, tô đậm vẻ đẹp phi thường

Cùng làm nổi bật tài năng đa dạng trong nghệ thuật xây dựng nhân vật của đại thi hào.

NHỮNG VẤN ĐỀ TRỌNG TÂM

Câu 1. Nghệ thuật xưng hô giữa Thúy Kiều và Từ Hải ẩn chứa những tầng ý nghĩa sâu sắc nào?

"Bồ liễu": Biểu tượng cho vẻ đẹp mong manh của người phụ nữ trong văn học cổ.

"Sấm sét": Hình ảnh ẩn dụ đầy ấn tượng về khí phách ngang tàng của bậc anh hùng.

=> Cách xưng hô khéo léo bộc lộ tấm lòng biết ơn sâu sắc và sự kính trọng của Kiều dành cho vị ân nhân đã giúp nàng rửa nhục.

Câu 2. Lời nói của Từ Hải phản ánh khí chất anh hùng như thế nào?

Qua ngôn từ, Từ Hải hiện lên là bậc quân tử coi trọng nghĩa khí, giúp người xuất phát từ lẽ công bằng chứ không mong đền đáp.

NHỮNG VẤN ĐỀ TỔNG KẾT

Câu 1. Bố cục và giá trị nội dung của đoạn trích.

Văn bản được chia làm 2 phần chính:

• Phần 1: Cuộc đối thoại đầy kịch tính giữa đôi tri kỷ
• Phần 2: Chân dung sử thi về người anh hùng Từ Hải

Câu 2. Ý nghĩa nghệ thuật trong cách xưng hô và mối quan hệ giữa hai nhân vật.

Ngôn ngữ đối thoại đã:

• Khắc họa Kiều là người phụ nữ thông minh, khiêm nhường
• Xây dựng hình tượng Từ Hải với tầm vóc phi thường
• Thể hiện triết lý sâu sắc về mối quan hệ tri âm tri kỷ

Câu 3. Phân tích hình tượng Từ Hải qua hệ thống ngôn ngữ và hành động.

Từ Hải hiện lên qua:

• Lý tưởng cao đẹp: diệt trừ bạo ngược
• Khí phách ngang tàng: "quốc sĩ" coi thường công danh
• Tài năng xuất chúng: dựng cờ khởi nghĩa, uy chấn năm thành

Nguyễn Du đã dùng bút pháp lý tưởng hóa để tôn vinh hình tượng người anh hùng mang tầm vóc thời đại.

GIÁ TRỊ VĂN HỌC

- Nội dung: Khắc họa hình tượng người anh hùng lý tưởng, thể hiện khát vọng tự do và công lý của nhân dân.

- Nghệ thuật: Sử dụng ngôn từ ước lệ, bút pháp lãng mạn hóa để xây dựng hình tượng nhân vật đậm chất sử thi.

Dàn bài phân tích tác phẩm "Anh hùng tiếng đã gọi rằng"

a. Mở bài

Khái quát về tác giả Nguyễn Du và giá trị nhân văn trong đoạn trích

b. Thân bài

- Hình tượng Từ Hải qua lăng kính ngưỡng mộ của Thúy Kiều

- Khí phách ngang tàng và tấm lòng tri kỷ của bậc anh hùng

- Lý tưởng cao đẹp: Dùng sức mạnh để bảo vệ công lý, đoàn tụ gia đình cho người mình yêu

c. Kết bài

- Đánh giá nghệ thuật xây dựng nhân vật đặc sắc

- Ý nghĩa nhân văn sâu sắc về khát vọng tự do và công bằng

Phân tích sâu sắc đoạn trích

Trong kiệt tác Truyện Kiều, Nguyễn Du không chỉ khắc họa số phận bi thương của người phụ nữ mà còn gửi gắm giấc mơ về người anh hùng lý tưởng qua nhân vật Từ Hải. Đoạn trích "Anh hùng tiếng đã gọi rằng" là bản anh hùng ca tráng lệ với ngôn từ đầy chất tạo hình.

Qua lời Thúy Kiều, Từ Hải hiện lên như hiện thân của công lý:

"Trộm nhờ sấm sét ra tay"

Cách ví von đầy ấn tượng này không chỉ thể hiện lòng biết ơn mà còn khắc họa tầm vóc phi thường của người anh hùng. Kiều dùng hình ảnh "bồ liễu" để tự ví mình, tạo nên sự tương phản đầy nghệ thuật với hình tượng "sấm sét" của Từ Hải.

Nhưng chính qua lời tự bạch, Từ Hải mới thực sự tỏa sáng:

"Giữa đường dẫu thấy bất bằng mà tha!"

Câu nói đầy khí phách này thể hiện triết lý sống của bậc quốc sĩ. Cách Từ Hải xem việc cứu giúp Kiều là "việc nhà" càng làm nổi bật tấm lòng nghĩa hiệp.

Đỉnh cao của đoạn trích là hình ảnh Từ Hải tung hoành ngang dọc:

"Nghênh ngang một cõi biên thùy"

Nguyễn Du sử dụng hàng loạt hình ảnh kỳ vĩ: "muôn binh nghìn tướng", "sấm ran trong ngoài", tạo nên bức tranh hoành tráng về người anh hùng mang tầm vóc vũ trụ. Đặc biệt, chi tiết Từ Hải dùng cả giang sơn để giúp Kiều đoàn tụ gia đình là điểm sáng nhân văn nhất.

Bằng bút pháp lãng mạn và ngôn từ giàu hình tượng, Nguyễn Du đã nâng Từ Hải lên thành biểu tượng của khát vọng tự do, công lý. Đoạn trích không chỉ ca ngợi người anh hùng mà còn thể hiện niềm tin vào sự chiến thắng của cái thiện trước cái ác.

Anh hùng tiếng đã gọi rằng
(Trích kiệt tác Truyện Kiều - Đại thi hào Nguyễn Du)

* Tinh hoa nội dung: Đoạn trích là bản anh hùng ca ngợi ca hình tượng Từ Hải - người anh hùng nghĩa khí với khát vọng tự do lớn lao, qua đó thể hiện tư tưởng nhân văn sâu sắc của Nguyễn Du.

I. Khám phá tác phẩm

- Bối cảnh đặc biệt: Cuộc gặp gỡ định mệnh giữa Thúy Kiều và Từ Hải tại lầu xanh lần thứ hai, nơi người anh hùng xuất hiện như vị cứu tinh.

- Nghệ thuật đọc: Cần thể hiện rõ chất anh hùng ca qua giọng điệu hào sảng, đồng thời làm nổi bật cuộc đối thoại đầy kịch tính giữa hai nhân vật.

II. Phân tích chi tiết

1. Nghệ thuật xưng hô đặc sắc

- Thúy Kiều tự ví mình như "bồ liễu" mong manh, đối lập với hình ảnh "sấm sét" dũng mãnh của Từ Hải.

- Cách xưng hô thể hiện sự khiêm nhường, lòng biết ơn sâu sắc và sự kính trọng tuyệt đối của Kiều dành cho ân nhân.

2. Khí phách anh hùng của Từ Hải

- Qua lời nói: "Giữa đường dẫu thấy bất bằng mà tha!" - triết lý sống đầy khí tiết.

- Qua hành động: Giúp đỡ Kiều xuất phát từ tấm lòng nghĩa hiệp, không mong đền đáp.

- Tấm lòng tri kỷ: Thấu hiểu và thực hiện ước nguyện đoàn tụ gia đình cho Kiều.

3. Hình tượng sử thi

- Chiến công lẫy lừng: "trúc chẻ mái tan", "sấm ran trong ngoài"

- Tầm vóc vũ trụ: "Nghênh ngang một cõi biên thùy"

- Thái độ với triều đình: Coi thường bọn "giá áo túi cơm"

III. Giá trị nghệ thuật và tư tưởng

- Nghệ thuật: Bút pháp lãng mạn hóa, ngôn từ ước lệ tạo nên hình tượng anh hùng kỳ vĩ.

- Tư tưởng: Khát vọng tự do, ước mơ công lý và niềm tin vào sự chiến thắng của chính nghĩa.

- Vị trí: Đoạn trích như viên ngọc sáng trong bức tranh hiện thực đầy bi kịch của Truyện Kiều.

Hướng dẫn khám phá tác phẩm

Chuẩn bị:

- Khám phá bối cảnh đặc biệt: Cuộc gặp gỡ định mệnh giữa Thúy Kiều và Từ Hải tại lầu xanh, nơi người anh hùng xuất hiện như vị cứu tinh giữa chốn bùn nhơ.

- Nghệ thuật đọc: Thể hiện chất anh hùng ca qua giọng điệu hào sảng, làm nổi bật cuộc đối thoại đầy kịch tính giữa đôi tri kỷ.

Tinh hoa nội dung:

Đoạn trích là bản anh hùng ca ngợi ca hình tượng Từ Hải - hiện thân của khát vọng tự do và công lý, qua đó thể hiện tầm nhìn nhân văn vượt thời đại của Nguyễn Du.

Phân tích chuyên sâu:

1. Nghệ thuật đối thoại:

- Cách xưng hô của Kiều: "bồ liễu" mong manh đối lập với "sấm sét" dũng mãnh của Từ Hải

- Lời nói của Từ Hải: "Giữa đường dẫu thấy bất bằng mà tha!" - triết lý sống đầy khí tiết

2. Hình tượng Từ Hải:

- Lý tưởng: Diệt trừ bạo ngược, đem lại công bằng

- Hành động: "gió quét mưa sa", "đạp đổ năm tòa cõi Nam"

- Kỳ tích: Xây dựng lực lượng "sấm ran trong ngoài"

3. Bố cục tác phẩm:

- Phần 1: Cuộc đối thoại tri kỷ đầy xúc động

- Phần 2: Chân dung người anh hùng trong hào quang chiến thắng

4. Giá trị nghệ thuật:

- Bút pháp lãng mạn hóa hình tượng anh hùng

- Ngôn ngữ ước lệ đầy chất tạo hình

- Hệ thống từ Hán Việt tạo vẻ uy nghi

So sánh với đoạn Trao duyên:

- Anh hùng tiếng...: Tầm vóc sử thi, khí phách ngang tàng

- Trao duyên: Nội tâm sâu lắng, bi kịch tâm hồn

Câu 1. Bố cục và giá trị nội dung đoạn trích

Đoạn trích chia làm 2 phần chính:

- Phần 1: Cuộc đối thoại đầy xúc động giữa đôi tri kỷ

- Phần 2: Chân dung sử thi về người anh hùng Từ Hải

Câu 2. Nghệ thuật xưng hô và mối quan hệ nhân vật

Qua cách xưng hô:

- Kiều hiện lên là người phụ nữ thông minh, khiêm nhường

- Từ Hải tỏa sáng với tầm vóc phi thường

- Thể hiện triết lý sâu sắc về mối quan hệ tri âm tri kỷ

Câu 3. Hình tượng Từ Hải qua hệ thống ngôn ngữ và hành động

- Lý tưởng: Diệt trừ bạo ngược, đem lại công bằng

- Khí phách: "quốc sĩ" coi thường công danh

- Tài năng: Dựng cờ khởi nghĩa, uy chấn năm thành

Câu 4. Giá trị tư tưởng và vị trí đoạn trích

- Là bản anh hùng ca ngợi ca tự do và công lý

- Điểm sáng trong bức tranh hiện thực đầy bi kịch

- Thể hiện khát vọng về người anh hùng cứu thế

Câu 5. Nghệ thuật khắc họa nhân vật

- Trao duyên: Bút pháp hiện thực, đi sâu vào nội tâm

- Anh hùng tiếng...: Bút pháp lãng mạn, tô đậm vẻ đẹp phi thường