6 Bài phân tích mẫu mực "Tự đánh giá: Anh Cút lủi" (Ngữ Văn 6 - SGK Cánh diều) đáng tham khảo

Câu 1 trang 25 SGK: Đặc điểm nào sau đây KHÔNG được dùng để miêu tả nhân vật Cun Cút?
A. Hành động
B. Lời thoại
C. Nội tâm
D. Trang phục
Đáp án: D. Trang phục

Câu 2 trang 25 SGK: Cuộc đối thoại nào làm nổi bật cuộc sống của Cun Cút?
A. Với Bồ Chao
B. Với Ong thợ
C. Với Cóc
D. Với Nhái
Đáp án: B. Với Ong thợ

Câu 3 trang 25 SGK: Ý nghĩ nào lặp lại thể hiện rõ tính cách Cun Cút?
A. Phải thay đổi lối sống lẩn tránh
B. Cần gì vội? Việc hôm nay cứ để ngày mai
C. Hôm nay trời đẹp, đi chơi đã
D. Không gì bằng một giấc ngủ say
Đáp án: B. Cần gì vội? Việc hôm nay cứ để ngày mai

Câu 4 trang 25 SGK: Nguyên nhân Cun Cút mãi sống lang thang?
A. Do sở thích cá nhân
B. Thiếu nguyên liệu xây nhà
C. Thói quen trì hoãn công việc
D. Không nghe lời Ong thợ
Đáp án: C. Thói quen trì hoãn công việc

Câu 5 trang 26 SGK: Thông điệp tác giả gửi gắm qua nhân vật Cun Cút là phê phán?
A. Người lười nhác, trốn việc
B. Người nhút nhát, thiếu bản lĩnh
C. Người thiếu kiên định
D. Người không ham học hỏi
Đáp án: A. Người lười nhác, trốn việc

Câu 6 trang 26 SGK: Đoạn văn miêu tả ong KHÔNG thể hiện đức tính nào?
A. Siêng năng
B. Tỉ mỉ
C. Bền bỉ
D. Thẳng thắn
Đáp án: D. Thẳng thắn

Câu 7 trang 26 SGK: Truyện có phải do Ong thợ kể lại?
A. Đúng
B. Sai
Đáp án: B. Sai

Câu 8 trang 26 SGK: Xác định câu có chủ ngữ mở rộng và phân tích:
Ví dụ: "Những kẻ lười biếng" thường viện đủ lý do.
- Chủ ngữ mở rộng: "Những kẻ lười biếng" (cụm danh từ)

Câu 9 trang 26 SGK: Viết lại câu mở rộng chủ ngữ:
Ong xây tổ kiên cố trên cây cao.
Trả lời:
- "Những chú ong chăm chỉ" xây tổ kiên cố trên cây cao.

Câu 10 trang 26 SGK: Bài học từ lời Ong thợ:
Lời khuyên của Ong thợ dạy ta bài học quý về đức tính chăm chỉ. Đừng bao giờ để công việc tích lại ngày mai khi có thể hoàn thành hôm nay. Áp dụng vào học tập: làm bài ngay khi được giao, giúp đỡ gia đình khi được nhờ. Thói quen này rèn luyện đức tính siêng năng, có trách nhiệm.

Khám phá tác phẩm "Anh Cút lủi"

Tác giả Võ Quảng:
- Sinh năm 1920 tại Quảng Nam (nay là Đà Nẵng)
- Bậc thầy văn học thiếu nhi Việt Nam thế kỷ XX
- Văn phong giản dị mà sâu sắc, thấu hiểu tâm hồn trẻ thơ
- Được mệnh danh là "người bạn đường chung thủy" của tuổi thơ

Tác phẩm:
- Thể loại: Truyện đồng thoại đặc sắc
- Thông điệp: "Một lạng thực hành quý hơn nghìn cân dự định"
- Nghệ thuật: Khắc họa nhân vật loài vật sinh động, mang bài học nhân văn sâu sắc

Đặc điểm truyện đồng thoại:
- Nhân cách hóa loài vật nhưng vẫn giữ đặc tính tự nhiên
- Là cầu nối đưa bài học đạo đức đến với trẻ em

Kỹ thuật mở rộng chủ ngữ:
- Biến danh từ đơn thành cụm danh từ phức tạp
- Cấu trúc: Phụ trước + Danh từ chính + Phụ sau
- Ví dụ: "Những chú ong cần mẫn" thay cho "Ong"

Hệ thống câu hỏi thảo luận:
1. Nhân vật Cun Cút được khắc họa qua:
- Hành động, lời nói, nội tâm
- Không miêu tả trang phục (Đáp án D)

2. Cuộc đối thoại đắt giá nhất là với:
- Ong thợ (Đáp án B)

3. Tư tưởng lặp lại thể hiện tính cách:
- "Việc hôm nay cứ để ngày mai" (Đáp án B)

4. Nguyên nhân Cun Cút sống lang thang:
- Thói quen trì hoãn (Đáp án C)

5. Bài học tác giả muốn gửi gắm:
- Phê phán thói lười biếng (Đáp án A)

6. Đức tính không được đề cập ở loài ong:
- Trung thực (Đáp án D)

7. Người kể chuyện:
- Không phải Ong thợ (Đáp án B)

Bài học cuộc sống:
Lời Ong thợ dạy ta triết lý sống tích cực: "Đừng để việc hôm nay sang ngày mai". Hãy bắt tay vào hành động ngay khi có thể, vì mỗi phút trôi qua là cơ hội không trở lại. Thành công chỉ đến với những ai biết tận dụng thời gian và kiên trì theo đuổi mục tiêu.

Khám phá nhân vật Cun Cút:

1. Yếu tố không dùng miêu tả nhân vật:
• Trang phục (Đáp án D)

2. Cuộc đối thoại đặc sắc nhất:
• Với Ong thợ (Đáp án B)

3. Tư tưởng lặp lại đặc trưng:
• "Việc hôm nay cứ để ngày mai" (Đáp án B)

4. Nguyên nhân sống lang thang:
• Thói quen trì hoãn (Đáp án C)

5. Thông điệp tác giả:
• Phê phán lối sống lười biếng (Đáp án A)

6. Đức tính ong không được nhắc:
• Chăm chỉ (Đáp án A)

7. Người kể chuyện:
• Không phải Ong thợ (Đáp án B)

Kỹ thuật ngôn ngữ:
• Mở rộng chủ ngữ: "Những chú ong cần mẫn" thay cho "Ong"

Triết lý sống từ Ong thợ:
"Hành động hôm nay quý hơn ý định ngày mai" - bài học về sự kiên trì và tinh thần trách nhiệm trong mọi công việc.

Khám phá tác phẩm "Anh Cút lủi" của Võ Quảng

Truyện kể về Cun Cút - nhân vật điển hình cho thói quen trì hoãn, luôn tìm lý do để lùi việc quan trọng là xây nhà. Qua cuộc đối thoại với Ong thợ - đại diện cho sự chăm chỉ, tác giả đã khéo léo đưa ra bài học sâu sắc về tính kỷ luật và tinh thần trách nhiệm.

Hệ thống câu hỏi phân tích:

1. Yếu tố không dùng miêu tả nhân vật: Trang phục

2. Cuộc đối thoại đắt giá: Với Ong thợ

3. Tư tưởng lặp lại: "Việc hôm nay cứ để ngày mai"

4. Lý do sống lang thang: Thói quen trì hoãn

5. Thông điệp tác giả: Phê phán lối sống lười biếng

6. Đức tính ong không được nhắc: Trung thực

7. Người kể chuyện: Không phải Ong thợ

Bài học cuộc sống:

Lời Ong thợ "Đừng để việc hôm nay sang ngày mai" là châm ngôn sống quý giá. Nó nhắc nhở chúng ta về giá trị của hành động ngay lập tức, sự kiên trì và tinh thần vượt khó. Thành công chỉ đến với những ai biết tận dụng từng phút giây hiện tại.

Phân tích tác phẩm "Anh Cút lủi"

1. Đặc điểm nhân vật:
- Cun Cút được khắc họa qua: hành động, lời nói, nội tâm
- Không miêu tả: trang phục (Câu 1 - Đáp án D)

2. Nghệ thuật kể chuyện:
- Cuộc đối thoại đặc sắc: Cun Cút và Ong thợ (Câu 2 - Đáp án B)
- Tính cách nhân vật bộc lộ qua tư tưởng lặp: "Việc hôm nay cứ để ngày mai" (Câu 3 - Đáp án B)

3. Bài học cuộc sống:
- Thói quen trì hoãn dẫn đến hậu quả (Câu 4 - Đáp án C)
- Phê phán lối sống lười biếng (Câu 5 - Đáp án A)
- Đối lập với đức tính của loài ong (Câu 6 - Đáp án D)

4. Kỹ thuật ngôn ngữ:
- Mở rộng chủ ngữ: "Những chú ong chăm chỉ và cần mẫn"
- Bài học từ Ong thợ: "Hành động hôm nay quý hơn ý định ngày mai"

Khám phá tác phẩm qua hệ thống câu hỏi:

1. Đặc điểm nhân vật:
- Cun Cút không được miêu tả qua: Trang phục (Câu 1 - D)
- Được khắc họa sinh động qua: Hành động, lời nói, nội tâm

2. Nghệ thuật kể chuyện:
- Cuộc đối thoại đắt giá: Cun Cút và Ong thợ (Câu 2 - B)
- Tính cách bộc lộ qua câu nói lặp: "Việc hôm nay cứ để ngày mai" (Câu 3 - B)

3. Bài học cuộc sống:
- Hậu quả của thói trì hoãn (Câu 4 - C)
- Phê phán lối sống lười biếng (Câu 5 - A)
- Đối lập với đức tính ong (Câu 6 - D)

4. Kỹ thuật ngôn ngữ:
- Mở rộng chủ ngữ: "Đàn ong chăm chỉ"
- Bài học sâu sắc: "Hành động hôm nay thắng ý định ngày mai"

5. Gợi ý đọc mở rộng:
- Khám phá thêm truyện đồng thoại của Pu-skin, An-đéc-xen
- Ghi nhật ký đọc sách để cảm nhận sâu sắc hơn