7 Điều Cốt Lõu Về Sa Bàng Quang Mà Ai Cũng Nên Biết

Theo thống kê từ Hội Sàn Chậu học TP.HCM, khoảng 40% phụ nữ trên 50 tuổi gặp phải tình trạng sa bàng quang với các triệu chứng như rối loạn tiểu tiện, đau lưng hoặc khó chịu vùng kín. Bệnh không chỉ gây mệt mỏi, chán nản mà còn ảnh hưởng nặng nề đến tâm lý người bệnh. Nếu kéo dài, nó có thể dẫn đến rối loạn chức năng tình dục, đe dọa hạnh phúc gia đình.

Nguy hiểm hơn, tình trạng ứ đọng nước tiểu do sa bàng quang có thể gây nhiễm trùng đường tiết niệu, suy giảm chức năng thận, thậm chí ảnh hưởng đến khả năng sinh sản. Trường hợp nặng, bệnh có thể đe dọa tính mạng nếu không được điều trị kịp thời.

Các phương pháp chẩn đoán sa bàng quang hiện đại:

Thăm khám vùng chậu toàn diện: Bác sĩ sẽ kiểm tra tư thế nằm và đứng, phát hiện các khối phồng bất thường trong âm đạo. Bệnh nhân được yêu cầu thực hiện các động tác co cơ sàn chậu để đánh giá chức năng cơ.

Đánh giá qua bảng câu hỏi chuyên biệt: Hệ thống câu hỏi được thiết kế khoa học giúp xác định mức độ bệnh và ảnh hưởng đến chất lượng cuộc sống, từ đó đề xuất phác đồ điều trị tối ưu.

Xét nghiệm chức năng bàng quang: Kiểm tra toàn diện hoạt động bàng quang, tốc độ bài xuất nước tiểu và xét nghiệm nước tiểu để phát hiện nhiễm trùng.

Ngoài ra, các xét nghiệm hỗ trợ chẩn đoán bao gồm:

• Chụp X-quang bàng quang - niệu đạo
• Siêu âm đo lượng nước tiểu tồn dư (PVR)
• Xét nghiệm nước tiểu toàn phần
• Chụp cộng hưởng từ (MRI)
• Siêu âm 3 chiều
• Đo điện cơ vùng tầng sinh môn
• Đo áp lực niệu đạo - cơ thắt

Phác đồ điều trị được xây dựng dựa trên mức độ sa bàng quang và tình trạng sức khỏe liên quan như sa tử cung kèm theo.

Đối với trường hợp nhẹ: Khi triệu chứng không rõ rệt, bệnh nhân có thể áp dụng các bài tập tăng cường cơ sàn chậu kết hợp theo dõi định kỳ mà chưa cần can thiệp y tế.

Khi cần can thiệp:

• Vòng nâng pessary: Thiết bị bằng nhựa hoặc cao su đặt trong âm đạo để nâng đỡ bàng quang, kèm hướng dẫn sử dụng và vệ sinh chi tiết.
• Liệu pháp estrogen: Dạng kem bôi, thuốc đặt hoặc vòng đặt dành cho phụ nữ mãn kinh nhằm tăng cường sức khỏe cơ xương chậu.

Can thiệp phẫu thuật: Áp dụng khi triệu chứng nghiêm trọng, bao gồm các thủ thuật chỉnh hình nâng bàng quang, loại bỏ mô thừa và tái tạo cấu trúc sàn chậu. Trường hợp mô âm đạo quá mỏng sẽ sử dụng vật liệu ghép chuyên dụng.

Lưu ý đặc biệt: Bệnh nhân có kế hoạch mang thai nên trì hoãn phẫu thuật, có thể sử dụng vòng nâng tạm thời. Đối với trường hợp kèm tiểu són, bác sĩ sẽ kết hợp thủ thuật hỗ trợ niệu đạo.

Những biện pháp vàng ngăn ngừa sa bàng quang:

• Hạn chế tải trọng: Tránh mang vác nặng, nếu bắt buộc phải thực hiện đúng tư thế - dùng lực từ chân thay vì lưng hay eo.
• Kiểm soát cơn ho: Điều trị dứt điểm các bệnh gây ho mãn tính và từ bỏ thói quen hút thuốc.
• Duy trì cân nặng lý tưởng: Kiểm soát chỉ số BMI hợp lý, xây dựng kế hoạch giảm cân khoa học nếu thừa cân.
• Rèn luyện cơ sàn chậu: Áp dụng bài tập Kegel thường xuyên, đặc biệt quan trọng với phụ nữ sau sinh.
• Ngăn ngừa táo bón: Tăng cường chất xơ trong chế độ ăn, uống đủ nước để hệ tiêu hóa hoạt động trơn tru.
• Kế hoạch sinh sản hợp lý: Không sinh quá sớm/dày, lựa chọn cơ sở y tế chất lượng, tuân thủ thời gian hậu sản (6-8 tuần) trước khi vận động mạnh.

Sa bàng quang (hay bàng quang tăng sinh) là tình trạng suy yếu hệ thống nâng đỡ thành âm đạo, khiến bàng quang sa xuống và lồi vào trong âm đạo - thường gặp ở phụ nữ mang thai và sau sinh.

Phân loại mức độ sa bàng quang:

• Độ 1: Sa nhẹ - bàng quang chỉ hơi tụt xuống
• Độ 2: Sa vừa - bàng quang chạm tới cửa âm đạo
• Độ 3: Sa nặng - bàng quang nhô ra ngoài âm đạo
• Độ 4: Sa hoàn toàn - thường đi kèm sa tử cung/trực tràng

Bệnh gây đau nhức, mệt mỏi kéo dài, nếu không điều trị sẽ dẫn đến rối loạn chức năng tình dục, ứ đọng nước tiểu, nhiễm trùng tiết niệu và suy giảm chức năng thận. Trường hợp nặng có thể ảnh hưởng khả năng sinh sản và đe dọa tính mạng.

Triệu chứng sa bàng quang biểu hiện rõ rệt theo từng mức độ bệnh:

Cảm giác tức nặng vùng chậu: Đau âm ỉ kèm cảm giác vật lạ trong âm đạo, tăng nặng khi ho hoặc vận động mạnh.

Rối loạn tiểu tiện: Khó tiểu, tiểu không hết, tiểu buốt hoặc tiểu không tự chủ khi cười/hắt hơi - đặc biệt phổ biến ở sản phụ, dễ dẫn đến viêm nhiễm tiết niệu nếu không xử trí.

Đau thắt lưng: Dấu hiệu ít gặp nhưng quan trọng, thường báo hiệu giai đoạn khởi phát.

Khối phồng âm đạo: Xuất hiện khi bệnh tiến triển nặng, bàng quang sa hẳn ra ngoài tạo cảm giác ngồi trên vật thể lạ.

Đau khi giao hợp: Do bàng quang lệch vị trí đè ép vào âm đạo, cần thăm khám phụ khoa ngay khi xuất hiện triệu chứng này.

Các yếu tố chính dẫn đến sa bàng quang:

Suy giảm nội tiết tố: Phụ nữ mãn kinh có nguy cơ cao do estrogen suy giảm làm yếu cơ âm đạo, mất khả năng nâng đỡ bàng quang.

Vận động quá sức: Thường xuyên mang vác nặng hoặc căng thẳng kéo dài làm suy yếu cơ sàn chậu.

Thai sản: Quá trình mang thai và sinh đẻ (cả sinh thường lẫn sinh mổ) kéo giãn cơ chậu quá mức, làm tổn thương hệ thống nâng đỡ.

Béo phì: Trọng lượng cơ thể dư thừa tạo áp lực lớn lên vùng chậu.

Các yếu tố khác: Táo bón mãn tính, yếu tố di truyền, ho kéo dài hoặc phẫu thuật cắt tử cung đều có thể làm suy yếu mô liên kết vùng chậu.