Khám Phá 6 Bài Soạn Ấn Tượng Về "Tảo Phát Bạch Đế Thành" (Ngữ Văn 11 - SGK Chân Trời Sáng Tạo)

Câu 1 (Trang 22 SGK Ngữ Văn 11 Tập 2): Mô Tả Bức Tranh Thiên Nhiên Trên Đoàn Đường Từ Bạch Đế Đến Giang Lăng. Được Quan Sát Và Mô Tả Qua Góc Nhìn Của Ai? Trong Bối Cảnh Nào? Vẻ Đẹp Riêng Của Thiên Nhiên Nơi Đây?

Trả Lời:

• Bức tranh thiên nhiên trên hành trình từ Bạch Đế về Giang Lăng được thể hiện qua cái nhìn đầy cảm hứng của tác giả Lý Bạch khi ông đang rời xa Bạch Đế trong một chuyến đi thuyền.
• Mặc dù không mô tả trực tiếp thác nước hay các đỉnh núi, nhưng qua ngòi bút đầy hình ảnh của Lý Bạch, thiên nhiên nơi đây hiện lên thật sống động và hoành tráng, kết hợp hài hòa với cảm xúc mạnh mẽ của tác giả trong cuộc chia ly.

Câu 2 (Trang 22 SGK Ngữ Văn 11 Tập 2): Phân Tích Một Số Hình Ảnh, Từ Ngữ Thể Hiện Vẻ Đẹp Của Phong Cảnh Thiên Nhiên Và Cảm Xúc Của Chủ Thể Trước Cảnh Đó.

Trả Lời:

• Hình ảnh “vạn trùng san” (núi non muôn trùng) là một ẩn dụ tuyệt vời thể hiện vẻ đẹp bao la, hùng vĩ của cảnh vật thiên nhiên ở phía nam Trung Quốc. Những ngọn núi cao, những vách đá hiểm trở tạo nên không khí bi tráng, nhưng tâm trạng của Lý Bạch lại mang màu sắc tươi vui và hào hứng, hòa mình vào dòng chảy của thiên nhiên.

Câu 3 (Trang 22 SGK Ngữ Văn 11 Tập 2): Xác Định Chủ Đề Và Cảm Hứng Chính Của Bài Thơ.

Trả Lời:

• Chủ đề: Tình yêu thiên nhiên, sự kết nối sâu sắc giữa con người và tự nhiên.
• Cảm hứng chính của bài thơ là niềm yêu mến mãnh liệt dành cho thiên nhiên, với những mô tả tuyệt đẹp về núi non hùng vĩ và khung cảnh bừng sáng trong lòng tác giả.

2. Dàn Ý Bài Tảo Phát Bạch Đế Thành – Chân Trời Sáng Tạo 11:

Mở Bài:

Giới thiệu về tác giả Lý Bạch, cuộc đời và sự nghiệp sáng tác của ông, tiếp theo là những nét đặc sắc của tác phẩm "Tảo phát Bạch Đế Thành" với sự kết hợp giữa nội dung sâu sắc và nghệ thuật tinh tế.

Thân Bài:

Trình bày hành trình của Lý Bạch từ Bạch Đế đến Giang Lăng, tiếp theo là bức tranh thiên nhiên trên con đường này, được miêu tả đầy ấn tượng trong hai câu thơ.

Kết Bài:

Kết luận về tính đặc sắc của bài thơ, nhấn mạnh giá trị nghệ thuật và cảm hứng sáng tạo của Lý Bạch trong tác phẩm.

I. Tìm Hiểu Về Lý Bạch

1. Tiểu Sử

- Lý Bạch (701 - 762) là người gốc Lũng Tây, nay thuộc tỉnh Cam Túc.

- Khi Lý Bạch 5 tuổi, gia đình chuyển về Tứ Xuyên, nơi ông lớn lên và phát triển tài năng thơ ca.

- Ông xuất thân từ một gia đình giàu có và văn chương của ông bộc lộ ngay từ thời thơ ấu.

2. Đặc Điểm Nghệ Thuật

- Lý Bạch được biết đến với phong cách thơ tự do, hào phóng mà vẫn rất mộc mạc, giản dị.

- Các tác phẩm của ông luôn mang vẻ đẹp cao cả, trong sáng, tinh tế.

3. Những Tác Phẩm Nổi Bật

- Là một trong những nhà thơ vĩ đại nhất của Trung Quốc, Lý Bạch được mệnh danh là “Thi Tiên”.

- Ông để lại hơn 1000 bài thơ, trong đó các tác phẩm nổi bật như Thanh Bình Điệu, Tương Tiến Tửu,…

II. Tác Phẩm Tảo Phát Bạch Đế Thành

1. Thể Loại, Phương Thức Biểu Đạt

- Thể loại: Thơ Đường

- Phương thức biểu đạt: Biểu cảm, cảm xúc sâu sắc trước thiên nhiên và cuộc sống.

2. Hoàn Cảnh Xuất Xứ

- Bài thơ được sáng tác vào năm 759 và được in trong bộ Thơ Đường tại Việt Nam.

3. Nội Dung Chính

- “Tảo Phát Bạch Đế Thành” là một tác phẩm mô tả hành trình chia tay Bạch Đế, cùng với những hình ảnh thiên nhiên hùng vĩ trên con đường từ Bạch Đế đến Giang Lăng.

4. Tóm Tắt Tác Phẩm

Bài thơ ghi lại một buổi sáng tươi sáng khi Lý Bạch vừa được xá tội chết và rời khỏi Bạch Đế để đến Giang Lăng. Chia tay không phải là sự thổn thức mà là khởi đầu của một hành trình mới, đầy hi vọng. Trên con thuyền vượt sông Trường Giang, Lý Bạch cảm nhận vẻ đẹp của thiên nhiên qua những cảnh vật kỳ vĩ, tạo nên sự hòa hợp giữa con người và đất trời.

5. Nghệ Thuật

- Ngôn ngữ thơ Đường sáng tạo, mang đậm dấu ấn của Lý Bạch với những câu thơ ấn tượng.

Dàn Ý Phân Tích Tác Phẩm Tảo Phát Bạch Đế Thành

Mở Bài:

- Giới thiệu tác giả Lý Bạch: Tóm tắt cuộc đời, phong cách sáng tác và những ảnh hưởng của ông đối với thơ ca Đường.

- Giới thiệu về tác phẩm "Tảo Phát Bạch Đế Thành": Nêu xuất xứ, chủ đề chính và những nét đặc sắc về nghệ thuật của bài thơ.

Thân Bài:

- Hai câu đầu: Mô tả hành trình từ Bạch Đế đến Giang Lăng, cảm xúc chia ly không buồn mà rực rỡ, hứa hẹn về một tương lai mới.

- Hai câu sau: Vẽ nên một bức tranh thiên nhiên kỳ vĩ và tươi đẹp, nơi con người và thiên nhiên hòa hợp, gắn bó.

Kết Bài: Nhấn mạnh sự đặc sắc trong cả nội dung và hình thức nghệ thuật của bài thơ Lý Bạch.

Phân Tích Tảo Phát Bạch Đế Thành

Lý Bạch, với biệt danh "Thiên Tài Thơ Ca", đã để lại những dấu ấn sâu đậm trong nền văn học Trung Quốc, đặc biệt trong dòng thơ Đường. Thơ của ông nổi bật với phong cách tự do, hào phóng nhưng vẫn giản dị, dễ tiếp cận. Trong số những tác phẩm của ông, “Tảo Phát Bạch Đế Thành” là một bức tranh thiên nhiên hùng vĩ, thể hiện chuyến đi từ Bạch Đế đến Giang Lăng.

“Triêu từ Bạch Đế thái vân giang”

“Thiên lý Giang Lăng nhất nhật hoàn”

Bài thơ sử dụng thể thất ngôn tứ tuyệt Đường luật, với ngôn từ đơn giản nhưng đầy sức sống. Hai câu đầu diễn tả sự chia ly, nhưng không tạo ra sự buồn bã mà là một khung cảnh tươi sáng, với sắc mây rực rỡ. Hành trình qua sông Trường Giang đầy hiểm nguy và núi non trùng điệp, nhưng trong con mắt Lý Bạch, đó là khởi đầu cho một chặng đường mới đầy hy vọng. Cảnh vật trong bài thơ hòa quyện một cách tuyệt vời, vẽ ra một bức tranh thiên nhiên tuyệt đẹp và mạnh mẽ.

Cảnh vật càng trở nên sinh động khi có sự hiện diện của động vật. Tiếng vượn kêu vọng lại trên thuyền, như một âm thanh không bao giờ dứt. Con thuyền của Lý Bạch nhẹ nhàng lướt qua núi non hùng vĩ, như thể không có gì có thể cản trở bước đi của nó. Thiên nhiên trong thơ Lý Bạch không chỉ là cảnh vật, mà là nơi con người có thể hòa nhập, tự tại và cảm nhận sâu sắc vẻ đẹp của đất trời.

Câu 1 (trang 22, SGK Ngữ Văn 11, tập hai):

Nhận xét về bức tranh thiên nhiên trên hành trình từ Bạch Đế đến Giang Lăng được khắc họa trong bài thơ, cùng với những đặc điểm nổi bật về cảnh vật, cách nhìn và cảm xúc của tác giả đối với thiên nhiên trong không gian này.

Phương pháp giải:

Phân tích cách thức mô tả thiên nhiên trong bài thơ qua con mắt của Lý Bạch, nhận xét về đặc sắc trong việc khắc họa thiên nhiên.

Lời giải chi tiết:

- Bức tranh thiên nhiên được miêu tả qua cái nhìn của Lý Bạch, trong khoảnh khắc ông đang rời Bạch Đế trên con thuyền hướng về Giang Lăng.

- Mặc dù chia ly, khung cảnh thiên nhiên không u sầu mà lại ngập tràn sức sống và tươi mới. Thiên nhiên, qua cách miêu tả của tác giả, trở nên sống động và hùng vĩ, con người và cảnh vật hòa quyện vào nhau trong sự tĩnh lặng tuyệt vời. Không cần dùng nhiều chi tiết, nhưng qua những nét vẽ tài hoa của Lý Bạch, thiên nhiên như hiện lên đầy màu sắc, khắc họa rõ nét sức sống của cảnh vật.

Câu 2 (trang 22, SGK Ngữ Văn 11, tập hai):

Phân tích một số hình ảnh và từ ngữ thể hiện vẻ đẹp riêng của thiên nhiên và tình cảm, cảm xúc của chủ thể trữ tình đối với cảnh vật.

Phương pháp giải:

Chú trọng vào những hình ảnh và từ ngữ nổi bật trong bài thơ, làm sáng tỏ vẻ đẹp của phong cảnh và tâm trạng của nhà thơ khi đối diện với thiên nhiên.

Lời giải chi tiết:

- “Bạch Đế xuôi thuyền mây chói chang” → Mặc dù cảnh chia ly, nhưng sắc mây rực rỡ mở ra trước mắt người đọc một khung cảnh không hề buồn bã, mà là sự hân hoan của một khởi đầu mới.

- “Vượn kêu không dứt”, “Rừng núi muôn trùng” → Bức tranh thiên nhiên thêm phần sinh động khi âm thanh của vượn vang vọng trong không gian mênh mông, hòa quyện cùng hình ảnh núi non hùng vĩ. Thiên nhiên không chỉ là cảnh vật tĩnh lặng mà còn là một sự sống động, mạnh mẽ, là nơi con người có thể hòa mình vào.

Câu 3 (trang 22, SGK Ngữ Văn 11, tập hai):

Xác định chủ đề và cảm hứng chủ đạo của bài thơ.

Phương pháp giải:

Đọc và phân tích nội dung của bài thơ, chỉ ra chủ đề và cảm xúc chủ đạo của tác phẩm.

Lời giải chi tiết:

- Chủ đề: Bài thơ khắc họa bức tranh thiên nhiên kỳ vĩ, hùng tráng từ Bạch Đế đến Giang Lăng, thể hiện sự vĩ đại và bao la của tự nhiên.

- Cảm hứng chủ đạo: Lý Bạch không chỉ miêu tả sự chia ly mà còn thể hiện niềm hy vọng và tinh thần lạc quan, qua đó bộc lộ sự yêu mến vô hạn đối với thiên nhiên và cảnh sắc nơi này.

* Suy ngẫm và phản hồi

Nội dung chính:

Bài thơ “Tảo Phát Bạch Đế Thành” của Lý Bạch khắc họa một bức tranh thiên nhiên sống động, hùng vĩ trong hành trình từ Bạch Đế đến Giang Lăng.

Câu 1 (trang 22, SGK Ngữ Văn 11, tập hai): Nhận xét về bức tranh thiên nhiên trên hành trình từ Bạch Đế đến Giang Lăng được miêu tả trong bài thơ.

Trả lời:

- Bức tranh thiên nhiên được Lý Bạch miêu tả qua cái nhìn của ông khi đang trên thuyền từ Bạch Đế về Giang Lăng. Khung cảnh thiên nhiên không chỉ đơn giản là cảnh vật mà còn chứa đựng tình cảm của nhà thơ đối với thiên nhiên, với những núi non, rừng xanh bao la, dù trong hoàn cảnh chia ly nhưng vẫn tươi đẹp.

Câu 2 (trang 22, SGK Ngữ Văn 11, tập hai): Phân tích một số hình ảnh, từ ngữ có tác dụng thể hiện vẻ đẹp riêng của phong cảnh thiên nhiên và tình cảm, cảm xúc của chủ thể trữ tình đối với cảnh vật ấy.

Trả lời:

- Hình ảnh “vạn trùng san” (núi non muôn trùng) miêu tả vẻ đẹp hùng vĩ của núi non và sự giao hòa giữa con người và thiên nhiên qua từ “khinh chu” (con thuyền nhẹ) thể hiện sự tự tại và thanh thản của người thi sĩ trước vẻ đẹp thiên nhiên tuyệt vời.

Câu 3 (trang 22, SGK Ngữ Văn 11, tập hai): Xác định chủ đề và cảm hứng chủ đạo của bài thơ.

Trả lời:

- Chủ đề: Bài thơ khắc họa vẻ đẹp của thiên nhiên, thể hiện sự giao thoa giữa con người và cảnh vật, nơi thiên nhiên hùng vĩ tiếp nhận và hòa quyện với tâm hồn người thi sĩ.

- Cảm hứng chủ đạo: Sự lạc quan, yêu mến và ca ngợi vẻ đẹp của thiên nhiên, thể hiện niềm yêu đời và khát vọng vươn tới những chân trời mới.

Câu 1. Nhận xét về bức tranh thiên nhiên trên hành trình từ Bạch Đế đến Giang Lăng, qua cách quan sát và miêu tả của Lý Bạch trong bài thơ.

Trả lời:

Bức tranh thiên nhiên trong bài thơ được Lý Bạch miêu tả một cách độc đáo:

- Hình ảnh thiên nhiên trên hành trình từ Bạch Đế đến Giang Lăng được nhìn qua con mắt của tác giả khi ông đang trên con thuyền ra đi.

- Mặc dù ở trong bối cảnh chia ly, sự ra đi, nhưng bức tranh thiên nhiên không mang màu u ám mà ngược lại, nó đầy sức sống và vĩ đại. Cảnh vật như hòa quyện với con người, tựa như một bức tranh tuyệt đẹp, dù Lý Bạch không trực tiếp miêu tả thác nước hay núi non, nhưng qua từng nét vẽ của ông, người đọc có thể cảm nhận rõ ràng vẻ đẹp của thiên nhiên.

Câu 2. Phân tích những hình ảnh, từ ngữ đặc sắc trong bài thơ, thể hiện vẻ đẹp riêng của phong cảnh thiên nhiên và cảm xúc của nhà thơ trước cảnh vật ấy.

Trả lời:

Một số hình ảnh, từ ngữ nổi bật trong bài thơ mang đến vẻ đẹp của thiên nhiên và tâm trạng của Lý Bạch:

+ “Bạch Đế xuôi thuyền mây chói chang” → Hình ảnh chia ly trong ánh nắng rực rỡ, mở ra không gian tươi sáng, khác xa với không khí buồn bã của sự ra đi.

- “Vượn kêu không dứt”, “Rừng núi muôn trùng” → Hình ảnh thiên nhiên thêm phần sống động với âm thanh của vượn, như là lời gọi lưu luyến, quyến luyến của cảnh vật nơi đây với người thi sĩ.

Câu 3. Xác định chủ đề và cảm hứng chủ đạo của bài thơ.

Trả lời:

- Chủ đề của bài thơ: Bức tranh thiên nhiên hùng vĩ trên hành trình từ Bạch Đế đến Giang Lăng của Lý Bạch, thể hiện sự giao hòa giữa con người và thiên nhiên.

- Cảm hứng chủ đạo của bài thơ: Cảm giác luyến tiếc nhưng đầy hy vọng của nhà thơ khi mở ra một hành trình mới, vừa mang theo sự tiếc nuối nhưng cũng đầy lạc quan về tương lai.