Top 5 bài soạn Thánh Gióng (Ngữ văn 6 - SGK Cánh Diều) nổi bật nhất

I. Chuẩn bị

1. Tóm tắt

Vào thời kỳ Hùng Vương thứ sáu, ở làng Gióng có đôi vợ chồng cần cù, sống phúc đức nhưng mãi không có con. Một hôm, bà lão ra đồng, vô tình thấy một dấu chân khổng lồ và đặt chân mình vào đó, không ngờ sau đó bà mang thai. Mười hai tháng sau, bà sinh ra một cậu bé. Cậu bé lên ba tuổi nhưng vẫn không biết nói hay cười. Lúc này, giặc Ân xâm lược, vua muốn tìm người tài giỏi đánh giặc cứu nước. Khi sứ giả đến làng Gióng, cậu bé bất ngờ lên tiếng: “Mẹ mời sứ giả vào đây.” Cậu yêu cầu sứ giả tâu vua sắm cho ngựa sắt, roi sắt, và áo giáp sắt để đánh giặc. Kể từ đó, cậu bé lớn lên nhanh chóng, sức ăn mạnh mẽ nhưng cũng lớn nhanh như cơn gió. Khi giặc đến, cậu biến thành tráng sĩ, đánh tan quân giặc và bay lên trời. Vua phong cậu là Phù Đổng Thiên Vương, lập đền thờ tại quê hương.

2. Bố cục

Chia thành 4 phần:

• Phần 1. Từ đầu đến “...nằm ấy”: Sự ra đời kỳ lạ của Thánh Gióng.
• Phần 2. Tiếp theo đến “...cứu nước”: Sự trưởng thành phi thường của Thánh Gióng.
• Phần 3. Tiếp theo đến “bay lên trời”: Gióng đánh giặc và sự ra đi.
• Phần 4. Còn lại: Sự tưởng nhớ công ơn Thánh Gióng, truyền thuyết về làng Gióng.

3. Trả lời câu hỏi

- Truyện xảy ra vào thời Hùng Vương thứ sáu, kể về việc Thánh Gióng đánh giặc Ân. Nhân vật trung tâm là Thánh Gióng.

- Truyện phản ánh một sự kiện lịch sử: giặc Ân xâm lược nước ta.

- Truyện tôn vinh tinh thần yêu nước, kháng chiến của dân tộc Việt Nam, thể hiện lòng tự hào và sức mạnh của nhân dân.

II. Đọc - hiểu văn bản

1. Sự ra đời kỳ lạ của Thánh Gióng

- Vào đời Vua Hùng thứ sáu, ở làng Gióng, có đôi vợ chồng sống hiền lành nhưng chưa có con. Một ngày, bà lão ra đồng, thấy dấu chân to liền đặt chân vào thử, không ngờ sau đó bà mang thai. Sau mười hai tháng, bà sinh một cậu bé.

- Cậu bé lên ba mà vẫn không biết nói, biết cười, sống yên lặng như một đứa trẻ khác lạ, báo hiệu một cuộc đời phi thường sắp tới.

2. Sự trưởng thành kỳ diệu của Gióng

- Khi giặc Ân xâm lược, vua sai sứ giả đi tìm người tài giỏi cứu nước. Lúc ấy, cậu bé nghe tiếng gọi, liền lên tiếng: “Mẹ mời sứ giả vào đây.”

- Gióng yêu cầu ngựa sắt, roi sắt, áo giáp sắt để chiến đấu với quân giặc. Câu nói này thể hiện tinh thần yêu nước mãnh liệt của một cậu bé ba tuổi.

- Từ khi gặp sứ giả, Gióng lớn lên nhanh chóng, sức ăn không đủ no, quần áo nhanh chóng không vừa. Cả làng cùng nhau góp gạo nuôi cậu bé lớn lên với niềm hy vọng đánh giặc cứu nước.

3. Gióng đánh giặc và sự ra đi

- Gióng, sau khi lớn lên, trở thành một tráng sĩ oai phong. Khi giặc đến, Gióng cưỡi ngựa sắt, vung roi, đánh giặc như chẻ tre, quân giặc bỏ chạy tan tác.

- Sau chiến thắng, Gióng cởi áo giáp sắt, cưỡi ngựa bay lên trời, trở về với cõi bất tử.

4. Sự tưởng nhớ công ơn Thánh Gióng, truyền thuyết về làng Gióng

- Vua tôn Gióng là Phù Đổng Thiên Vương, lập đền thờ tại quê hương, nay là làng Phù Đổng, tục gọi là làng Gióng.

- Dấu tích còn lại: những bụi tre ngà ở huyện Gia Bình, những vết chân ngựa thành ao hồ, ngựa phun lửa thiêu cháy làng gọi là làng Cháy…

III. Trả lời câu hỏi

Câu 1. Hãy nêu một số sự kiện chính trong truyện Thánh Gióng

- Bà lão ra đồng, thấy dấu chân to, về nhà mang thai và sinh ra một cậu bé.

- Giặc Ân xâm lược, vua sai sứ giả đi tìm người tài giỏi cứu nước, cậu bé nghe thấy, yêu cầu ngựa sắt, roi sắt và áo giáp sắt.

- Gióng lớn nhanh, làng xóm giúp đỡ, trở thành tráng sĩ đánh giặc và bay lên trời.

Câu 2. Thánh Gióng thể hiện phẩm chất gì? Thái độ người kể đối với Gióng là gì?

- Thánh Gióng thể hiện phẩm chất dũng cảm, kiên cường, yêu nước sâu sắc.

- Người kể coi Gióng là hình mẫu anh hùng dân tộc, biểu tượng của sức mạnh và sự đoàn kết của nhân dân Việt Nam.

Câu 3. Truyện có liên quan đến lịch sử như thế nào?

- Truyện phản ánh sự kiện giặc Ân xâm lược nước ta, và nhân dân ta đứng lên kháng chiến, giành lại độc lập.

Câu 4. Tìm chi tiết hoang đường, kì ảo trong truyện Thánh Gióng. Tác dụng của chúng?

- Chi tiết hoang đường: Bà lão mang thai sau khi đặt chân vào dấu chân to, cậu bé lên ba không biết nói, ngựa sắt phun lửa…

- Tác dụng: Những chi tiết này thể hiện sự kỳ diệu và phi thường của Thánh Gióng, là biểu tượng cho sức mạnh chiến thắng giặc ngoại xâm.

Câu 5. Truyện phản ánh hiện thực và ước mơ gì của cha ông ta?

- Hiện thực: Tinh thần yêu nước, đoàn kết của dân tộc Việt Nam.

- Ước mơ: Niềm tin vào một người anh hùng phi thường, luôn đứng ra bảo vệ đất nước.

Câu 6. Vì sao Đại hội Thể dục Thể thao học sinh Việt Nam gọi là Hội khỏe Phù Đổng?

- Hội thi dành cho thiếu niên, lứa tuổi của Thánh Gióng, với mục đích rèn luyện thể lực, chuẩn bị cho việc xây dựng và bảo vệ đất nước.

Thể loại

- Truyền thuyết là thể loại truyện dân gian kể về những nhân vật, sự kiện gắn liền với lịch sử quá khứ. Do được truyền miệng, truyền thuyết thường mang yếu tố tưởng tượng, kỳ ảo. Nó phản ánh quan điểm và cách đánh giá của nhân dân đối với các sự kiện và nhân vật lịch sử.

- Truyền thuyết và thần thoại có mối liên hệ mật thiết. Những chi tiết hoang đường, kỳ ảo của thần thoại thường được sử dụng trong truyền thuyết nhằm làm “huyền thoại hóa” nhân vật, sự kiện, thể hiện sự tôn kính và ngưỡng mộ của nhân dân đối với các nhân vật đã đi vào sử sách. Nhiều câu chuyện thần thoại đã được “lịch sử hóa” để trở thành truyền thuyết (như truyền thuyết thời các vua Hùng), chứng tỏ sự phát triển của truyền thuyết trong văn học dân gian sau thần thoại.

- Các truyền thuyết về thời đại Hùng Vương – giai đoạn mở đầu lịch sử dân tộc (khoảng bốn nghìn năm trước) như: Con Rồng cháu Tiên; Bánh chưng, bánh giầy; Sơn Tinh, Thủy Tinh; Thánh Gióng… đều gắn liền với việc nhận thức về nguồn gốc dân tộc và công cuộc dựng nước, giữ nước dưới thời các vua Hùng.

Trả lời câu 1 (trang 22 SGK Ngữ Văn 6 Tập 1):

Truyện Thánh Gióng có những nhân vật nào? Ai là nhân vật chính? Những chi tiết tưởng tượng, kỳ ảo nào giúp xây dựng nhân vật chính?

Lời giải chi tiết:

- Các nhân vật trong truyện Thánh Gióng gồm: Thánh Gióng, mẹ Gióng, sứ giả, vua Hùng, dân làng, giặc Ân. Nhân vật chính là Thánh Gióng, được xây dựng qua nhiều chi tiết kỳ ảo, ví dụ:

- Bà mẹ giẫm lên vết chân to ngoài đồng và mang thai.

- Gióng ba tuổi mà không biết nói, không biết cười, “đặt đâu nằm đấy”.

- Tiếng nói đầu tiên của Gióng là đòi đi đánh giặc.

- Cơm ăn bao nhiêu cũng không no, áo mặc bao nhiêu cũng không vừa.

- Gióng cưỡi ngựa ra trận, dùng roi sắt và nhổ tre đánh giặc, sau đó bay về trời.

Trả lời câu 2 (trang 22 SGK Ngữ Văn 6 Tập 1):

Ý nghĩa các chi tiết trong SGK, tr.22-23?

Lời giải chi tiết:

a) Tiếng nói đầu tiên của Gióng: Đó là tiếng nói của sự thức tỉnh, ý thức bảo vệ đất nước. Gióng thể hiện lòng yêu nước ngay từ khi mới ba tuổi, hành động phi thường này làm nổi bật tinh thần đấu tranh chống giặc của dân tộc ta.

b) Gióng yêu cầu ngựa sắt, roi sắt, áo giáp sắt: Điều này tượng trưng cho việc chuẩn bị đầy đủ mọi thứ để chiến đấu, không chỉ là sức mạnh vật chất mà còn là sự kết hợp giữa văn hóa, kỹ thuật và niềm tin vào chiến thắng.

c) Nhân dân giúp đỡ Gióng bằng gạo: Sự nuôi dưỡng Gióng không chỉ là trách nhiệm của riêng mẹ mà là của toàn thể cộng đồng, thể hiện tinh thần đoàn kết, yêu nước của nhân dân.

d) Gióng lớn lên nhanh chóng: Hình ảnh Gióng lớn nhanh như thổi tượng trưng cho sự trưởng thành vượt bậc của dân tộc trong thời kỳ kháng chiến.

đ) Gióng dùng tre đánh giặc: Đây là chi tiết thể hiện sự sáng tạo và tinh thần tận dụng mọi nguồn lực, từ tự nhiên đến văn hóa, để chiến đấu.

e) Gióng bay về trời sau khi đánh giặc: Hành động bay về trời của Gióng khẳng định sự phi thường của nhân vật, đồng thời thể hiện lòng tôn kính của nhân dân đối với một người anh hùng bất tử trong lòng họ.

Trả lời câu 3 (trang 23 SGK Ngữ Văn 6 Tập 1):

Ý nghĩa hình tượng Gióng?

Lời giải chi tiết:

- Gióng là biểu tượng cao đẹp của người anh hùng dân tộc, là hình mẫu của lòng yêu nước, sức mạnh tập thể, và ý chí kiên cường trong cuộc chiến chống giặc ngoại xâm.

- Hình tượng Gióng kết hợp sức mạnh của cộng đồng, thiên nhiên, văn hóa và kỹ thuật, tạo nên một hình ảnh hoàn hảo, vĩ đại, tượng trưng cho sức mạnh đoàn kết của dân tộc.

Trả lời câu 4 (trang 23 SGK Ngữ Văn 6 Tập 1):

Truyện Thánh Gióng liên quan đến sự thật lịch sử nào?

Lời giải chi tiết:

- Truyện phản ánh một giai đoạn lịch sử khi nhân dân Việt Nam phải chiến đấu bảo vệ đất nước trước các thế lực xâm lược, đặc biệt là thời kỳ Hùng Vương, khi các cuộc chiến tranh tự vệ trở nên khốc liệt.

- Truyện cũng phản ánh sự phát triển của vũ khí và chiến thuật từ thời kỳ Phùng Nguyên đến Đông Sơn, chứng minh sự tiến bộ về sức mạnh và khả năng bảo vệ của dân tộc.

LUYỆN TẬP

Trả lời câu 1 (trang 24 SGK Ngữ Văn 6 Tập 1):

Hình ảnh đẹp nhất của Gióng trong tâm trí em?

- Hình ảnh Gióng mặc áo giáp sắt, cầm roi, cưỡi ngựa phun lửa xông trận, đánh giặc như chẻ tre. Đó là hình ảnh của một người anh hùng bất khuất, mạnh mẽ, quyết chiến vì độc lập, tự do của đất nước.

Trả lời câu 2 (trang 24 SGK Ngữ Văn 6 Tập 1):

Tại sao hội thi thể thao học sinh gọi là Hội khỏe Phù Đổng?

- Vì đây là hội thi thể thao dành cho lứa tuổi thiếu niên, lứa tuổi của Thánh Gióng, và mục tiêu là rèn luyện thể lực, giúp học sinh phát triển toàn diện, đóng góp vào sự nghiệp bảo vệ và xây dựng đất nước.

Bố cục: 4 đoạn

- Đoạn 1: Sự ra đời kỳ lạ của Gióng.

- Đoạn 2: Gióng gặp sứ giả và sự lớn lên nhanh chóng của Gióng.

- Đoạn 3: Gióng cùng nhân dân chiến đấu và chiến thắng giặc Ân.

- Đoạn 4: Gióng bay về trời.

ND chính:

Truyện Thánh Gióng ca ngợi tình yêu nước, tinh thần kiên cường chiến đấu chống giặc ngoại xâm vì độc lập, tự do của dân tộc Việt Nam.

1. Chuẩn bị

- Truyện truyền thuyết là một thể loại dân gian đầy kỳ bí, gắn liền với những sự kiện, nhân vật lịch sử hoặc giải thích những phong tục, cảnh vật địa phương qua lăng kính của nhân dân.

- Khi đọc truyện truyền thuyết, ta thấy:

+ Câu chuyện diễn ra vào thời đại Hùng Vương thứ sáu.

+ Truyện kể về một cậu bé sinh ra sau mười hai tháng, ba tuổi chưa biết nói hay cười, chỉ nằm im khi đặt xuống nhưng lại bừng tỉnh khi nghe tin giặc đến và lập tức đứng lên chiến đấu.

+ Nhân vật chính trong câu chuyện là Thánh Gióng.

+ Truyện liên quan đến những sự kiện lịch sử: Cuộc chiến đấu giữa người Việt và kẻ thù phương Bắc. Những vũ khí sắt, thép do người Việt cổ sáng chế đã được sử dụng để chiến đấu. Cả dân tộc đoàn kết, sử dụng mọi nguồn lực để đánh đuổi quân giặc ra khỏi bờ cõi.

+ Những chi tiết kỳ ảo, hoang đường:

– Bà mẹ thấy một vết chân lớn lạ trên cánh đồng và thụ thai.

– Mang thai suốt mười hai tháng, ba tuổi cậu bé vẫn không biết nói hay đi lại.

– Khi sứ giả đến tìm người cứu nước, Gióng bất ngờ lên tiếng xin đi đánh giặc.

– Gióng lớn nhanh chóng, ăn bao nhiêu cũng không no, áo vừa mặc đã đứt chỉ.

– Nghe tin giặc đến, Gióng biến thành tráng sĩ mạnh mẽ.

– Ngựa sắt kêu hí, phun thêm lửa.

– Nhổ tre ven đường, đánh giặc tan tác.

– Sau khi dẹp giặc, Gióng cùng ngựa sắt bay lên trời.

– Ngựa phun lửa thiêu cháy một làng, làm tre ngả màu vàng óng, vết chân ngựa biến thành ao hồ.

+ Truyện ca ngợi công cuộc bảo vệ đất nước, sức mạnh đoàn kết của dân tộc, và khát vọng chiến thắng ngoại xâm.

→ Qua đó, truyền đạt bài học quan trọng về giữ gìn, bảo vệ đất nước cho thế hệ trẻ.

2. Đọc hiểu

a. Trong khi đọc

Câu hỏi trang 16 SGK Ngữ văn 6 Tập 1: Chú ý các chi tiết kỳ lạ trong phần 1.

Trả lời:

Chi tiết kỳ lạ:

- Người vợ thử ướm vào vết chân khổng lồ và thụ thai.

- Mười hai tháng sau, cậu bé mới chào đời.

- Lên ba, cậu bé vẫn chưa biết nói, biết đi, chỉ nằm im như một đứa trẻ vô tri.

Câu hỏi trang 16 SGK Ngữ văn 6 Tập 1: Câu nói đầu tiên của cậu bé là gì?

Trả lời:

Câu nói đầu tiên của cậu bé là: “Mẹ ra mời sứ giả vào đây” khi nghe sứ giả kêu gọi tìm người tài giúp nước.

Câu hỏi trang 16 SGK Ngữ văn 6 Tập 1: Những ai đã góp phần nuôi cậu bé?

Trả lời:

Ngoài cha mẹ, bà con và làng xóm cũng đã góp gạo để nuôi cậu bé, vì ai cũng mong cậu có thể giúp đất nước đánh giặc.

Câu hỏi trang 17 SGK Ngữ văn 6 Tập 1: Chú ý các chi tiết làm nổi bật phẩm chất của nhân vật.

Trả lời:

Chi tiết nổi bật phẩm chất nhân vật:

- Sứ giả vào, cậu bé nói: “Ông về tâu với vua sắm cho tôi một ngựa sắt, roi sắt và áo giáp sắt, tôi sẽ tiêu diệt quân giặc.” → Tinh thần chiến đấu, hy sinh vì đất nước.

- Tráng sĩ cao hơn một trượng, oai phong lẫm liệt. → Sức mạnh và khí thế vĩ đại.

- … Tráng sĩ thúc ngựa phi thẳng vào trận, đánh giết giặc không ngừng, giặc chết như ngả rạ. → Anh hùng chủ động, sức mạnh phi thường.

- Bỗng roi sắt gãy. Tráng sĩ nhổ những cụm tre ven đường quật vào giặc. → Thể hiện trí thông minh, sự nhanh nhạy trong chiến đấu.

- Sau khi chiến thắng, Gióng cưỡi ngựa bay lên trời → Hành động thuần khiết, khẳng định chính nghĩa.

Câu hỏi trang 17 SGK Ngữ văn 6 Tập 1: Chi tiết kết thúc truyện có gì đặc biệt?

Trả lời:

Chi tiết kết thúc:

- Vua phong Thánh Gióng là Phù Đổng Thiên Vương và lập đền thờ ở quê nhà, tổ chức hội làng Gióng → Tôn vinh công lao anh hùng.

- Bụi tre ngà cháy do ngựa phun lửa, vết chân ngựa để lại thành ao hồ, làng Cháy → Giải thích nguồn gốc các phong tục qua quan niệm dân gian.

b. Sau khi đọc

Câu 1 trang 18 SGK Ngữ văn 6 Tập 1: Nêu một số sự kiện chính trong truyện Thánh Gióng.

Trả lời:

– Thánh Gióng ra đời kỳ lạ → Gióng biết nói và xin đi đánh giặc → Gióng lớn nhanh như thổi → Gióng mặc áo giáp, cưỡi ngựa sắt, cầm roi sắt → Thánh Gióng chiến thắng giặc → Sau đó, Gióng và ngựa bay lên trời.

Câu 2 trang 18 SGK Ngữ văn 6 Tập 1: Thánh Gióng bộc lộ phẩm chất gì? Tên truyện gợi suy nghĩ gì về thái độ của người kể đối với Gióng?

Trả lời:

– Thánh Gióng bộc lộ phẩm chất của một anh hùng kiên cường, bất khuất trong cuộc chiến chống giặc ngoại xâm.

– Tên truyện Thánh Gióng thể hiện sự ca ngợi, tôn vinh của người kể về một người anh hùng bất tử, tượng trưng cho sức mạnh tuổi trẻ và tinh thần đấu tranh của dân tộc.

Câu 3 trang 18 SGK Ngữ văn 6 Tập 1: Tìm chi tiết liên quan đến lịch sử trong truyện.

Trả lời:

– Cuộc chiến giữa dân tộc ta và quân xâm lược phương Bắc.

– Vũ khí sắt, thép do người Việt cổ chế tạo.

– Toàn dân đoàn kết, sử dụng mọi nguồn lực đánh giặc, bảo vệ đất nước.

Câu 4 trang 18 SGK Ngữ văn 6 Tập 1: Tìm các chi tiết kỳ ảo trong truyện và tác dụng của chúng.

Trả lời:

Chi tiết kỳ ảo:

- Bà mẹ thụ thai qua vết chân khổng lồ.

- Gióng lớn nhanh, ăn bao nhiêu cũng không no.

- Ngựa sắt phun lửa, Gióng dùng tre đánh giặc.

- Gióng và ngựa bay lên trời.

Tác dụng: Những chi tiết kỳ ảo xây dựng hình tượng anh hùng, thể hiện sức mạnh đoàn kết, lòng yêu nước của dân tộc.

Câu 5 trang 18 SGK Ngữ văn 6 Tập 1: Truyện phản ánh hiện thực và ước mơ gì của cha ông ta?

Trả lời:

– Hiện thực: Nhân dân đấu tranh chống giặc.

– Ước mơ: Hình mẫu anh hùng mạnh mẽ, khí thế, và sự đoàn kết dân tộc.

Câu 6 trang 18 SGK Ngữ văn 6 Tập 1: Tại sao đại hội thể thao trong trường được gọi là Hội khỏe Phù Đổng?

Trả lời:

– Đại hội thể thao dành cho học sinh, tượng trưng cho tinh thần Thánh Gióng trong thời đại mới.

– Thánh Gióng là biểu tượng cho sức mạnh và tinh thần chống ngoại xâm, phù hợp với mục tiêu của một hội thi thể thao.

– Mục đích của đại hội là khoẻ mạnh để học tập, lao động, xây dựng đất nước.

1. Chuẩn bị
Trước khi đọc truyện Thánh Gióng, các em cần nắm vững khái niệm về truyện truyền thuyết để áp dụng vào việc đọc hiểu. Hãy tìm hiểu những câu hỏi cơ bản: Truyện diễn ra vào thời kỳ nào? Kể về điều gì? Nhân vật nào nổi bật? Truyện liên quan đến sự kiện lịch sử nào? Những chi tiết nào là tưởng tượng kỳ ảo? Và thông điệp mà truyện muốn gửi gắm là gì? Liệu những thông điệp ấy có liên quan đến cuộc sống hôm nay và chính bản thân em không?

Bài làm:

+ Thời điểm: Đời Hùng Vương thứ sáu.

+ Nội dung: Truyện kể về một cậu bé ra đời kỳ lạ, ba tuổi vẫn chưa biết nói, biết cười, nhưng khi đất nước lâm nguy, cậu nhanh chóng lớn lên, cưỡi ngựa sắt và dùng áo giáp sắt để chiến đấu đánh đuổi quân thù.

+ Nhân vật nổi bật: Thánh Gióng.

+ Truyền thuyết liên quan đến lịch sử:

• Có những cuộc chiến tranh ác liệt giữa dân tộc và quân xâm lược phương Bắc.
• Người Việt cổ đã chế tạo vũ khí bằng sắt, thép.
• Cộng đồng đoàn kết sử dụng mọi phương tiện để chống giặc.

+ Các chi tiết kỳ ảo:

• Bà mẹ thử ướm chân vào vết chân lạ trên đồng và thụ thai.
• Thai kỳ kéo dài mười hai tháng, ba tuổi mà cậu bé vẫn chưa biết đi đứng.
• Gióng đột nhiên nói được và yêu cầu đi đánh giặc khi nghe sứ giả tìm người tài giúp cứu nước.
• Gióng lớn nhanh, ăn bao nhiêu cũng không no, áo mặc xong liền đứt chỉ.
• Ngựa sắt kêu hí và phun lửa.
• Nhổ tre đánh giặc, giặc tan vỡ.
• Gióng và ngựa bay lên trời sau khi chiến thắng.
• Ngựa phun lửa thiêu cháy làng, vết chân ngựa biến thành ao hồ.

Truyền thuyết Thánh Gióng ca ngợi công cuộc chống ngoại xâm, thể hiện truyền thống đoàn kết và sức mạnh của cộng đồng trong việc đánh giặc.

=> Đây là bài học quý giá cho thế hệ thanh niên hôm nay về việc bảo vệ và xây dựng đất nước.

2. Đọc hiểu:
* Câu hỏi giữa bài:
Chú ý những chi tiết khác thường trong phần 1? Câu nói đầu tiên của chú bé là gì? Ai đã góp phần nuôi chú bé? Những chi tiết nào làm nổi bật phẩm chất nhân vật? Chi tiết kết thúc truyện có gì đáng chú ý?

Bài làm:

? Những chi tiết khác thường ở phần 1?

Chi tiết khác thường bao gồm:

• Bà mẹ thử ướm chân vào vết chân lạ trên đồng, sau đó thụ thai và sinh ra một đứa bé không biết nói, không biết đi cho đến ba tuổi.

? Câu nói đầu tiên của chú bé là gì?

Câu nói đầu tiên của Gióng là: “Mẹ ra mời sứ giả vào đây”.

? Ai đã góp phần nuôi chú bé?

Cha mẹ cậu và bà con xóm làng đã đóng góp gạo nuôi Gióng.

? Những chi tiết nổi bật phẩm chất nhân vật?

Đứa bé, sau khi nghe tiếng gọi sứ giả, lập tức yêu cầu sắm ngựa sắt, roi sắt, áo giáp sắt để đi đánh giặc. Điều này thể hiện tinh thần chiến đấu mạnh mẽ, yêu nước và sẵn sàng hy sinh vì tổ quốc.

Chuyện roi sắt bị gãy, Gióng đã nhổ tre bên đường để đánh giặc, khẳng định sức mạnh và sự thông minh của một anh hùng trong chiến đấu.

Sau khi đánh giặc, Gióng cưỡi ngựa bay về trời, thể hiện phẩm chất trong sạch, không màng danh lợi.

? Chi tiết kết thúc truyện có gì đặc biệt?

Hình ảnh Thánh Gióng cưỡi ngựa sắt bay lên trời không chỉ là biểu tượng của lòng kiên cường và bất tử mà còn là niềm tin của nhân dân vào sức mạnh anh hùng bảo vệ đất nước, đồng thời nhấn mạnh sự ghi nhớ của nhân dân đối với công lao của vị anh hùng này.

* Câu hỏi cuối bài:
1. Một số sự kiện chính của truyện Thánh Gióng là gì?
2. Thánh Gióng bộc lộ những phẩm chất nào trong truyện? Tên truyện gợi suy nghĩ gì về thái độ của người kể đối với Gióng?
3. Tìm các chi tiết cho thấy truyện liên quan đến lịch sử.
4. Tìm các chi tiết hoang đường kỳ ảo trong truyện và ý nghĩa của chúng.
5. Truyện phản ánh hiện thực và ước mơ gì của cha ông ta?
6. Vì sao Đại hội thể dục thể thao học sinh Việt Nam lại mang tên “Hội khỏe Phù Đổng”?

Bài làm:

1. Sự kiện chính trong truyện:

(1) Sự ra đời kỳ lạ của Gióng;

(2) Gióng biết nói và nhận trách nhiệm chiến đấu;

(3) Gióng lớn nhanh, mạnh mẽ;

(4) Gióng hóa thành tráng sĩ, mặc áo giáp sắt, cưỡi ngựa sắt, cầm roi sắt ra trận;

(5) Thánh Gióng đánh bại quân giặc;

(6) Thánh Gióng bay về trời sau khi chiến thắng;

(7) Vua phong Thánh Gióng và lập đền thờ;

(8) Những dấu tích của truyện Thánh Gióng.

2. Phẩm chất của Thánh Gióng: Một anh hùng kiên cường chống giặc ngoại xâm, bảo vệ đất nước, được tôn vinh trong “Tứ bất tử” của dân tộc.

3. Truyền thuyết Thánh Gióng gắn với sự kiện lịch sử thời Hùng Vương thứ sáu, nơi có những cuộc chiến tranh ác liệt chống giặc ngoại xâm từ phương Bắc.

4. Các chi tiết kỳ ảo: Gióng lớn nhanh, cưỡi ngựa sắt phun lửa, nhổ tre đánh giặc… Ý nghĩa: Xây dựng hình mẫu anh hùng, biểu tượng sức mạnh và lòng yêu nước.

5. Truyện phản ánh niềm ước mơ về người anh hùng bất tử, mạnh mẽ, luôn bảo vệ đất nước, đồng thời phản ánh sức mạnh tiềm ẩn trong mỗi con người.

6. Hội thi thể dục thể thao dành cho học sinh mang tên “Hội khỏe Phù Đổng” là biểu tượng của sức mạnh, chiến thắng, và tinh thần vượt qua thử thách, rất phù hợp với hình ảnh Thánh Gióng trong truyện.

1. Chuẩn bị bài giảng Thánh Gióng trang 13 Sách Cánh Diều

Xem lại các khái niệm về truyện truyền thuyết trong phần Kiến thức Ngữ văn để áp dụng vào việc phân tích văn bản này. Đọc trước truyện Thánh Gióng.

Trong quá trình đọc, các em cần chú ý:

• Truyện diễn ra vào thời đại nào? Nội dung truyện kể về sự kiện gì? Nhân vật nào là trung tâm?
• Truyện có liên quan đến sự kiện lịch sử nào? Những yếu tố nào trong truyện là tưởng tượng, kỳ ảo?
• Truyện muốn truyền tải thông điệp gì? Lời nhắn nhủ đó có ý nghĩa thế nào đối với xã hội hiện đại và với bản thân các em?

=> Lời giải:

+ Thời gian diễn ra: vào thời kỳ Hùng Vương thứ sáu

+ Câu chuyện kể về một cậu bé sinh ra với những điều kỳ lạ: ba tuổi vẫn không biết nói, không biết cười, chỉ nằm một chỗ, nhưng khi đất nước lâm nguy, cậu bé bỗng dưng lớn nhanh, cưỡi ngựa sắt, mặc áo giáp sắt đánh tan quân xâm lược.

+ Nhân vật nổi bật: Thánh Gióng

+ Truyện Thánh Gióng liên quan đến các sự kiện lịch sử thời Hùng Vương:

• Trong lịch sử, có những cuộc chiến ác liệt giữa dân tộc ta và quân xâm lược phương Bắc.
• Người Việt thời đó đã chế tạo vũ khí bằng sắt, thép để chống lại kẻ thù.
• Người dân Việt Nam đã đoàn kết chống lại giặc ngoại xâm, sử dụng mọi phương tiện có thể để bảo vệ đất nước.

+ Những yếu tố kỳ ảo trong truyện:

• Bà mẹ thụ thai sau khi ướm chân vào vết chân lạ trên đồng.
• Mang thai suốt mười hai tháng; ba tuổi mà cậu bé vẫn chưa biết đi, đứng, nói cười.
• Khi sứ giả đến tìm người giúp vua đánh giặc, Gióng bỗng cất tiếng yêu cầu được tham gia chiến đấu.
• Gióng lớn nhanh như thổi, ăn bao nhiêu cũng không đủ, áo vừa mặc đã bị đứt chỉ.
• Giặc đến, Gióng biến thành một tráng sĩ khổng lồ.
• Ngựa sắt có thể hí và phun lửa.
• Gióng nhổ tre bên đường đánh giặc, khiến quân thù tan vỡ.
• Sau khi chiến thắng, Gióng cưỡi ngựa sắt bay về trời.
• Ngựa phun lửa thiêu rụi một làng, chân ngựa biến thành ao hồ, cây tre hóa thành màu vàng óng ánh...

Truyện Thánh Gióng ca ngợi tinh thần chống ngoại xâm, khơi dậy sức mạnh cộng đồng trong cuộc chiến bảo vệ đất nước.

=> Bài học để lại cho chúng ta và thế hệ trẻ về lòng yêu nước, bảo vệ và xây dựng đất nước.

2. Hướng dẫn soạn bài Thánh Gióng ngắn gọn

* Trả lời câu hỏi giữa bài:

? Những chi tiết đặc biệt trong phần 1 là gì?

Chi tiết đặc biệt: Người vợ thụ thai sau khi thử chân mình vào vết chân lạ trên đồng, sinh ra một cậu bé ba tuổi mà không biết đi, nói, chỉ nằm một chỗ.

? Câu nói đầu tiên của Thánh Gióng là gì?

Câu nói đầu tiên: “Mẹ ra mời sứ giả vào đây.”

? Ai đã góp phần nuôi dưỡng cậu bé?

Cậu bé được cha mẹ và bà con, làng xóm góp gạo nuôi dưỡng.

? Những chi tiết nào thể hiện phẩm chất nhân vật?

Chi tiết nổi bật: Khi nghe tiếng rao, cậu bé bỗng cất tiếng: “Mẹ ra mời sứ giả vào đây.” Sứ giả vào, cậu bé yêu cầu vua sắm cho mình ngựa sắt, roi sắt và áo giáp sắt để đánh giặc. Điều này thể hiện phẩm chất yêu nước, sẵn sàng hy sinh vì quê hương.

Chi tiết roi sắt gãy, Thánh Gióng nhổ tre bên đường thay cho roi đánh giặc, khẳng định sức mạnh phi thường và sự thông minh, nhanh nhạy của một anh hùng chiến đấu.

Chiến thắng xong, Gióng cưỡi ngựa về trời, thể hiện phẩm chất thanh cao, không màng vật chất, danh lợi.

? Chi tiết kết thúc truyện có ý nghĩa gì đặc biệt?

Hình ảnh Thánh Gióng cưỡi ngựa sắt bay về trời là niềm tin mãnh liệt của nhân dân vào sự bất tử của anh hùng, người bảo vệ đất nước. Hình ảnh này đã khắc sâu trong lòng người dân, nhấn mạnh rằng người anh hùng sẽ luôn sống mãi trong tâm trí và lòng biết ơn của mọi người.

* Câu hỏi cuối bài:

1. Các sự kiện chính trong truyện Thánh Gióng là gì?

Sự kiện chính:

(1) Sự ra đời kỳ lạ của Gióng;

(2) Gióng cất tiếng và nhận trách nhiệm đánh giặc;

(3) Gióng lớn nhanh như thổi;

(4) Gióng trở thành tráng sĩ, mặc áo giáp, cưỡi ngựa sắt, cầm roi sắt đánh giặc;

(5) Thánh Gióng chiến thắng giặc;

(6) Gióng bay về trời sau khi hoàn thành nhiệm vụ;

(7) Vua phong tặng danh hiệu và lập đền thờ.

(8) Những dấu tích còn lại của truyện Thánh Gióng.

2. Phẩm chất của Thánh Gióng trong truyện là gì? Tên truyện gợi cho em suy nghĩ gì về thái độ của người kể đối với Gióng?

Phẩm chất của Thánh Gióng là một anh hùng chống giặc ngoại xâm, bảo vệ mùa màng, được nhân dân tôn thờ trong “Tứ bất tử”.

3. Các chi tiết nào cho thấy truyện có liên quan đến lịch sử?

Truyện Thánh Gióng có liên quan đến các sự kiện lịch sử trong thời Hùng Vương thứ sáu, như các cuộc chiến tranh với giặc ngoại xâm và sự phát triển vũ khí bằng sắt.

4. Những chi tiết kỳ ảo trong truyện Thánh Gióng có tác dụng gì?

Những chi tiết kỳ ảo như Gióng lớn nhanh, ngựa sắt phun lửa, nhổ tre đánh giặc... có tác dụng thể hiện sức mạnh phi thường của nhân dân trong cuộc kháng chiến chống giặc ngoại xâm.

5. Truyện phản ánh những ước mơ gì của dân tộc?

Truyện thể hiện ước mơ về người anh hùng lý tưởng và sức mạnh tiềm tàng trong mỗi con người, đặc biệt là trong hoàn cảnh chiến đấu bảo vệ đất nước.

6. Vì sao Đại hội thể dục thể thao dành cho học sinh được gọi là Hội khoẻ Phù Đồng?

Lí do: Hội thi dành cho lứa tuổi thiếu niên, thể hiện sức mạnh và tinh thần chiến thắng của tuổi trẻ, giống như hình ảnh Thánh Gióng trong thời đại mới.